Research Article
BibTex RIS Cite

Bir Devlet Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Ruh Sağlığı Okuryazarlığı Düzeyinin Belirlenmesi

Year 2025, Volume: 18 Issue: 2, 166 - 177

Ahmet Göktaş , Büşra Tutumlu

Abstract

Giriş: Ruhsal hastalıkların önlenmesinde, tanınmasında ve yönetilmesinde ruh sağlığı okuryazarlığı çok önemlidir.
Amaç: Bu çalışmanın amacı, bir devlet hastanesinde çalışan hemşirelerin ruh sağlığı okuryazarlığı düzeyini belirlemektir.
Yöntem: Tanımlayıcı tipte yapılan bu çalışmanın evrenini hastanede çalışan bütün hemşireler oluşturmaktadır. Örneklem, evreni bilinen örnekleme yöntemi kullanılarak 260 hemşire olarak belirlenmiştir. Çalışma 258 hemşire ile tamamlanmıştır. Veriler kişisel bilgi formu ve Ruh Sağlığı Okuryazarlığı Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde SPSS 26.0 kullanılmıştır.
Bulgular: Çalışmaya katılan hemşirelerin yaş ortalaması 33.12±7.70’tir. Hemşirelerin %63.60’ı kadın ve %86’sı lisans mezunudur. Hemşirelerin Ruh Sağlığı Okuryazarlığı Ölçeği puan ortalaması 16.29±3.00 olarak bulunmuştur. Bilgi odaklı ruh sağlığı okuryazarlığı puan ortalaması 8.66±1.63, inanç odaklı ruh sağlığı okuryazarlığı puan ortalaması 4.57±1.88, kaynak odaklı ruh sağlığı okuryazarlığı puan ortalaması 3.07±1.18’dir. Hemşirelerin ruh sağlığı okuryazarlık düzeyi ile cinsiyet arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur (p<.050). Psikiyatri kliniğinde çalışma deneyimi olan hemşirelerin bilgi ve kaynak odaklı ruh sağlığı okuryazarlığı puan ortalamaları daha yüksek bulunmuştur (p<.050).
Sonuç: Çalışmaya katılan hemşirelerin ruh sağlığı okuryazarlığı düzeyleri orta düzeyin biraz üstündedir. İnanç odaklı ruh sağlığı okuryazarlığı düzeyi olumsuzdur. Hemşirelerin ruh sağlığı okuryazarlığı düzeyini yükseltmek amacıyla eğitim programlarının düzenlenmesi ve hemşirelere psikiyatri kliniklerinde çalışma fırsatı verilmesi önerilmektedir.

Keywords

Hemşire ruh sağlığı ruh sağlığı okuryazarlığı

Ethical Statement

Araştırmanın yapılabilmesi için Bitlis Eren Üniversitesi Etik İlkeleri ve Etik Kurulu’ndan onay (12.04.2022-E.47720), araştırmanın yapıldığı ilin İl Sağlık Müdürlüğünden kurum izni (10.05.2022-50663) ve ölçek kullanım izni alınmıştır. Katılımcılardan aydınlatılmış onam alınmıştır. Araştırmanın bütün süreçlerinde araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur.

Thanks

Araştırmaya destek veren hemşirelere ve çalıştıkları kurum yöneticilerine teşekkür ederiz.

References

  • Akgün, Ş., Tokur Kesgin, M, ve Hançer Tok, H. (2022). The correlation between health literacy and mental health literacy in Turkish Society. Perspect Psychiatr Care, 58(4), 2950-2961. doi:10.1111/ppc.13146
  • Arkan, B., Bademli, K. ve Duman, Z. Ç. (2011). Sağlık çalışanlarının ruhsal hastalıklara yönelik tutumları: Son 10 yılda Türkiye’de yapılan çalışmalar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(2), 214-231.
  • Asan, Ö. (2019). Ruhsal Hastalıklar ve Damgalama; Toplumda, Medyada, Sağlık Çalışanlarda ve Her Yerde. Sakarya Tıp Dergisi, 9(2), 199-205.
  • Bjørnsen, H. N., Eilertsen, M. E. B., Ringdal, R., Espnes, G. A. ve Moksnes, U. K. (2017). Positive mental health literacy: development and validation of a measure among Norwegian adolescents. BMC Public Health, 17, 1-10. doi:10.1186/s12889-017-4733-6
  • Crissey, I. (2023). Knowledge, perceptions, and behaviors of patients with serious mental illness on mental health literacy (Doctoral dissertation, Pace University).
  • Christov-Moore, L., Simpson, E. A., Coudé, G., Grigaityte, K., Iacoboni, M. ve Ferrari, P. F. (2014). Empathy: Gender effects in brain and behavior. Neuroscience & biobehavioral reviews, 46, 604-627.
  • Elyamani, R., Naja, S., Al-Dahshan, A., Hamoud, H., Bougmiza, M. I. ve Alkubaisi, N. (2021). Mental health literacy in Arab states of the Gulf Cooperation Council: A systematic review. PloS One, 16(1), e0245156. doi:10.1371/journal.pone.0245156
  • Esin, M. N. (2014). Örnekleme. S. Erdoğan, N. Nahcivan ve M. N. Esin (Der.), Hemşirelikte araş-tırma, süreç, uygulama ve kritik içinde (167-92). İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri
  • Furnham, A., Annis, J. ve Cleridou, K. (2014). Gender differences in the mental health literacy of young people. International Journal of Adolescent Medicine and Health, 26(2), 283-292. doi:10.1515/ijamh-2013-0301
  • Furnham, A. ve Sjokvist, P. (2017). Empathy and mental health literacy. HLRP: Health Literacy Research and Practice, 1(2), e31-e40. doi:10.3928/24748307-20170328-01
  • Göktaş, S., Işıklı, B. ve Metintaş, S. (2018). Ruh sağlığı okuryazarlığı. Eskişehir Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi, 3(2):68-75.
  • Göktaş, S., Işıklı, B., Önsüz, M. F., Yenilmez, Ç. ve Metintaş, S. (2019). Ruh sağlığı okuryazarlığı ölçeği’nin (rsoy ölçeği) türkçe geçerlilik ve güvenilirliğinin değerlendirilmesi. Konuralp Medical Jour-nal, 11(3), 424-431. doi:10.18521/ktd.453411
  • Göktaş, A., Utaş, M., Fazla, Ö., Başkan, E., Çoruh, S. ve Özbay, S. (2024). Üniversite Öğrencileri-nin Ruh Sağlığı Okuryazarlığı Düzeyinin Belirlenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 12(2), 657-668. doi:10.33715/inonusaglik.1446440
  • Hadjimina, E., & Furnham, A. (2017). Influence of age and gender on mental health literacy of anxiety disorders. Psychiatry research, 251, 8-13.
  • Hao, Y., Wu, Q., Luo, X., Chen, S., Qi, C., Long, J., ... Liu, T. (2020). Mental health literacy of non-mental health nurses: a mental health survey in four general hospitals in Hunan Province, Chi-na. Frontiers in Psychiatry, 11, 507969. doi:10.3389/fpsyt.2020.507969
  • Jorm, A. F. (2012). Mental health literacy. American Psychologist, 67(3), 231-243. doi:10.1037/a0025957
  • Jorm, A. F. (2019). The concept of mental health literacy. In International Handbook of Health Li-teracy (pp. 53-66). Policy Press.
  • Jorm, A. F., Korten, A. E., Jacomb, P. A., Christensen, H., Rodgers, B. ve Pollitt, P. (1997). “Men-tal health literacy”: a survey of the public’s ability to recognise mental disorders and their beliefs about the effectiveness of treatment. Medical Journal of Australia, 166(4), 182-186. doi:10.5694/j.1326-5377.1997.tb140071.x
  • Jung, H., von Sternberg, K. ve Davis, K. (2016). Expanding a measure of mental health literacy: Development and validation of a multicomponent mental health literacy measure. Psychiatry Rese-arch, 243, 278-286. doi:10.1016/j.psychres.2016.06.034
  • Kim, E. J., Yu, J. H. ve Kim, E. Y. (2020). Pathways linking mental health literacy to professional help‐seeking intentions in Korean college students. Journal of Psychiatric and Mental Health Nur-sing, 27(4), 393-405. doi:10.1111/jpm.12593
  • Lee, H. Y., Hwang, J., Ball, J. G., Lee, J., Yu, Y. ve Albright, D. L. (2020). Mental health literacy affects mental health attitude: is there a gender difference?. American Journal of Health Beha-vior, 44(3), 282-291. DOI: doi:10.5993/AJHB.44.3.1
  • Lessard‐Deschênes, C. ve Goulet, M. H. (2022). The therapeutic relationship in the context of in-voluntary treatment orders: The perspective of nurses and patients. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 29(2), 287-296. doi:10.1111/jpm.12800
  • Liu, W., Gerdtz, M. F. ve Liu, T. Q. (2011). A survey of psychiatrists’ and registered nurses’ le-vels of mental health literacy in a Chinese general hospital. International Nursing Review, 58(3), 361-369. doi:10.1136/fmch-2020-000351
  • Nobre, J., Oliveira, A. P., Monteiro, F., Sequeira, C. ve Ferré-Grau, C. (2021). Promotion of men-tal health literacy in adolescents: a scoping review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(18), 9500. doi:10.3390/ijerph18189500
  • Oztas, B. ve Aydoğan, A. (2021). Assessment of mental health literacy of health professio-nals. Journal of Psychiatric Nursing, 12(3), 198-204. doi:10.14744/phd.2021.43265
  • Öz, H. S. (2021). Bir il merkezinde yaşayan bireylerin ruh sağlığı okuryazarlığının incelenme-si. Humanistic Perspective, 3(3), 660-675.
  • Şahin, S., Özgen, D., Özdemir, K. ve Ünsal, A. (2018). Bir hastanede çalışan hemşirelerin empati ve tükenmişlik düzeylerinin değerlendirilmesi. Konuralp Medical Journal, 10(3), 318-325. doi:10.18521/ktd.307194
  • Wang, A., Jia, S., Shi, Z., Sun, X., Zhu, Y., Shen, M., ... Chen, X. (2023). Mental health literacy of Chinese nurses from public general and psychiatric hospitals: a cross-sectional study. Frontiers in Psychiatry, 14. doi:10.3389/fpsyt.2023.1148380
  • World Health Organization. (2022). Mental Disorders. Erişim adresi (20.12.2023): https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-disorders
  • Wong, D. F. K., Lam, A. Y. K., Poon, A. ve Chow, A. Y. M. (2012). Gender differences in mental health literacy among Chinese-speaking Australians in Melbourne, Australia. International Journal of Social Psychiatry, 58(2), 178-185. doi:10.1177/0020764010390431

Year 2025, Volume: 18 Issue: 2, 166 - 177

Ahmet Göktaş , Büşra Tutumlu

Abstract

References

  • Akgün, Ş., Tokur Kesgin, M, ve Hançer Tok, H. (2022). The correlation between health literacy and mental health literacy in Turkish Society. Perspect Psychiatr Care, 58(4), 2950-2961. doi:10.1111/ppc.13146
  • Arkan, B., Bademli, K. ve Duman, Z. Ç. (2011). Sağlık çalışanlarının ruhsal hastalıklara yönelik tutumları: Son 10 yılda Türkiye’de yapılan çalışmalar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(2), 214-231.
  • Asan, Ö. (2019). Ruhsal Hastalıklar ve Damgalama; Toplumda, Medyada, Sağlık Çalışanlarda ve Her Yerde. Sakarya Tıp Dergisi, 9(2), 199-205.
  • Bjørnsen, H. N., Eilertsen, M. E. B., Ringdal, R., Espnes, G. A. ve Moksnes, U. K. (2017). Positive mental health literacy: development and validation of a measure among Norwegian adolescents. BMC Public Health, 17, 1-10. doi:10.1186/s12889-017-4733-6
  • Crissey, I. (2023). Knowledge, perceptions, and behaviors of patients with serious mental illness on mental health literacy (Doctoral dissertation, Pace University).
  • Christov-Moore, L., Simpson, E. A., Coudé, G., Grigaityte, K., Iacoboni, M. ve Ferrari, P. F. (2014). Empathy: Gender effects in brain and behavior. Neuroscience & biobehavioral reviews, 46, 604-627.
  • Elyamani, R., Naja, S., Al-Dahshan, A., Hamoud, H., Bougmiza, M. I. ve Alkubaisi, N. (2021). Mental health literacy in Arab states of the Gulf Cooperation Council: A systematic review. PloS One, 16(1), e0245156. doi:10.1371/journal.pone.0245156
  • Esin, M. N. (2014). Örnekleme. S. Erdoğan, N. Nahcivan ve M. N. Esin (Der.), Hemşirelikte araş-tırma, süreç, uygulama ve kritik içinde (167-92). İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri
  • Furnham, A., Annis, J. ve Cleridou, K. (2014). Gender differences in the mental health literacy of young people. International Journal of Adolescent Medicine and Health, 26(2), 283-292. doi:10.1515/ijamh-2013-0301
  • Furnham, A. ve Sjokvist, P. (2017). Empathy and mental health literacy. HLRP: Health Literacy Research and Practice, 1(2), e31-e40. doi:10.3928/24748307-20170328-01
  • Göktaş, S., Işıklı, B. ve Metintaş, S. (2018). Ruh sağlığı okuryazarlığı. Eskişehir Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi, 3(2):68-75.
  • Göktaş, S., Işıklı, B., Önsüz, M. F., Yenilmez, Ç. ve Metintaş, S. (2019). Ruh sağlığı okuryazarlığı ölçeği’nin (rsoy ölçeği) türkçe geçerlilik ve güvenilirliğinin değerlendirilmesi. Konuralp Medical Jour-nal, 11(3), 424-431. doi:10.18521/ktd.453411
  • Göktaş, A., Utaş, M., Fazla, Ö., Başkan, E., Çoruh, S. ve Özbay, S. (2024). Üniversite Öğrencileri-nin Ruh Sağlığı Okuryazarlığı Düzeyinin Belirlenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 12(2), 657-668. doi:10.33715/inonusaglik.1446440
  • Hadjimina, E., & Furnham, A. (2017). Influence of age and gender on mental health literacy of anxiety disorders. Psychiatry research, 251, 8-13.
  • Hao, Y., Wu, Q., Luo, X., Chen, S., Qi, C., Long, J., ... Liu, T. (2020). Mental health literacy of non-mental health nurses: a mental health survey in four general hospitals in Hunan Province, Chi-na. Frontiers in Psychiatry, 11, 507969. doi:10.3389/fpsyt.2020.507969
  • Jorm, A. F. (2012). Mental health literacy. American Psychologist, 67(3), 231-243. doi:10.1037/a0025957
  • Jorm, A. F. (2019). The concept of mental health literacy. In International Handbook of Health Li-teracy (pp. 53-66). Policy Press.
  • Jorm, A. F., Korten, A. E., Jacomb, P. A., Christensen, H., Rodgers, B. ve Pollitt, P. (1997). “Men-tal health literacy”: a survey of the public’s ability to recognise mental disorders and their beliefs about the effectiveness of treatment. Medical Journal of Australia, 166(4), 182-186. doi:10.5694/j.1326-5377.1997.tb140071.x
  • Jung, H., von Sternberg, K. ve Davis, K. (2016). Expanding a measure of mental health literacy: Development and validation of a multicomponent mental health literacy measure. Psychiatry Rese-arch, 243, 278-286. doi:10.1016/j.psychres.2016.06.034
  • Kim, E. J., Yu, J. H. ve Kim, E. Y. (2020). Pathways linking mental health literacy to professional help‐seeking intentions in Korean college students. Journal of Psychiatric and Mental Health Nur-sing, 27(4), 393-405. doi:10.1111/jpm.12593
  • Lee, H. Y., Hwang, J., Ball, J. G., Lee, J., Yu, Y. ve Albright, D. L. (2020). Mental health literacy affects mental health attitude: is there a gender difference?. American Journal of Health Beha-vior, 44(3), 282-291. DOI: doi:10.5993/AJHB.44.3.1
  • Lessard‐Deschênes, C. ve Goulet, M. H. (2022). The therapeutic relationship in the context of in-voluntary treatment orders: The perspective of nurses and patients. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 29(2), 287-296. doi:10.1111/jpm.12800
  • Liu, W., Gerdtz, M. F. ve Liu, T. Q. (2011). A survey of psychiatrists’ and registered nurses’ le-vels of mental health literacy in a Chinese general hospital. International Nursing Review, 58(3), 361-369. doi:10.1136/fmch-2020-000351
  • Nobre, J., Oliveira, A. P., Monteiro, F., Sequeira, C. ve Ferré-Grau, C. (2021). Promotion of men-tal health literacy in adolescents: a scoping review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(18), 9500. doi:10.3390/ijerph18189500
  • Oztas, B. ve Aydoğan, A. (2021). Assessment of mental health literacy of health professio-nals. Journal of Psychiatric Nursing, 12(3), 198-204. doi:10.14744/phd.2021.43265
  • Öz, H. S. (2021). Bir il merkezinde yaşayan bireylerin ruh sağlığı okuryazarlığının incelenme-si. Humanistic Perspective, 3(3), 660-675.
  • Şahin, S., Özgen, D., Özdemir, K. ve Ünsal, A. (2018). Bir hastanede çalışan hemşirelerin empati ve tükenmişlik düzeylerinin değerlendirilmesi. Konuralp Medical Journal, 10(3), 318-325. doi:10.18521/ktd.307194
  • Wang, A., Jia, S., Shi, Z., Sun, X., Zhu, Y., Shen, M., ... Chen, X. (2023). Mental health literacy of Chinese nurses from public general and psychiatric hospitals: a cross-sectional study. Frontiers in Psychiatry, 14. doi:10.3389/fpsyt.2023.1148380
  • World Health Organization. (2022). Mental Disorders. Erişim adresi (20.12.2023): https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-disorders
  • Wong, D. F. K., Lam, A. Y. K., Poon, A. ve Chow, A. Y. M. (2012). Gender differences in mental health literacy among Chinese-speaking Australians in Melbourne, Australia. International Journal of Social Psychiatry, 58(2), 178-185. doi:10.1177/0020764010390431
There are 30 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Mental Health Nursing
Journal Section Research Articles
Authors

Ahmet Göktaş 0000-0002-6337-0389

Büşra Tutumlu 0009-0007-1827-2337

Early Pub Date April 15, 2025
Publication Date
Submission Date March 1, 2024
Acceptance Date September 19, 2024
Published in Issue Year 2025 Volume: 18 Issue: 2

Cite

APA Göktaş, A., & Tutumlu, B. (2025). Bir Devlet Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Ruh Sağlığı Okuryazarlığı Düzeyinin Belirlenmesi. Etkili Hemşirelik Dergisi, 18(2), 166-177.
 Download Cover Image

Journal of Nursing Effect was indexed by ULAKBİM Turkish Medical Index, Turk Medline, Turkiye Atıf Dizini, (since february 2021) EBSCO HOST, (since 26th of october 2021) DOAJ and (since 18th of January) Index Copernicus, Scopus.

Journal of Nursing Effect is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.