Abstract
Bu çalışma, Urdu edebiyatında sosyalist ideolojinin gerçekçilik akımı üzerindeki tesirini incelemekle kalmayıp, aynı zamanda bu akımın toplumun dönüşümüne olan katkılarını da değerlendirecektir. Fransız Devrimi’nin (Marksistlerce burjuva devrimi olarak adlandırılan) özgürlük, eşitlik ve kardeşlik idealleriyle şekillenen toplumsal değişimlerin, gerçekçilik akımı üzerindeki rolü ve bu akımın Urdu Dili ve Edebiyatı üzerindeki etkileri incelenecektir. Fransız Devrimi’nin toplumsal değişimlere zemin hazırlayan bu idealleri, yalnızca Batı’yı değil, farklı kültürlerdeki edebiyat anlayışlarını da etkilemiştir. Bu bağlamda, Aligarh Hareketi’nin öncülüğünde Batı literatüründen Urdu diline yapılan çeviriler, Urdu edebiyatı yazarlarını Batı edebiyatından etkilenmeye ve edebiyatlarını Batı modernizmiyle karşılaştırmaya yönlendirmiştir. Bu etkileşim, yazarlara yenilikçi, gerçekçi ve eleştirel bir bakış açısı kazandırmıştır.
Gerçekçi anlatımla yapılan bu yazınsal çalışmalar, yalnızca bireysel hikayelere odaklanmamış; aynı zamanda toplumsal yapıyı, sınıf farklılıklarını ve sömürgecilik döneminin zorluklarını da yansıtmıştır. Aligarh Hareketi’nin öncüsü Sir Seyyid Ahmed Han, Müslüman Hint toplumunun sorunlarını realist yönden değerlendirerek, toplumun ihtiyaçları doğrultusunda çalışmalar yapmıştır. Fransız Devrimi’nin ardından sosyalist ideolojinin etkisiyle özgürlük, eşitlik ve kardeşlik ruhunu benimseyen Hintli yazarlar, İlerici Yazarlar Hareketini başlatmışlardır. Çalışmamızda, sadece İngiliz sömürge yönetimi altındaki alt kıta halkının değil, aynı zamanda toplumsal eşitsizlikten muzdarip geniş halk kesimlerinin hak mücadelesine de değinilecektir.
References
- Akhter, Saleem. Urdu Adab ki Mukhtasir Tareekh. Lahor: Sang-e Mil Publications, 2009. google scholar
- Alvi, Khalid. Angare ka Tareekhi Pas Manzar aur Taraqqi Pasand Tahreek. Hindistan: Taqseem Educational Publishing House, 1995. google scholar
- Aydın, Mehmet S. “Muhammed İkbal”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 22: 17-23. Ankara: TDV Yayınları, 2000. google scholar
- Birışık, Abdülhamit. “Nezir Ahmed Dihlevi”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, 2: 353-355. Ankara: TDV Yayınları, 2019. google scholar
- Bozbeyoğlu, Sibel. Yazınsal Akımlar. Ankara: BilgeSu Yay., 2021. google scholar
- Bulgur, Durmuş. “1850-1900 Yılları Arası Hint Yarımadasındaki İslami Fikir Akımları”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, sy. 14 (Şubat 2002): 109-124. google scholar
- Bulgur, Durmuş. “Urduca Biyografi Yazarlığı ve Altaf Hüseyin Hali”, Araştırma Makalesi, Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Edebiyat Dergisi, Sayı: 16 (Şubat 2006): 35-48. google scholar
- Bulgur, Durmuş. “Şams-ul Ulama Hvacah Altaf Husayn Hali’nin Hayatı Eserleri ve Edebi Kişiliği”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 1995. google scholar
- Çarağ, Muhammed Ali. Tarih-i Pakistan. Ankara: Diyanet İşleri Bakanlığı Yayınları, 1990. google scholar
- Çiftsüren, Arzu. “Toba Tek Singh ve Saadet Hasan Mantu”. Şarkiyat Mecmuası, sy. 25, (Şubat 2014): 193-207. google scholar
- Durgun, Recep. “Modern Urdu Hikâyesinin Doğuşu ve Gelişimi”. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 29 (2013): 59-74. google scholar
- Düzgün, Şaban Ali. Seyyid Ahmed Han ve Entelektüel Modernizm. Ankara: Akçağ Yayınları,1997. google scholar
- Eliaçık, Recep İhsan. Muhammed İkbal. İstanbul: İlke Yayınları, 2015. google scholar
- Fallon, S.W. A New Hindustani-English Dictionary. Banaras: Medical Hall Press, 1879. google scholar
- Görgün, Hatice. Alt Kıtada İngiliz Hakimiyeti, Edebi Akımlar ve Fesadat Dönemi Yazarlarından Kudretullah Şahab. Şarkiyat Mecmuası, sy. 43, (2023): 173-85. google scholar
- Hâli, Altaf Hussain. Majalisun-nisa. Delhi: Maktaba Jamia Limited, 1875. google scholar
- İbrahimi, M. Sharif. “Kur’âniyyun Ekolünün Tefsir Anlayışı”. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, 2010. google scholar
- Kişmir, Aykut. “Nezir Ahmed ve Pirem Çand ın Üslup Yönleri,” 15. Uluslararası Deyişbilim Sempozyumu Akdeniz Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü 1-3 Ekim 2015 Antalya/ Türkiye, 2015. google scholar
- Kişmir, Aykut. “Urdu Edebiyatında İlerici Hareket: Şairlerin Özgürlük Çağrısı”, Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi 15, sy. 40 (2015): 219-233. google scholar
- Kişmir Aykut. “Edebi Akımların Urdu Romanına Katkıları”, Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi 15, sy. 41 (2015): 187-198. google scholar
- Kurşunoğlu, Mustafa Said. “Muhammed İkbal’in Meydan Okuyan Hayatı ve Eleştirel Düşüncesi”, Muhafazakâr Düşünce, sy. 47 (2016): 57-90. google scholar
- Kuyumcu, Hakan. “Urducanın Gelişiminde Etkin Olan İlk Batılı Eğitim Kurumları ve Aligarh Hareketi”. Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, sy. 20 (2006): 133-146. google scholar
- Numani, Şibli. “Anadolu-Suriye-Mısır Seyahatnamesi Sefername-i Rum u Şam-u Mısır”. Çev. Y. Karaca. İstanbul: Bilimevi Basın Yayın A.Ş., 1916. google scholar
- Qureshi, Omar. “Twentieth-century Urdu Literature, Published in Handbook of Twentieth-Century Literatures of India”, ed. by Nalini Natarajan, Greenwood Press, Westport, CT, 1996. google scholar
- Ruswan. “Colonial Experience and Muslim Educational Reforms: A Comparison of The Aligarh and The Muhammadiyah Movements”. Yüksek Lisans tezi, McGill Üniversitesi 1997. google scholar
- Sadeed, Anwar. Urdu Adab ki Mukhtasar Tarikh; Muqtadra Qaumi Zuban, İslamabad: Elnoor Yay., 2004. google scholar
- Seccad, Zaheer. Yadeen. Pakistani Adab, Salnama, 1935. google scholar
- Sevea, İqbal Singh. The Political Phillosophy of Muhammad Iqbal: Islam and Nationalism in Late Colonial. New York: Cambridge University Press, 2012. google scholar
- Soydan, Celal. İkbâl’e Dair. Ankara: Hece Yayınları, 2016. google scholar
- Şahbaz Davut. “Urdu Nesrinde Romantizmin Yükselişi”. DTCF Dergisi 56, sy. 1 (Haziran 2016): 338-354. google scholar
- Zaidi, Ali Jawad, “A History of Literature”. Delhi: Rajkamal Electric Yay., 1993. google scholar
- Boşbeşparmak, İbrahim. “Muhammed İkbal”. Derin Tarih Dergisi, sy. 109 (2021). Erişim 3 Haziran 2024. https://www.derintarih.com/abide-sahsiyetler/muhammed-ikbal/. google scholar
- Deen, Samar. “Pluralism in 18th century India. Exploring Human Ecological Relations in Urdu Folklore through Nazir Akbarabadi’s poems (1740-1830)”, Araştırma projesi. (Yayınlanmamış araştırma makalesi, Academia, Cornell University, New York, erişim 15 Ağustos 2024, https://www.academia.edu/8743952/ Pluralism_in_18th_century_India_Nazir_Akbar_Abadi. google scholar
- Farooqui, Şemsur Rahman. .J-Jl^ ı5j*^ —^ Erişim 30 Haziran 2024 https://adbimiras.com/jadeed-sheri-jamaliyat-by-shamsur-rahman-farooqui/. google scholar
- Okur, Salih. “Mevlâna Şibli Numani (1857-1914)- 1. Bölüm”, (2007). Erişim 12 Mayıs 2024. https://www. cevaplar.org/index.php?content_view=2126&ctgr_id=100. google scholar
- Sarmad, Salim. “<^jl£j ı'mi^ qj» ^jI jûjI (Realism)”, (2017). Erişim 16 Temmuz 2024. https://www.geourdu. com/urdu-literature-reality-fact-book/#google_vignette. google scholar
Abstract
This study will not only examine the influence of socialist ideology on the realism movement in Urdu literature, but it will also evaluate the contributions of this movement to social transformation. This section will examine how the French Revolution—which Marxists called a bourgeois revolution—shaped society’s ideals of liberty, equality, and fraternity and how it affected the realism movement. This section also examines how the French Revolution affected Urdu and literature. Literary outlooks not only in the West but also in many other cultures were shaped by the ideals of the French Revolution, which laid the groundwork for social change. In this context, translations from Western literature to Urdu under the leadership of the Aligarh Movement led Urdu literature writers to be influenced by Western literature and to compare their literature with Western modernism. This interaction provides writers with an innovative, realistic, and critical perspective.
Sir Syed Ahmad Khan, leader of the Aligarh Movement, addressed Muslim-Indian society’s issues with a realist approach. After the French Revolution, inspired by the socialist ideals of liberty, equality, and fraternity, Indian writers launched the Progressive Writers Movement. This study explores the struggles against social inequality and the fight for human rights under British colonial rule.
References
- Akhter, Saleem. Urdu Adab ki Mukhtasir Tareekh. Lahor: Sang-e Mil Publications, 2009. google scholar
- Alvi, Khalid. Angare ka Tareekhi Pas Manzar aur Taraqqi Pasand Tahreek. Hindistan: Taqseem Educational Publishing House, 1995. google scholar
- Aydın, Mehmet S. “Muhammed İkbal”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 22: 17-23. Ankara: TDV Yayınları, 2000. google scholar
- Birışık, Abdülhamit. “Nezir Ahmed Dihlevi”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, 2: 353-355. Ankara: TDV Yayınları, 2019. google scholar
- Bozbeyoğlu, Sibel. Yazınsal Akımlar. Ankara: BilgeSu Yay., 2021. google scholar
- Bulgur, Durmuş. “1850-1900 Yılları Arası Hint Yarımadasındaki İslami Fikir Akımları”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, sy. 14 (Şubat 2002): 109-124. google scholar
- Bulgur, Durmuş. “Urduca Biyografi Yazarlığı ve Altaf Hüseyin Hali”, Araştırma Makalesi, Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Edebiyat Dergisi, Sayı: 16 (Şubat 2006): 35-48. google scholar
- Bulgur, Durmuş. “Şams-ul Ulama Hvacah Altaf Husayn Hali’nin Hayatı Eserleri ve Edebi Kişiliği”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 1995. google scholar
- Çarağ, Muhammed Ali. Tarih-i Pakistan. Ankara: Diyanet İşleri Bakanlığı Yayınları, 1990. google scholar
- Çiftsüren, Arzu. “Toba Tek Singh ve Saadet Hasan Mantu”. Şarkiyat Mecmuası, sy. 25, (Şubat 2014): 193-207. google scholar
- Durgun, Recep. “Modern Urdu Hikâyesinin Doğuşu ve Gelişimi”. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 29 (2013): 59-74. google scholar
- Düzgün, Şaban Ali. Seyyid Ahmed Han ve Entelektüel Modernizm. Ankara: Akçağ Yayınları,1997. google scholar
- Eliaçık, Recep İhsan. Muhammed İkbal. İstanbul: İlke Yayınları, 2015. google scholar
- Fallon, S.W. A New Hindustani-English Dictionary. Banaras: Medical Hall Press, 1879. google scholar
- Görgün, Hatice. Alt Kıtada İngiliz Hakimiyeti, Edebi Akımlar ve Fesadat Dönemi Yazarlarından Kudretullah Şahab. Şarkiyat Mecmuası, sy. 43, (2023): 173-85. google scholar
- Hâli, Altaf Hussain. Majalisun-nisa. Delhi: Maktaba Jamia Limited, 1875. google scholar
- İbrahimi, M. Sharif. “Kur’âniyyun Ekolünün Tefsir Anlayışı”. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, 2010. google scholar
- Kişmir, Aykut. “Nezir Ahmed ve Pirem Çand ın Üslup Yönleri,” 15. Uluslararası Deyişbilim Sempozyumu Akdeniz Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü 1-3 Ekim 2015 Antalya/ Türkiye, 2015. google scholar
- Kişmir, Aykut. “Urdu Edebiyatında İlerici Hareket: Şairlerin Özgürlük Çağrısı”, Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi 15, sy. 40 (2015): 219-233. google scholar
- Kişmir Aykut. “Edebi Akımların Urdu Romanına Katkıları”, Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi 15, sy. 41 (2015): 187-198. google scholar
- Kurşunoğlu, Mustafa Said. “Muhammed İkbal’in Meydan Okuyan Hayatı ve Eleştirel Düşüncesi”, Muhafazakâr Düşünce, sy. 47 (2016): 57-90. google scholar
- Kuyumcu, Hakan. “Urducanın Gelişiminde Etkin Olan İlk Batılı Eğitim Kurumları ve Aligarh Hareketi”. Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, sy. 20 (2006): 133-146. google scholar
- Numani, Şibli. “Anadolu-Suriye-Mısır Seyahatnamesi Sefername-i Rum u Şam-u Mısır”. Çev. Y. Karaca. İstanbul: Bilimevi Basın Yayın A.Ş., 1916. google scholar
- Qureshi, Omar. “Twentieth-century Urdu Literature, Published in Handbook of Twentieth-Century Literatures of India”, ed. by Nalini Natarajan, Greenwood Press, Westport, CT, 1996. google scholar
- Ruswan. “Colonial Experience and Muslim Educational Reforms: A Comparison of The Aligarh and The Muhammadiyah Movements”. Yüksek Lisans tezi, McGill Üniversitesi 1997. google scholar
- Sadeed, Anwar. Urdu Adab ki Mukhtasar Tarikh; Muqtadra Qaumi Zuban, İslamabad: Elnoor Yay., 2004. google scholar
- Seccad, Zaheer. Yadeen. Pakistani Adab, Salnama, 1935. google scholar
- Sevea, İqbal Singh. The Political Phillosophy of Muhammad Iqbal: Islam and Nationalism in Late Colonial. New York: Cambridge University Press, 2012. google scholar
- Soydan, Celal. İkbâl’e Dair. Ankara: Hece Yayınları, 2016. google scholar
- Şahbaz Davut. “Urdu Nesrinde Romantizmin Yükselişi”. DTCF Dergisi 56, sy. 1 (Haziran 2016): 338-354. google scholar
- Zaidi, Ali Jawad, “A History of Literature”. Delhi: Rajkamal Electric Yay., 1993. google scholar
- Boşbeşparmak, İbrahim. “Muhammed İkbal”. Derin Tarih Dergisi, sy. 109 (2021). Erişim 3 Haziran 2024. https://www.derintarih.com/abide-sahsiyetler/muhammed-ikbal/. google scholar
- Deen, Samar. “Pluralism in 18th century India. Exploring Human Ecological Relations in Urdu Folklore through Nazir Akbarabadi’s poems (1740-1830)”, Araştırma projesi. (Yayınlanmamış araştırma makalesi, Academia, Cornell University, New York, erişim 15 Ağustos 2024, https://www.academia.edu/8743952/ Pluralism_in_18th_century_India_Nazir_Akbar_Abadi. google scholar
- Farooqui, Şemsur Rahman. .J-Jl^ ı5j*^ —^ Erişim 30 Haziran 2024 https://adbimiras.com/jadeed-sheri-jamaliyat-by-shamsur-rahman-farooqui/. google scholar
- Okur, Salih. “Mevlâna Şibli Numani (1857-1914)- 1. Bölüm”, (2007). Erişim 12 Mayıs 2024. https://www. cevaplar.org/index.php?content_view=2126&ctgr_id=100. google scholar
- Sarmad, Salim. “<^jl£j ı'mi^ qj» ^jI jûjI (Realism)”, (2017). Erişim 16 Temmuz 2024. https://www.geourdu. com/urdu-literature-reality-fact-book/#google_vignette. google scholar
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Cultural Studies (Other) |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Publication Date | April 29, 2025 |
| Submission Date | November 25, 2024 |
| Acceptance Date | March 2, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: 46 |
- Article Files