Review
BibTex RIS Cite

Yatak Başı Hemşireliğinde Kariyer Fırsatı: Klinik Basamaklandırma

Year 2025, Volume: 18 Issue: 2, 325 - 337

Devrim Tekin , Ülkü Baykal

Abstract

Günümüzde özellikle yataklı tedavi kurumlarında hemşire devir oranın yüksekliği ciddi bir sorun olarak hastane yönetimlerinin karşısına çıkmaktadır. Aynı zamanda 2019 yılında tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 küresel salgını sonrası sağlık sistemindeki değişiklikler sonucunda, Türk hemşirelerinin farklı ülkelere göç etmek istemesi, hemşire devir oranının artacağını göstermektedir. Oluşan hemşire açığının yetkin ve yeterli hemşireler ile tamamlanamaması ve sonrasında bu hemşirelerin kurumda tutulamaması da ayrı bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bilimsel yazın incelendiğinde, hemşireleri kuruma çekme ve kurumda tutma konusunda birçok öneriye ulaşılmakta olup bu önerilerin en önemlilerinden biri, hemşirelerin kariyerlerini geliştirmeye yönelik planların yapılmasıdır. Hemşirelerin klinik ortamda dikey kariyer ilerlemesini destekleyen yeterli kariyer basamağının yaratılamaması nedeniyle, hemşireler uzun yıllar aynı pozisyonda çalışmak zorunda kalmakta, bunun sonucunda güdülenmeleri ve iş doyumları düşmekte, sürecin devam etmesiyle meslekten uzaklaşma durumları olabilmektedir.
Klinik basamaklandırma, yatak başında çalışan hemşirelerin klinik alandan ayrılmadan yatay düzeyde kariyer yapmalarını sağlayan bir sistemdir. Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) 1970’li yıllarda ortaya atılmış olan bu kavram, sonrasında Patricia Benner tarafından geliştirilerek, uygulanmaya başlanmıştır. ABD başta olmak üzere dünyanın farklı ülkelerinde Benner’in modeli temel alınarak, birçok sağlık kuruluşunda klinik basamaklandırma yönteminin hemşirelerin kariyer planlamalarını yapmada uygulanmaktadır. Türkiye’ de yalnızca özel bir hastanede klinik basamaklandırma programının uygulandığı bilinmektedir.
Yetkin ve yeterli hemşireleri kuruma çekmek, elde tutmak ve hemşireye yatak başından ayrılmadan kariyer fırsatı sağlayan klinik basamaklandırma programı ile ilgili bilgi vermek amacıyla bu derleme hazırlanmıştır.

Keywords

Klinik basamaklandırma Kariyer ilerlemesi Elde tutma Hemşirelik yönetimi

Supporting Institution

Kamu ya da özel herhangi bir kurumdan destek alınmamıştır.

References

  • Ahn, Y. S., & Choi, J. S. (2022). Nurses' perceptions of career ladder systems, job satisfaction and turnover intention: A cross-sectional study. Nursing Open, 10(1), 195–201. https://doi.org/10.1002/nop2.1294
  • Altuntaş Yazıcı, S. (2014). İş doyumu ve işten ayrılma niyeti. In Ü. Baykal & E. Türkmen (Eds.), Hemşirelik Hizmetleri Yönetimi (1st ed., pp. 640–652). İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık. American Nurses Association. (2023, December 28). Nurse retention strategies. https://www.nursingworld.org/practice-policy/nurse-staffing/nurse-retention-strategies/
  • Ay, F. A., Öz, B. F., & Öncül, M. S. (2014). Kariyer yönetimi uygulamalarının iş tatminine etkisi: kamu ve özel sağlık çalışanlarına yönelik bir araştırma. AKÜ İİBF Dergisi, 2(16), 45–61.
  • Baykal, Ü., & Yalçın, B. (2014). Kariyer geliştirme. In Ü. Baykal & E. Türkmen (Eds.), Hemşire-lik Hizmetleri Yönetimi (1st ed., pp. 500–503). İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık.
  • Benner, P. (1982). From novice to expert. American Journal of Nursing, 82(3), 402–407.
  • Cereyan, M. (2018). Hemşirelerin işten ayrılma niyetlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Medipol Üniversitesi Kurumsal Akademik Arşiv. https://hdl.handle.net/11480/5268
  • DeChant, P. (2022). How to face the great resignation in healthcare. https://info.vitalworklife.com/hubfs/Articles/ARTICLE-The%20Great%20Resignation_10-135-0622.pdf
  • Ekim, R., & Seren Harmancı, A. K. (2019). Özel bir hastanede çalışan hemşirelerin klinik basa-maklandırma modelinden memnuniyet durumları. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 1(1), 47–52.
  • Fusilero, J., Lini, L., Prohaska, P., Szweda, C., Carney, K., & Mion, L. C. (2008). The career ad-vancement for registered nurse excellence program. The Journal of Nursing Administration, 38(12), 526–531.
  • Gündüz, E., & Seren Harmancı, A. K. (2021). Özel bir hastanede çalışan hemşirelerin klinik ba-samaklandırma kariyer modelinden memnuniyet düzeylerinin uygulamanın altıncı yılında değerlendi-rilmesi. Fenerbahçe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(2), 69–82.
  • Hsu, N., Chen, B., Lee, L., Chen, C., & Lai, C. (2005). The comparison of nursing competence pre- and post-implementing clinical ladder system. Journal of Clinical Nursing, 14(2), 264–265. https://doi.org/10.1111/j.1365-2702.2004.00980.x
  • Kaymak Özçelik, K., & Öztuna, B. (2020). İşe yeni başlayan hemşirelerin örgütsel bağlılıkları ile personel devir oranları: Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi hemşireleri üzerine bir araştırma. https://www.researchgate.net/publication/343281849
  • Kelly, J. (2022). New survey shows that up to 47% of U.S. healthcare workers plan to leave their positions by 2025. Forbes. https://www.forbes.com/sites/jackkelly/2022/04/19/new-survey-shows-that-up-to-47-of-us-healthcare-workers-plan-to-leave-their-positions-by-2025/?sh=36e8da2395b7
  • Kim, Y. H., Jung, Y. S., Min, J., Song, E. Y., Ok, J. H., & Lim, C., et al. (2017). Development and validation of a nursing professionalism evaluation model in a career ladder system. PLOS ONE, 12(10), e0186310. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0186310
  • Knoche, E. L., & Meucci, J. H. (2015). Competencies within a professional clinical ladder. Journal for Nurses in Professional Development, 31(2), 91–99. https://doi.org/10.1097/NND.0000000000000137
  • Li, Y. H., Chou, M. C., Lin, L. D., Tsai, C. C., & Lin, M. H. (2022). Relationships between wil-lingness to participate in the nursing clinical ladder program and its related factors among clinical nur-ses. Healthcare (Switzerland), 10(2), 1–10. https://doi.org/10.3390/healthcare10020369
  • Meucci, J., Moore, A., & McGrath, J. M. (2019). Testing evidence-based strategies for clinical ladder program refinement. The Journal of Nursing Administration, 49(11), 561–568. https://doi.org/10.1097/NNA.0000000000000812
  • Moore, A., Meucci, J., & McGrath, J. (2019). Attributes of a successful clinical ladder program for nurses: An integrative review. Worldviews on Evidence-Based Nursing, 16(4), 263–270. https://doi.org/10.1111/wvn.12371
  • NSI Nursing Solutions Inc. (2023). 2023 NSI national health care retention & RN staffing report. https://www.nsinursingsolutions.com/Documents/Library/NSI_National_Health_Care_Retention_Report.pdf
  • Okumuş, N., Eğin, E., Kosdak, M., & Çipil, Z. (2016). Sağlık Çalışanlarının Uluslararası Göçü / İstihdamı. https://shgm.saglik.gov.tr/Eklenti/4456/0/saglik-personeli-uluslararasi-isitihdami-bulten-10052016-pdf
  • Pierson, M. A., Liggett, C., & Moore, K. S. (2010). Twenty years of experience with a clinical ladder: A tool for professional growth, evidence-based practice, recruitment, and retention. Journal of Continuing Education in Nursing, 41(1), 33–40. https://doi.org/10.3928/00220124-20091222-06
  • Riley, J. K., Rolband, D. H., James, D., & Norton, H. J. (2009). Clinical ladder: Nurses' percepti-ons and satisfiers. The Journal of Nursing Administration, 39(4), 182–188. https://doi.org/10.1097/NNA.0b013e31819c9c
  • Scarpa, R., & Connelly, P. E. (2011). Innovations in performance assessment: A criterion based performance assessment for advanced practice nurses using a synergistic theoretical nursing framework. Nursing Administration, 35(2), 164–173. https://doi.org/10.1097/NAQ.0b013e31820fface
  • Slagle, A., Wakim, N., & Gray, S. E. (2023). A global examination of clinical ladder programs – A synthesis of commonalities and opportunities for standardization. Worldviews on Evidence-Based Nur-sing, 20, 56–63. https://doi.org/10.1111/wvn.12622
  • Sürer, P. (2009). Hastanede çalışan hemşirelerde işgücü devir hızı ve ayrılma nedenlerinin ince-lenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Kurumsal Akademik Arşiv. http://hdl.handle.net/20.500.12397/10092
  • Symons, A. (2023, October 17). Almanya'nın yeni göç yasası bu yılın kasım ayından itibaren üç aşamada yürürlüğe girecek. Euronews. https://tr.euronews.com/gezi/2023/10/17/almanyanin-kasim-ayindan-itibaren-yururluge-girecek-yeni-goc-yasasi-hakkinda-bilinmesi-ger
  • T.C. Sağlık Bakanlığı. (2023). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2021 (Yayın No: 1260). Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü.
  • Türk Hemşireler Derneği. (2023). Hemşire göç eğilim çalışması raporu. https://www.thder.org.tr/uploads/subeler/THD%202023/hemsire_goc_egilimi_calismasi_ra.2023-.pdf
  • Warman, G. A., Williams, F., Herrero, A., Fazeli, P., & White-Williams, C. (2016). The design and redesign of a clinical ladder program: Thinking big and overcoming challenges. Journal for Nurses in Professional Development, 32(6), E1–E7. https://doi.org/10.1097/NND.0000000000000307
  • World Health Organization. (2020). State of the world’s nursing 2020: Investing in education, jobs and leadership. https://www.who.int/publications/i/item/9789240003279
  • Xiong, S. Q., Li, J., Li, S., Chen, L. P., & Yan, Y. T. (2022). A review of obstacles and facilitating factors of implementing clinical ladder programs in nursing. Nursing Communications, 6, 1–4. https://doi.org/10.53388/IN2022002
  • Zehler, J., Covert, C., Seiler, L., Lewis, M., Perazzo, J., & Beery, T. A. (2015). What affects clini-cal ladder participation? Nursing Management, 46(4), 30–3

Year 2025, Volume: 18 Issue: 2, 325 - 337

Devrim Tekin , Ülkü Baykal

Abstract

References

  • Ahn, Y. S., & Choi, J. S. (2022). Nurses' perceptions of career ladder systems, job satisfaction and turnover intention: A cross-sectional study. Nursing Open, 10(1), 195–201. https://doi.org/10.1002/nop2.1294
  • Altuntaş Yazıcı, S. (2014). İş doyumu ve işten ayrılma niyeti. In Ü. Baykal & E. Türkmen (Eds.), Hemşirelik Hizmetleri Yönetimi (1st ed., pp. 640–652). İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık. American Nurses Association. (2023, December 28). Nurse retention strategies. https://www.nursingworld.org/practice-policy/nurse-staffing/nurse-retention-strategies/
  • Ay, F. A., Öz, B. F., & Öncül, M. S. (2014). Kariyer yönetimi uygulamalarının iş tatminine etkisi: kamu ve özel sağlık çalışanlarına yönelik bir araştırma. AKÜ İİBF Dergisi, 2(16), 45–61.
  • Baykal, Ü., & Yalçın, B. (2014). Kariyer geliştirme. In Ü. Baykal & E. Türkmen (Eds.), Hemşire-lik Hizmetleri Yönetimi (1st ed., pp. 500–503). İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık.
  • Benner, P. (1982). From novice to expert. American Journal of Nursing, 82(3), 402–407.
  • Cereyan, M. (2018). Hemşirelerin işten ayrılma niyetlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Medipol Üniversitesi Kurumsal Akademik Arşiv. https://hdl.handle.net/11480/5268
  • DeChant, P. (2022). How to face the great resignation in healthcare. https://info.vitalworklife.com/hubfs/Articles/ARTICLE-The%20Great%20Resignation_10-135-0622.pdf
  • Ekim, R., & Seren Harmancı, A. K. (2019). Özel bir hastanede çalışan hemşirelerin klinik basa-maklandırma modelinden memnuniyet durumları. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 1(1), 47–52.
  • Fusilero, J., Lini, L., Prohaska, P., Szweda, C., Carney, K., & Mion, L. C. (2008). The career ad-vancement for registered nurse excellence program. The Journal of Nursing Administration, 38(12), 526–531.
  • Gündüz, E., & Seren Harmancı, A. K. (2021). Özel bir hastanede çalışan hemşirelerin klinik ba-samaklandırma kariyer modelinden memnuniyet düzeylerinin uygulamanın altıncı yılında değerlendi-rilmesi. Fenerbahçe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(2), 69–82.
  • Hsu, N., Chen, B., Lee, L., Chen, C., & Lai, C. (2005). The comparison of nursing competence pre- and post-implementing clinical ladder system. Journal of Clinical Nursing, 14(2), 264–265. https://doi.org/10.1111/j.1365-2702.2004.00980.x
  • Kaymak Özçelik, K., & Öztuna, B. (2020). İşe yeni başlayan hemşirelerin örgütsel bağlılıkları ile personel devir oranları: Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi hemşireleri üzerine bir araştırma. https://www.researchgate.net/publication/343281849
  • Kelly, J. (2022). New survey shows that up to 47% of U.S. healthcare workers plan to leave their positions by 2025. Forbes. https://www.forbes.com/sites/jackkelly/2022/04/19/new-survey-shows-that-up-to-47-of-us-healthcare-workers-plan-to-leave-their-positions-by-2025/?sh=36e8da2395b7
  • Kim, Y. H., Jung, Y. S., Min, J., Song, E. Y., Ok, J. H., & Lim, C., et al. (2017). Development and validation of a nursing professionalism evaluation model in a career ladder system. PLOS ONE, 12(10), e0186310. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0186310
  • Knoche, E. L., & Meucci, J. H. (2015). Competencies within a professional clinical ladder. Journal for Nurses in Professional Development, 31(2), 91–99. https://doi.org/10.1097/NND.0000000000000137
  • Li, Y. H., Chou, M. C., Lin, L. D., Tsai, C. C., & Lin, M. H. (2022). Relationships between wil-lingness to participate in the nursing clinical ladder program and its related factors among clinical nur-ses. Healthcare (Switzerland), 10(2), 1–10. https://doi.org/10.3390/healthcare10020369
  • Meucci, J., Moore, A., & McGrath, J. M. (2019). Testing evidence-based strategies for clinical ladder program refinement. The Journal of Nursing Administration, 49(11), 561–568. https://doi.org/10.1097/NNA.0000000000000812
  • Moore, A., Meucci, J., & McGrath, J. (2019). Attributes of a successful clinical ladder program for nurses: An integrative review. Worldviews on Evidence-Based Nursing, 16(4), 263–270. https://doi.org/10.1111/wvn.12371
  • NSI Nursing Solutions Inc. (2023). 2023 NSI national health care retention & RN staffing report. https://www.nsinursingsolutions.com/Documents/Library/NSI_National_Health_Care_Retention_Report.pdf
  • Okumuş, N., Eğin, E., Kosdak, M., & Çipil, Z. (2016). Sağlık Çalışanlarının Uluslararası Göçü / İstihdamı. https://shgm.saglik.gov.tr/Eklenti/4456/0/saglik-personeli-uluslararasi-isitihdami-bulten-10052016-pdf
  • Pierson, M. A., Liggett, C., & Moore, K. S. (2010). Twenty years of experience with a clinical ladder: A tool for professional growth, evidence-based practice, recruitment, and retention. Journal of Continuing Education in Nursing, 41(1), 33–40. https://doi.org/10.3928/00220124-20091222-06
  • Riley, J. K., Rolband, D. H., James, D., & Norton, H. J. (2009). Clinical ladder: Nurses' percepti-ons and satisfiers. The Journal of Nursing Administration, 39(4), 182–188. https://doi.org/10.1097/NNA.0b013e31819c9c
  • Scarpa, R., & Connelly, P. E. (2011). Innovations in performance assessment: A criterion based performance assessment for advanced practice nurses using a synergistic theoretical nursing framework. Nursing Administration, 35(2), 164–173. https://doi.org/10.1097/NAQ.0b013e31820fface
  • Slagle, A., Wakim, N., & Gray, S. E. (2023). A global examination of clinical ladder programs – A synthesis of commonalities and opportunities for standardization. Worldviews on Evidence-Based Nur-sing, 20, 56–63. https://doi.org/10.1111/wvn.12622
  • Sürer, P. (2009). Hastanede çalışan hemşirelerde işgücü devir hızı ve ayrılma nedenlerinin ince-lenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Kurumsal Akademik Arşiv. http://hdl.handle.net/20.500.12397/10092
  • Symons, A. (2023, October 17). Almanya'nın yeni göç yasası bu yılın kasım ayından itibaren üç aşamada yürürlüğe girecek. Euronews. https://tr.euronews.com/gezi/2023/10/17/almanyanin-kasim-ayindan-itibaren-yururluge-girecek-yeni-goc-yasasi-hakkinda-bilinmesi-ger
  • T.C. Sağlık Bakanlığı. (2023). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2021 (Yayın No: 1260). Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü.
  • Türk Hemşireler Derneği. (2023). Hemşire göç eğilim çalışması raporu. https://www.thder.org.tr/uploads/subeler/THD%202023/hemsire_goc_egilimi_calismasi_ra.2023-.pdf
  • Warman, G. A., Williams, F., Herrero, A., Fazeli, P., & White-Williams, C. (2016). The design and redesign of a clinical ladder program: Thinking big and overcoming challenges. Journal for Nurses in Professional Development, 32(6), E1–E7. https://doi.org/10.1097/NND.0000000000000307
  • World Health Organization. (2020). State of the world’s nursing 2020: Investing in education, jobs and leadership. https://www.who.int/publications/i/item/9789240003279
  • Xiong, S. Q., Li, J., Li, S., Chen, L. P., & Yan, Y. T. (2022). A review of obstacles and facilitating factors of implementing clinical ladder programs in nursing. Nursing Communications, 6, 1–4. https://doi.org/10.53388/IN2022002
  • Zehler, J., Covert, C., Seiler, L., Lewis, M., Perazzo, J., & Beery, T. A. (2015). What affects clini-cal ladder participation? Nursing Management, 46(4), 30–3
There are 32 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Nursing Management
Journal Section Reviews
Authors

Devrim Tekin

Ülkü Baykal

Early Pub Date April 15, 2025
Publication Date
Submission Date January 9, 2024
Acceptance Date May 2, 2024
Published in Issue Year 2025 Volume: 18 Issue: 2

Cite

APA Tekin, D., & Baykal, Ü. (2025). Yatak Başı Hemşireliğinde Kariyer Fırsatı: Klinik Basamaklandırma. Etkili Hemşirelik Dergisi, 18(2), 325-337.
 Download Cover Image

Journal of Nursing Effect was indexed by ULAKBİM Turkish Medical Index, Turk Medline, Turkiye Atıf Dizini, (since february 2021) EBSCO HOST, (since 26th of october 2021) DOAJ and (since 18th of January) Index Copernicus, Scopus.

Journal of Nursing Effect is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.