Research Article
BibTex RIS Cite

The Relatıonshıp Between Dısaster Lıteracy And Dısaster Response Self-Effıcacy Of Nursıng Students

Year 2025, Volume: 18 Issue: 2, 289 - 304, 15.04.2025

Hüseyin Çapuk , Mehmet Uçar , Muhammet Faruk Yiğit

https://doi.org/10.46483/jnef.1406191

Abstract

Purpose: This study was conducted to examine the relationship between disaster literacy and disaster response self-efficacy of nursing students.
Material and Method: This descriptive study was conducted in two different nursing departments in Muş Alparslan University and Van Yüzüncü Yıl University between October and December 2023. The population of the study consisted of nursing students studying at the relevant universities (N=800). In the calculation of the sample size, it was determined that 260 nursing students should be reached with a 95% confidence interval and a margin of error of 0.05 by using the sampling method with known population. However, the study was completed with 300 students who voluntarily accepted to participate in the study. Number, mean, percentage distributions parametric tests (Student t-test, ANOVA), and correlation analysis were used to analyze the data.
Findings: It was found that 66.7% of the nursing students participating in the study were female, 78.7% had encountered a disaster, 90.3% did not provide care to disaster victims, 64.7% did not take a course on disaster, 67.7% did not have a disaster plan at school, and 86.0% were not disaster volunteers. The mean total score of the disaster literacy scale of nursing students was 30.41±7.98. The mean total score of the disaster response self-efficacy scale was 58.01±13.60. A weak positive relationship was found between disaster literacy and disaster response self-efficacy of students.
Conclusion and Recommendation: It was determined that nursing students had limited disaster literacy and moderate disaster response self-efficacy. It is recommended that disaster and emergency response training should be added to the curriculum of nursing students theoretically and practically.

Keywords

Disaster Nursing Students Disaster Literacy Disaster Response Competence

References

  • Bülbül, E. (2021). Hemşirelik Öğrencilerinin Afete Müdahale Öz-Yeterlilik Durumlarının Değer-lendirilmesi. Acil Yardım ve Afet Bilimi Dergisi, 1(2), 45-49.
  • Chu, Y. M., Chang, T. C., Tsai, C. C., & Lin, H. L. (2018, November). Study of disaster prevention education for senior vocational high school sustainable campus in Taiwan. In 2018 IEEE International Conference on Advanced Manufacturing (ICAM) (pp. 418-421). IEEE.
  • Çalışkan, C., & Üner, S. (2020). Afet Okuryazarlığı Ölçek Geliştirme Çalışması, Hacettepe Üniver-sitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Programı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
  • Çalışkan, C., & Üner, S. (2021). Disaster literacy and public health: a systematic review and integ-ration of definitions and models. Disaster medicine and public health preparedness, 15(4), 518-527.
  • Çalışkan, C., Üner, S. (2022). Measurement of disaster literacy in Turkish society: Disaster Lite-racy Scale (DLS) design and development process. Disaster Med Public Health Prep, 17 (e211), 1–7. https://doi.org/10.1017/dmp.2022.147.
  • Çelebi İ., Durmuş & Sarıkahya, S. (2022). Üniversite Öğrencilerinin Afet Okuryazarlığı Durumunun Değerlendirilmesi. Conference: 4. Uluslararası Afet & Dirençlilik Kongresi İklim Değişikliği& Güvenli Kentler 19-21 Ekim 2022. https://www.researchgate.net/publication/367180629_Universite_Ogrencilerinin_Afet_Okuryazarligi_Durumunun_Degerlendirilmesi.
  • Çalışkan, C., Üner, S. (2023). Measurement of Disaster Literacy in Turkish Society: Disaster Lite-racy Scale (DLS) Design and Development Process. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 17, e211. https://doi.org/10.1017/dmp.2022.147
  • Çiriş Yildiz, C., & Yildirim, D. (2022). The Effects of Disaster Nursing Education Program on Be-liefs in General Disaster Preparedness, Disaster Response Self-Efficacy, and Psychological Resilience in Nursing Students: A Single-Blind, Randomized Controlled Study. Nursing education perspectives, 43(5), 287–291. https://doi.org/10.1097/01.NEP.0000000000001011.
  • Erkin, Ö., Aslan, G., Öztürk, M., Çam, B., & Ödek, Ş. (2023). Hemşirelerin Genel Afete Hazırlık Durumları ve Etkileyen Faktörler. Forbes Journal of Medicine, 4(3).
  • Erki̇n Geyi̇ktepe, Ö. (2023). Afet hemşireliği dersinin hemşirelik öğrencilerinin afet okuryazarlık-larına ve hazırlık algılarına etkisi (Master›s thesis, Ege Üniversitesi).
  • Geale, S. K. ve Duffield, C. (2015). Nurses are we disaster ready?. Australian Nursing and Midwi-fery Journal, 23(1), 23.
  • Genc, F. Z., Yildiz, S., Kaya, E., & Bilgili, N. (2022). Disaster literacy levels of individuals aged 18–60 years and factors affecting these levels: A web-based cross-sectional study. International Journal of Disaster Risk Reduction, 76, 102991.
  • George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Referen-ce, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson
  • Grimes A, Sparke V, Rouen C, West C. Preparedness and resilience of student nurses in Northern Queensland Australia for disasters. International Journal of Disaster Risk Reduction. 2020;48:101585. https:// doi.org/10.1016/j.ijdrr.2020.101585
  • Huh, S. S. ve Kang, H. Y. (2019). Effects of an educational program on disaster nursing compe-tency. Public health nursing, 36(1), 28-35
  • Jang, I., Kim, J. S., Lee, J. ve Seo, Y. (2021). Educational needs and disaster response readiness: A cross‐sectional study of clinical nurses. Journal of Advanced Nursing, 77(1), 189-197
  • Kang, J., Lee, H., & Seo, J. (2023). Relationship Between Nursing Students’ Awareness of Disas-ter, Preparedness for Disaster, Willingness to Participate in Disaster Response, and Disaster Nursing Competency. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 17, E220. doi:10.1017/dmp.2022.198.
  • Keskin AY, Alan H. (2023). Hemşirelik Lisans Öğrencilerinin Afete Müdahale Öz Yeterliliğinin Değerlendirilmesi. Etkili Hemşirelik Dergisi. 16(3): 332-342.
  • Kılıç, N., & Şimşek, N. (2019). The effects of psychological first aid training on disaster prepa-redness perception and self-efficacy. Nurse education today, 83, 104203.
  • Koca, B., Çağan, Ö. ve Aysun, T. Ü. R. E. (2020). Valhidity and reliability study of the Turkish version of the Disaster Response Self-Efficacy Scale in undergraduate nursing students. Acıbadem Üni-versitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (3), 515-521.
  • Kuday, A. D. (2022) Hemşirelerde duygusal zekâ ve afete müdahale özyeterlilik ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi). Bezm-i Alem Vakıf Üniversitesi İstanbul.
  • Labrague, L. J., Hammad, K., Gloe, D. S., McEnroe‐Petitte, D. M., Fronda, D. C., Obeidat, A. A., ... & Mirafuentes, E. C. (2018). Disaster preparedness among nurses: a systematic review of literature. International nursing review, 65(1), 41-53.
  • Li, H. Y., Bi, R. X. ve Zhong, Q. L. (2017). The development and psychometric testing of a Disas-ter Response Self-Efficacy Scale among undergraduate nursing students. Nurse education today, 59, 16-20.
  • Marangoz, M., & İzci, Ç. (2023). Doğal afetlerin ekonomik, sosyal ve çevresel etkilerinin 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremler bağlamında girişimciler açısından değerlendirilmesi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 24(52), 1-30.
  • Newnham, E. A., Balsari, S., Lam, R. P. K., Kashyap, S., Pham, P., Chan, E. Y. Y., Patrick, K., & Leaning, J. (2017). Self-efficacy and barriers to disaster evacuation in Hong Kong. International journal of public health, 62(9), 1051–1058. https://doi.org/10.1007/s00038-017-1036-8.
  • The Centers for Disease Control and Prevention (CDC) (2019). Disaster Literacy: A New Frontier in Public Health. https://stacks.cdc.gov/view/cdc/84942/cdc_84942_DS1.pdf. (Son Erişim Tarihi 10.12.2023).
  • The Centers for Disease Control and Prevention (CDC) (2019). Disaster Literacy: A New Frontier in Public Health. https://www.cdc.gov/nceh/hsb/disaster/epidemiology.htm. (Son Erişim Tarihi 10.12.2023).
  • Ulupınar, F. (2023). Afet Hemşireliği Hazırlık ve Müdahale Yetkinliği Ölçeği’nin Türkçe Uyar-lanması ve Türkiye’de Hemşirelerin Afete Hazırlık Algısıyla İlişkili Bazı Faktörlerin Meta-Analiz Yön-temiyle İncelenmesi. (Doktora), Selçuk Üniversitesi, Konya.
  • Wang, J., Li, C., Zou, S., Chen, H., Xiang, J., Hu, Y., ... Tan, Y. (2020). Psychometric evaluation of undergraduate student nurses’ learning perceived needs in disaster nursing: Two cross-sectional studies. Nurse education today, 84, 104208.
  • World Health Organization. [2018]. WHO’s six-year strategic plan to minimize the health impact of emergencies and disasters 2014–2019. Humanitarian Health Action. [cited 2023 January 28]. Avai-lable from: http://www.who.int/hac/donor info/six-year-human itari an-plan/en/.(Son Erişim Tarihi 10.12.2023).
  • Yavuz, A.S. (2022). Düzce Üniversitesi Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Afete Müdahale Öz-Yeterlilikleri ve Öznel İyi Oluşları Arasındaki İlişki; Dayanıklılığın Aracı Rolü, (Master Thesis, Bezmi Alem Vakıf Üniversitesi).
  • Zhang, D., Zhu, X., Zhou, Z., Xu, X., Ji, X., & Gong, A. (2021). Research on disaster literacy and affecting factors of college students in central China. Disaster medicine and public health preparedness, 15(2), 216-222.

Hemşirelik Öğrencilerinin Afet Okuryazarlığı ile Afete Müdahale Öz Yeterlikleri Arasındaki İlişki

Year 2025, Volume: 18 Issue: 2, 289 - 304, 15.04.2025

Hüseyin Çapuk , Mehmet Uçar , Muhammet Faruk Yiğit

https://doi.org/10.46483/jnef.1406191

Abstract

Amaç: Bu araştırma hemşirelik öğrencilerinin afet okuryazarlığı ile afete müdahale öz yeterlikleri arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır.
Materyal ve Metot: Tanımlayıcı tipte olan bu araştırma Ekim-Aralık 2023 tarihleri arasında Muş Alparslan Üniversitesi ve Van Yüzüncü Yıl Üniversitelerinde bulunan iki farklı hemşirelik bölümünde yapılmıştır. Araştırmanın evrenini ilgili üniversitelerde öğrenim gören hemşirelik öğrencileri oluşturmuştur (N=800). Örneklem büyüklüğünün hesaplanmasında evreni bilinen örneklem yöntemi kullanılarak %95 güven aralığında ve 0,05 hata payı ile 260 hemşirelik öğrencisine ulaşılması gerektiği saptanmıştır. Fakat araştırma çalışmaya katılmayı gönüllü olarak kabul eden 300 öğrenciye tamamlanmıştır. Verilerin analizinde sayı, ortalama, yüzde dağılımları ve parametrik testleri (Student t testi, ANOVA) ve korelasyon analizleri kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelik öğrencilerinin %66.7’si kadın, %78.7’sinin afet ile karşılaştığı, %90.3’ünün afetzedelere bakım vermediği, %64.7’sinin afet konusunda ders almadığı, %67.7’sinin okulda afet planı olmadığı, %86.0’ının afet gönüllüsü olmadığı saptanmıştır. Hemşirelik öğrencilerinin afet okuryazarlığı ölçeği toplam puan ortalaması 30.41±7.98’dir. Öğrencilerin afete müdahale öz-yeterlilik ölçeği toplam puan ortalaması 58.01±13.60’dır. Öğrencilerin afet okuryazarlık ile afete müdahale öz yeterlilikleri arasında pozitif yönlü zayıf bir ilişki saptanmıştır.
Sonuç ve Öneri: Hemşirelik öğrencilerinin afet okuryazarlıkları sınırlı düzeyde ve afete müdahale öz yeterlilik orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Hemşirelik öğrencilerinin müfredatlarına afet ve acil müdahale eğitimlerinin teorik ve uygulamalı olarak eklenmesi önerilmektedir.

Keywords

Afet Hemşirelik Öğrencileri Afet Okuryazarlığı Afete Müdahale Yeterliliği

References

  • Bülbül, E. (2021). Hemşirelik Öğrencilerinin Afete Müdahale Öz-Yeterlilik Durumlarının Değer-lendirilmesi. Acil Yardım ve Afet Bilimi Dergisi, 1(2), 45-49.
  • Chu, Y. M., Chang, T. C., Tsai, C. C., & Lin, H. L. (2018, November). Study of disaster prevention education for senior vocational high school sustainable campus in Taiwan. In 2018 IEEE International Conference on Advanced Manufacturing (ICAM) (pp. 418-421). IEEE.
  • Çalışkan, C., & Üner, S. (2020). Afet Okuryazarlığı Ölçek Geliştirme Çalışması, Hacettepe Üniver-sitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Programı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
  • Çalışkan, C., & Üner, S. (2021). Disaster literacy and public health: a systematic review and integ-ration of definitions and models. Disaster medicine and public health preparedness, 15(4), 518-527.
  • Çalışkan, C., Üner, S. (2022). Measurement of disaster literacy in Turkish society: Disaster Lite-racy Scale (DLS) design and development process. Disaster Med Public Health Prep, 17 (e211), 1–7. https://doi.org/10.1017/dmp.2022.147.
  • Çelebi İ., Durmuş & Sarıkahya, S. (2022). Üniversite Öğrencilerinin Afet Okuryazarlığı Durumunun Değerlendirilmesi. Conference: 4. Uluslararası Afet & Dirençlilik Kongresi İklim Değişikliği& Güvenli Kentler 19-21 Ekim 2022. https://www.researchgate.net/publication/367180629_Universite_Ogrencilerinin_Afet_Okuryazarligi_Durumunun_Degerlendirilmesi.
  • Çalışkan, C., Üner, S. (2023). Measurement of Disaster Literacy in Turkish Society: Disaster Lite-racy Scale (DLS) Design and Development Process. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 17, e211. https://doi.org/10.1017/dmp.2022.147
  • Çiriş Yildiz, C., & Yildirim, D. (2022). The Effects of Disaster Nursing Education Program on Be-liefs in General Disaster Preparedness, Disaster Response Self-Efficacy, and Psychological Resilience in Nursing Students: A Single-Blind, Randomized Controlled Study. Nursing education perspectives, 43(5), 287–291. https://doi.org/10.1097/01.NEP.0000000000001011.
  • Erkin, Ö., Aslan, G., Öztürk, M., Çam, B., & Ödek, Ş. (2023). Hemşirelerin Genel Afete Hazırlık Durumları ve Etkileyen Faktörler. Forbes Journal of Medicine, 4(3).
  • Erki̇n Geyi̇ktepe, Ö. (2023). Afet hemşireliği dersinin hemşirelik öğrencilerinin afet okuryazarlık-larına ve hazırlık algılarına etkisi (Master›s thesis, Ege Üniversitesi).
  • Geale, S. K. ve Duffield, C. (2015). Nurses are we disaster ready?. Australian Nursing and Midwi-fery Journal, 23(1), 23.
  • Genc, F. Z., Yildiz, S., Kaya, E., & Bilgili, N. (2022). Disaster literacy levels of individuals aged 18–60 years and factors affecting these levels: A web-based cross-sectional study. International Journal of Disaster Risk Reduction, 76, 102991.
  • George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Referen-ce, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson
  • Grimes A, Sparke V, Rouen C, West C. Preparedness and resilience of student nurses in Northern Queensland Australia for disasters. International Journal of Disaster Risk Reduction. 2020;48:101585. https:// doi.org/10.1016/j.ijdrr.2020.101585
  • Huh, S. S. ve Kang, H. Y. (2019). Effects of an educational program on disaster nursing compe-tency. Public health nursing, 36(1), 28-35
  • Jang, I., Kim, J. S., Lee, J. ve Seo, Y. (2021). Educational needs and disaster response readiness: A cross‐sectional study of clinical nurses. Journal of Advanced Nursing, 77(1), 189-197
  • Kang, J., Lee, H., & Seo, J. (2023). Relationship Between Nursing Students’ Awareness of Disas-ter, Preparedness for Disaster, Willingness to Participate in Disaster Response, and Disaster Nursing Competency. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 17, E220. doi:10.1017/dmp.2022.198.
  • Keskin AY, Alan H. (2023). Hemşirelik Lisans Öğrencilerinin Afete Müdahale Öz Yeterliliğinin Değerlendirilmesi. Etkili Hemşirelik Dergisi. 16(3): 332-342.
  • Kılıç, N., & Şimşek, N. (2019). The effects of psychological first aid training on disaster prepa-redness perception and self-efficacy. Nurse education today, 83, 104203.
  • Koca, B., Çağan, Ö. ve Aysun, T. Ü. R. E. (2020). Valhidity and reliability study of the Turkish version of the Disaster Response Self-Efficacy Scale in undergraduate nursing students. Acıbadem Üni-versitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (3), 515-521.
  • Kuday, A. D. (2022) Hemşirelerde duygusal zekâ ve afete müdahale özyeterlilik ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi). Bezm-i Alem Vakıf Üniversitesi İstanbul.
  • Labrague, L. J., Hammad, K., Gloe, D. S., McEnroe‐Petitte, D. M., Fronda, D. C., Obeidat, A. A., ... & Mirafuentes, E. C. (2018). Disaster preparedness among nurses: a systematic review of literature. International nursing review, 65(1), 41-53.
  • Li, H. Y., Bi, R. X. ve Zhong, Q. L. (2017). The development and psychometric testing of a Disas-ter Response Self-Efficacy Scale among undergraduate nursing students. Nurse education today, 59, 16-20.
  • Marangoz, M., & İzci, Ç. (2023). Doğal afetlerin ekonomik, sosyal ve çevresel etkilerinin 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremler bağlamında girişimciler açısından değerlendirilmesi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 24(52), 1-30.
  • Newnham, E. A., Balsari, S., Lam, R. P. K., Kashyap, S., Pham, P., Chan, E. Y. Y., Patrick, K., & Leaning, J. (2017). Self-efficacy and barriers to disaster evacuation in Hong Kong. International journal of public health, 62(9), 1051–1058. https://doi.org/10.1007/s00038-017-1036-8.
  • The Centers for Disease Control and Prevention (CDC) (2019). Disaster Literacy: A New Frontier in Public Health. https://stacks.cdc.gov/view/cdc/84942/cdc_84942_DS1.pdf. (Son Erişim Tarihi 10.12.2023).
  • The Centers for Disease Control and Prevention (CDC) (2019). Disaster Literacy: A New Frontier in Public Health. https://www.cdc.gov/nceh/hsb/disaster/epidemiology.htm. (Son Erişim Tarihi 10.12.2023).
  • Ulupınar, F. (2023). Afet Hemşireliği Hazırlık ve Müdahale Yetkinliği Ölçeği’nin Türkçe Uyar-lanması ve Türkiye’de Hemşirelerin Afete Hazırlık Algısıyla İlişkili Bazı Faktörlerin Meta-Analiz Yön-temiyle İncelenmesi. (Doktora), Selçuk Üniversitesi, Konya.
  • Wang, J., Li, C., Zou, S., Chen, H., Xiang, J., Hu, Y., ... Tan, Y. (2020). Psychometric evaluation of undergraduate student nurses’ learning perceived needs in disaster nursing: Two cross-sectional studies. Nurse education today, 84, 104208.
  • World Health Organization. [2018]. WHO’s six-year strategic plan to minimize the health impact of emergencies and disasters 2014–2019. Humanitarian Health Action. [cited 2023 January 28]. Avai-lable from: http://www.who.int/hac/donor info/six-year-human itari an-plan/en/.(Son Erişim Tarihi 10.12.2023).
  • Yavuz, A.S. (2022). Düzce Üniversitesi Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Afete Müdahale Öz-Yeterlilikleri ve Öznel İyi Oluşları Arasındaki İlişki; Dayanıklılığın Aracı Rolü, (Master Thesis, Bezmi Alem Vakıf Üniversitesi).
  • Zhang, D., Zhu, X., Zhou, Z., Xu, X., Ji, X., & Gong, A. (2021). Research on disaster literacy and affecting factors of college students in central China. Disaster medicine and public health preparedness, 15(2), 216-222.
There are 32 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Public Health Nursing, Nurse Education
Journal Section Research Articles
Authors

Hüseyin Çapuk 0000-0003-0542-3152

Mehmet Uçar 0000-0002-7769-8828

Muhammet Faruk Yiğit 0000-0002-3803-6063

Early Pub Date April 15, 2025
Publication Date April 15, 2025
Submission Date December 17, 2023
Acceptance Date March 25, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 18 Issue: 2

Cite

APA Çapuk, H., Uçar, M., & Yiğit, M. F. (2025). Hemşirelik Öğrencilerinin Afet Okuryazarlığı ile Afete Müdahale Öz Yeterlikleri Arasındaki İlişki. Etkili Hemşirelik Dergisi, 18(2), 289-304. https://doi.org/10.46483/jnef.1406191
 Download Cover Image

Journal of Nursing Effect was indexed by ULAKBİM Turkish Medical Index, Turk Medline, Turkiye Atıf Dizini, (since february 2021) EBSCO HOST, (since 26th of october 2021) DOAJ,  Scopus.

Journal of Nursing Effect is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.