DİYABET GÜÇLENDİRME ÖLÇEĞİ-KISA FORMUNUN HEMODİYALİZ HASTALARINA VE TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI

Türkan Çalışkan; Alper Azak; Fisun Şenuzun Aykar

doi:10.37989/gumussagbil.1459025

Research Article

DİYABET GÜÇLENDİRME ÖLÇEĞİ-KISA FORMUNUN HEMODİYALİZ HASTALARINA VE TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI

Year 2025, Volume: 14 Issue: 2, 709 - 718, 26.06.2025

Türkan Çalışkan , Alper Azak , Fisun Şenuzun Aykar

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1459025

Abstract

Güçlendirme bir şeyi yapabilmeye dair beceri gelişmektir. Güçlenen birey öz becerilerine yeniden güvenir ve sağlık profesyonellerine ihtiyaç duymadan yaşamında kendi kendine yeter hale gelebilir. Böbrek fonksiyonlarını korumayı hedefleyen hemodiyaliz tedavisi sürecinde güçlenen hastalar olası komplikasyonlarla baş edebilecek yeterliliği kazanabilirler.
Bu araştırma, “Diyabet Güçlendirme Ölçeği-Kısa Formunu (DES-SF) Hemodiyaliz Hastalarına ve Türkçeye uyarlamak, geçerlik ve güvenirliğini değerlendirmek amacı ile yapılan metodolojik tipte bir çalışmadır.
Araştırma 01-28 Şubat 2023 tarihleri arasında Balıkesir’de bulunan bir şehir hastanesindeki diyaliz ünitesinde kronik hemodiyaliz tedavisi gören ve araştırmaya alınma kriterlerine uyan konik böbrek yetmezliği (KBY) hastalarında yapılmıştır (n=138). Araştırma verilerinin toplanmasında; Birey tanılama formu ile Anderson ve ark tarafından geliştirilen DES-SF ölçeği kullanılmıştır. Türkçeye ve Hemodiyaliz hastalarına uyarlanan Diyabet Güçlendirme Ölçeği-Kısa Formunun sırasıyla dil ve kapsam geçerliği, yapı geçerliği, güvenirlik analizleri yapılmıştır.
Hastaların yaş ortalaması 55.07±12.57, hemodiyaliz tedavisine başlama ortalamaları 53.32±4.53/ay idi. Ölçeğin kapsam geçerliliğinde uzmanlar arasında görüş birliği olduğu (KGİ 0.875), ölçeğin kapsam geçerliğinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur. Açıklayıcı faktör analizi sonucunda, ölçeğin tek faktörlü yapısının toplam varyansın %39.93’ünü açıkladığı ve faktör yüklerinin 0.49-0.76 arasında değiştiği belirlenmiştir. Doğrulayıcı Faktör analizine göre ölçeğin yapısal denklem model sonucu p<0.001 düzeyinde anlamlı olduğu, ölçeği oluşturan 8 maddeli ölçek yapısıyla ilişkili olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin Cronbach alfa güvenirlik katsayısı 0.78 bulunmuştur.
Hemodiyaliz Güçlendirme Ölçeği-Kısa Formunun geçerlik ve güvenirliğinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Uyarlaması yapılan ölçeğin hemodiyaliz hastalarının güçlendirme düzeylerini ölçme ve güçlendirme ihtiyacına yönelik geliştirilen planlamaların sonuçlarının değerlendirilmesinde kullanılabileceği geçerli ve güvenilir ölçümler sağlayabildiği sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Kronik Böbrek Yetersizliği, Hemodiyaliz, Güçlendirme, Diyaliz Hemşireliği, Geçerlik ve Güvenirlik

Ethical Statement

Araştırmanın her aşaması etik ilkelere uyularak yürütülmüştür.

Supporting Institution

Araştırmamız TÜBİTAK “1002-A Hızlı Destek Modülü" kapsamında 222S306 numaralı ve "Hemodiyaliz Hastalarında Inovatif Giysinin Sıvı Kısıtlamasına Uyum ve Güçlendirme Düzeyine Etkisi" baslıklı proje olarak desteklenmektedir.

Project Number

222S306

References

1. Lenz, A. (2009). “Empowerment–eine Perspektive für die psychosoziale Praxis”. PiD-Psychotherapie im Dialog, 10 (04), 341-346. doi: 10.1055/s-0029-1223390
2. Winterberg, W and Needham, I. (2010). “Empowerment und Forensik–Wunschtraum Oder Wirklichkeit? Sicher He İt San For Derungen vs. Eigenverant Wortung”. Psychiatrische Pflege, 16(1), 184-188.
3. Anderson, R.M, Fitzgerald, J.T, Gruppen, L.D and Funnell, M.M. (2003). “The Diabetes Empowerment Scale-Short Form (DES-SF)”. Diabetes Care, 26 (1), 1641-1643.
4. Kaya, N ve Işık, O. (2018). “Hasta Güçlendirme Ölçeğinin Türkçe Geçerlilik ve Güvenilirliği”. İşletme Bilimi Dergisi, 6(1), 27-42. doi: 10.22139/jobs
5. Tekin, A, Kaya, E, Demirel ve M, Yazıcı, S.Ö. (2009) “Güçlendirme Bağlamında İnternetin Hasta-Hekim İlişkilerine Etkisi”. Selçuk İletişim, 6(1), 23-36.
6. Olgun, N ve Ulupınar, S. (2004). “Hasta Güçlendirme ve Diyabetli Bireyin Güçlendirilmesi”. Diyabet Forumu, 1(1), 57-65.
7. Çalışkan, T., Özer, S. (2021). Güçlendirme modelinin kullanımına örnek bir olgu çalışması: inme rehabilitasyonu. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 24(3), 389-394.
8. Çalışkan, T., Demirel, U., Yıldırım, Y., Aykar, F. (2021). İnmede evde sağlık hizmetleri hemşiresinin rolü: güçlendirme modeli. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi (BSBD) 10(1), 91 – 96.
9. Tekir, Ö ve Esen, A. (2012). “Güçlendirme Kavramı ve Diyabetli Bireyin Güçlendirilmesi”. Diyabet, Obezite ve Hipertansiyonda Hemşirelik Forumu Dergisi, 4 (1), 15-21.
10. Karaman, E., Fadıloğlu, Ç., Yıldırım, Y., Zoghi, M., Şahin, Y.G., Şenuzun Aykar, F. (2020). The effects of an exercise empowerment programme for older patients with heart failure: a randomized controlled trial, International Journal of Caring Sciences, 13(3), 1835-1846.
11. Şahin, S., Şenuzun Aykar, F., Yıldırım, Y., Jahanpeyma, P. (2022). The Impact of the Otago Exercise Program on Frailty and Empowerment in Older Nursing Home Residents: A Randomized Controlled Trial, Annals of Geriatric Medicine and Research. 26(1), 25-32. doi.org/10.4235/agmr.21.0095
12. Daugirdas, J.T, Blake, P.G and Ing, T.S. (2003). “Handbook of dialysis”. (Çeviren) Bozfakioğlu S, Diyaliz El Kitabı 3. Basım. Ankara: Güneş Kitabevi Ltd. Şti.
13. Hoenich, N.A and Levin, N.W. (2003). “Can Technology Solve the Clinical Problem of “Dry Weight?”. Nephrol Dial Transplant, 18 (4), 647–650.
14. Fleishman, T.T, Dreiher, J and Shvartzman, P. (2020). “Patient-reported Outcomes in Maintenance Hemodialysis: A Cross-Sectional, Multicenter Study”. Quality of Life Research. 29(9), 2345–54. doi:10.1007/s11136-020-02508-3
15. Davison, SN. (2011). “Integrating Palliative Care For Patients With Advanced Chronic Kidney Disease: Recent Advances, Remaining Challenges”. Journal of Palliative Care. 27(1), 53–61. doi:10.1177/082585971102700109
16. O, Sullivan, D, Mc Carthy G. (2009). “Exploring the Symptom of Fatigue in Patients With end Stage Renal Disease”. Nephrology Nursing Journal. 36(1), 37-47.
17. Wikström, B. (2007). “Itchy Skin-a Clinical Problem for Hemodialysis Patients”. Nephrology Dialysis Transplantation, 22(1), 3–7. doi:10.1093/ndt/gfm292
18. Fleishman, T.T, Dreiher, J and Shvartzman, P. (2018). “Pain in Maintenance Hemodialysis Patients: A Multicenter Study”. Journal of Pain and Symptom Management. 56(2), 178–84. doi:10.1016/j.jpainsymman.2018.05.008
19. Murtagh, F.E.M, Addington-Hall, J and Higginson, I.J. (2007). “The Prevalence of Symptoms in End-stage Renal Disease: a Systematic Review”. Advances in Chronic Kidney Disease. 14(1), 82–99. doi:10.1053/j.ackd.2006.10.001
20. Kara, B. (2012). “Hemodiyalize Giren Son Dönem Böbrek Yetmezlikli Hastalarda Öncelikli Sorunlardan Biri: Yaşam Kalitesi”. TAF Preventive Medicine Bulletini, 11(5), 631-38.
21. Durmaz Akyol, A. (2013). “Son Dönem Böbrek Yetmezliği (SDBY) Olan Hastada Palyatif Bakım”. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 2(1), 31-41.
22. DeVellis, R.F and Thorpe, C.T. (2017). “Scale Development: Theory and Applications”. Fifth Edition. Sage Publications. USA.
23. Hair JR. Multivariate Data Analysis (İn) Joseph F, Hair Jr, William C, Black Barry J, Babin Rolph E, Anderson A. Seventh Edition. 2009.
24. Davis, L.Lons. (1992). “Instrument review: Getting the Most From a Panel of Experts”. Applied Nursing Research, 5(1), 194-197.
25. Pena, E.D. (2007). “Lostin Translation: Methodological Ciderationsin Cross-Cultural Research”, Child Development, 78(4), 1255–1264.
26. Sidani, S, Guruge, S, Miranda, J and Ford-Gilboe, M. (2010). “Cultural Adaptation and Translation of Measures: an Integrated Method”. Researchin Nursing & Health, 33(1), 133–143.
27. Çapık, C, Gözüm, S ve Aksayan, S. (2018). “Kültürlerarası Ölçek Uyarlama Aşamaları, Dil ve Kültür Uyarlaması: Güncellenmiş Rehber”. Florence Nightingale Journal of Nursing, 26(3), 199-210.
28. Şencan, H. (2005). “Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenirlik ve Geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayın Dağıtım.
29. Baydur, H ve Eser, E. (2006). “Uygulama: Yaşam Kalitesi Ölçeklerinin Psikometrik Çözümlenmesi”, Sağlıkta Birikim, 1(2), 99-123.
30. Ercan, İ ve Kan, İ. (2004). “Ölçeklerde Güvenilirlik ve Geçerlilik”, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(3), 211-216.
31. Kalaycı, Ş. (2010). “Faktör Analizi. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri”. 5. Baskı. Ankara: Asil Yayınları.
32. Tavşancıl, E. (2006). “Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi”. 4. Basım. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
33. Özdamar, K. (2002). “Güvenirlik ve Soru Analizi. Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi”. 4. Baskı, Eskişehir: Etam A.Ş.
34. Şimşek, Ö.F. (2007). “Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları”. Ankara: Ekinoks Yayınları.
35. Büyüköztürk, Ş. (2011). “Testlerin Geçerlik ve Güvenirlik Analizlerinde Kullanılan Bazı İstatistikler. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı”. 15. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
36. Akgül, A. (2003). “Korelasyon Analizi. Tıbbi Araştırmalarda İstatistik Analiz Teknikleri: SPSS Uygulamaları”. 2. Baskı. Ankara: Emek Ofset Ltd. Şti.
37. Karasar, N. (2009). “Ölçme ve Araçlarında Aranan Nitelikler. Bilimsel Araştırma Yöntemi”. 19. Baskı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
38. Esin, M.N. (2014). “Veri Toplama Yöntem ve Araçları & Veri Toplama Araçlarının Güvenirlik ve Geçerliği, (içinde) Erdoğan, S, Nahcivan, N ve Esin, N. “Hemşirelikte Araştırma: Süreç, Uygulama ve Kritik”. (s.169–192). İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri Tic. Ltd. Şti.
39. Çıkrıkçı, R. N. (2019). “Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme”. 5.Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
40. Erkuş, A, Sünbül, Ö, Sünbül, SÖ, Yormaz S ve Aşiret S. (2020). “Psikolojide Ölçme ve Ölçek Geliştirme II: Ölçme Araçlarının Psikometrik Nitelikleri ve Ölçme Kuramları”. 2.Baskı., Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Adaptation of Diabetic Empowerment Scale-Short Form to Hemodialysis Patient and to Turkish Language: Validity and Reliability Study

Year 2025, Volume: 14 Issue: 2, 709 - 718, 26.06.2025

Türkan Çalışkan , Alper Azak , Fisun Şenuzun Aykar

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1459025

Abstract

Empowerment is developing the ability to do something. The empowered individual regains confidence in his own skills and can become self-sufficient in his life without the need for health professionals. Patients who become stronger during the hemodialysis treatment that aims to protect their kidney function can gain the ability to cope with possible complications.
This study is a methodological study conducted to adapt the Diabetes Empowerment Scale-Short Form (DES-SF) to Hemodialysis Patients and Turkish, and to evaluate its validity and reliability.
The study was conducted in patients with conical renal failure (CRF) who were treated for chronic hemodialysis in a dialysis unit in a city hospital in Balıkesir between 01-28 February 2023 and met the inclusion criteria (n=138). In the collection of research data; Individual identification form and DES-SF scale developed by Anderson et al. were used. Language and content validity, construct validity and reliability analyzes of the Diabetes Empowerment Scale-Short Form, which was adapted to Turkish and to hemodialysis patients, were performed, respectively.
The mean age of the patients was 55.07±12.57, and the mean of starting hemodialysis treatment was 53.32±4.53/month. It was found that there was a consensus among experts on the content validity of the scale (CGI 0.875), and the content validity of the scale was statistically significant. As a result of the explanatory factor analysis, it was determined that the single-factor structure of the scale explained 39.93% of the total variance and the factor loads varied between 0.49-0.76%. According to the Confirmatory Factor analysis, it was determined that the Structural Equation Modeling Results of the scale was significant at the p<0.001 level, and it was related to the 8-item scale structure constituting the scale. The Cronbach alpha reliability coefficient of the scale was 0.78.
Conclusion: The validity and reliability of the Hemodialysis Empowerment Scale-Short Form was determined to be high. It has been concluded that the adapted scale can provide valid and reliable measurements that can be used to measure the augmentation levels of hemodialysis patients and to evaluate the results of the plans developed for the need for augmentation.

Keywords

Chronic Renal Failure, Hemodialysis, Empowerment, Dialysis Nursing, Validity and Reliability

Project Number

222S306

References

1. Lenz, A. (2009). “Empowerment–eine Perspektive für die psychosoziale Praxis”. PiD-Psychotherapie im Dialog, 10 (04), 341-346. doi: 10.1055/s-0029-1223390
2. Winterberg, W and Needham, I. (2010). “Empowerment und Forensik–Wunschtraum Oder Wirklichkeit? Sicher He İt San For Derungen vs. Eigenverant Wortung”. Psychiatrische Pflege, 16(1), 184-188.
3. Anderson, R.M, Fitzgerald, J.T, Gruppen, L.D and Funnell, M.M. (2003). “The Diabetes Empowerment Scale-Short Form (DES-SF)”. Diabetes Care, 26 (1), 1641-1643.
4. Kaya, N ve Işık, O. (2018). “Hasta Güçlendirme Ölçeğinin Türkçe Geçerlilik ve Güvenilirliği”. İşletme Bilimi Dergisi, 6(1), 27-42. doi: 10.22139/jobs
5. Tekin, A, Kaya, E, Demirel ve M, Yazıcı, S.Ö. (2009) “Güçlendirme Bağlamında İnternetin Hasta-Hekim İlişkilerine Etkisi”. Selçuk İletişim, 6(1), 23-36.
6. Olgun, N ve Ulupınar, S. (2004). “Hasta Güçlendirme ve Diyabetli Bireyin Güçlendirilmesi”. Diyabet Forumu, 1(1), 57-65.
7. Çalışkan, T., Özer, S. (2021). Güçlendirme modelinin kullanımına örnek bir olgu çalışması: inme rehabilitasyonu. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 24(3), 389-394.
8. Çalışkan, T., Demirel, U., Yıldırım, Y., Aykar, F. (2021). İnmede evde sağlık hizmetleri hemşiresinin rolü: güçlendirme modeli. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi (BSBD) 10(1), 91 – 96.
9. Tekir, Ö ve Esen, A. (2012). “Güçlendirme Kavramı ve Diyabetli Bireyin Güçlendirilmesi”. Diyabet, Obezite ve Hipertansiyonda Hemşirelik Forumu Dergisi, 4 (1), 15-21.
10. Karaman, E., Fadıloğlu, Ç., Yıldırım, Y., Zoghi, M., Şahin, Y.G., Şenuzun Aykar, F. (2020). The effects of an exercise empowerment programme for older patients with heart failure: a randomized controlled trial, International Journal of Caring Sciences, 13(3), 1835-1846.
11. Şahin, S., Şenuzun Aykar, F., Yıldırım, Y., Jahanpeyma, P. (2022). The Impact of the Otago Exercise Program on Frailty and Empowerment in Older Nursing Home Residents: A Randomized Controlled Trial, Annals of Geriatric Medicine and Research. 26(1), 25-32. doi.org/10.4235/agmr.21.0095
12. Daugirdas, J.T, Blake, P.G and Ing, T.S. (2003). “Handbook of dialysis”. (Çeviren) Bozfakioğlu S, Diyaliz El Kitabı 3. Basım. Ankara: Güneş Kitabevi Ltd. Şti.
13. Hoenich, N.A and Levin, N.W. (2003). “Can Technology Solve the Clinical Problem of “Dry Weight?”. Nephrol Dial Transplant, 18 (4), 647–650.
14. Fleishman, T.T, Dreiher, J and Shvartzman, P. (2020). “Patient-reported Outcomes in Maintenance Hemodialysis: A Cross-Sectional, Multicenter Study”. Quality of Life Research. 29(9), 2345–54. doi:10.1007/s11136-020-02508-3
15. Davison, SN. (2011). “Integrating Palliative Care For Patients With Advanced Chronic Kidney Disease: Recent Advances, Remaining Challenges”. Journal of Palliative Care. 27(1), 53–61. doi:10.1177/082585971102700109
16. O, Sullivan, D, Mc Carthy G. (2009). “Exploring the Symptom of Fatigue in Patients With end Stage Renal Disease”. Nephrology Nursing Journal. 36(1), 37-47.
17. Wikström, B. (2007). “Itchy Skin-a Clinical Problem for Hemodialysis Patients”. Nephrology Dialysis Transplantation, 22(1), 3–7. doi:10.1093/ndt/gfm292
18. Fleishman, T.T, Dreiher, J and Shvartzman, P. (2018). “Pain in Maintenance Hemodialysis Patients: A Multicenter Study”. Journal of Pain and Symptom Management. 56(2), 178–84. doi:10.1016/j.jpainsymman.2018.05.008
19. Murtagh, F.E.M, Addington-Hall, J and Higginson, I.J. (2007). “The Prevalence of Symptoms in End-stage Renal Disease: a Systematic Review”. Advances in Chronic Kidney Disease. 14(1), 82–99. doi:10.1053/j.ackd.2006.10.001
20. Kara, B. (2012). “Hemodiyalize Giren Son Dönem Böbrek Yetmezlikli Hastalarda Öncelikli Sorunlardan Biri: Yaşam Kalitesi”. TAF Preventive Medicine Bulletini, 11(5), 631-38.
21. Durmaz Akyol, A. (2013). “Son Dönem Böbrek Yetmezliği (SDBY) Olan Hastada Palyatif Bakım”. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 2(1), 31-41.
22. DeVellis, R.F and Thorpe, C.T. (2017). “Scale Development: Theory and Applications”. Fifth Edition. Sage Publications. USA.
23. Hair JR. Multivariate Data Analysis (İn) Joseph F, Hair Jr, William C, Black Barry J, Babin Rolph E, Anderson A. Seventh Edition. 2009.
24. Davis, L.Lons. (1992). “Instrument review: Getting the Most From a Panel of Experts”. Applied Nursing Research, 5(1), 194-197.
25. Pena, E.D. (2007). “Lostin Translation: Methodological Ciderationsin Cross-Cultural Research”, Child Development, 78(4), 1255–1264.
26. Sidani, S, Guruge, S, Miranda, J and Ford-Gilboe, M. (2010). “Cultural Adaptation and Translation of Measures: an Integrated Method”. Researchin Nursing & Health, 33(1), 133–143.
27. Çapık, C, Gözüm, S ve Aksayan, S. (2018). “Kültürlerarası Ölçek Uyarlama Aşamaları, Dil ve Kültür Uyarlaması: Güncellenmiş Rehber”. Florence Nightingale Journal of Nursing, 26(3), 199-210.
28. Şencan, H. (2005). “Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenirlik ve Geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayın Dağıtım.
29. Baydur, H ve Eser, E. (2006). “Uygulama: Yaşam Kalitesi Ölçeklerinin Psikometrik Çözümlenmesi”, Sağlıkta Birikim, 1(2), 99-123.
30. Ercan, İ ve Kan, İ. (2004). “Ölçeklerde Güvenilirlik ve Geçerlilik”, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(3), 211-216.
31. Kalaycı, Ş. (2010). “Faktör Analizi. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri”. 5. Baskı. Ankara: Asil Yayınları.
32. Tavşancıl, E. (2006). “Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi”. 4. Basım. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
33. Özdamar, K. (2002). “Güvenirlik ve Soru Analizi. Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi”. 4. Baskı, Eskişehir: Etam A.Ş.
34. Şimşek, Ö.F. (2007). “Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları”. Ankara: Ekinoks Yayınları.
35. Büyüköztürk, Ş. (2011). “Testlerin Geçerlik ve Güvenirlik Analizlerinde Kullanılan Bazı İstatistikler. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı”. 15. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
36. Akgül, A. (2003). “Korelasyon Analizi. Tıbbi Araştırmalarda İstatistik Analiz Teknikleri: SPSS Uygulamaları”. 2. Baskı. Ankara: Emek Ofset Ltd. Şti.
37. Karasar, N. (2009). “Ölçme ve Araçlarında Aranan Nitelikler. Bilimsel Araştırma Yöntemi”. 19. Baskı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
38. Esin, M.N. (2014). “Veri Toplama Yöntem ve Araçları & Veri Toplama Araçlarının Güvenirlik ve Geçerliği, (içinde) Erdoğan, S, Nahcivan, N ve Esin, N. “Hemşirelikte Araştırma: Süreç, Uygulama ve Kritik”. (s.169–192). İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri Tic. Ltd. Şti.
39. Çıkrıkçı, R. N. (2019). “Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme”. 5.Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
40. Erkuş, A, Sünbül, Ö, Sünbül, SÖ, Yormaz S ve Aşiret S. (2020). “Psikolojide Ölçme ve Ölçek Geliştirme II: Ölçme Araçlarının Psikometrik Nitelikleri ve Ölçme Kuramları”. 2.Baskı., Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

There are 40 citations in total.

Details

Primary Language	Turkish
Subjects	Internal Diseases Nursing
Journal Section	Articles
Authors	Türkan Çalışkan 0000-0002-7808-2363 Alper Azak 0000-0001-6228-8829 Fisun Şenuzun Aykar 0000-0002-3466-4943
Project Number	222S306
Publication Date	June 26, 2025
Submission Date	March 26, 2024
Acceptance Date	August 16, 2024
Published in Issue	Year 2025 Volume: 14 Issue: 2

Cite

APA	Çalışkan, T., Azak, A., & Şenuzun Aykar, F. (2025). DİYABET GÜÇLENDİRME ÖLÇEĞİ-KISA FORMUNUN HEMODİYALİZ HASTALARINA VE TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(2), 709-718. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1459025
AMA	Çalışkan T, Azak A, Şenuzun Aykar F. DİYABET GÜÇLENDİRME ÖLÇEĞİ-KISA FORMUNUN HEMODİYALİZ HASTALARINA VE TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI. Gümüşhane Sağlık Bilimleri Dergisi. June 2025;14(2):709-718. doi:10.37989/gumussagbil.1459025
Chicago	Çalışkan, Türkan, Alper Azak, and Fisun Şenuzun Aykar. “DİYABET GÜÇLENDİRME ÖLÇEĞİ-KISA FORMUNUN HEMODİYALİZ HASTALARINA VE TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 14, no. 2 (June 2025): 709-18. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1459025.
EndNote	Çalışkan T, Azak A, Şenuzun Aykar F (June 1, 2025) DİYABET GÜÇLENDİRME ÖLÇEĞİ-KISA FORMUNUN HEMODİYALİZ HASTALARINA VE TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 14 2 709–718.
IEEE	T. Çalışkan, A. Azak, and F. Şenuzun Aykar, “DİYABET GÜÇLENDİRME ÖLÇEĞİ-KISA FORMUNUN HEMODİYALİZ HASTALARINA VE TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI”, Gümüşhane Sağlık Bilimleri Dergisi, vol. 14, no. 2, pp. 709–718, 2025, doi: 10.37989/gumussagbil.1459025.
ISNAD	Çalışkan, Türkan et al. “DİYABET GÜÇLENDİRME ÖLÇEĞİ-KISA FORMUNUN HEMODİYALİZ HASTALARINA VE TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 14/2 (June 2025), 709-718. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1459025.
JAMA	Çalışkan T, Azak A, Şenuzun Aykar F. DİYABET GÜÇLENDİRME ÖLÇEĞİ-KISA FORMUNUN HEMODİYALİZ HASTALARINA VE TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI. Gümüşhane Sağlık Bilimleri Dergisi. 2025;14:709–718.
MLA	Çalışkan, Türkan et al. “DİYABET GÜÇLENDİRME ÖLÇEĞİ-KISA FORMUNUN HEMODİYALİZ HASTALARINA VE TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, vol. 14, no. 2, 2025, pp. 709-18, doi:10.37989/gumussagbil.1459025.
Vancouver	Çalışkan T, Azak A, Şenuzun Aykar F. DİYABET GÜÇLENDİRME ÖLÇEĞİ-KISA FORMUNUN HEMODİYALİZ HASTALARINA VE TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI. Gümüşhane Sağlık Bilimleri Dergisi. 2025;14(2):709-18.

Download Cover Image

Article Files

Full Text