Abstract
Nihad Sâmi Banarlı wrote articles on the issues of the Turkish language in the monthly Meydan magazine in 1965, 1966 and 1967 under the pen name Emin Bayrakdaroğlu. These articles are largely similar to the titles discussed by Banarlı in hİS book Türkçenin Sırları, published in 1972.He took some of the articles directly into his book, and made changes to some of them, including the title.She compares the situation that Turkish was exposed to, especially in the face of policies after the Republic, by dividing it into the periods of Atatürk and İsmet İnönü. He compares the situation that Turkish was exposed to, especially in the face of policies after the Republic, by dividing it into the periods of Atatürk and İsmet İnönü.Ataturk initiated the simplification movements in the language, but realized that the language had reached a dead end and reversed his mistake. İsmet İnönü, on the other hand, weakened Turkish by continuing the mistake for which Atatürk sought solutions with the Güneş-Dil Teorisi.In this process, the damage caused to Turkish language by the spread of Russian-controlled Communism and left-wing ideologies among Turkish intellectuals was emphasized. Banarlı supported this claim by saying that language issues in Turkey have become victims of politics. When these articles in Meydan magazine are classified, the structure and issues of Turkish are at the center. While comparing right-left ideologies and evaluating the sound-meaning relationship in words, Banarlı always prioritized the current state of Turkish. Although he opposes the simplification movements in the language, he is a supporter of living Turkish. He thinks that the natural Turkish used by the people should be taken as basis. The etymological structure of a word cannot be a determinant as to whether that word is Turkish or not. Apart from this, it is possible to encounter many issues in Banarlı's writings in Meydan, such as traces of his biography, the societies he founded and joined, the books he read, his thoughts on ezan and Bektashism. This article aims to draw attention to these articles that have not yet been published as a book. The articles were classified and Banarlı's extremely strong defensive and persuasive side towards Turkish was emphasized.
References
- Banarlı, N. S. (2016). Edebiyat sohbetleri. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
- Banarlı, N. S. (2024). Türkçenin sırları. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
- DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Nisâ Suresi - 43. Ayet Tefsiri”. Erişim 18.03.2025. https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Nis%C3%A2-suresi/536/43-ayet-tefsiri
- Öztürk, Y. (2022). Türkçeye adanmış bir ömür Nihad Sâmi Banarlı. İstanbul: Türk Kültürüne Hizmet Vakfı Yayınları.
- Makalede Bahsi Geçen Yazılar
- Banarlı, N. S. (2024) Türkçenin sırları içinde “İlmi Yenen Bir Vehim”, 99-104.
- Banarlı, N. S. (2024) Türkçenin sırları içinde “Hayalin Ölümü”, 145-152.
- Banarlı, N. S. (2024) Türkçenin sırları içinde “Altın Tavuk Hikâyesi”, 56-60.
- Banarlı, N. S. (2024) Türkçenin sırları içinde “Fuad Köprülü ve Türk Dili”, 267-273.
- Banarlı, N. S. (2024) Türkçenin sırları içinde “İmparatorluk Dilleri”, 20-36.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Bunlar Ezan Sesleri mi?”, Meydan, 135, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Kitaplar Arasında”, Meydan, 124, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Dağınık Fıkralar”, Meydan, 125, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Kelimeler Muhâsebesi”, Meydan, 118, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Dilleri Dil Yapanlar”, Meydan, 115, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967e). “Diller Çözülürken”, Meydan, 115, 14.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Hükûmetin Dil Tutumu”, Meydan, 115, 14.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Millî Eğitim Bakanının Dil Müdafaası”, Meydan, 115, 7.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967a). “Hazm edilmemiş ideolojiler”, Meydan, 115, 7.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Akıllar Dağılırken”, Meydan, 115, 14.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Bir İlim ve Fazilet Listesi”, Meydan, 115, 14.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Sağ Duyuya Sol Vuruş”, Meydan, 115, 22.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967d). “Sanat Dünyasında Uyuyanlar”, Meydan, 115, 22.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967c). “Ruhumuzu Değiştirmek”, Meydan, 115, 22.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Kelimeler ve Sesler”, Meydan, 115, 22.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Ağırbaşlı Bir Dil Kongresi”, Meydan, 115, 22.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967b). “Bir Tanzimat Paşası”, Meydan, 115, 22.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Aynı Hedefe Doğru”, Meydan, 115, 22.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967ç). “Kur’ân’ı Çizmişler”, Meydan, 115, 22.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Bu Mabedi Siz Öldürdünüz”, Meydan, 115, 21.
- Bayrakdaroğlu, E. (1966). “Devrik Cümle Hastalığı”, Meydan, 52, 14.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965). “Sel ve Sal Hikâyesi”, Meydan, 37, 18.
- Bayrakdaroğlu, E. (1966). “Kendilerini Akademi Sananlar”, Meydan, 63, 22.
- Bayrakdaroğlu, E. (1966a), “Dilimizin 6-7 Eylülcüleri”, Meydan, 15, 22.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965). “Allah Adı Alerjisi”, Meydan, 43, 20.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965). “Tehlikeli Partiler”, Meydan, 40, 7.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965). “Şecaat Arz Ederken”, Meydan, 25, 16.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965), “Türk Dilini Koruma ve Geliştirme Cemiyeti Beyannamesi”
- Bayrakdaroğlu, E. (1966), “Türkçeye Hizmet Edenler”,
- Bayrakdaroğlu, E. (1965). “Veda-Elveda”, Meydan, 8, 19.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965), “Bir Matematik Dergisi”, Meydan, 44, 16.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965). “Dilde Kalem Aşısı”, Meydan, 10, 20.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965). “Devlet ve Hükûmet”, Meydan, 5, 17.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Stalin ve Dil”, Meydan, 141, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Yeni Bir Dil Hiylesi”, Meydan, 143, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Sathî Müdafaa”, Meydan, 144, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1968). “Tevfik Fikret Töreni”, Meydan, 155, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Emrah’ın Hikâyesi”, Meydan, 136, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Emrah ile Selvi Han”, Meydan, 131, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965). “Et ve Ot Hikâyesi”, Meydan, 18, 18.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965). “Şah-ı Dârû ve Sim Gümüş I”, 33, 16.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965). “Efendi, efendimiz”, Meydan, 13, 19.
Nihad Sâmi Banarlı’nın Emin Bayrakdaroğlu Müstearıyla Meydan Mecmuasındaki Yazıları Üzerine Bir Değerlendirme
Abstract
Nihad Sâmi Banarlı, aylık Meydan mecmuasında 1965, 1966, 1967 yıllarında Emin Bayrakdaroğlu müstearıyla Türk dilinin meseleleri üzerine yazılar yazmıştır. Bu yazılar, Banarlı’nın 1972’de yayımlanan Türkçenin Sırları kitabında ele aldığı başlıklarla büyük nispette benzeşir. Bazı yazıları doğrudan kitabına almış, bazıları üzerinde başlık dahil değişiklik yapmıştır. Türkçenin özellikle Cumhuriyet’ten sonraki politikalar karşısında maruz kaldığı durumu Atatürk ve İsmet İnönü dönemlerine ayırarak mukayese eder. Atatürk dilde sadeleşme hareketlerini başlatmış ancak dilin çıkmaza girdiğini fark ederek bu hatasından dönmüş, İsmet İnönü ise Atatürk’ün Güneş-Dil Teorisi ile çareler aradığı hatayı sürdürerek Türkçeyi zayıflatmıştır. Bu süreçte Rusya güdümlü Komünizm ve sol ideolojilerin Türk aydınları arasında yayılarak Türkçeye verdiği zarar vurgulanmıştır. Banarlı bu iddiasını Türkiye’de dil meseleleri, politikanın kurbanı olmuştur diyerek desteklemiştir. Meydan mecmuasındaki bu yazılar tasnif edildiğinde merkezde Türkçenin yapısı ve meseleleri durur. Banarlı, sağ-sol ideolojileri karşılaştırırken, kelimede ses-anlam ilişkisini değerlendirirken daima Türkçenin o günkü durumunu öncelemiştir. Dilde sadeleşme hareketlerine karşı çıkmakla beraber o, yaşayan Türkçenin taraftarıdır. Halkın kullandığı tabiî Türkçenin esas alınması gerektiğini düşünür. Bir kelimenin etimolojik yapısı o kelimenin Türkçe olup olmadığı hususunda belirleyici olamaz. Bunun dışında Banarlı’nın Meydan’daki yazılarında biyografisine dair izler, kurduğu, katıldığı cemiyetler, okuduğu kitaplar, ezan ve Bektaşilik hakkındaki düşünceleri gibi pek çok hususla karşılaşmak mümkündür. Bu makalede henüz kitaplaşmamış bu yazılara dikkat çekilmek hedeflenmiş, yazılar tasnif edilerek Banarlı’nın Türkçe karşısındaki son derece güçlü savunmacı ve ikna edici tarafı vurgulanmıştır.
Keywords
References
- Banarlı, N. S. (2016). Edebiyat sohbetleri. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
- Banarlı, N. S. (2024). Türkçenin sırları. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
- DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Nisâ Suresi - 43. Ayet Tefsiri”. Erişim 18.03.2025. https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Nis%C3%A2-suresi/536/43-ayet-tefsiri
- Öztürk, Y. (2022). Türkçeye adanmış bir ömür Nihad Sâmi Banarlı. İstanbul: Türk Kültürüne Hizmet Vakfı Yayınları.
- Makalede Bahsi Geçen Yazılar
- Banarlı, N. S. (2024) Türkçenin sırları içinde “İlmi Yenen Bir Vehim”, 99-104.
- Banarlı, N. S. (2024) Türkçenin sırları içinde “Hayalin Ölümü”, 145-152.
- Banarlı, N. S. (2024) Türkçenin sırları içinde “Altın Tavuk Hikâyesi”, 56-60.
- Banarlı, N. S. (2024) Türkçenin sırları içinde “Fuad Köprülü ve Türk Dili”, 267-273.
- Banarlı, N. S. (2024) Türkçenin sırları içinde “İmparatorluk Dilleri”, 20-36.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Bunlar Ezan Sesleri mi?”, Meydan, 135, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Kitaplar Arasında”, Meydan, 124, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Dağınık Fıkralar”, Meydan, 125, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Kelimeler Muhâsebesi”, Meydan, 118, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Dilleri Dil Yapanlar”, Meydan, 115, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967e). “Diller Çözülürken”, Meydan, 115, 14.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Hükûmetin Dil Tutumu”, Meydan, 115, 14.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Millî Eğitim Bakanının Dil Müdafaası”, Meydan, 115, 7.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967a). “Hazm edilmemiş ideolojiler”, Meydan, 115, 7.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Akıllar Dağılırken”, Meydan, 115, 14.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Bir İlim ve Fazilet Listesi”, Meydan, 115, 14.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Sağ Duyuya Sol Vuruş”, Meydan, 115, 22.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967d). “Sanat Dünyasında Uyuyanlar”, Meydan, 115, 22.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967c). “Ruhumuzu Değiştirmek”, Meydan, 115, 22.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Kelimeler ve Sesler”, Meydan, 115, 22.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Ağırbaşlı Bir Dil Kongresi”, Meydan, 115, 22.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967b). “Bir Tanzimat Paşası”, Meydan, 115, 22.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Aynı Hedefe Doğru”, Meydan, 115, 22.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967ç). “Kur’ân’ı Çizmişler”, Meydan, 115, 22.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Bu Mabedi Siz Öldürdünüz”, Meydan, 115, 21.
- Bayrakdaroğlu, E. (1966). “Devrik Cümle Hastalığı”, Meydan, 52, 14.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965). “Sel ve Sal Hikâyesi”, Meydan, 37, 18.
- Bayrakdaroğlu, E. (1966). “Kendilerini Akademi Sananlar”, Meydan, 63, 22.
- Bayrakdaroğlu, E. (1966a), “Dilimizin 6-7 Eylülcüleri”, Meydan, 15, 22.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965). “Allah Adı Alerjisi”, Meydan, 43, 20.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965). “Tehlikeli Partiler”, Meydan, 40, 7.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965). “Şecaat Arz Ederken”, Meydan, 25, 16.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965), “Türk Dilini Koruma ve Geliştirme Cemiyeti Beyannamesi”
- Bayrakdaroğlu, E. (1966), “Türkçeye Hizmet Edenler”,
- Bayrakdaroğlu, E. (1965). “Veda-Elveda”, Meydan, 8, 19.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965), “Bir Matematik Dergisi”, Meydan, 44, 16.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965). “Dilde Kalem Aşısı”, Meydan, 10, 20.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965). “Devlet ve Hükûmet”, Meydan, 5, 17.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Stalin ve Dil”, Meydan, 141, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Yeni Bir Dil Hiylesi”, Meydan, 143, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Sathî Müdafaa”, Meydan, 144, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1968). “Tevfik Fikret Töreni”, Meydan, 155, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Emrah’ın Hikâyesi”, Meydan, 136, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1967). “Emrah ile Selvi Han”, Meydan, 131, son sayfa.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965). “Et ve Ot Hikâyesi”, Meydan, 18, 18.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965). “Şah-ı Dârû ve Sim Gümüş I”, 33, 16.
- Bayrakdaroğlu, E. (1965). “Efendi, efendimiz”, Meydan, 13, 19.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Modern Turkish Literature in Turkiye Field |
| Journal Section | Turkish Language and Literature |
| Authors | |
| Publication Date | April 29, 2025 |
| Submission Date | January 19, 2025 |
| Acceptance Date | April 23, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 24 Issue: 2 |
