Şarkiyat Mecmuası

Abstract

Muhammed Cibrîl, 20. asrın son çeyreğinden itibaren genel olarak Arap edebiyatı özel olarak da Mısır Arap edebiyatında kendisinden söz ettirmeye başlamıştır. Edebiyatını İskenderiye şehrine damga vurmuş bir şahsiyet olarak da tanımlayabileceğimiz Cibrîl, hem roman hem kısa hikâye alanında önemli eserler kaleme almıştır. Yazdığı bazı eserlerinde -günümüzün de önemli bir sorunu olan- İsrail-Filistin, İsrail-Arap sorunlarının bir tarafı olan Yahudileri sembolize etmiş, hep Filistin halkının yanında yer almış hatta İsrail’i ‘başkalarını kendilerinin uydurduğu yalanlara inandırmaya çalışan bir devlet’ olarak tarif etmiştir. “Yahudi Mahallesi” adlı hikâyede hassas bir konuya değinilmiş ve işgal Kahire’sinde, Yahudi toplumu tarafından uğradığı haksızlıklar karşısında, işgale uğrayan bir toplumun kendi başına direnişini temsil eden Muhammed Ca‘las’ın mücadelesi anlatılmıştır. Çalışmada öncelikle Mısır’da ve diğer dönemlerde Yahudilerin tarihi kısaca ele alınmış, Yahudileri himaye eden İngilizlerin işgalindeki Kahire’ye değinilmiş, böylece hikâyenin tahlilinden önce bir alt zemin oluşturulmuştur. Bu arada işgal Kahire’sinde azınlık ve çoğunluk arasındaki gerilim de değerlendirmeler arasında yer almıştır. Çalışmada asıl kaynağımız Muhammed Cibrîl’in Yahudi Mahallesi adlı koleksiyonu ile aynı adı taşıyan “Yahudi Mahallesi” adlı hikâyesidir. Doğu ile Batı arasında sıkışmış olan insanda tabii olarak bir endişe, bir umutsuzluk her zaman hâkim olmuştur. Tahlil ettiğimiz hikâyede de halk; Yahudiler ve çaresiz Mısır hükümeti arasında uzun zamandır süregelen umutsuzluk ve hayal kırıklığı içindeyken etkileyici bir direniş hikâyesini yaşamıştır.