Abstract
Civilization is the common heritage of all humanity. In addition to ensuring the evolution of societies, civilization has taken on the role of a bridge that establishes a strong bond between societies and mankind. After the Islamic conquests, the call to Islam spread from the Arabian Peninsula to afar. Moreover, Arabic, the language of Islam penetrated into languages such as Persian, Turkish, and Urdu whilst also being influenced by these same languages. Especially Persian has influenced Arabic through this interaction. With the spread of Islam to Iran and acceptance of Arabic as the language of religion, the Iranians gave special importance to Arabic, learned this language, became proficient in it, and over time began to make great contributions to the formation of Arabic philological principles, grammar, poetry, and prose, even leaving behind Arab scholars. In this study, attention is drawn to the important contributions of Iranian scholars to Arabic, despite its not being their mother tongue; efforts of Iranian scholars are presented to substantiate this claim. The conclusion reached is that Iranian scholars have played an important role in the development of the Arabic language and literature, and Arabic grammar.
Keywords
References
- Abbâsî, E. (ts). Me‘âhidü’t-tensîs ‘âlâ şevâhidi’t-telhîs. thk. Muhammed Muhyiddîn Abdülhamîd. Beyrut: ‘Âlemü’l-Kütüb.
- Akreş, H. (2024). Kur’ân-ı Kerîm ve Fasih Arapça’daki Farsça Kelimeler. İran Çalışmaları Dergisi, 8(1), 109-133. https://doi.org/10.33201/iranian.1474424
- Azerneveş, A. (1374). Rahayi Nufuz'i Ferhengi İrani Der Asr'i Cahili. Tahran: İntişarat'i Tus.
- Bedevi, A. (2017). Sibeveyh (Hayatı ve Kitabı). İngiltere: Müesseset'ü Hindavi.
- Dahi, A. (1979). el-Muustalaht'ul-İlmiyyet'i Kabl'en-Nahdat'il-Hdise. Kahire: Alem'ul-Kutüp.
- Ebü’t-Tayyib, A. (2009). Merâtibü’n-naḥviyyîn (nşr. Muhammed Ebü’l-Fazl), Kahire: el-Mektebet'ul-Asriyye.
- Efendi, A. (1403). Riyad'ul-Ulama ve Hiyad'ul-Fudala, Thk. Ahmed el-Hüseyni, Kum: Mektebet'u Ayet'il-Leh el-Meraşi.
- el-Ahfeş, S. (1985). Meâni’l-Kur’ân. thk. Abd’ul-Emîr Muhammed Emîn el-Verd, Beyrut: Âlemu’l-Kutub.
- el-Bağdâdî, A. (1417). Târîḫu Baġdâd. Thk. Mustafa Abdulkadir Ata, Beyrut, Dârü'l-kütübi'l-ilmiyye
- el-Bâharzi, A. (1971). Dümyet'ül-Kasr ve Usrat-ü Ehl'il-Asr. (nşr. Muhammed Tunci), Dimeşk.
- el-Câhiz, A. (1985). el-Beyân ve’t-tebyîn. (nşr. Abdüsselâm M. Hârûn), Kahire: Mektebet'ül- Hanci.
- el-Cumahî, S. (1982). Ṭabaḳātü’ş-şuʿarâʾ. Thk. Yûsuf Halîf, Beyrut: Dârü'l-kütübi'l-ilmiyye.
- el-Ezherî, M. (1967). Tehẕîbü’l-luġa. Kahira Dârü'l-Kitabi'l-Arabi.
- el-Hacavi, M. (1995). kitab'ul-Fkr'is-Sami fi tarih'il-Fikh'il-İslami, Beyrut: Dârü'l-Kütüb'il-İlmiyye.
- el-Hamevî, E. (1993). İrşâdü’l-erîb ilâ maʿrifeti’l-edîb. (nşr. İhsan Abbas), Beyrut: Dârü'l- Garbi'l-İslami.
- el-Hamevî, E. (1993). Muʿcemü’l-üdebâ. (nşr. İhsan Abbas), Beyrut: Dârü'l-Garbi'l-İslami.
- el-Hazreci, A. (1416). Hülasat-ü Tezhib'i Tehzib'il-Kemal. Beyrut: Dârü'l-Beşair.
- el-Hufi, A. (1968). Teyyarat'ün sekafiyye beyn'el-Arab'i ve'l-Furs. Kahira: Dâr-u Nahdat-i Mısır.
- el-İsfahânî, E. (1970). el-Eġānî. Kahire: Dârü’l-kütübi’l-Mısriyye.
- el-Meclisî, M. (1983). Biḥârü’l-envâr. 2. Baskı, Beyrut: Müesseset'ül-Vefa
- el-Mes‘ûdî, E. (1370). et-Tenbîh ve’l-işrâf, Çev. Ebu-Kasim Bayınde, Tahran: Merkezi İntşarati ve Ferhngi.
- el-Useymîn, A., Cerbu, A. (1991). Kitab'ud-Dibec li Abu Ubeyde. Kahire: Mektebet'ul- Hanci.
- es-Salebi, Ş. (2017). Şarh'ul-Curcaniye fin-Nahvi li-Abdulkahir'il-Curcani. Beyrut: Dârü'l-Kutüb'ül-İlmiyye.
- es-Sîrâfî, H. (1936). Ahbâr-ün-nahavin-il-Basriyyîn. Thk. Freitz Krenkow, Beyrut: el- Matbaa'l-keselokiyye.
- et- Tahrânî, A. (1403). eẕ-Ẕerîʿa ilâ teṣânîfi’ş-Şîʿa, Beyrut: Dârü'l-Adva.
- et-Tevhîdî, E. (1956). el-İmtâʿ ve’l-muʾânese (nşr. Ahmed Emîn – Ahmed ez-Zeyn), Beyrut: Mektebet'ul-Hayat.
- ez-Zehebi, A. (1993). Tarihül-İslam ve Vefeyatül-Meşahir vel-Alam. Thk. Ömer Abdusselam, Beyrut: Dârü'l-Kitab'ul-Arabi.
- ez-Ziriklî, M. (1989). el-Aʿlâm. Beyrut: Dârü'l-İlm Li'l-melâyin.
- ez-Zübeydî, M. (1984). Ṭabaḳātü’n-naḥviyyîn ve’l-luġaviyyîn, nşr. M. Ebü’l-Fazl İbrâhim, Kahire: Dâr'ül-Maârif.
- Farruh, Ö. (1989). Tarih'ul-Edeb'il-Arabi. Beyrut: Dârü'l-İlm Lilmelayin.
- Hakikat, A. (1380). Hademet'ü İraniyan Be İslam. Tahran: İntişarat'ü Kumuş. https://www.bbc.com/persian/arts/2011/07/110630_l13_letter_from_london_244
- Hüseyin, N. (1968). Yunus B. Habip, Beyrut: Dârü'l-Kitab'il-Arabi.
- Hüseyni, A. (1394). ''Nakş-i İraniyan Der Tavsii ve Kustereş-i Zeban-i Arabi'' Pezoheşhayi Siyasi Cihan-i İslam. 14(Bahar), 27-50.
- ibn Hallikan, Ş. (1994). vefeyatü’l-a’yan ve enbau ebnai’z-zaman. Thk. İhsan Abbas, Beyrut: Dâru Sadır.
- İbn Tağriberdi, B. (1963). al-Nucumu’z-zahira fi muluk Mısr ve'l-Kahira. Mısır: Dârü'l-kütüb.
- İbnnü Kesîr, İ. (1986). el-Bidâye ve’n-nihâye. Beyrut: Dârü'l-Fikr.
- İbnü’l-Cevzî, E. (1993). el-Muntaẓam fî târîḫi’l-ümem ve’l-mülûk. (nşr. Muhammed ve Mustafa Abdülkādir Atâ). Beyrut: Dârü'l-kütübi'l-ilmiyye.
- İbnü’l-Cezerî, E. (1351). Gâyetü’n-Nihâye fî tabakâti’l-kurrâʾ. Riyad: Mektebet'u ibni Teymiyye.
- İbnü’l-Cezerî, Ş. (1933). Ġāyetü’n-Nihâye fî Tabaḳāti’l-Kurrâʾ. Riyad: Metebet'u ibni Teymiyye
- İbnü’l-Enbârî, K. (1985). Nüzhetü’l-elibbâʾ (nşr. İbrâhim es-Sâmerrâî), Zerkā/Ürdün: Mektebet'ul-Menar.
- İbnü’l-İmâd, H. (1986). Şeẕerâtü’ẕ-ẕeheb fî aḫbâri men ẕeheb. Thk. Mustafa Abdulkadir Ata, Beyrut: Dârü'l-kütübi'l-ilmiyye.
- İbnü’l-Kıftî, E. (1950). İnbâhü’r-ruvât ʿalâ enbâhi’n-nüḥât. (nşr. Muhammed Ebü’l-Fazl), Kahire: Müesset'ül-Kütüb'is-Sakâfiye.
- İbnü’n-Nedîm, M. (1997). el-Fihrist. Thk. İbrâhim Ramazan, Beyrut: Dârü'l-Marife.
- İbü’l-Esîr. A. (1385). el-Kâmil fit-Tarih. Beyrut: Dâr'ü Sadr.
- İftihari. A. (1392). ''Keramet'i İnsani Der Kuran'i Kerim ve Piyamedhayi Siyasi – İctimai An'' Cihan'i İslam, 6(Bahar), 29 – 48.
- Melayiri, M. (1384). Tarih-i ve Ferheng-i İran: Der Duran-i İntikal ez Asr-i Sasani bi Asr-i İslami. Tahran: Tus.
- Musevi, B. (1996). Dariratü'l-Maarif. Tahran: Merkezu Dariratü'l-Maarif'il-İsalamiyye.
- Mutahhari, M. (1359). Hademeti Mutekabili İran ve İslam. Tahran: Sadra.
- Necâ, İ. (1975). Fıkhu’l-lugati’l-Arabiyye. Matbaâtü’s-Saâde
- Senceri, Ş. (1381). Manz'ul-İnsan (Tercemet'u Vefeyâtü’l-aʿyân li-ibni Hallikan), Erumiye: Dnişgah-i Erumiye.
- Süyûtî, C. (1998). el-Müzhir fî ulûmi’l-luğa ve envâihâ. (nşr. M. Ahmed Câdelmevlâ v.dğr.), Dâru ihyâi’l-kütübi’l-Arabiyye.
- Süyûtî, C. (1964). Buġyetü’l-vuʿât fî ṭabaḳāti’l-luġaviyyîn ve’n-nuḥât (nşr. M. Ebü’l-Fazl), I-II, Kahire.
- Tebrîzî, M. (1369). Reyhânetü’l-edeb fî terâcimi’l-ma’rûfîn bi’l-künyeti evi’l-lakab. Tahran: Kitâbfürûşî-i Hayyâm.
- Yağmûrî, Y. (1964). Nûrü’l-ḳabes el-muḫtaṣar mine’l-Muḳtebes (nşr. R. Sellheim), Almanya: Wiesbaden.
- Zehebî, Ş. (1986). Siyeru Aʿlâmi’n-Nübelâʾ. Beyrut: Şuayb el-Arnaût ve Muhammed Naim Araksusi.
- Zerrin, A. (1356). Do Karn Sükût, Tahran: Cavidan Hurd.
Abstract
Medeniyet, bütün insanlığın ortak mirasıdır ve toplumların tekâmülünü sağlamakla beraber, toplumla insan arasında güçlü bir bağ kuran bir köprü görevini üstlenmiştir. İslam fetihlerinden sonra İslam çağrısı Arap Yarımadası'ndan dünyanın en uzak ülkelerine kadar yayılmış ve Arapça İslam dininin dili olması nedeniyle Farsça, Türkçe, Urduca gibi dillere nüfuz etmiş ama aynı şekilde bu dillerden de etkilenmiştir. Arap diliyle etkileşime geçerek Arapçayı etkileyen dillerin başında Farsça gelmiştir. İslam’ın İran’a yayılmasıyla birlikte Arapçayı din dili olarak kabul ettikleri için İranlılar Arapçaya özel önem vermiş, bu dili öğrenmiş, bu dilde yetkinleşmiş ve zamanla Arapçanın filolojik ilkelerini, gramerini, şiir ve nesrini oluşturmada bizzat Arap bilginlerini geride bırakacak kadar büyük katkılar sunmaya başlamışlardır. Bu çalışmada, İran asıllı bilginlerin ana dili olmadığı halde Arapçaya sağladıkları önemli katkılara dikkat çekilmiş ve bu savı temellendirmek için İranlı bilginlerin çabaları ortaya konmuştur. Çalışmanın sonucunda, İranlı bilginlerin Arapça gramerinin yanı sıra Arap dil ve edebiyatının gelişiminde önemli görevler üstlendikleri tespit edilmiştir.
Keywords
Arapça Farsça İran İranlı Filologlar Etkileşim Arapça Gramer.
References
- Abbâsî, E. (ts). Me‘âhidü’t-tensîs ‘âlâ şevâhidi’t-telhîs. thk. Muhammed Muhyiddîn Abdülhamîd. Beyrut: ‘Âlemü’l-Kütüb.
- Akreş, H. (2024). Kur’ân-ı Kerîm ve Fasih Arapça’daki Farsça Kelimeler. İran Çalışmaları Dergisi, 8(1), 109-133. https://doi.org/10.33201/iranian.1474424
- Azerneveş, A. (1374). Rahayi Nufuz'i Ferhengi İrani Der Asr'i Cahili. Tahran: İntişarat'i Tus.
- Bedevi, A. (2017). Sibeveyh (Hayatı ve Kitabı). İngiltere: Müesseset'ü Hindavi.
- Dahi, A. (1979). el-Muustalaht'ul-İlmiyyet'i Kabl'en-Nahdat'il-Hdise. Kahire: Alem'ul-Kutüp.
- Ebü’t-Tayyib, A. (2009). Merâtibü’n-naḥviyyîn (nşr. Muhammed Ebü’l-Fazl), Kahire: el-Mektebet'ul-Asriyye.
- Efendi, A. (1403). Riyad'ul-Ulama ve Hiyad'ul-Fudala, Thk. Ahmed el-Hüseyni, Kum: Mektebet'u Ayet'il-Leh el-Meraşi.
- el-Ahfeş, S. (1985). Meâni’l-Kur’ân. thk. Abd’ul-Emîr Muhammed Emîn el-Verd, Beyrut: Âlemu’l-Kutub.
- el-Bağdâdî, A. (1417). Târîḫu Baġdâd. Thk. Mustafa Abdulkadir Ata, Beyrut, Dârü'l-kütübi'l-ilmiyye
- el-Bâharzi, A. (1971). Dümyet'ül-Kasr ve Usrat-ü Ehl'il-Asr. (nşr. Muhammed Tunci), Dimeşk.
- el-Câhiz, A. (1985). el-Beyân ve’t-tebyîn. (nşr. Abdüsselâm M. Hârûn), Kahire: Mektebet'ül- Hanci.
- el-Cumahî, S. (1982). Ṭabaḳātü’ş-şuʿarâʾ. Thk. Yûsuf Halîf, Beyrut: Dârü'l-kütübi'l-ilmiyye.
- el-Ezherî, M. (1967). Tehẕîbü’l-luġa. Kahira Dârü'l-Kitabi'l-Arabi.
- el-Hacavi, M. (1995). kitab'ul-Fkr'is-Sami fi tarih'il-Fikh'il-İslami, Beyrut: Dârü'l-Kütüb'il-İlmiyye.
- el-Hamevî, E. (1993). İrşâdü’l-erîb ilâ maʿrifeti’l-edîb. (nşr. İhsan Abbas), Beyrut: Dârü'l- Garbi'l-İslami.
- el-Hamevî, E. (1993). Muʿcemü’l-üdebâ. (nşr. İhsan Abbas), Beyrut: Dârü'l-Garbi'l-İslami.
- el-Hazreci, A. (1416). Hülasat-ü Tezhib'i Tehzib'il-Kemal. Beyrut: Dârü'l-Beşair.
- el-Hufi, A. (1968). Teyyarat'ün sekafiyye beyn'el-Arab'i ve'l-Furs. Kahira: Dâr-u Nahdat-i Mısır.
- el-İsfahânî, E. (1970). el-Eġānî. Kahire: Dârü’l-kütübi’l-Mısriyye.
- el-Meclisî, M. (1983). Biḥârü’l-envâr. 2. Baskı, Beyrut: Müesseset'ül-Vefa
- el-Mes‘ûdî, E. (1370). et-Tenbîh ve’l-işrâf, Çev. Ebu-Kasim Bayınde, Tahran: Merkezi İntşarati ve Ferhngi.
- el-Useymîn, A., Cerbu, A. (1991). Kitab'ud-Dibec li Abu Ubeyde. Kahire: Mektebet'ul- Hanci.
- es-Salebi, Ş. (2017). Şarh'ul-Curcaniye fin-Nahvi li-Abdulkahir'il-Curcani. Beyrut: Dârü'l-Kutüb'ül-İlmiyye.
- es-Sîrâfî, H. (1936). Ahbâr-ün-nahavin-il-Basriyyîn. Thk. Freitz Krenkow, Beyrut: el- Matbaa'l-keselokiyye.
- et- Tahrânî, A. (1403). eẕ-Ẕerîʿa ilâ teṣânîfi’ş-Şîʿa, Beyrut: Dârü'l-Adva.
- et-Tevhîdî, E. (1956). el-İmtâʿ ve’l-muʾânese (nşr. Ahmed Emîn – Ahmed ez-Zeyn), Beyrut: Mektebet'ul-Hayat.
- ez-Zehebi, A. (1993). Tarihül-İslam ve Vefeyatül-Meşahir vel-Alam. Thk. Ömer Abdusselam, Beyrut: Dârü'l-Kitab'ul-Arabi.
- ez-Ziriklî, M. (1989). el-Aʿlâm. Beyrut: Dârü'l-İlm Li'l-melâyin.
- ez-Zübeydî, M. (1984). Ṭabaḳātü’n-naḥviyyîn ve’l-luġaviyyîn, nşr. M. Ebü’l-Fazl İbrâhim, Kahire: Dâr'ül-Maârif.
- Farruh, Ö. (1989). Tarih'ul-Edeb'il-Arabi. Beyrut: Dârü'l-İlm Lilmelayin.
- Hakikat, A. (1380). Hademet'ü İraniyan Be İslam. Tahran: İntişarat'ü Kumuş. https://www.bbc.com/persian/arts/2011/07/110630_l13_letter_from_london_244
- Hüseyin, N. (1968). Yunus B. Habip, Beyrut: Dârü'l-Kitab'il-Arabi.
- Hüseyni, A. (1394). ''Nakş-i İraniyan Der Tavsii ve Kustereş-i Zeban-i Arabi'' Pezoheşhayi Siyasi Cihan-i İslam. 14(Bahar), 27-50.
- ibn Hallikan, Ş. (1994). vefeyatü’l-a’yan ve enbau ebnai’z-zaman. Thk. İhsan Abbas, Beyrut: Dâru Sadır.
- İbn Tağriberdi, B. (1963). al-Nucumu’z-zahira fi muluk Mısr ve'l-Kahira. Mısır: Dârü'l-kütüb.
- İbnnü Kesîr, İ. (1986). el-Bidâye ve’n-nihâye. Beyrut: Dârü'l-Fikr.
- İbnü’l-Cevzî, E. (1993). el-Muntaẓam fî târîḫi’l-ümem ve’l-mülûk. (nşr. Muhammed ve Mustafa Abdülkādir Atâ). Beyrut: Dârü'l-kütübi'l-ilmiyye.
- İbnü’l-Cezerî, E. (1351). Gâyetü’n-Nihâye fî tabakâti’l-kurrâʾ. Riyad: Mektebet'u ibni Teymiyye.
- İbnü’l-Cezerî, Ş. (1933). Ġāyetü’n-Nihâye fî Tabaḳāti’l-Kurrâʾ. Riyad: Metebet'u ibni Teymiyye
- İbnü’l-Enbârî, K. (1985). Nüzhetü’l-elibbâʾ (nşr. İbrâhim es-Sâmerrâî), Zerkā/Ürdün: Mektebet'ul-Menar.
- İbnü’l-İmâd, H. (1986). Şeẕerâtü’ẕ-ẕeheb fî aḫbâri men ẕeheb. Thk. Mustafa Abdulkadir Ata, Beyrut: Dârü'l-kütübi'l-ilmiyye.
- İbnü’l-Kıftî, E. (1950). İnbâhü’r-ruvât ʿalâ enbâhi’n-nüḥât. (nşr. Muhammed Ebü’l-Fazl), Kahire: Müesset'ül-Kütüb'is-Sakâfiye.
- İbnü’n-Nedîm, M. (1997). el-Fihrist. Thk. İbrâhim Ramazan, Beyrut: Dârü'l-Marife.
- İbü’l-Esîr. A. (1385). el-Kâmil fit-Tarih. Beyrut: Dâr'ü Sadr.
- İftihari. A. (1392). ''Keramet'i İnsani Der Kuran'i Kerim ve Piyamedhayi Siyasi – İctimai An'' Cihan'i İslam, 6(Bahar), 29 – 48.
- Melayiri, M. (1384). Tarih-i ve Ferheng-i İran: Der Duran-i İntikal ez Asr-i Sasani bi Asr-i İslami. Tahran: Tus.
- Musevi, B. (1996). Dariratü'l-Maarif. Tahran: Merkezu Dariratü'l-Maarif'il-İsalamiyye.
- Mutahhari, M. (1359). Hademeti Mutekabili İran ve İslam. Tahran: Sadra.
- Necâ, İ. (1975). Fıkhu’l-lugati’l-Arabiyye. Matbaâtü’s-Saâde
- Senceri, Ş. (1381). Manz'ul-İnsan (Tercemet'u Vefeyâtü’l-aʿyân li-ibni Hallikan), Erumiye: Dnişgah-i Erumiye.
- Süyûtî, C. (1998). el-Müzhir fî ulûmi’l-luğa ve envâihâ. (nşr. M. Ahmed Câdelmevlâ v.dğr.), Dâru ihyâi’l-kütübi’l-Arabiyye.
- Süyûtî, C. (1964). Buġyetü’l-vuʿât fî ṭabaḳāti’l-luġaviyyîn ve’n-nuḥât (nşr. M. Ebü’l-Fazl), I-II, Kahire.
- Tebrîzî, M. (1369). Reyhânetü’l-edeb fî terâcimi’l-ma’rûfîn bi’l-künyeti evi’l-lakab. Tahran: Kitâbfürûşî-i Hayyâm.
- Yağmûrî, Y. (1964). Nûrü’l-ḳabes el-muḫtaṣar mine’l-Muḳtebes (nşr. R. Sellheim), Almanya: Wiesbaden.
- Zehebî, Ş. (1986). Siyeru Aʿlâmi’n-Nübelâʾ. Beyrut: Şuayb el-Arnaût ve Muhammed Naim Araksusi.
- Zerrin, A. (1356). Do Karn Sükût, Tahran: Cavidan Hurd.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Linguistics (Other) |
| Journal Section | Makaleler |
| Authors | |
| Early Pub Date | March 22, 2025 |
| Publication Date | March 21, 2025 |
| Submission Date | November 26, 2024 |
| Acceptance Date | December 9, 2024 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 11 Issue: 1 |
NOTICE: All submissions will be accepted through the Manuscript Submission System. Please click on www.ijoks.com and register to submit a paper.