Abstract
The food manufacturing industry plays a vital role in the global economy by converting raw materials from natural resources into valuable products. The sector offers a wide range of products, from beverages to ready-made meals and essential food components. This study aims to analyze the competitiveness of Turkey’s food manufacturing sector for products under HS codes 15-24 between 2005 and 2023, assessing its position in foreign trade. The food manufacturing industry is a significant economic actor in both domestic and international markets. The findings of the research are crucial for evaluating Turkey’s competitiveness, supporting sustainable growth, and expanding its presence in international markets. The Revealed Comparative Advantage (RCA) method was used, and it was found that there are variations in the competitiveness of products under HS codes 15-24.
References
- Adıgüzel, M. (2011). Uluslararası rekabet gücü belirleyici faktörler ve ölçülmesi: Türkiye bağlamında bir değerlendirme. Ankara: Nobel Yayınevi.
- Allianz. (2024, Temmuz). Tarımsal gıda. https://www.allianz-trade.com/tr_TR/ekonomik-arastirmalar/sektor-risk-raporlari/tarimsal-gida.html#altsektor
- Azzaro-Pantel, C., Madoumier, M., & Gésan-Guiziou, G. (2022, Ocak). Development of an ecodesign framework for food manufacturing including process flowsheeting and multiple-criteria decision-making: Application to milk evaporation. Food and Bioproducts Processing, 131, 40–59. https://doi.org/10.1016/j.fbp.2021.10.003
- Baltacı, A., Burgazoğlu, H., & Kurtuldu, S. (2014). Kırklareli ili gıda ve içecek imalatı sektörünün rekabetçilik düzeyinin analizi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 75–94. http://acikerisim.kirklareli.edu.tr:8080/xmlui/handle/20.500.11857/1610
- Benchmark International. (2024, Nisan 3). 2024 Global consumer, food & retail industry report. https://www.benchmarkintl.com/insights/2024-global-consumer-food-retail-industry-report/
- Çivi, E. (2001, Haziran 1). Rekabet gücü: Literatür araştırması. Journal of Management and Economics, 8(2), 21–38.
- Djokoto, J. G. (2022). Level of development, foreign direct investment and domestic investment in food manufacturing. F1000Research, 10(72), 1–27. https://doi.org/10.12688/f1000research.28681.3
- Djokoto, J. G. (2023a, Mayıs). Food manufacturing foreign divestment and domestic investment in developed countries. Heliyon, 9(5). https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e15642
- Djokoto, J. G. (2023b). Is foreign aid effective in the food manufacturing sector? Journal of Agriculture and Food Research, 12. https://doi.org/10.1016/j.jafr.2023.100617
- Food and Agriculture Organization of the United Nations. (2024). The state of food security and nutrition in the world. Rome. https://doi.org/10.4060/cd1254en
- Gürpınar, K., & Sandıkçı, M. (2008, Haziran 1). Uluslararası rekabetçilik analizinde Michael E. Porter’ın elmas modeli yaklaşımı: Türkiye’deki bazı endüstrilerdeki uygulanabilirliğinin ve sonuçlarının araştırılması. SÜ İİBF Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 8(15), 105–125.
- İstanbul Sanayi Odası. (2014, Şubat). ITC Trademap ile hedef pazar seçimi. İstanbul Sanayi Odası Yayınları. https://www.iso.org.tr/sites/1/upload/files/itc-trade-map-12022014-89.pdf
- Koç, A., Bölük, G., & Aşçı, S. (2008, Eylül 1). Gıda güvenliği ve kalite standartlarının gıda imalat sanayinde yoğunlaşmaya etkisi. Akdeniz İİBF Dergisi, 8(16), 83–115.
- Mangır, F., & Özel, B. (2017, Haziran). Sektörel yapısıyla Konya imalat sanayi araştırması. Konya: Palet Yayınları. https://www.konyadayatirim.gov.tr/assets/upload/dosyalar/konya-imalat-sanayi-arastirmasi.pdf
- Özşahin Koç, F. (2023). Gıda ürünleri imalatı sektörünün finansal performansının TOPSİS yöntemiyle incelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(3), 1778–1794. https://doi.org/10.20491/isarder.2023.1680
- Shrestha, N. (2020). Application of statistical process control chart in food manufacturing industry. International Journal of Engineering, Business and Management (IJEBM), 4(5), 82–87. https://doi.org/10.22161/ijebm.4.5.2
- T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Esnaf ve Sanatkârlar Genel Müdürlüğü. (2021, Mart 12). Esnaf ve sanatkar özelinde sektör analizleri projesi. https://ticaret.gov.tr/esnaf-sanatkarlar/projeler/tamamlanan-projeler/esnaf-ve-sanatkar-ozelinde-sektor-analizleri-projesi
- T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2022). Gıda ve içecek sektör raporu 2021. Sanayi Genel Müdürlüğü. https://www.sanayi.gov.tr/plan-program-raporlar-ve-yayinlar/sektor-raporlari/mu0111011413
- United Nations Development Programme. (2020). Sektörel yol haritaları: Türkiye’de gıda sektörü. https://www.undp.org/sites/g/files/zskgke326/files/migration/tr/Sektorel_Yol_Haritalari_Turkiyede_Gida_Sektoru-re2.pdf
Abstract
Gıda imalat sanayi, doğal kaynaklardan elde edilen hammaddelerin işlenerek değerli ürünlere dönüştürülmesini sağlayan bir sektördür. Söz konusu sanayi, içeceklerden hazır yemeklere ve temel gıda bileşenlerine kadar geniş bir ürün yelpazesi sunarak küresel ekonomide önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışma, Türkiye’nin gıda imalat sanayisinin, GTİP 15-24 kapsamındaki ürünlerin 2005-2023 yılları arasındaki rekabet gücünü analiz ederek dış ticaretteki durumunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Gıda imalat sanayi hem iç hem de dış pazarlarda önemli bir ekonomik aktör olarak öne çıkmaktadır. Araştırma kapsamında elde edilecek bulgular, Türkiye’nin gıda imalat sanayisinin rekabet gücünü değerlendirmek ve ülkedeki firmalar için sürdürülebilir büyüme ile uluslararası pazarlardaki varlığını genişletmek açısından kritik bir rol oynamaktadır. Araştırmada Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler (AKÜ) yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak, GTİP 15-24 kapsamındaki ürünlerin rekabet gücünün farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.
Thanks
Değerli Doç. Dr. Muhittin Adıgüzel, Lisans ve yüksek lisans eğitimim boyunca gösterdiğiniz değerli katkılar ve destekler için en içten teşekkürlerimi sunarım. Bu akademik çalışmamda sağladığınız rehberlik ve yardımlarınız, akademik gelişimim açısından çok kıymetli oldu. Ayrıca, lisans ve yüksek lisans süreçlerimde yanımda olan, bilgi ve deneyimlerini benimle paylaşan tüm saygıdeğer hocalarıma teşekkür ederim. Bu süreçte bana manevi destekte bulunan değerli hocam Doç. Dr. Turabi Karadağ’a ve her zaman yanımda olan, beni destekleyen aileme sonsuz teşekkürlerimi sunarım.
References
- Adıgüzel, M. (2011). Uluslararası rekabet gücü belirleyici faktörler ve ölçülmesi: Türkiye bağlamında bir değerlendirme. Ankara: Nobel Yayınevi.
- Allianz. (2024, Temmuz). Tarımsal gıda. https://www.allianz-trade.com/tr_TR/ekonomik-arastirmalar/sektor-risk-raporlari/tarimsal-gida.html#altsektor
- Azzaro-Pantel, C., Madoumier, M., & Gésan-Guiziou, G. (2022, Ocak). Development of an ecodesign framework for food manufacturing including process flowsheeting and multiple-criteria decision-making: Application to milk evaporation. Food and Bioproducts Processing, 131, 40–59. https://doi.org/10.1016/j.fbp.2021.10.003
- Baltacı, A., Burgazoğlu, H., & Kurtuldu, S. (2014). Kırklareli ili gıda ve içecek imalatı sektörünün rekabetçilik düzeyinin analizi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 75–94. http://acikerisim.kirklareli.edu.tr:8080/xmlui/handle/20.500.11857/1610
- Benchmark International. (2024, Nisan 3). 2024 Global consumer, food & retail industry report. https://www.benchmarkintl.com/insights/2024-global-consumer-food-retail-industry-report/
- Çivi, E. (2001, Haziran 1). Rekabet gücü: Literatür araştırması. Journal of Management and Economics, 8(2), 21–38.
- Djokoto, J. G. (2022). Level of development, foreign direct investment and domestic investment in food manufacturing. F1000Research, 10(72), 1–27. https://doi.org/10.12688/f1000research.28681.3
- Djokoto, J. G. (2023a, Mayıs). Food manufacturing foreign divestment and domestic investment in developed countries. Heliyon, 9(5). https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e15642
- Djokoto, J. G. (2023b). Is foreign aid effective in the food manufacturing sector? Journal of Agriculture and Food Research, 12. https://doi.org/10.1016/j.jafr.2023.100617
- Food and Agriculture Organization of the United Nations. (2024). The state of food security and nutrition in the world. Rome. https://doi.org/10.4060/cd1254en
- Gürpınar, K., & Sandıkçı, M. (2008, Haziran 1). Uluslararası rekabetçilik analizinde Michael E. Porter’ın elmas modeli yaklaşımı: Türkiye’deki bazı endüstrilerdeki uygulanabilirliğinin ve sonuçlarının araştırılması. SÜ İİBF Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 8(15), 105–125.
- İstanbul Sanayi Odası. (2014, Şubat). ITC Trademap ile hedef pazar seçimi. İstanbul Sanayi Odası Yayınları. https://www.iso.org.tr/sites/1/upload/files/itc-trade-map-12022014-89.pdf
- Koç, A., Bölük, G., & Aşçı, S. (2008, Eylül 1). Gıda güvenliği ve kalite standartlarının gıda imalat sanayinde yoğunlaşmaya etkisi. Akdeniz İİBF Dergisi, 8(16), 83–115.
- Mangır, F., & Özel, B. (2017, Haziran). Sektörel yapısıyla Konya imalat sanayi araştırması. Konya: Palet Yayınları. https://www.konyadayatirim.gov.tr/assets/upload/dosyalar/konya-imalat-sanayi-arastirmasi.pdf
- Özşahin Koç, F. (2023). Gıda ürünleri imalatı sektörünün finansal performansının TOPSİS yöntemiyle incelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(3), 1778–1794. https://doi.org/10.20491/isarder.2023.1680
- Shrestha, N. (2020). Application of statistical process control chart in food manufacturing industry. International Journal of Engineering, Business and Management (IJEBM), 4(5), 82–87. https://doi.org/10.22161/ijebm.4.5.2
- T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Esnaf ve Sanatkârlar Genel Müdürlüğü. (2021, Mart 12). Esnaf ve sanatkar özelinde sektör analizleri projesi. https://ticaret.gov.tr/esnaf-sanatkarlar/projeler/tamamlanan-projeler/esnaf-ve-sanatkar-ozelinde-sektor-analizleri-projesi
- T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2022). Gıda ve içecek sektör raporu 2021. Sanayi Genel Müdürlüğü. https://www.sanayi.gov.tr/plan-program-raporlar-ve-yayinlar/sektor-raporlari/mu0111011413
- United Nations Development Programme. (2020). Sektörel yol haritaları: Türkiye’de gıda sektörü. https://www.undp.org/sites/g/files/zskgke326/files/migration/tr/Sektorel_Yol_Haritalari_Turkiyede_Gida_Sektoru-re2.pdf
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | International Economics (Other), International Trade (Other) |
| Journal Section | Araştırma Makalesi |
| Authors | |
| Early Pub Date | June 25, 2025 |
| Publication Date | June 30, 2025 |
| Submission Date | December 25, 2024 |
| Acceptance Date | January 30, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 3 Issue: 5 |
İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Dergisi © is licensed under CC BY-NC-ND 4.0
