Abstract
This research analyses the protest stance that Muhammad Iqbal presents in his poetry and the impact in this stance, particularly on Muslim nations and Eastern societies. Iqbal became a strong voice of protest against colonialism, British imperialism, and the system of slavery and expressed his discomfort with injustices in his poetry. His poetry functioned not only as a call for resistance but also as an effective tool for promoting social awakening. Iqbal especially emphasized the need for Muslim societies to become conscious of Western imperialism, urging them to awaken and take action through his poetry. In his Persian and Urdu poems, his strong criticisms of social injustices and ignorance are combined with calls for the development of individuals’ selfness. In this study, the prominent protest themes in Iqbal’s poetry are analyzed through selected poetry samples. As a result of the analysis, it has been observed that Iqbal’s poems, both in Persian and Urdu, primarily focus on improving the selfness of the individual and aim to raise social awareness. In Iqbal’s poems, there could be seen calls for resistance against colonialism and imperialist oppression, strong reactions to injustice, rights violations, and ignorance, as well as powerful messages to mobilize Muslim societies. He also criticized the cultural hegemony and education system of the West, presenting a perspective rooted in knowledge and free thought. While Iqbal’s poems question material superiority and domination of the West, they also contribute to the construction of a consciousness that aims to return to the essence of Islam.
References
- Abid, Seyid Abid Ali. Talmeehat-e-Iqbal. 2. bs. Lahor: Ahmad Nadeem Qasmi, 1985. google scholar
- “Ahraman”. İçinde Rekhta Dictionary. Erişim 12 Eylül 2024. https://www.rekhtadictionary.com/meaning-of-ahraman. google scholar
- “Antar”. İçinde Rekhta Dictionary. Erişim 30 Eylül 2024. https://www.rekhtadictionary.com/meaning-of-antar2?lang=ur&keyword=رتنع#google_vignette. google scholar
- Avais Avan, Sabina. “رصانع یتمحازم ںیم مظن ودرِا یناتسکاپ”. Almas Urdu Research Journal 23, sy 2 (Haziran 2020): 176-92. google scholar
- Avais, Sabina. “رصانع یتمحازم ںیم یرعاش ودرِا یک لِابقا”. Imtezaaj, Urdu Research Journal 3, sy 1 (Aralık 2015): 30-40. google scholar
- “Britanicca”. İçinde Mır Jafar. Erişim 30 Kasım 2024. https://www.britannica.com/biography/Mir-Jafar. google scholar
- Çişti, Yusuf Salim. Bang-e- Dara: Ma Sharh. Editör Yusuf Salim Çişti. 2. bs. New Delhi: Etiqad Publishing House, 1991. google scholar
- --. Sharh Bal-e- JibreelMa Sharh. Editör İtikat Hüseyin Sıddîkî. 1. bs. New Delhi: Etiqad Publishing House, 1983. google scholar
- ———. Sharh-e- Zaboor-e- Ajam. 1. bs. Lahor: Ishrat Publishing House, 1953. google scholar
- ———. Sharh-e-Javed Nama. 1. bs. Lahor: Ishrat Publishing House, 1956. google scholar
- Emced, Reşîd. Muzahametı Adab 1999- 2007. İslamabad: Academy Adabiyat Pakistan, 2009. google scholar
- Iqbal, Allama. Armughan-e- Hijaz. 7. bs. Delhi: Javed Iqbal, 1959. google scholar
- ———. Armughan-e- Hijaz: Farsi Ma Sharh. Çeviren Ziya Muhammed Ziya ve Muhammed Siddiqi Tahir Shadani. 1. bs. Lahor: Iqbal Academy Pakistan, 1997. google scholar
- ———. Javed Nama: Ma Tasweer. 1. bs. Lahor: Iqbal Academy Pakistan, 1982. google scholar
- ———. Kulliyat-e- Iqbal Urdu. New Delhi: Maktaba Al- Hasanat, 2017. google scholar
- ———. Payam-e- Mashriq. 6. bs. Lahor: Javed Iqbal, 1946. google scholar
- ———. Sharh-e- Payam-e- Mashriq. Çeviren Havace Hamid Yezdanî. Lahor: Sang-e- Meel Publications, 2004. google scholar
- ———. Zaboor-e- Ajam. 4. bs, 1948. https://www.rekhta.org/ebooks/detail/zaboor-e-ajam-allama-iqbal-ebooks. google scholar
- ———. Zarb-e Kaleem. 4. bs. Lahor: Kapoor Art Printing Works, 1944. google scholar
- İkbal, Muhammed. Câvidnâme. Çeviren Annemarie Schimmel. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1989. google scholar
- ———. Cavidname. Çeviren Halil Toker. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2002. google scholar
- ———. Cebrail Kanadı. Çeviren Celal Soydan. 2. bs. Ankara: Hece Yayınları, 2015. google scholar
- ———. Esrar-ı Hodi. Çeviren Ali Nihad Tarlan. İstanbul: Yenilik Basımevi, 1958. google scholar
- ———. Hareket Zili. Çeviren Celal Soydan. 1. bs. Ankara: Hece Yayınları, 2013. google scholar
- ———. Musa Vuruşu & Hicaz Armağanı. Çeviren Celal Soydan. Ankara: Hece Yayınları, 2013. google scholar
- ———. Şikâyet ve Cevabı. Çeviren Halil Toker. 1. bs. İstanbul: Demavend Yayınları, 2015. google scholar
- İkbal-i Lâhori, Muhammed. Hicaz Armağanı. Çeviren Ali Nihad Tarlan. İstanbul: İstanbul Matbaası, 1968. google scholar
- İşsever, Muhsin Ramazan ve Mehmet Kemal Çakmakçı. “İkbal’in Şiirlerinde Hindistan Bağlamında Batılı Güç İngiltere Eleştirisi”. Mütefekkir 8, sy 15 (Haziran 2021): 263-74. google scholar
- Karaman, Hayrettin, Ali Özek, İbrahim Kâfi Dönmez, Mustafa Çağrıcı, Sadrettin Gümüş ve Ali Turgut, çev. Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1999. google scholar
- Kazımî ve Bazm-e Iqbal. “Iqbal Ka Ehtijaj”. Içinde Falsafa-e Iqbal, çeviren Seccad Rızvi, 3. bs. Lahor: Mohammad Jahangir Khan, 1970. google scholar
- Khan, Tauqeer Ahmed. “لِابقا :زِاوآ درفنم یک جاجتحا”. Içinde Urdu Adab Ehtijaj Aur Muzahmat Ke Ravaıye, editör Irteza Karim. Delhi: Urdu Academy, 2004. google scholar
- Kurşunluoğlu, Mustafa Said. “Muhammed İkbal’in Meydan Okuyan Hayatı ve Eleştirel Düşüncesi”. Muhafazakâr Düşünce Dergisi 12, sy 47 (Nisan 2016): 57-90. google scholar
- Soydan, Celal. İkbâle Dair. 1. bs. Ankara: Hece Yayınları, 2016. google scholar
- ———. “Urdu Dilinde Protest Edebiyat” 6, sy 20 (Bahar 2006): 147-58. google scholar
- Suroor, Ale Ahmed. IqbalAur Unka Falsafa. Editör Sıddîkî Câvid. 1. bs. Lahor: Maktaba-e- Aliya, 1977. google scholar
- “Yazdaan”. İçinde Rekhta Dictionary. Erişim 12 Eylül 2024. https://www.rekhtadictionary.com/meaning-of-yazdaan-1. google scholar
- Yezdanî, Havace Hamid. Sharh-e- Zaboor-e- Ajam. Lahor: Sang-e- Meel Publications, 2004. google scholar
- ———. Sharh-e-Javed Nama: Farhang, Tarjuma aur Tashreeh. Lahor: Sang-e- Meel Publications, 2005. google scholar
- Yezdanî, Havace Hamid ve Ahter Selîm, çev. Sharah Armaghan-e- Hijaz: Farsi- Urdu. Lahor: Sang-e- Meel Publications, 2004. google scholar
- Zülfikār, Gulâm Hüseyin. رظنم سپ یجامس رِوا ییسایس اک یرعاش ودرِا. Lahor: Matbaa Jamia Pencab, 1966. google scholar
Abstract
Bu araştırma, Muhammed İkbal’in şiirlerinde sergilediği protest duruşu ve bu duruşun, özellikle Müslüman milletler ve Doğu toplumları üzerindeki etkisini incelemektedir. İkbal, sömürgecilik, İngiliz emperyalizmi ve kölelik sistemine karşı güçlü bir protest ses olmuş ve şiirlerinde adaletsizliklere karşı duyduğu rahatsızlığı dile getirmiştir. Şiirleri, yalnızca bir direniş çağrısı değil, aynı zamanda toplumsal uyanışı teşvik eden etkili bir araç olarak işlev görmüştür. İkbal, özellikle Müslüman toplumların Batı emperyalizmi karşısında bilinçlenmesi gerektiğini vurgulamış, şiirlerinde uyanış ve harekete geçmeleri için telkinlerde bulunmuştur. Farsça ve Urduca şiirlerinde, toplumsal adaletsizlikler ve cehalete karşı gösterdiği sert eleştiriler, bireylerin benlik bilincini geliştirmeye yönelik çağrılarla birleşmiştir. Bu çalışmada, İkbal’in şiirlerinde öne çıkan protest temalar, seçilen şiir örnekleri üzerinden analiz edilmiştir. Yapılan inceleme sonucunda, İkbal’in hem Farsça hem de Urduca şiirlerinde, öncelikle bireyin benlik bilincini geliştirmeye odaklandığı ve toplumsal farkındalık yaratma amacı güttüğü gözlemlenmiştir. İkbal’in şiirlerinde, sömürgecilik ve emperyalist baskılara karşı direniş çağrıları, adaletsizlik, hak ihlalleri ve cehalete karşı gösterilen sert tepkiler ve Müslüman toplumları harekete geçirmeye yönelik güçlü mesajlar öne çıkmaktadır. Ayrıca Batı’nın kültürel hegemonyasına ve eğitim sistemine yönelik eleştirilerde bulunarak, bilgiye ve özgür düşünceye dayalı bir bakış açısı sunduğu tespit edilmiştir. İkbal’in şiirleri, Batı’nın maddi üstünlüğünü ve tahakkümünü sorgularken, aynı zamanda İslam’ın özüne dönüşü hedefleyen bir bilinç inşasına katkıda bulunmaktadır.
References
- Abid, Seyid Abid Ali. Talmeehat-e-Iqbal. 2. bs. Lahor: Ahmad Nadeem Qasmi, 1985. google scholar
- “Ahraman”. İçinde Rekhta Dictionary. Erişim 12 Eylül 2024. https://www.rekhtadictionary.com/meaning-of-ahraman. google scholar
- “Antar”. İçinde Rekhta Dictionary. Erişim 30 Eylül 2024. https://www.rekhtadictionary.com/meaning-of-antar2?lang=ur&keyword=رتنع#google_vignette. google scholar
- Avais Avan, Sabina. “رصانع یتمحازم ںیم مظن ودرِا یناتسکاپ”. Almas Urdu Research Journal 23, sy 2 (Haziran 2020): 176-92. google scholar
- Avais, Sabina. “رصانع یتمحازم ںیم یرعاش ودرِا یک لِابقا”. Imtezaaj, Urdu Research Journal 3, sy 1 (Aralık 2015): 30-40. google scholar
- “Britanicca”. İçinde Mır Jafar. Erişim 30 Kasım 2024. https://www.britannica.com/biography/Mir-Jafar. google scholar
- Çişti, Yusuf Salim. Bang-e- Dara: Ma Sharh. Editör Yusuf Salim Çişti. 2. bs. New Delhi: Etiqad Publishing House, 1991. google scholar
- --. Sharh Bal-e- JibreelMa Sharh. Editör İtikat Hüseyin Sıddîkî. 1. bs. New Delhi: Etiqad Publishing House, 1983. google scholar
- ———. Sharh-e- Zaboor-e- Ajam. 1. bs. Lahor: Ishrat Publishing House, 1953. google scholar
- ———. Sharh-e-Javed Nama. 1. bs. Lahor: Ishrat Publishing House, 1956. google scholar
- Emced, Reşîd. Muzahametı Adab 1999- 2007. İslamabad: Academy Adabiyat Pakistan, 2009. google scholar
- Iqbal, Allama. Armughan-e- Hijaz. 7. bs. Delhi: Javed Iqbal, 1959. google scholar
- ———. Armughan-e- Hijaz: Farsi Ma Sharh. Çeviren Ziya Muhammed Ziya ve Muhammed Siddiqi Tahir Shadani. 1. bs. Lahor: Iqbal Academy Pakistan, 1997. google scholar
- ———. Javed Nama: Ma Tasweer. 1. bs. Lahor: Iqbal Academy Pakistan, 1982. google scholar
- ———. Kulliyat-e- Iqbal Urdu. New Delhi: Maktaba Al- Hasanat, 2017. google scholar
- ———. Payam-e- Mashriq. 6. bs. Lahor: Javed Iqbal, 1946. google scholar
- ———. Sharh-e- Payam-e- Mashriq. Çeviren Havace Hamid Yezdanî. Lahor: Sang-e- Meel Publications, 2004. google scholar
- ———. Zaboor-e- Ajam. 4. bs, 1948. https://www.rekhta.org/ebooks/detail/zaboor-e-ajam-allama-iqbal-ebooks. google scholar
- ———. Zarb-e Kaleem. 4. bs. Lahor: Kapoor Art Printing Works, 1944. google scholar
- İkbal, Muhammed. Câvidnâme. Çeviren Annemarie Schimmel. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1989. google scholar
- ———. Cavidname. Çeviren Halil Toker. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2002. google scholar
- ———. Cebrail Kanadı. Çeviren Celal Soydan. 2. bs. Ankara: Hece Yayınları, 2015. google scholar
- ———. Esrar-ı Hodi. Çeviren Ali Nihad Tarlan. İstanbul: Yenilik Basımevi, 1958. google scholar
- ———. Hareket Zili. Çeviren Celal Soydan. 1. bs. Ankara: Hece Yayınları, 2013. google scholar
- ———. Musa Vuruşu & Hicaz Armağanı. Çeviren Celal Soydan. Ankara: Hece Yayınları, 2013. google scholar
- ———. Şikâyet ve Cevabı. Çeviren Halil Toker. 1. bs. İstanbul: Demavend Yayınları, 2015. google scholar
- İkbal-i Lâhori, Muhammed. Hicaz Armağanı. Çeviren Ali Nihad Tarlan. İstanbul: İstanbul Matbaası, 1968. google scholar
- İşsever, Muhsin Ramazan ve Mehmet Kemal Çakmakçı. “İkbal’in Şiirlerinde Hindistan Bağlamında Batılı Güç İngiltere Eleştirisi”. Mütefekkir 8, sy 15 (Haziran 2021): 263-74. google scholar
- Karaman, Hayrettin, Ali Özek, İbrahim Kâfi Dönmez, Mustafa Çağrıcı, Sadrettin Gümüş ve Ali Turgut, çev. Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1999. google scholar
- Kazımî ve Bazm-e Iqbal. “Iqbal Ka Ehtijaj”. Içinde Falsafa-e Iqbal, çeviren Seccad Rızvi, 3. bs. Lahor: Mohammad Jahangir Khan, 1970. google scholar
- Khan, Tauqeer Ahmed. “لِابقا :زِاوآ درفنم یک جاجتحا”. Içinde Urdu Adab Ehtijaj Aur Muzahmat Ke Ravaıye, editör Irteza Karim. Delhi: Urdu Academy, 2004. google scholar
- Kurşunluoğlu, Mustafa Said. “Muhammed İkbal’in Meydan Okuyan Hayatı ve Eleştirel Düşüncesi”. Muhafazakâr Düşünce Dergisi 12, sy 47 (Nisan 2016): 57-90. google scholar
- Soydan, Celal. İkbâle Dair. 1. bs. Ankara: Hece Yayınları, 2016. google scholar
- ———. “Urdu Dilinde Protest Edebiyat” 6, sy 20 (Bahar 2006): 147-58. google scholar
- Suroor, Ale Ahmed. IqbalAur Unka Falsafa. Editör Sıddîkî Câvid. 1. bs. Lahor: Maktaba-e- Aliya, 1977. google scholar
- “Yazdaan”. İçinde Rekhta Dictionary. Erişim 12 Eylül 2024. https://www.rekhtadictionary.com/meaning-of-yazdaan-1. google scholar
- Yezdanî, Havace Hamid. Sharh-e- Zaboor-e- Ajam. Lahor: Sang-e- Meel Publications, 2004. google scholar
- ———. Sharh-e-Javed Nama: Farhang, Tarjuma aur Tashreeh. Lahor: Sang-e- Meel Publications, 2005. google scholar
- Yezdanî, Havace Hamid ve Ahter Selîm, çev. Sharah Armaghan-e- Hijaz: Farsi- Urdu. Lahor: Sang-e- Meel Publications, 2004. google scholar
- Zülfikār, Gulâm Hüseyin. رظنم سپ یجامس رِوا ییسایس اک یرعاش ودرِا. Lahor: Matbaa Jamia Pencab, 1966. google scholar
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Cultural Studies (Other) |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Publication Date | April 29, 2025 |
| Submission Date | December 2, 2024 |
| Acceptance Date | March 10, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 |