Research Article
BibTex RIS Cite

Reklamlarda Hipnotik Öğelere Yönelik Bir Araştırma

Year 2025, Issue: 27, 80 - 101, 24.06.2025

Gülşah Sarıyıldız , Aşina Gülerarslan Özdengül

Abstract

Zihinde kalıcı etkiler yaratmanın imkansız olduğu dijital geç modern çağda, ikna ve karar bilimini ilgilendiren her alanda farklı stratejilere ihtiyaç duyulmaktadır. Giderek karmaşıklaşan bu kozmosta kıt bir kaynak haline gelen dikkatin yakalanması, reklam sektörü açısından aşılması gereken büyük engellerden biridir. Markalar lehine karar verme işini kolaylaştıran reklam endüstrisi, insanın telkinlere nasıl açık hale gelebileceği sorundan hareketle tüketicinin bilişsel direncini kırmak ve mesajını iletebilmek için bilinçdışı yeni stratejilere ihtiyaç duymakta nöropazarlamanın yanı sıra “bilişsel psikoloji” gibi çalışma alanlarına yönelmektedir. Bu çalışma, bilişsel psikolojinin önemli uygulamalarından reklam ve hipnoz ilişkiselliğini tartışmaya açarak reklamlarda kullanılan hipnotik dil ve unsurların reklam anlatılarına kattığı etkileri göstergebilimsel açıdan analiz etmeyi amaçlamaktadır. Sonuç olarak çalışmanın analizi hipnotik unsurlardan yararlanan reklamların dikkat çekme ve etki yaratmaya olumlu yönde katkıları bulunmaktadır.

Keywords

Reklam Hipnoz Hipnotik unsurlar Göstergebilim

Ethical Statement

Gönderdiğimiz çalışma “Reklamlarda Hipnotik Öğelere Yönelik Bir Araştırma” araştırma makalesi çalışmasıdır. Bu nedenle etik kurul onayı gerektirecek şekilde insan faktörü içeren bir çalışma olmadığını ve etik kurul onayı olmadığını beyan eder, saygılar sunarız.

Supporting Institution

Adı geçen makaleyi destekleyen hiç bir özel/resmi kurum kuruluş bulunmamaktadır.

References

  • Aktaş, Ö. (2020). Hipnotik iletişim. https://www.akademiplena.com/blog
  • Arçelik Marka Ekibi (t.y.). Her nefeste umut var. https://www.rvd.org.tr/ayinkampanyasi/ arcelik-ile-her-nefeste-umut-var.
  • Bauera, P. R. Sabourdyc, C. Chatard, B., Rheims, S., Lachaux, J.-P., Vidal, J. R. & Lutz, A. (2022). Neural dynamics of mindfulness meditation and hypnosis explored with intracranial EEG: A feasibility study. Neuroscience Letters, 1; 766. doi: 10.1016/j.neulet.2021.
  • Bayram, A. (2021). Anlambilimsel yaklaşımlarla Yunus Emre’de aşk ve ölüm kavramları. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 149-163.
  • Breen, R. (t.y.). Bella Hadid lights up the Swarovski holiday campaign. Https:// www.crash.fr/bella-hadid-lights-up-the-swarovski-holiday-campaign/.
  • Eagleman, D. (2013). Incognito-beynin gizli hayatı ( Z. Arık Tozar, Çev.). Domingo Yayınevi.
  • Escalas, J. E. & Stern, B. B. (2003). Sympathy and empathy: emotional responses to advertising dramas. Journal of Consumer Research, 29(4), 566-578.
  • Favre, J. P. & November, A. (1979). Color and communication. ABC Zurich.
  • Freud, S. & Breuer J. (1895). Histeri üzerine çalışmalar (E. Kapkın, Çev.). Payel Yayınları.
  • Fromm, E. (1976). Altered states of consciousness and ego psychology. Social Service Review, 50, 557-569.
  • Glaser, M. A. & Reisinger, H. (2021). Don’t lose your product in story translation: how product–story link in narrative advertisements increases persuasion. Journal of Advertising, 1-18. doi: 10.1080/00913367.2021.1973623.
  • Gottschall, J. (2012). The storytelling animal: how stories make us human. Mifflin Harcourt.
  • Gould, S. J. (1992). Parallels between hypnotic suggestion and persuasive marketing communications: Insights for new directions in consumer communications research. Advances in Consumer Research, 19(2), 56.
  • Gökçü l, B. (2005). Gözler üzerinizdeyken başarmak. Sunum Kapital Medya Hizmetleri.
  • Green, M. C. & Brock, T. C. (2000). The role of transportation in the persuasiveness of public narratives. Journal of Personality and Social Psychology, 79(5), 701-721.
  • Guido, G., Prete, M. I., Pichierri, M. & Bleve, B. (2013). A model for hypnotic communication in consumption experiences 2013 research associate of marketing at the university of Salento. Lecce, Italy.
  • Gülerarslan-Özdengül, A. & Çam, M. S. (2017). Reklamcılık ve spiritüalite kavramı: Televizyon reklamları üzerine bir inceleme. Selçuk İletişim Dergisi, 10(1), 399-432.
  • Hançerlioğlu, O. (1988). Ruh bilim sözlüğü. Remzi Kitabevi.
  • Hirschman, E. C. (1985). Primitive aspects of consumption in modern American society. Journal of Consumer Research, 12, 142-154. https://doi. org/10.1086/208503
  • Jensen MP & Patterson DR. (2014). Hypnotic approaches for chronic pain management: clinical implications of recent research findings. Am Psychol. 69(2), 167-77. doi: 10.1037/a0035644
  • Jung, C. J. (1959). Arketipler ve kolektif bilinçaltı. Routledge and Kegan Paul Ltd.
  • Kapıcıoğlu, B. (2017). Okuyanların saplanıp kaldığı hipnotik metin nasıl yazılır? https://www.hizliadam.com/okuyanlarin-saplanip-kaldigi-hipnotikmetin- nasil-yazilir.html
  • Karrasch, S., Jung, J. A., Varadarajan, S., Kolassa, İ. T. & Bongartz, W. (2022). Modern and traditional trance language: a comparison. American Journal of Clinical Hypnosis, 65(2), 146-159.
  • Kişin, S. (2022). Şişecam, 10 Kasım’da Atatürk’ü çok özel bir filmle anıyor. https://www.adjustbrand.com/haberler/sisecam-10-kasimda
  • Koçak, K. (2024). Hipnoz nedir?. www.korzaykocak.com/hipnoz nedir
  • Kovalevska, T., Kovalevska, A., Kutuza, N. & Lakomska, I. (2021). Suggestion algorithm in advertisement megadiscourse: Hypnotic inductors systematics. Journal of Language and Linguistic Studies, 17(2), 1294-1307.
  • Kvale, S. (1994). Interviews: An introduction to qualitative research interviewing. Sage Publications, Inc.
  • Levent, A. (2013). Reklamlarda hı̇pnotı̇k dı̇l kullanımı [Yüksek lisans tezi Marmara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • Mercedes-Benz Türkiye (2023). Avatar: suyun yolu ve Mercedes-Benz. https:// www.youtube.com/watch?v=eZiONWrJo4Q
  • Mutlu Yaşam Psikoloji (t.y.). Renk psikolojisi: renklerin ruh halimiz üzerine etkileri. https://www.mutluyasam.com.tr/renk-psikolojisi
  • Nouvart (t.y). Şişecamdan paramparça 10 Kasım filmi. https://www.nouvart. net/sisecamdan-paramparca-10-kasim-filmi
  • Olson, J. & Ray, W. (1989). Exploring the usefulness of brain waves as measures of advertising response. Marketing Science Institute.
  • Oohashi, T., Kawai, N., Honda, M., Nakamura, S., Morimoto, M., Nishina, E. & Maekewa, T. (2002). Electroencephalographic measurement of possession trance in the field. Clinical Neurophysiology. Clinical Neurophysiology, 113(3), 435-445. doi: 10.1016/s1388-2457(02)00002-0.
  • Packard, V. (1989). I Persuasori Occulti, Trad. C. Fruttero, Einaudi, Torino.
  • Pollay, R. W. (1986). The distorted mirror: reflections on the unintended consequences of advertising. Journal of Marketing, 50 (2), 18-36. https://doi. org/10.2307/1251597
  • Sabourin, M. E., Cutcomb, S. D., Crawford, H. J. & Pribram, K. (1990). EEG correlates of hypnotic susceptibility andhypnotic trance: spectral analysis and coherence. International Journal of Psychophysiology, 10(2), 125-142.
  • Sarıyıldız, G. (2024). Reklamlarda hı̇kâye anlatısına yönelı̇k nörofı̇zyolojı̇k ı̇nceleme, [Doktora Tezı̇, Selçuk Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi.
  • Shah, N. (2021). Make them buy: hypnosis in advertising. https:// instituteofclinicalhypnosis.com/hypnosis/hypnosis-in-advertising/
  • Shapiro, S., MacInnis, D. J. & Heckler, S. E. (1997). The effects of incidental ad exposure on the formation of consideration sets. Journal of Consumer Research, 24(1), 94-104.
  • Shor, R. E. (1960). The frequency of naturally occurring 'hypnotic-like' experiences in the normal college population. International Journal of Clinical and Experimental Hypnosis, 8, 151-163.
  • Short, D. (2022). Beyond words: Conceptual framework for the study and practice of hypnotherapeutic imagery. American Journal of Clinical Hypnosis, 64(4), 316-338.
  • Swarovski (2023). Swarovski holiday | open the wonder. https://www.youtube. com/watch?v=pZVXuPSGcmo
  • Şişecam (2023). Şişecam | 10 Kasım #Paramparça. https://www.youtube. com/watch?v=Yz8ExW3imhs
  • Tutar, H. ve Yılmaz M. K. (2005). Genel ı̇letişim kavramlar ve modeller. Seçkin Yayıncılık.
  • Vı̇tale, J. (2009). Kelimelerle ı̇kna etmenin yolları. MediaCat.
  • Yapko, M. D. (1983). A comparative analysis of direct and indirect hypnotic communication styles. American Journal of Clinical Hypnosis, 25(4), 270-276.
  • Yarapsanlı-Zayim, B. (2020). Renk psikolojisi. https://www.mutluyasam. com.tr/renk-psikolojisi/
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldırım, T. E. (2013). Klı̇nı̇k reklamcılık , reklam sürecı̇nde psı̇kodı̇namı̇k ve psı̇kolojı̇k rahatsızlıkların kullanımı. Yıldız Teknik Üniversitesi.

Year 2025, Issue: 27, 80 - 101, 24.06.2025

Gülşah Sarıyıldız , Aşina Gülerarslan Özdengül

Abstract

References

  • Aktaş, Ö. (2020). Hipnotik iletişim. https://www.akademiplena.com/blog
  • Arçelik Marka Ekibi (t.y.). Her nefeste umut var. https://www.rvd.org.tr/ayinkampanyasi/ arcelik-ile-her-nefeste-umut-var.
  • Bauera, P. R. Sabourdyc, C. Chatard, B., Rheims, S., Lachaux, J.-P., Vidal, J. R. & Lutz, A. (2022). Neural dynamics of mindfulness meditation and hypnosis explored with intracranial EEG: A feasibility study. Neuroscience Letters, 1; 766. doi: 10.1016/j.neulet.2021.
  • Bayram, A. (2021). Anlambilimsel yaklaşımlarla Yunus Emre’de aşk ve ölüm kavramları. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 149-163.
  • Breen, R. (t.y.). Bella Hadid lights up the Swarovski holiday campaign. Https:// www.crash.fr/bella-hadid-lights-up-the-swarovski-holiday-campaign/.
  • Eagleman, D. (2013). Incognito-beynin gizli hayatı ( Z. Arık Tozar, Çev.). Domingo Yayınevi.
  • Escalas, J. E. & Stern, B. B. (2003). Sympathy and empathy: emotional responses to advertising dramas. Journal of Consumer Research, 29(4), 566-578.
  • Favre, J. P. & November, A. (1979). Color and communication. ABC Zurich.
  • Freud, S. & Breuer J. (1895). Histeri üzerine çalışmalar (E. Kapkın, Çev.). Payel Yayınları.
  • Fromm, E. (1976). Altered states of consciousness and ego psychology. Social Service Review, 50, 557-569.
  • Glaser, M. A. & Reisinger, H. (2021). Don’t lose your product in story translation: how product–story link in narrative advertisements increases persuasion. Journal of Advertising, 1-18. doi: 10.1080/00913367.2021.1973623.
  • Gottschall, J. (2012). The storytelling animal: how stories make us human. Mifflin Harcourt.
  • Gould, S. J. (1992). Parallels between hypnotic suggestion and persuasive marketing communications: Insights for new directions in consumer communications research. Advances in Consumer Research, 19(2), 56.
  • Gökçü l, B. (2005). Gözler üzerinizdeyken başarmak. Sunum Kapital Medya Hizmetleri.
  • Green, M. C. & Brock, T. C. (2000). The role of transportation in the persuasiveness of public narratives. Journal of Personality and Social Psychology, 79(5), 701-721.
  • Guido, G., Prete, M. I., Pichierri, M. & Bleve, B. (2013). A model for hypnotic communication in consumption experiences 2013 research associate of marketing at the university of Salento. Lecce, Italy.
  • Gülerarslan-Özdengül, A. & Çam, M. S. (2017). Reklamcılık ve spiritüalite kavramı: Televizyon reklamları üzerine bir inceleme. Selçuk İletişim Dergisi, 10(1), 399-432.
  • Hançerlioğlu, O. (1988). Ruh bilim sözlüğü. Remzi Kitabevi.
  • Hirschman, E. C. (1985). Primitive aspects of consumption in modern American society. Journal of Consumer Research, 12, 142-154. https://doi. org/10.1086/208503
  • Jensen MP & Patterson DR. (2014). Hypnotic approaches for chronic pain management: clinical implications of recent research findings. Am Psychol. 69(2), 167-77. doi: 10.1037/a0035644
  • Jung, C. J. (1959). Arketipler ve kolektif bilinçaltı. Routledge and Kegan Paul Ltd.
  • Kapıcıoğlu, B. (2017). Okuyanların saplanıp kaldığı hipnotik metin nasıl yazılır? https://www.hizliadam.com/okuyanlarin-saplanip-kaldigi-hipnotikmetin- nasil-yazilir.html
  • Karrasch, S., Jung, J. A., Varadarajan, S., Kolassa, İ. T. & Bongartz, W. (2022). Modern and traditional trance language: a comparison. American Journal of Clinical Hypnosis, 65(2), 146-159.
  • Kişin, S. (2022). Şişecam, 10 Kasım’da Atatürk’ü çok özel bir filmle anıyor. https://www.adjustbrand.com/haberler/sisecam-10-kasimda
  • Koçak, K. (2024). Hipnoz nedir?. www.korzaykocak.com/hipnoz nedir
  • Kovalevska, T., Kovalevska, A., Kutuza, N. & Lakomska, I. (2021). Suggestion algorithm in advertisement megadiscourse: Hypnotic inductors systematics. Journal of Language and Linguistic Studies, 17(2), 1294-1307.
  • Kvale, S. (1994). Interviews: An introduction to qualitative research interviewing. Sage Publications, Inc.
  • Levent, A. (2013). Reklamlarda hı̇pnotı̇k dı̇l kullanımı [Yüksek lisans tezi Marmara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • Mercedes-Benz Türkiye (2023). Avatar: suyun yolu ve Mercedes-Benz. https:// www.youtube.com/watch?v=eZiONWrJo4Q
  • Mutlu Yaşam Psikoloji (t.y.). Renk psikolojisi: renklerin ruh halimiz üzerine etkileri. https://www.mutluyasam.com.tr/renk-psikolojisi
  • Nouvart (t.y). Şişecamdan paramparça 10 Kasım filmi. https://www.nouvart. net/sisecamdan-paramparca-10-kasim-filmi
  • Olson, J. & Ray, W. (1989). Exploring the usefulness of brain waves as measures of advertising response. Marketing Science Institute.
  • Oohashi, T., Kawai, N., Honda, M., Nakamura, S., Morimoto, M., Nishina, E. & Maekewa, T. (2002). Electroencephalographic measurement of possession trance in the field. Clinical Neurophysiology. Clinical Neurophysiology, 113(3), 435-445. doi: 10.1016/s1388-2457(02)00002-0.
  • Packard, V. (1989). I Persuasori Occulti, Trad. C. Fruttero, Einaudi, Torino.
  • Pollay, R. W. (1986). The distorted mirror: reflections on the unintended consequences of advertising. Journal of Marketing, 50 (2), 18-36. https://doi. org/10.2307/1251597
  • Sabourin, M. E., Cutcomb, S. D., Crawford, H. J. & Pribram, K. (1990). EEG correlates of hypnotic susceptibility andhypnotic trance: spectral analysis and coherence. International Journal of Psychophysiology, 10(2), 125-142.
  • Sarıyıldız, G. (2024). Reklamlarda hı̇kâye anlatısına yönelı̇k nörofı̇zyolojı̇k ı̇nceleme, [Doktora Tezı̇, Selçuk Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi.
  • Shah, N. (2021). Make them buy: hypnosis in advertising. https:// instituteofclinicalhypnosis.com/hypnosis/hypnosis-in-advertising/
  • Shapiro, S., MacInnis, D. J. & Heckler, S. E. (1997). The effects of incidental ad exposure on the formation of consideration sets. Journal of Consumer Research, 24(1), 94-104.
  • Shor, R. E. (1960). The frequency of naturally occurring 'hypnotic-like' experiences in the normal college population. International Journal of Clinical and Experimental Hypnosis, 8, 151-163.
  • Short, D. (2022). Beyond words: Conceptual framework for the study and practice of hypnotherapeutic imagery. American Journal of Clinical Hypnosis, 64(4), 316-338.
  • Swarovski (2023). Swarovski holiday | open the wonder. https://www.youtube. com/watch?v=pZVXuPSGcmo
  • Şişecam (2023). Şişecam | 10 Kasım #Paramparça. https://www.youtube. com/watch?v=Yz8ExW3imhs
  • Tutar, H. ve Yılmaz M. K. (2005). Genel ı̇letişim kavramlar ve modeller. Seçkin Yayıncılık.
  • Vı̇tale, J. (2009). Kelimelerle ı̇kna etmenin yolları. MediaCat.
  • Yapko, M. D. (1983). A comparative analysis of direct and indirect hypnotic communication styles. American Journal of Clinical Hypnosis, 25(4), 270-276.
  • Yarapsanlı-Zayim, B. (2020). Renk psikolojisi. https://www.mutluyasam. com.tr/renk-psikolojisi/
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldırım, T. E. (2013). Klı̇nı̇k reklamcılık , reklam sürecı̇nde psı̇kodı̇namı̇k ve psı̇kolojı̇k rahatsızlıkların kullanımı. Yıldız Teknik Üniversitesi.
There are 49 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Mass Media, New Media, Advertising Analysis, Advertising Strategies, Advertising Media Planning, Advertising (Other)
Journal Section Araştırma Makalesi
Authors

Gülşah Sarıyıldız 0000-0003-0992-2944

Aşina Gülerarslan Özdengül 0000-0001-6981-2195

Publication Date June 24, 2025
Submission Date February 15, 2025
Acceptance Date March 24, 2025
Published in Issue Year 2025 Issue: 27

Cite

APA Sarıyıldız, G., & Gülerarslan Özdengül, A. (2025). Reklamlarda Hipnotik Öğelere Yönelik Bir Araştırma. İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi(27), 80-101.
 Download Cover Image