Research Article
BibTex RIS Cite

Türkmen Hamileri İçin Hazırlanmış Sanatlı Mesnevî-i Manevî Nüshaları

Year 2025, Issue: 45, 443 - 474, 30.06.2025

Mercan Hüseyni

https://doi.org/10.31591/istem.1631419

Abstract

Tasavvufun tüm konularını ele alan Mesnevî-i Manevî, büyük şair ve sufi Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin altı ciltten (defterden) oluşan Farsça eseridir. Geçmiş asırlardan günümüze ulaşan çok sayıda Mesnevî nüshası, dünyanın dört bir yanındaki yazma eser kütüphanelerinde ve özel koleksiyonlarda bulunmaktadır. Bu eserler arasında özellikle Anadolu ve İran coğrafyasında hazırlanmış sanatlı Mesnevî nüshalarının varlığı dikkat çekicidir. İran coğrafyasında sanatlı Mesnevî nüshalarının hazırlanışı, 15. yüzyıl başlarında Timurlu sanatsever şehzadeleri tarafından başlatılmıştır. 15. yüzyılın ikinci yarısında ise Karakoyunlu ve Akkoyunlu Türkmen hamileri için çok sayıda sanatlı Mesnevî nüshası hazırlanmıştır. Türkmen sanat hamileri arasında Karakoyunlu şehzadesi Pir Budak ile Akkoyunlu şehzadesi Sultan Halil, bu sanatlı nüshaların öne çıkan destekçileri olmuştur. Tasavvuf yolunda ilerleyenler için bir rehber niteliği taşıyan bu eserin, 15. yüzyıl İran coğrafyasındaki çeşitli tarikat mensupları tarafından da sanatlı yazmaları hazırlanmıştır. İshâkiyye tarikatının bir dergâhı ve aynı zamanda kitap üretim merkezi olan Şiraz’daki İshâkiyye Müsâlası’nda hazırlanmış bir Mesnevî yazması, bu bağlamda önemli bir örnektir. Ayrıca, bazı Mesnevî el yazmalarının "Mürşid-Mürşidî" ve "el-Ensârî" gibi tasavvufî çağrışımları olan hattatlar tarafından istinsah edilmesi, bu nüshaların tarikatlarla bağlantılı olduğunu göstermektedir. Bu makalede, Türkmen döneminde hükümdarların ve tarikatların himayesinde üretilmiş Mesnevî yazmaları listelenmiş ve bu yazmaların cilt, hat ve tezhip üslupları incelenmiştir. Türkmen dönemi yazmalarının cilt ve tezhip tasarımlarında belirgin üslup özellikleri dikkati çekmektedir. Ayrıca, değerlendirilen Mesnevî nüshalarında belli bir üretim ve süsleme programının varlığı da tespit edilmiştir. Karakoyunlu döneminde başlayan bu program, Akkoyunlu döneminin sanatlı yazmalarında daha yaygın hale gelmiştir. Bu tezhip programı, 14. yüzyıl Anadolu topraklarında hazırlanan Mesnevî yazmalarındaki tezhip programından farklı ve özgün bir anlayışa sahiptir.

Keywords

Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî Mesnevî-i Manevî Karakoyunlu Türkmenleri Akkoyunlu Türkmenleri Kitap Sanatları

References

  • Algar, Hamid. “Kâzerûniyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 25/146-148. İstanbul: TDV Yayınları, 2022.
  • Anadolu Ârifleri ve Âlimleri; Yazma Eser Sergisi (Kataloğu). İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2022.
  • Arberry, A. vd. The Chester Beatty Library, A Catalogue of the Persian Manuscripts and Miniatures; Volume I, MSS. 101-150. Dublin: Hodges Figgis & Co. Ltd, 1959.
  • Atılgan, Sevay. “Karakoyunlu ve Akkoyunlu Miniyatür Sanatı”. Anadolu Selçukları ve Beylikler Dönemi Uygarlığı (Mimarlik ve Sanat). ed. Ali Uzay Peker-Kenan Bilici, 2/587-598. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı yayınları, 2006.
  • Atılgan, Sevay. “XV. Yüzyılda İran ve Çevresinde Gelişen Minyatür Üslupları ve Sorunları Üzerine Bir Etüt”, Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi (İCANAS 38; International Congress of Asian and North African Studies). 347-364. Ankara: 2012.
  • Ceyhan, Semih. “Mesnevî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/325-334. İstanbul: TDV Yayınları, 2004.
  • Cihanguşay-ı Hakan (Tarih-i Şah İsma’il). haz. Allah deta Maztar, Pakistan: 1986.
  • Çağman, Filiz - Tanındı, Zeren. "Manuscript Production at the Kāzarūnī Orders in Safavid Shiraz“. Safavid Art and Architecture. ed. Sheila Canby. 43-48. London: The Britsh Museum Press, 2002.
  • Çağman, Filiz - Tanındı, Zeren. “Tarikatlarda Resim ve Kitap Sanatı”. Osmanlı Toplumunda Tasavvuf ve Sufler. ed. Ahmet Yaşar Ocak. 685- 732. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2. basım, 2014.
  • Demircan Aksoy, Zeynep. XIV Anadolu Türk Tezhip Sanatı Tasarımları. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Doktora Tezi, 2010.
  • Devvânî, Celalüddin. “Arz-ı Sipâh-ı Uzun Hasan”. haz. İrec Afşar. Mecelle-yi Dânişkede-yi Edebiyat-ı Dânişgâh-ı Tehran 3 (1956 /1335hş), 26-66.
  • Doğan, Esra. “Çelebioğlu Külliyesi; Mevlevîliğin İran’daki ilk Temsilciliği”. Tasavvuf ilmî ve akademik araştırma dergisi 38 (2016), 25-46.
  • Ethe, Hermann - Sachu, Eduard, Catalogue of the Persian, Turkish, Hindustani, and Pushtu Manuscripts in the Bodleian Library. Oxford: 1889.
  • Gölpınarlı, Abdülbâki. Mevlânâ Celâleddin; Hayatı Felsefesi, Eserleri. İstanbul: İnkılap Kitapevi, 7. Basım, 1999.
  • Gölpınarlı, Abdülbâki. Mevlânâ’dan Sonra Mevlevilik. İstanbul: İnkılap ve Aka Yayınları, 1983.
  • Hândmir. Tarih-i Habibü’-Siyer. 2 Cilt. haz. Debîr Siyâkî. Tahran: intişarat-i Hayyâm, 2001(1380hş).
  • Hinz, Walther. Uzun Hasan ve Şeyh Cüneyd; XV. Yüzyılda İran’ın Milli Bir Devlet Haline Yükselişi. çev. Tevfik Bıyıklıoğlu. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1992.
  • Hoffmann, Brigitt. “Turkmen Princes and Religious Dignitaries: A Sketch in Group Profiles”. Timurid Art and Culture: Iran and Central Asia in the Fifteenth Century; Supplements to Muqarnas VI (1992). 23-28.
  • Hüseynî, Mercan. “Karakoyunlu Türkmen Dönemi Tezhip Üslupları”. Güzel Sanatlar Alanında Geleneksel ve Güncel Bakış. ed. Emine Filiz Yiğit- Gülşen Aslan Elkıran. 61-94, Ankara: Bidge Yayınları. 1. Basım. Aralık 2023.
  • Hüseynî, Mercan. Sanatçı ve Sultan; Akkoyunlu Sultan Halil Dönemi Kitap Sanatları. İstanbul: IRCICA, 2024.
  • Hüseyni, Seyid Muhammed Taki. Ayasofya Kütüphanesi’nin Farsça Yazmalar Kataloğu. Tahran: Meclis Kütüphanesi, 2010 (1390ş).
  • Hüseyni, Seyid Muhammed Taki. Nuruosmaniye Kütüphanesi’nin Farsça Yazmalar Kataloğu. Tahran: Meclis Kütüphanesi, 2015 (1394ş).
  • İbn Battûta. Sefernâme-i İbn Battûta. 2 Cilt. Çev. Muhamed Ali Muvahhid. Tahran: 1957 (1376 hş).
  • Jackson, Cailah. Islamic Manuscripts of Late Medieval Rum, 1270s- 1370s, Production, Patronage and the Arts of the Book. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2020.
  • Karatay, Fehmi Erdem. Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Farsça Yazmalar Kataloğu. İstanbul: Küçük aydın Matbaası, 1961.
  • Kazvînî, Mir Yahya. Lübbü’t-tevârîh, haz. Mir Haşim Mühaddis. Tahran: Encümen-I Âsâr ve Mefâhir-I Ferhengî, 2007(1386 hş).
  • Mazzaoui, Michaele M. The Origins of the Safawids: Si'ism, Sufism and the Gulat. Wiesbaden: Franz Steiner Verlag, 1972.
  • Minorsky, Veladimir. “İran der Sede-yî Pânzdehom beyn-i Türkiye ve Venîz”. çev. Muhammed Bâkır Emîrhânî. Neşriye-i Dânişkede-i Edebiyat ve Ulûm-i İnsani-yi Tebrîz 102 (1972/1351hş), 155-192.
  • Ohta, Alison. “Turcoman Bindings: Dissemination of Technique and Decoration”, At the Crossroads of Empires: 14th-15th Century Eastern Anatolia, Proceedings of the International Symposium held in Istanbul, 4th-6th May 2007, 209-219, İstanbul: Publications de l'Institut Français d'Études Anatoliennes, 2012.
  • Öngören, Reşat. “Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/441-448. İstanbul: TDV Yayınları, 2004.
  • Öngören, Reşat. “Tarikat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 40/95-105. İstanbul: TDV Yayınları, 2011.
  • Richard, Fransis. Cilvehâ-yi Hüner-i Pârsî; Nüshahâ-yi Nafis-i İranî dar Garn-ı 6-11. hicrî, Mevcüt dar Ketabhâne-i Mellî-i Frânse. çev. Ruhbahşiyân. Tahran: İntişârât-ı Ferheng ve İrşâd-i İslâmî, 2004 (1383 hş).
  • Robinson, B. W. “The Turkmen School to 1503”. The Arts of the Book in Central Asia. ed. Basil Gray. 215-247. London: UNESCO, 1979.
  • Roemer, H. R. “Turkmen Daynasties”. The Cambridge History of Iran; Volume 6, The Timurid and Safavid Periods. ed. Peter Jackson - Laurence Lockhart. 147-189. Cambridge: Cambridge University Press, 1986.
  • Roxburgh, David. “Many a Wish Has Turned to Dust: Pir Budaq and the Formation of Turkmen Arts of the Book”. Envisioning Islamic Art and Architecture; Essays in Honor of Renata Holod. ed. David J. Roxburgh. 175-222. Leiden: Brill, 2014.
  • Sims, Eleanor. “The Art of Illumination in Islamic Manuscripts in the Gulbenkian Museum, Lisbon”. Halı 114 (2001), 96-99.
  • Sümer, Faruk. “Akkoyunlular”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2/270-274. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
  • Sümer, Faruk. “Kara Koyunlular”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 24/434-438. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
  • Şeyhü’l-Hükemâyî, İmâdüddin – Lâle, Hâide. “Benâhâ-yı ma'rûf be Ebû İshâkiyye der İran ve serzeminhâ-yı İslâmî”. Mecelle-i Dânişkede-i Edebiyat ve Ulûm-i İnsânî-i Dânişgâh-ı Tahran 2 (Yaz 2008/1387hş), 111-131.
  • Şeyhü’l-Hükemâyî, İmâdüddin. “Ferman-ı Tevliyet-i Buk’a-yı Ebû İshâkiyye-i Musalla-yı Şiraz”. Gozarişi Mirs 100 (Yaz 2024), 5-7.
  • Tanındı, Zeren. “1278 Tarihli En Eski Mesnevî’nin Tezhipleri”. Kültür ve Sanat 8 (Aralık 1990), 17-22.
  • Tanındı, Zeren. “Anadolu Selçuklu Sanatında Tezhip: Müzehhip Muhlis b. Abdullah el-Hindi ve Halefleri”. Arkeoloji ve Sanat Tarihi Araştırmaları, Yıldız Demiriz’e Armağan. ed. M. Baha Tanman ve Uşun Tükel. 141-150. İstanbul: 2001.
  • Tanındı, Zeren. “Bezmiâlem Valide Sultan’ın Kitap Hazinesi’nden Musavver ve Müzehhep Bir Mesnevî”. Bir Ömür Tarih, Yusuf Oğuzoğlu’na Armağan, ed. İsmail Yaşayanlar. 235-267. Bursa: Osmangazi Belediyesi, 2022.
  • Tanındı, Zeren. “İslam Kitap Sanatında Mesnevî’nin Örnekleri”. Mesnevî. Nüsha-i Kadîme’nin Tıpkı Basımına Dâir. haz. Adnan Karaismailoğlu vd. 41-93, İstanbul: T.C. Konya Valiliği, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2022.
  • Tanındı, Zeren. “Karamanlı Beyliği‘nde Kitap Sanatı“. Kültür ve Sanat 12 (Aralık 1991), 42-44.
  • Tanındı, Zeren. “Mevlâna Celaleddin Rumî’nin ve Sultan Veled’in Konya Mevlâna Müzesindeki Eserlerinin Tezhipli İlk Örnekleri”. Mevlâna Ocağı, Mevlâna’nın Doğumunun 800. Yılına Armağan. haz. M. Bayyiğit. 163-178. Konya: Kombasan Vakfı, 2007.
  • Tanındı, Zeren. “Seçkin Bir Mevlevî’nin Tezhipli Kitapları”. M. Uğur Derman 65 Yaş Armağan Kitabı. ed. Irvin C. Schick. 513-536. İstanbul: Sabancı Üniversitesi, 2000.
  • Tanrıkorur, Ş. Barihüda. “Mevleviyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/468-475. İstanbul: TDV Yayınları, 2004.
  • Tihrânî, Abū Bakr. Kitâb-i Diyârbakriyya; Ak-Koyunlu Tarihi. haz. Necati Lugal - Faruk Sümer. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1993.
  • Uluç, Lale. Arts of the Book in Sixteenth Century Shiraz. New York: New York University, doktora tezi, 2000.
  • Woods, John. Akkoyunlular; Aşiret, Konfederasyon, İmparatorluk. çev. Sibel Özbudun. Ek Yazılar ve Açıklamalar: Necdet Sakaoğlu. İstanbul: Milliyet Yayınları, 1993.
  • Wright, Elaine. The Look of the Book, Manuscript Production in Shiraz, 1303-1452. Seattle: University of Washington Press, 2013.
  • Yazıcı, Tahsin- Uludağ, Süleyman, “HEREVÎ, Hâce Abdullah”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 17/222-226. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
  • Yazıcı, Tahsin, “Arif Çelebî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 3/363-364. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
  • Zerrinkûb, Abdulhüseyin. Erziş-i Mirâs-i Sufiyye. Tahran: İntişarat-ı Âriya,1965 (1344ş).

İlluminated Copies of the Masnavi-i Ma‘navi Prepared for Turkmen Patrons

Year 2025, Issue: 45, 443 - 474, 30.06.2025

Mercan Hüseyni

https://doi.org/10.31591/istem.1631419

Abstract

The Masnavi-i Ma‘navi, which addresses all aspects of Sufism, is a six-volume Persian masterpiece by the great mystic and scholar, Mawlānā Jalāl al-Dīn Rūmī. Numerous copies of the Masnavi have survived through the centuries and can be found in manuscript libraries and private collections worldwide. Among these, the illuminated Masnavi manuscripts prepared in Anatolia and Iran are particularly noteworthy for their artistic and cultural significance. The production of illuminated Masnavi manuscripts in Iran began in the early 15th century under the patronage of Timurid princes. During the second half of the 15th century, numerous illuminated copies of this work were also produced for the Qaraqoyunlu and Aqqoyunlu Turkmen rulers. The most prominent patrons of this work were Qaraqoyunlu Prince Pir Budaq and Aqqoyunlu Prince Sultan Khalil, whose illuminated Masnavi copies were crafted by skilled artisans. Since the Masnavi served as a spiritual guide for those pursuing the Sufi path, various Sufi orders in 15th-century Iran also produced illuminated manuscripts of this work. A notable example is a Masnavi manuscript prepared at the Ishāqiyya Musalla in Shiraz, a Sufi lodge and a center of manuscript production. Furthermore, some copies of the Masnavi were transcribed by calligraphers with names such as “Murshid-Murshidī” and “al-Ansārī,” suggesting their affiliation with Sufi orders. This study lists Masnavi manuscripts produced under the patronage of the rulers and Sufi orders during the Turkmen period, while also examining the arts of the book in these manuscripts. The stylistic features of Turkmen bookbinding and illumination are distinctly visible in these works. Additionally, the evaluated Masnavi manuscripts reveal the existence of a specific production and decoration program. This program, which began during the Qaraqoyunlu period, became more widespread in the illuminated manuscripts of the Aqqoyunlu era. This illumination program represents a unique approach, distinct from those developed in the 14th-century Anatolian Masnavi manuscripts.

Keywords

Mawlānā Jalāl al-Dīn Rūmī Masnavi Qaraqoyunlu Turkmens Aqqoyunlu Turkmens Arts of the Book

References

  • Algar, Hamid. “Kâzerûniyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 25/146-148. İstanbul: TDV Yayınları, 2022.
  • Anadolu Ârifleri ve Âlimleri; Yazma Eser Sergisi (Kataloğu). İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2022.
  • Arberry, A. vd. The Chester Beatty Library, A Catalogue of the Persian Manuscripts and Miniatures; Volume I, MSS. 101-150. Dublin: Hodges Figgis & Co. Ltd, 1959.
  • Atılgan, Sevay. “Karakoyunlu ve Akkoyunlu Miniyatür Sanatı”. Anadolu Selçukları ve Beylikler Dönemi Uygarlığı (Mimarlik ve Sanat). ed. Ali Uzay Peker-Kenan Bilici, 2/587-598. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı yayınları, 2006.
  • Atılgan, Sevay. “XV. Yüzyılda İran ve Çevresinde Gelişen Minyatür Üslupları ve Sorunları Üzerine Bir Etüt”, Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi (İCANAS 38; International Congress of Asian and North African Studies). 347-364. Ankara: 2012.
  • Ceyhan, Semih. “Mesnevî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/325-334. İstanbul: TDV Yayınları, 2004.
  • Cihanguşay-ı Hakan (Tarih-i Şah İsma’il). haz. Allah deta Maztar, Pakistan: 1986.
  • Çağman, Filiz - Tanındı, Zeren. "Manuscript Production at the Kāzarūnī Orders in Safavid Shiraz“. Safavid Art and Architecture. ed. Sheila Canby. 43-48. London: The Britsh Museum Press, 2002.
  • Çağman, Filiz - Tanındı, Zeren. “Tarikatlarda Resim ve Kitap Sanatı”. Osmanlı Toplumunda Tasavvuf ve Sufler. ed. Ahmet Yaşar Ocak. 685- 732. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2. basım, 2014.
  • Demircan Aksoy, Zeynep. XIV Anadolu Türk Tezhip Sanatı Tasarımları. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Doktora Tezi, 2010.
  • Devvânî, Celalüddin. “Arz-ı Sipâh-ı Uzun Hasan”. haz. İrec Afşar. Mecelle-yi Dânişkede-yi Edebiyat-ı Dânişgâh-ı Tehran 3 (1956 /1335hş), 26-66.
  • Doğan, Esra. “Çelebioğlu Külliyesi; Mevlevîliğin İran’daki ilk Temsilciliği”. Tasavvuf ilmî ve akademik araştırma dergisi 38 (2016), 25-46.
  • Ethe, Hermann - Sachu, Eduard, Catalogue of the Persian, Turkish, Hindustani, and Pushtu Manuscripts in the Bodleian Library. Oxford: 1889.
  • Gölpınarlı, Abdülbâki. Mevlânâ Celâleddin; Hayatı Felsefesi, Eserleri. İstanbul: İnkılap Kitapevi, 7. Basım, 1999.
  • Gölpınarlı, Abdülbâki. Mevlânâ’dan Sonra Mevlevilik. İstanbul: İnkılap ve Aka Yayınları, 1983.
  • Hândmir. Tarih-i Habibü’-Siyer. 2 Cilt. haz. Debîr Siyâkî. Tahran: intişarat-i Hayyâm, 2001(1380hş).
  • Hinz, Walther. Uzun Hasan ve Şeyh Cüneyd; XV. Yüzyılda İran’ın Milli Bir Devlet Haline Yükselişi. çev. Tevfik Bıyıklıoğlu. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1992.
  • Hoffmann, Brigitt. “Turkmen Princes and Religious Dignitaries: A Sketch in Group Profiles”. Timurid Art and Culture: Iran and Central Asia in the Fifteenth Century; Supplements to Muqarnas VI (1992). 23-28.
  • Hüseynî, Mercan. “Karakoyunlu Türkmen Dönemi Tezhip Üslupları”. Güzel Sanatlar Alanında Geleneksel ve Güncel Bakış. ed. Emine Filiz Yiğit- Gülşen Aslan Elkıran. 61-94, Ankara: Bidge Yayınları. 1. Basım. Aralık 2023.
  • Hüseynî, Mercan. Sanatçı ve Sultan; Akkoyunlu Sultan Halil Dönemi Kitap Sanatları. İstanbul: IRCICA, 2024.
  • Hüseyni, Seyid Muhammed Taki. Ayasofya Kütüphanesi’nin Farsça Yazmalar Kataloğu. Tahran: Meclis Kütüphanesi, 2010 (1390ş).
  • Hüseyni, Seyid Muhammed Taki. Nuruosmaniye Kütüphanesi’nin Farsça Yazmalar Kataloğu. Tahran: Meclis Kütüphanesi, 2015 (1394ş).
  • İbn Battûta. Sefernâme-i İbn Battûta. 2 Cilt. Çev. Muhamed Ali Muvahhid. Tahran: 1957 (1376 hş).
  • Jackson, Cailah. Islamic Manuscripts of Late Medieval Rum, 1270s- 1370s, Production, Patronage and the Arts of the Book. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2020.
  • Karatay, Fehmi Erdem. Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Farsça Yazmalar Kataloğu. İstanbul: Küçük aydın Matbaası, 1961.
  • Kazvînî, Mir Yahya. Lübbü’t-tevârîh, haz. Mir Haşim Mühaddis. Tahran: Encümen-I Âsâr ve Mefâhir-I Ferhengî, 2007(1386 hş).
  • Mazzaoui, Michaele M. The Origins of the Safawids: Si'ism, Sufism and the Gulat. Wiesbaden: Franz Steiner Verlag, 1972.
  • Minorsky, Veladimir. “İran der Sede-yî Pânzdehom beyn-i Türkiye ve Venîz”. çev. Muhammed Bâkır Emîrhânî. Neşriye-i Dânişkede-i Edebiyat ve Ulûm-i İnsani-yi Tebrîz 102 (1972/1351hş), 155-192.
  • Ohta, Alison. “Turcoman Bindings: Dissemination of Technique and Decoration”, At the Crossroads of Empires: 14th-15th Century Eastern Anatolia, Proceedings of the International Symposium held in Istanbul, 4th-6th May 2007, 209-219, İstanbul: Publications de l'Institut Français d'Études Anatoliennes, 2012.
  • Öngören, Reşat. “Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/441-448. İstanbul: TDV Yayınları, 2004.
  • Öngören, Reşat. “Tarikat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 40/95-105. İstanbul: TDV Yayınları, 2011.
  • Richard, Fransis. Cilvehâ-yi Hüner-i Pârsî; Nüshahâ-yi Nafis-i İranî dar Garn-ı 6-11. hicrî, Mevcüt dar Ketabhâne-i Mellî-i Frânse. çev. Ruhbahşiyân. Tahran: İntişârât-ı Ferheng ve İrşâd-i İslâmî, 2004 (1383 hş).
  • Robinson, B. W. “The Turkmen School to 1503”. The Arts of the Book in Central Asia. ed. Basil Gray. 215-247. London: UNESCO, 1979.
  • Roemer, H. R. “Turkmen Daynasties”. The Cambridge History of Iran; Volume 6, The Timurid and Safavid Periods. ed. Peter Jackson - Laurence Lockhart. 147-189. Cambridge: Cambridge University Press, 1986.
  • Roxburgh, David. “Many a Wish Has Turned to Dust: Pir Budaq and the Formation of Turkmen Arts of the Book”. Envisioning Islamic Art and Architecture; Essays in Honor of Renata Holod. ed. David J. Roxburgh. 175-222. Leiden: Brill, 2014.
  • Sims, Eleanor. “The Art of Illumination in Islamic Manuscripts in the Gulbenkian Museum, Lisbon”. Halı 114 (2001), 96-99.
  • Sümer, Faruk. “Akkoyunlular”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2/270-274. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
  • Sümer, Faruk. “Kara Koyunlular”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 24/434-438. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
  • Şeyhü’l-Hükemâyî, İmâdüddin – Lâle, Hâide. “Benâhâ-yı ma'rûf be Ebû İshâkiyye der İran ve serzeminhâ-yı İslâmî”. Mecelle-i Dânişkede-i Edebiyat ve Ulûm-i İnsânî-i Dânişgâh-ı Tahran 2 (Yaz 2008/1387hş), 111-131.
  • Şeyhü’l-Hükemâyî, İmâdüddin. “Ferman-ı Tevliyet-i Buk’a-yı Ebû İshâkiyye-i Musalla-yı Şiraz”. Gozarişi Mirs 100 (Yaz 2024), 5-7.
  • Tanındı, Zeren. “1278 Tarihli En Eski Mesnevî’nin Tezhipleri”. Kültür ve Sanat 8 (Aralık 1990), 17-22.
  • Tanındı, Zeren. “Anadolu Selçuklu Sanatında Tezhip: Müzehhip Muhlis b. Abdullah el-Hindi ve Halefleri”. Arkeoloji ve Sanat Tarihi Araştırmaları, Yıldız Demiriz’e Armağan. ed. M. Baha Tanman ve Uşun Tükel. 141-150. İstanbul: 2001.
  • Tanındı, Zeren. “Bezmiâlem Valide Sultan’ın Kitap Hazinesi’nden Musavver ve Müzehhep Bir Mesnevî”. Bir Ömür Tarih, Yusuf Oğuzoğlu’na Armağan, ed. İsmail Yaşayanlar. 235-267. Bursa: Osmangazi Belediyesi, 2022.
  • Tanındı, Zeren. “İslam Kitap Sanatında Mesnevî’nin Örnekleri”. Mesnevî. Nüsha-i Kadîme’nin Tıpkı Basımına Dâir. haz. Adnan Karaismailoğlu vd. 41-93, İstanbul: T.C. Konya Valiliği, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2022.
  • Tanındı, Zeren. “Karamanlı Beyliği‘nde Kitap Sanatı“. Kültür ve Sanat 12 (Aralık 1991), 42-44.
  • Tanındı, Zeren. “Mevlâna Celaleddin Rumî’nin ve Sultan Veled’in Konya Mevlâna Müzesindeki Eserlerinin Tezhipli İlk Örnekleri”. Mevlâna Ocağı, Mevlâna’nın Doğumunun 800. Yılına Armağan. haz. M. Bayyiğit. 163-178. Konya: Kombasan Vakfı, 2007.
  • Tanındı, Zeren. “Seçkin Bir Mevlevî’nin Tezhipli Kitapları”. M. Uğur Derman 65 Yaş Armağan Kitabı. ed. Irvin C. Schick. 513-536. İstanbul: Sabancı Üniversitesi, 2000.
  • Tanrıkorur, Ş. Barihüda. “Mevleviyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/468-475. İstanbul: TDV Yayınları, 2004.
  • Tihrânî, Abū Bakr. Kitâb-i Diyârbakriyya; Ak-Koyunlu Tarihi. haz. Necati Lugal - Faruk Sümer. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1993.
  • Uluç, Lale. Arts of the Book in Sixteenth Century Shiraz. New York: New York University, doktora tezi, 2000.
  • Woods, John. Akkoyunlular; Aşiret, Konfederasyon, İmparatorluk. çev. Sibel Özbudun. Ek Yazılar ve Açıklamalar: Necdet Sakaoğlu. İstanbul: Milliyet Yayınları, 1993.
  • Wright, Elaine. The Look of the Book, Manuscript Production in Shiraz, 1303-1452. Seattle: University of Washington Press, 2013.
  • Yazıcı, Tahsin- Uludağ, Süleyman, “HEREVÎ, Hâce Abdullah”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 17/222-226. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
  • Yazıcı, Tahsin, “Arif Çelebî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 3/363-364. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
  • Zerrinkûb, Abdulhüseyin. Erziş-i Mirâs-i Sufiyye. Tahran: İntişarat-ı Âriya,1965 (1344ş).
There are 55 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Ornamentation, Turkish Islamic Arts (Other)
Journal Section Research Articles
Authors

Mercan Hüseyni 0000-0001-6346-1355

Publication Date June 30, 2025
Submission Date February 1, 2025
Acceptance Date June 27, 2025
Published in Issue Year 2025 Issue: 45

Cite

ISNAD Hüseyni, Mercan. “Türkmen Hamileri İçin Hazırlanmış Sanatlı Mesnevî-I Manevî Nüshaları”. İSTEM 45 (June 2025), 443-474. https://doi.org/10.31591/istem.1631419.
 Download Cover Image

13386

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License (CC BY NC).