Lübb-i Fazîlet: Molla Cami’nin Bir Kasidesinin Ahmed Remzi Akyürek Tarafından Yapılmış Çevirisi ve Açıklaması
Abstract
Bu çalışmada esas olarak son dönem Osmanlı şair, mutasavvıf ve âlimlerinden Ahmed Remzi Akyürek’in (1872-1944) klasik Fars şiirinin şöhretli ismi Molla Cami’nin Fâtihatü’ş-Şebâb adını verdiği divanında yer alan kırk beyitten müteşekkil kasidesine yazdığı Lübb-i Fazîlet adlı izahlı tercümenin çeviri yazılı metni sunulmuştur. Neşredilen metni bağlamına uygun bir şekilde aktarabilmek amacıyla Ahmed Remzi Akyürek’in hayatı ve eserleri, onun ilmî titizliğine ve Mevlevî geleneği içerisindeki tartışmasız mirasına ışık tutacak hacimde ve nitelikte ortaya koyulmuştur. Müellifin hayatına dair bilgiler temel olarak Hüseyin Vassâf, Sadeddin Nüzhet Ergun ve İbnülemin Mahmud Kemal İnal’ın nakillerine dayandırılmış, bu vesileyle Ahmed Remzi Akyürek’in eserleri üzerine bugüne değin yapılan çalışmalara toplu olarak işaret edilmiştir. Eser ile ilgili olarak sadece metin neşri yapılmamış, Osmanlı son dönemi edebî şerhlerinin karakteristik özelliklerini göstermesi açısından Akyürek’in, Cami’ye ait kadiseyi tercüme ve izah ederken nasıl bir yöntem izlediği incelemeye konu edilmiştir. Ardından söz konusu eserin nüshaları tetkik edilmiş ve müellifin elinden çıktığı düşünülen nüshanın özellikleri analize tabi tutulmuştur. Molla Cami’nin sözü edilen kasidesinin tasavvufi muhtevasının yanı sıra her beytinde mimarî bir incelikle inşa edilmiş olan söz ve lafız sanatlarına yönelik ayrı bir bahis açılarak sanatların anlam ve yapı çerçevesi analiz edilmeye çalışılmıştır.
References
- Câmî, Nûrüddîn Abdurrahmân b. Ahmed. Dîvân-ı Câmî (Fâtihatü’ş-şebâb). Editör Alâhân Efsahzâd. C. 1. 2 c. Tahran: Merkez-i Mütâleât-ı İrânî, 1999. google scholar
- Dilçin, Cem. Örneklerle Türk Şiir Bilgisi. 8. bs. 1 c. Ankara: Türk Dil Kurumu, 2005. google scholar
- Ergun, Sadeddin Nüzhet. Türk Şairleri. Hazırlayan Numan Aytaş. 1. bs. 4 c. İstanbul: Büyüyenay Yayınları, 2023. google scholar
- Hüseyin Vassâf. Remzinâme. Hazırlayan Yakup Şafak. 1. bs. 1 c. Konya: Tekin Kitabevi, 2006. google scholar
- İnal, İbnü’l-Emin Mahmud Kemal. Son Asır Türk Şâirleri (Kemâlü’ş-Şuarâ). 1. bs. 5 c. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 2002. google scholar
- Kara, İsmail. İlk Rize Müftüsü Mehmet Hulusi Efendi Rize Hadisesi - Hac Hatıraları. 2. bs. 1 c. İstanbul: Dergah Yayınları, 2004. google scholar
- Mazıoğlu, Hasibe. “Akyürek, Ahmed Remzi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 2:304-5. İstanbul: TDV Yayınları, 1989. google scholar
- Olgun, Tahir. Çilehâne Mektupları. Hazırlayanlar Cemâl Kurnaz - Gülgün Erişen. 1. bs. 1 c. Ankara: Akçağ Yayınları, 1995. google scholar
- Osmanzâde Hüseyin Vassâf. Sefîne-i Evliyâ. 2. bs. 5 c. İstanbul: Kitabevi, 2011. google scholar
- Öztürk, Nuran. “Ahmet Remzi Dede (Akyürek) Hayatı (1872-1944) ve Tasavvufî/Edebî Yönü”. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi 7, sy. 1 (Haziran 2022): 345-381. google scholar
- Sakar, Ekrem. “Türkçede Eş Biçimlilik Meselesi”. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, sy 23 (20 Mart 2021): 40526. https://doi.org/10.30767/diledeara.823748. google scholar
- Sünbülzâde Vehbî. Sünbülzâde Vehbî Dîvânı. Çeviren Ahmet Yenikale. 1. bs. 1 c. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2017. Erişim Tarihi: Ocak 11, 2025. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56212,sunbulzade-vehbi-divanipdf.pdf?0. google scholar
- Yazar, Sadık. “Anadolu Sahasında Klâsik Türk Edebiyatında Tercüme ve Şerh Geleneği”. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011. google scholar
- Yavuz, Seyit. “Vâsıta’nın Molla Câmî Divânı Şerhi”. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, sy. 12 (Eylül 2023): 207-226. google scholar
Abstract
This study presents an annotated translation of Lubb-i Fazilet, authored by the late Ottoman poet, sufi, and scholar Ahmed Remzi Akyurek (1872-1944), which is based on the forty-couplet poem by Molla Jami, a renowned figure in classical Persian poetry, found in his divan titled Fatehat al-Sabab. To properly contextualize the published text, an exploration of Ahmed Remzi Akyurek’s life and works is provided, reflecting his scholarly diligence and significant legacy within the Mawlawi tradition. The biographical narrative draws on the accounts of Osmanzade Huseyin Vassaf, Sadeddin Nuzhet Ergun, and Ibnulemin Mahmud Kemal Inal. Furthermore, the study highlights the existing research on Ahmed Remzi Akyurek’s works to date. The publication encompasses not only the text of the work but also a thorough examination of Akyurek’s methodology in translating and elucidating the qadisa. This analysis underscore the distinctive characteristics of literary commentaries from the late Ottoman period. Furthermore, various copies of the work have been investigated, with particular attention given to analyzing the features of the version thought to have been authored by the original writer. Beyond examining the mystical themes present in Molla Jami’s qasida, the analysis delves into the verbal and literary artistry meticulously crafted in each couplet, striving to elucidate both the meaning and structural framework of these artistic expressions.
References
- Câmî, Nûrüddîn Abdurrahmân b. Ahmed. Dîvân-ı Câmî (Fâtihatü’ş-şebâb). Editör Alâhân Efsahzâd. C. 1. 2 c. Tahran: Merkez-i Mütâleât-ı İrânî, 1999. google scholar
- Dilçin, Cem. Örneklerle Türk Şiir Bilgisi. 8. bs. 1 c. Ankara: Türk Dil Kurumu, 2005. google scholar
- Ergun, Sadeddin Nüzhet. Türk Şairleri. Hazırlayan Numan Aytaş. 1. bs. 4 c. İstanbul: Büyüyenay Yayınları, 2023. google scholar
- Hüseyin Vassâf. Remzinâme. Hazırlayan Yakup Şafak. 1. bs. 1 c. Konya: Tekin Kitabevi, 2006. google scholar
- İnal, İbnü’l-Emin Mahmud Kemal. Son Asır Türk Şâirleri (Kemâlü’ş-Şuarâ). 1. bs. 5 c. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 2002. google scholar
- Kara, İsmail. İlk Rize Müftüsü Mehmet Hulusi Efendi Rize Hadisesi - Hac Hatıraları. 2. bs. 1 c. İstanbul: Dergah Yayınları, 2004. google scholar
- Mazıoğlu, Hasibe. “Akyürek, Ahmed Remzi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 2:304-5. İstanbul: TDV Yayınları, 1989. google scholar
- Olgun, Tahir. Çilehâne Mektupları. Hazırlayanlar Cemâl Kurnaz - Gülgün Erişen. 1. bs. 1 c. Ankara: Akçağ Yayınları, 1995. google scholar
- Osmanzâde Hüseyin Vassâf. Sefîne-i Evliyâ. 2. bs. 5 c. İstanbul: Kitabevi, 2011. google scholar
- Öztürk, Nuran. “Ahmet Remzi Dede (Akyürek) Hayatı (1872-1944) ve Tasavvufî/Edebî Yönü”. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi 7, sy. 1 (Haziran 2022): 345-381. google scholar
- Sakar, Ekrem. “Türkçede Eş Biçimlilik Meselesi”. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, sy 23 (20 Mart 2021): 40526. https://doi.org/10.30767/diledeara.823748. google scholar
- Sünbülzâde Vehbî. Sünbülzâde Vehbî Dîvânı. Çeviren Ahmet Yenikale. 1. bs. 1 c. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2017. Erişim Tarihi: Ocak 11, 2025. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56212,sunbulzade-vehbi-divanipdf.pdf?0. google scholar
- Yazar, Sadık. “Anadolu Sahasında Klâsik Türk Edebiyatında Tercüme ve Şerh Geleneği”. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011. google scholar
- Yavuz, Seyit. “Vâsıta’nın Molla Câmî Divânı Şerhi”. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, sy. 12 (Eylül 2023): 207-226. google scholar
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Arts and Cultural Policy |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Publication Date | April 29, 2025 |
| Submission Date | January 14, 2025 |
| Acceptance Date | March 17, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: 46 |
- Article Files