Abstract
Amisos, Antik Dönem’de Pontus Bölgesi’nde yer alan Anadolu’nun en önemli Antik kentlerinden birisidir. Samsun’da tarih öncesi çağlardan beri yoğun bir yerleşme görülmektedir. Karadeniz’e komşu olması sebebiyle her dönemde önemli bir liman ve ticaret merkezi olmuştur. Geçmişi tarih öncesine dayanan Amisos, Arkaik Dönem’den Hellenistik Dönem’in sonuna kadar Grek etkisinin ağırlıklı olarak görüldüğü dönemde Pontus Bölgesi’nin merkezi konumunda olduğu ve bu merkeze bağlı küçük şehirlerin varlığı da bilinmektedir. Hem Karadeniz Bölgesi’nin hem de Amisos kentinin iklim şartları ve topoğrafik yapısı bölgede arkeolojik çalışmaları zorlaştırmaktadır. Terrakotta figürinler hakkında bölgenin genelinde geniş çaplı bilimsel çalışmaların bulunmaması ve genel bir atölye sorununun da olması literatür anlamında sorun yaratsada genel olarak Pontus Bölgesi’nin ve Amisos antik kentinin inanç sistemi, sosyal yaşantısı ve kültürel yapısı hakkında bilgi sahibi olmamıza olanak sağlamaktadır. Bu çalışmada Samsun Arkeoloji ve Etnografya Müzesi’nde bulunmakta olan dört adet Aphrodite Anadyomene tipi figürin incelenmiştir. Terrakotta figürinlerin kullanım alanı oldukça geniştir. Amisos’ a ait olduğu düşünülen Aphrodite Anadyomene figürinleri daha önce tarihlendirilmiş örnekler ile karşılaştırılarak stilistik, tipolojik ve ikonografik değerlendirilmesi yapılmış olup, MÖ 1. yüzyıl sonu ile MS 1. yüzyıl başlarına ait olduğu tespit edilmiştir. Figürinler müzeye satın alma yolu ile kazandırılmış olduğundan eserlerin bulunduğu yapı ya da yapılar hakkında kesin bir bilgiye ulaşmak zordur. Ele geçen buluntular az sayıda olsa da kentin ve bölgenin tarihi zenginliğini göstermesi açısından yeterlidir.
Keywords
References
- Akşit, İ. (2003). Mitoloji-Ege’nin iki yakasının öyküsü. Akşit Kültür ve Turizm Yayıncılık.
- Baldıran, A. (1990). Stratonikeia nekropol buluntuları (Tez No. 12272) [Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
- Besques, S. (1972). Catalogue raisonné des figurines et reliefs en terre-cuite Ggrecs, Étrusques et Romains III. Étrusques Héllénistique et Romaine Grèce et Asie Mineure. Éditionsdes Musées Nationaux.
- Besques, S. (1986). Catalogue raisonné des figurineset reliefsen terre-cuite Ggrecs, Étrusques et Romains IV-I, Étrusques Hellénistique et Romaine, Italie méridionale, Sicile, Sardaigne. Édition de la Réuniondes Musées Nationaux.
- Bowersock, G. W., Raaflaub, K. A., & Toher, M. (1993). Between republic and empire: Interpretations of augustusand his principate. University of California Press.
- Brinkerhoff, D. M. (1978). British Museum Brinkerhoff, Dericksen Morgan, Hellenistic statuettes od Aphrodite – studies in the history of their stylistic devolopment. Garland Publishing.
- Chesterman, J. (1974). Classical terracottafigures. Ward Lock Publishing.
- Coşkun, S. (2016). Kocaeli Arkeoloji ve Etnoğrafya Müzesi’nde sergilenen terrakotta figürinler (Tez No. 446231) [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
- Cyrino, M. S. (2010). Aphrodite. Routledge.
- Çekilmez, M. (2014). Tralleis güney nekropolü terrakotta figürinleri (Tez No. 358528) [Doktora tezi, Adnan Menderes Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
- David, M. R. (1933). Excavation at olynthuspart VII – theterra-cottas of olynthusfoundin 1933. Oxford University Press.
- Denisova, V. (1981). Koroplastik a bospora (Коропластика боспора). Izd-vo Akademii Nauka.
- Dremsizova, N. T., & Toncheva, G. (1971). Ancient terra-cottas in Bulgaria. Balgarski Chudožnik.
- Duthoy, F. (2000) Die unvollendeten marmors kulpturen des Kerameikos. Mitteilungendes Deutschen Archaologischen Instituts.
- Erhat, A. (2006). Mitoloji sözlüğü. Remzi Kitabevi.
- Goldman, H. (1950). Excavations at Gözlükule, Tarsus-the Hellenistic and Roman periods. In H. Goldman (Ed.), Theterracotta figurines (3rd ed., pp. 297-383). Princeton University Press.
- Hakman, M. (2020). Niğde Arkeoloji Müzesi’nden iki heykelcik; Aphrodite Anadyomene ve çıplaklık. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24(1), 81-98.
- Havelock, C. M. (1999). The Aphrodite of Knidos and successors – A historical review of the female nude in Greek art. The University of Michigan Press.
- Hesiodos. (2014). İşler ve günler-Tanrıların doğası (F. Akderin, Çev.). Say Yayınları.
- Higgins, R. A. (1969). Greek terra-cotta figures. British Museum Press.
- Grimal, P. (1997). Mitoloji sözlüğü Yunan ve Roma (S. Tamgüç, Çev.). Sosyal Yayınları.
- Işın, G. (2007). Patara terakottaları Hellenistik ve erken Roma dönemleri, Patara. Ege Yayınları.
- Karaosmanoğlu, M. (2005). Mitoloji ve Ege’nin tanrıları. Eser Ofset Matbaacılık.
- Kaplan, D. (2009). Çanakkale Arkeoloji Müzesi Frank Calvert koleksiyonu terrakotta figürinleri (Tez No. 451169) [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
- Kobylina M. M. (1961). Terrakotovye statuėtki Pantikapeia Phanagoria. Izd-vo Akademii Nauka.
- Kobylina, M. M. (1974). Terrakotovye statuėtki Pantikapeia (Pantikapeia). Izd-vo Akademii Nauka.
- Kutbay, G. (2023). İznik Müzesi’nden ana tanrıça (Kybele) ve Aphrodite figürinleri. Journal of Awareness, 8(3), 271-280. https://doi.org/10.26809/joa.2049
- Lang Auinger, C. (2003) Terrakotten, das Hanghaus 1 in Ephesos, fundeund ausstattung. Verlag der Österreischischen Akademie der Winsenschaften.
- Leyenaar Plaisier, P.G. (1979). Les terres-cuites Grecques de la collection du musée national des antiquités a leiden. Publicaties Rijksmuseum van Oudheden.
- Laumonier, A. (1921). Catalogue de terres-cuites du Musée Archéologique de Madrid. Feret & Fills.
- Mollard, S. B. (1963). Musèe National du Louvre catalogue raisonnè des figurines et reliefs en terre-cuitegrecs. Etruques et Romains II. Éditions des Musées Nationaux.
- Öztürk, F. (2007). Efes Müzesi’nden bir grup terrakotta figürin (Tez No. 214515) [Yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
- Robinson, D. M. (1933) Excavation at olynthus part VII – The terra-cottas of olynthus found in 1933. Oxford University Press.
- Rumscheid, F. (2006). Die figürlichen terrakotten von Priene: Fundkontexte, ikonographie und funktion in wohnhäusern und heiligtümern im licht antiker parallelbefunde. Reichert Werlag.
- Smith, R. R. R. (2002). Hellenistik heykel (A. Yoltar Yıldırım, Çev.). Homer Yayınları.
- Tavukçu, A.Y. (1999). Troas bölgesi terrakotta figürinleri (İÖ 1375 – İS 395) (Tez No. 89838) [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
- Töpperwein, E. (1976). Terrakotten von Pergamon. Deutsches Archäologisches Institut.
- Zanker, P. (2007). The power of images in the age of Augustus (A. Shapiro, Çev.). The University of Michigan Press.
- Winter, F. (1903). Die typen der figürlichen terrakotten, die antiken terrakotten (Band III). Verlagvon W. Spemann.
Abstract
Amisos is one of the most important ancient cities of Anatolia, located in the Pontus Region in the Ancient Period. There has been a dense settlement in Samsun since prehistoric times. Since it is adjacent to the Black Sea, it has been an important port and trade center in every period. Amisos, whose history dates back to prehistory, is known to have been the center of the Pontus Region from the Archaic Period to the end of the Hellenistic Period, when Greek influence was dominant, and the existence of small cities connected to this center. The climatic conditions and topographic structure of both the Black Sea Region and the city of Amisos make archaeological studies in the region difficult. Although the lack of large-scale scientific studies on terracotta figurines throughout the region and the fact that there is a general workshop problem create problems in terms of literature, it generally allows us to have information about the belief system, social life and cultural structure of the Pontus Region and the ancient city of Amisos. In this study, four Aphrodite Anadyomene type figurines in the Samsun Archeology and Ethnography Museum were examined. Terracotta figurines are among the materials that have a wide range of usage areas. This group of materials is also very important for the Ancient City of Amisos. The Aphrodite Anadyomene figurines, thought to belong to Amisos, were compared with previously dated examples and evaluated stylistically, typologically and iconographically, and it was determined that they belonged to the end of the 1st century BC and the beginning of the 1st century AD. Since the figurines were brought to the museum by purchasing, it is difficult to obtain precise information about the building or structures where the works are located. The finds unearthed, even if they are few in number, are sufficient to show the historical richness of the city and the region.
Keywords
References
- Akşit, İ. (2003). Mitoloji-Ege’nin iki yakasının öyküsü. Akşit Kültür ve Turizm Yayıncılık.
- Baldıran, A. (1990). Stratonikeia nekropol buluntuları (Tez No. 12272) [Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
- Besques, S. (1972). Catalogue raisonné des figurines et reliefs en terre-cuite Ggrecs, Étrusques et Romains III. Étrusques Héllénistique et Romaine Grèce et Asie Mineure. Éditionsdes Musées Nationaux.
- Besques, S. (1986). Catalogue raisonné des figurineset reliefsen terre-cuite Ggrecs, Étrusques et Romains IV-I, Étrusques Hellénistique et Romaine, Italie méridionale, Sicile, Sardaigne. Édition de la Réuniondes Musées Nationaux.
- Bowersock, G. W., Raaflaub, K. A., & Toher, M. (1993). Between republic and empire: Interpretations of augustusand his principate. University of California Press.
- Brinkerhoff, D. M. (1978). British Museum Brinkerhoff, Dericksen Morgan, Hellenistic statuettes od Aphrodite – studies in the history of their stylistic devolopment. Garland Publishing.
- Chesterman, J. (1974). Classical terracottafigures. Ward Lock Publishing.
- Coşkun, S. (2016). Kocaeli Arkeoloji ve Etnoğrafya Müzesi’nde sergilenen terrakotta figürinler (Tez No. 446231) [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
- Cyrino, M. S. (2010). Aphrodite. Routledge.
- Çekilmez, M. (2014). Tralleis güney nekropolü terrakotta figürinleri (Tez No. 358528) [Doktora tezi, Adnan Menderes Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
- David, M. R. (1933). Excavation at olynthuspart VII – theterra-cottas of olynthusfoundin 1933. Oxford University Press.
- Denisova, V. (1981). Koroplastik a bospora (Коропластика боспора). Izd-vo Akademii Nauka.
- Dremsizova, N. T., & Toncheva, G. (1971). Ancient terra-cottas in Bulgaria. Balgarski Chudožnik.
- Duthoy, F. (2000) Die unvollendeten marmors kulpturen des Kerameikos. Mitteilungendes Deutschen Archaologischen Instituts.
- Erhat, A. (2006). Mitoloji sözlüğü. Remzi Kitabevi.
- Goldman, H. (1950). Excavations at Gözlükule, Tarsus-the Hellenistic and Roman periods. In H. Goldman (Ed.), Theterracotta figurines (3rd ed., pp. 297-383). Princeton University Press.
- Hakman, M. (2020). Niğde Arkeoloji Müzesi’nden iki heykelcik; Aphrodite Anadyomene ve çıplaklık. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24(1), 81-98.
- Havelock, C. M. (1999). The Aphrodite of Knidos and successors – A historical review of the female nude in Greek art. The University of Michigan Press.
- Hesiodos. (2014). İşler ve günler-Tanrıların doğası (F. Akderin, Çev.). Say Yayınları.
- Higgins, R. A. (1969). Greek terra-cotta figures. British Museum Press.
- Grimal, P. (1997). Mitoloji sözlüğü Yunan ve Roma (S. Tamgüç, Çev.). Sosyal Yayınları.
- Işın, G. (2007). Patara terakottaları Hellenistik ve erken Roma dönemleri, Patara. Ege Yayınları.
- Karaosmanoğlu, M. (2005). Mitoloji ve Ege’nin tanrıları. Eser Ofset Matbaacılık.
- Kaplan, D. (2009). Çanakkale Arkeoloji Müzesi Frank Calvert koleksiyonu terrakotta figürinleri (Tez No. 451169) [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
- Kobylina M. M. (1961). Terrakotovye statuėtki Pantikapeia Phanagoria. Izd-vo Akademii Nauka.
- Kobylina, M. M. (1974). Terrakotovye statuėtki Pantikapeia (Pantikapeia). Izd-vo Akademii Nauka.
- Kutbay, G. (2023). İznik Müzesi’nden ana tanrıça (Kybele) ve Aphrodite figürinleri. Journal of Awareness, 8(3), 271-280. https://doi.org/10.26809/joa.2049
- Lang Auinger, C. (2003) Terrakotten, das Hanghaus 1 in Ephesos, fundeund ausstattung. Verlag der Österreischischen Akademie der Winsenschaften.
- Leyenaar Plaisier, P.G. (1979). Les terres-cuites Grecques de la collection du musée national des antiquités a leiden. Publicaties Rijksmuseum van Oudheden.
- Laumonier, A. (1921). Catalogue de terres-cuites du Musée Archéologique de Madrid. Feret & Fills.
- Mollard, S. B. (1963). Musèe National du Louvre catalogue raisonnè des figurines et reliefs en terre-cuitegrecs. Etruques et Romains II. Éditions des Musées Nationaux.
- Öztürk, F. (2007). Efes Müzesi’nden bir grup terrakotta figürin (Tez No. 214515) [Yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
- Robinson, D. M. (1933) Excavation at olynthus part VII – The terra-cottas of olynthus found in 1933. Oxford University Press.
- Rumscheid, F. (2006). Die figürlichen terrakotten von Priene: Fundkontexte, ikonographie und funktion in wohnhäusern und heiligtümern im licht antiker parallelbefunde. Reichert Werlag.
- Smith, R. R. R. (2002). Hellenistik heykel (A. Yoltar Yıldırım, Çev.). Homer Yayınları.
- Tavukçu, A.Y. (1999). Troas bölgesi terrakotta figürinleri (İÖ 1375 – İS 395) (Tez No. 89838) [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
- Töpperwein, E. (1976). Terrakotten von Pergamon. Deutsches Archäologisches Institut.
- Zanker, P. (2007). The power of images in the age of Augustus (A. Shapiro, Çev.). The University of Michigan Press.
- Winter, F. (1903). Die typen der figürlichen terrakotten, die antiken terrakotten (Band III). Verlagvon W. Spemann.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Hellenistic Period Archeology |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | April 27, 2025 |
| Submission Date | November 4, 2024 |
| Acceptance Date | January 28, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 13 Issue: 1 |
e-ISSN: 2148-5232