Research Article
BibTex RIS Cite

The Relationship Between Hand and Blood in Classical Turkish Poetry: Reflection of Violence and Love

Year 2025, Issue: 22 [BAHAR 2025], 220 - 229, 30.04.2025

Abstract

In classical Turkish poetry, the beauty elements of the beloved have been used differently. These elements are sometimes used in metaphors and sometimes in similes. It can be said that the hand of the beloved remains in the background compared to other beauty elements. However, expressions and similes related to the hand are used in couplets. Among these expressions, especially expressions associated with blood such as “to have both hands in blood”, “to have blood on both hands” and “to have henna on both hands” are noteworthy. The ruthless lover type in classical Turkish poetry is depicted with such expressions and similes related to hand and blood. When the lover's hand is mentioned together with blood in couplets, it usually points to a negative situation. From the lover's point of view, the lover's bloody hands represent the torments and cruelty he inflicts on the lover, emphasizing the multiplicity of the sufferings the lover is subjected to. Classical Turkish poets have expressed the lover's bloody hands and the lover's bloody hands with different symbols. In addition, they reflected their imagination and sensitivity to their environment in couplets by handling blood together with other elements of the same color due to its red color. In this study, the relationship between hand and blood in classical Turkish poetry is discussed, and the aspects of this relationship that overlap with the poetic tradition are tried to be revealed. By analyzing divan samples from different centuries, couplets containing hand and blood connections were identified and these couplets were evaluated under certain headings. The similes, idioms and expressions used are categorized and selected sample couplets are analyzed.

References

  • Akalın, Şükrü Halûk. Türkçe Sözlük. (10. bs.) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2005.
  • Akalın, Şükrü Halûk vd. Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. Erişim 1 Eylül 2024 https://sozluk.gov.tr/
  • Akün, Ömer Faruk. Divan edebiyatı. İstanbul: İsam Yayıları, 2013.
  • Akyüz, Kenan vd. Fuzûlî Divanı. Ankara: Akçağ, 1990.
  • Çavuşoğlu, Mehmet. Yahyâ Bey Dîvanı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1977.
  • Ersoylu, Halil. Cem Sultan’ın Türkçe Divanı. Erişim 30 Ekim 2021 https://turuz.com/book/title/Cem+Sultanin+Turkce+Divan%C4%B1+1-2-3+1981+780
  • Demirkazık, Hacı İbrahim. (2013).“El Arkası Yerde” Deyimi ve Bu Deyimin Divan Şiirindeki Kullanımı”. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/4 Spring (2013). 617-633.
  • Küçük, Sabahattin. Bâkî Divanı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1994.
  • Kesik, Beyhan. Cenâbî Dîvânı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2018.
  • Mengi, Mine. Mesîhî Dîvânı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2020.
  • Köksal, Mehmet Fatih, “Klâsik Şiirimizden Bilinmeyen Bir Deyim: El Oyunu”. Bilig, 16. Kış (2001). 127-136.
  • Nayir Ekinci, Hilal. “Şeref Hanım’ın “El” Redifli Gazelleri”. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 8/2. (2023). 629-644.
  • Ordulu, Mehmet Akif. Açıklamalı-Örnekli Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. İstanbul: Erdem Yayınları, 2000.
  • Onay, Ahmet Talat. Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı. Ankara: Kurgan Edebiyat, 2016.
  • Pala, İskender. Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü. İstanbul: Kapı Yayınları, 2015.
  • Şentürk, Ahmet Atillâ. Osmanlı Şiiri Kılavuzu. (4.Cilt). DBY Yayınları, 2020.
  • Tarlan, Ali Nihat. Ahmet Paşa Divanı. Ankara: Akçağ, 1992.
  • Tarlan, Ali Nihat. Necatî Bey Divanı. Ankara: Akçağ, 1992.
  • Tarlan, Ali Nihat. Hayâlî Divanı. Ankara: Akçağ, 1992.
  • Tarlan, Ali Nihat. Zâtî Divanı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1967.
  • Tanrıbuyurdu, Gülçin. ‘‘Klâsik Türk Şiirinde Bir Sembol Dili Olarak ‘Kına’ ’’. İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 5/1. (2016). 102-115.
  • Tanyeri, Mehmet Ali. Örnekleriyle Divan Şiirinde Deyimler. Ankara: Akçağ, 1999.
  • Yavuz, Kemal- Yavuz, Orhan. Muhibbî Dîvânı. Erişim 30 Mart 2021 http://ekitap.yek.gov.tr/urun/muhibbi-divani--takim-2-cilt-

KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE EL VE KAN İLİŞKİSİ: ŞİDDET VE AŞKIN YANSIMASI

Year 2025, Issue: 22 [BAHAR 2025], 220 - 229, 30.04.2025

Abstract

Klasik Türk şiirinde sevgilinin güzellik unsurları daima övgüyle ele alınır. Sevgili, bazen gerçek anlamda, bazen de mecaz ve teşbihlerle âşık ve çevresindeki herkesten üstün bir konuma yerleştirilir. Bu güzellik unsurları arasında sevgilinin eli de yer almakla birlikte, diğer unsurlara nazaran daha geri planda kaldığı söylenebilir. Ancak el ile ilgili tabir ve benzetmelere eserlerde sıklıkla rastlanmıştır. Bu tabirler arasında, özellikle kanla ilişkilendirilen “iki eli kanda olmak”, “elini kana bulamak” ve “eline kına yakmak” gibi ifadeler dikkat çekmektedir. Klasik Türk şiirindeki acımasız sevgili tipi, el ve kanla ilgili bu tür tabir ve benzetmelerle tasvir edilmiştir. Şiirlerde sevgilinin eli kanla birlikte anıldığında genellikle olumsuz bir duruma işaret eder. Sevgilinin kanlı elleri, âşığa çektirdiği eziyetleri ve zulmü temsil ederken, âşığa ait kanlı eller ise onun maruz kaldığı cefaların çokluğunu vurgular. Ayrıca, kırmızı renginden dolayı kan, aynı renge sahip diğer unsurlarla birlikte ele alınarak şairlerin hayal gücünü ve çevrelerine olan duyarlılıklarını yansıtan örnekler sunar. Bu çalışmada, klasik Türk şiirinde el ve kan ilişkisi ele alınmış, bu ilişkinin şiir geleneğiyle örtüşen yönleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Farklı yüzyıllardan divan örnekleri incelenerek el ve kan bağlantısı içeren beyitler tespit edilmiş, bu beyitler belirli başlıklar altında değerlendirilmiştir. Kullanılan benzetmeler, deyim ve tabirler sınıflandırılarak seçilen örnek beyitler üzerinden yorumlanmıştır.

References

  • Akalın, Şükrü Halûk. Türkçe Sözlük. (10. bs.) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2005.
  • Akalın, Şükrü Halûk vd. Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. Erişim 1 Eylül 2024 https://sozluk.gov.tr/
  • Akün, Ömer Faruk. Divan edebiyatı. İstanbul: İsam Yayıları, 2013.
  • Akyüz, Kenan vd. Fuzûlî Divanı. Ankara: Akçağ, 1990.
  • Çavuşoğlu, Mehmet. Yahyâ Bey Dîvanı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1977.
  • Ersoylu, Halil. Cem Sultan’ın Türkçe Divanı. Erişim 30 Ekim 2021 https://turuz.com/book/title/Cem+Sultanin+Turkce+Divan%C4%B1+1-2-3+1981+780
  • Demirkazık, Hacı İbrahim. (2013).“El Arkası Yerde” Deyimi ve Bu Deyimin Divan Şiirindeki Kullanımı”. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/4 Spring (2013). 617-633.
  • Küçük, Sabahattin. Bâkî Divanı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1994.
  • Kesik, Beyhan. Cenâbî Dîvânı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2018.
  • Mengi, Mine. Mesîhî Dîvânı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2020.
  • Köksal, Mehmet Fatih, “Klâsik Şiirimizden Bilinmeyen Bir Deyim: El Oyunu”. Bilig, 16. Kış (2001). 127-136.
  • Nayir Ekinci, Hilal. “Şeref Hanım’ın “El” Redifli Gazelleri”. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 8/2. (2023). 629-644.
  • Ordulu, Mehmet Akif. Açıklamalı-Örnekli Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. İstanbul: Erdem Yayınları, 2000.
  • Onay, Ahmet Talat. Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı. Ankara: Kurgan Edebiyat, 2016.
  • Pala, İskender. Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü. İstanbul: Kapı Yayınları, 2015.
  • Şentürk, Ahmet Atillâ. Osmanlı Şiiri Kılavuzu. (4.Cilt). DBY Yayınları, 2020.
  • Tarlan, Ali Nihat. Ahmet Paşa Divanı. Ankara: Akçağ, 1992.
  • Tarlan, Ali Nihat. Necatî Bey Divanı. Ankara: Akçağ, 1992.
  • Tarlan, Ali Nihat. Hayâlî Divanı. Ankara: Akçağ, 1992.
  • Tarlan, Ali Nihat. Zâtî Divanı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1967.
  • Tanrıbuyurdu, Gülçin. ‘‘Klâsik Türk Şiirinde Bir Sembol Dili Olarak ‘Kına’ ’’. İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 5/1. (2016). 102-115.
  • Tanyeri, Mehmet Ali. Örnekleriyle Divan Şiirinde Deyimler. Ankara: Akçağ, 1999.
  • Yavuz, Kemal- Yavuz, Orhan. Muhibbî Dîvânı. Erişim 30 Mart 2021 http://ekitap.yek.gov.tr/urun/muhibbi-divani--takim-2-cilt-
There are 23 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Classical Turkish Literature of Ottoman Field
Journal Section ARAŞTIRMA MAKALESİ
Authors

Sümeyye Bilen 0000-0002-8830-2454

Publication Date April 30, 2025
Submission Date January 3, 2025
Acceptance Date April 10, 2025
Published in Issue Year 2025 Issue: 22 [BAHAR 2025]

Cite

ISNAD Bilen, Sümeyye. “KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE EL VE KAN İLİŞKİSİ: ŞİDDET VE AŞKIN YANSIMASI”. Hikmet - Akademik Edebiyat Dergisi 22 [BAHAR 2025] (April 2025), 220-229. https://doi.org/10.28981/hikmet.1613081.

ULAKBİM-DERGİPARK Bünyesinde Faaliyet Gösteren HİKMET-Akademik Edebiyat Dergisi (Journal Of Academic Literature) 

Türk Dili ve Edebiyatı Alanında Yayımlanan Uluslararası Hakemli Bir Dergidir.