Abstract
Tarihin en eski ve köklü milletlerinden biri olan Türkler, yeryüzünün de en büyük medeniyetlerden birine sahiptir. Anayurtları Türkmenistan olan Türkler, göç ettikleri bölgelerde etkin bir toplum düzenine kurdukları devletler aracılığıyla ulaşmışlardır. Yaşadıkları coğrafya ve bozkır yaşam tarzının güçlükleri nedeniyle dünyanın farklı bölgelerine göç eden Türkler, bu zorlu koşullarda dahi vatan, millet ve bağımsızlık gibi devlete içkin kavramların kutsiyetini terk etmeyerek teşkilatlanmayı sürdürmüş ve devlet geleneğini devam ettirmişlerdir. Devletsiz bir toplumun yaşayamayacağı gerçeğinden hareketle Türkler, devleti; aile, akraba, birey, toplum ve hatta milletin dahi üstünde tutmuşlardır. Türklerde hikmet-i hükümet olarak kabul edilen devlet, toplumun da varlık nedenini oluşturmuştur. Tarihteki bütün Türk devletleri tarafından benimsenen bu anlayış, devletin, toplum için, ancak toplumun üstünde bir varlık olarak kabul edilmesini sağlamıştır. Devletin üstünde ise kanun ve töreler vardır ki, eski Türkler, devleti kanun anlamına gelen töre hükümlerine göre idare etmişler ve böylelikle toplumsal düzeni (nizamı) sağlayıp, tarihsel süreç içerisinde kalıplaşmış bir anlayış ve bir devlet geleneği oluşturmuşlardır. Bu çalışmada eski Türk devletlerinde devlet anlayışı ve buna bağlı olarak gelişen devlet-toplum ilişkileri incelenmiştir. Çalışmanın amacı, köklü bir devlet geleneğine sahip olan Türklerde devletin hangi esaslara dayanarak kurulduğu ve bunun toplumla ilişkilere ne yönde yansıdığının tespit edilmesidir. Bu çerçevede yürütülen çalışmada, Türklerde devletin öncelikle halka hizmet etmek ve toplumsal düzeni korumak amacıyla kurulduğu görülmüş olup, devlete yön veren ilkelerle birlikte, devletin sürekliliğinin sağlanmasının da güçlü bir devlet-toplum ilişkisinden geçtiği sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
Devlet devletin unsurları devlet-toplum ilişkisi eski Türk devletleri Türklerde devlet anlayışı.
References
- Acar, O. K. ve Ertek, M. Y. (2019). Türk yönetim tarihinde liyakat. Ankara: Astana Yayınları.
- Ahmetbeyoğlu, A. (2020). Eski Türklerde kut ve töre bağlamında hükümranlığın hududları. Tarih Dergisi, (71), 29-50.
- Akcan, A. (2020). Eski Türklerde devlet yönetiminde hâkimiyetin ilahi temelleri. Mecmua, (10), 303-321.
- Akcan, A. (2024). II. Türk kağanlığı devlet ideolojisi içerisinde Bilge Tonyukuk. Asya Studies, 8 (30), 203-216.
- Akcan, A. (2025). İslamiyet öncesi Türk devlet yönetiminde kağan ve kurultaylar. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 11 (6), 4259-4285.
- Akpınar, N. (2009). Büyük Hun devletlerinden Osmanlı devletine kadar Türk devletlerinde meclis (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Akyılmaz, B. (1999). Osmanlı devletinde merkezden yönetimin taşra idaresi̇. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (4), 127-156.
- Armağan, V. (2016). Yusuf Has Hacip, Nizam’ül Mülk ve Koçi Bey örneğinden hareketle Türk kamu yönetiminde Türk yönetim mirasının izlerini sürmek. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (4), 86-99.
- Arslan, M. (1986). Eski Türk devlet anlayışı ve Kutadgu-Bilig. Ondokuz Mayıs University Journalo of Education Faculty, 1 (1), 100-111.
- Aslan, E. ve Şahin, M. (2020). Ortaçağ Türk-İslam devletlerinde nevbet. Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (8), 107-144.
- Avcı, M. (2010). İslam öncesi Türk devletlerinin sosyal hayatında kadının rolü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
- Aytürk, N. (2014). Türklerde devlet yönetimi ve lider yöneticiler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Bedirhan, Y. (2019). İslam öncesi Türk tarihi ve kültürü (6. b.). Konya: Eğitim Yayınevi.
- Bozkuş, Y. D. (2022). İslamiyet öncesi dönemin Türk kültür ve uygarlığına genel bir bakış. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24 (1), 335-349.
- Cathcart, C. A., Hölzl, A., Jäger, G., Widmer, P. ve Bickel, B. (2020). Numeral classifiers and number marking in Indo-Iranian: A phylogenetic approach. Language Dynamics and Change, 11 (2), 273-325.
- Coşkun, Ö. (2016). Türk yönetim sistemi üzerine kısa bir değerlendirme. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 2 (2), 126-135.
- Çakan, V. A. (2016). Batur Tanrıkuttan (Mete’den) Atatürk’e Türklük üzerine”. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, (8), 114-121.
- Çandarlıoğlu, G. (2011). Uygur sarayına gelin giden Çinli prensesler ve bunun arkasındaki politik gerçekler. Tarih Dergisi, (28-29), 63-70.
- Çaylak, A. (1998), Osmanlıda yöneten ve yönetilen. Ankara: Vadi Yayınları.
- Çerçi, F. (2003). Hunlar’da sosyal, siyasi hayat ve devlet-halk ilişkileri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (1), 59-98.
- Donuk, A. (1978). Eski Türklerde devlet ve teşkilatı (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Umumi Türk Tarihi Kürsüsü, İstanbul.
- Donuk, A. (2012). Türklerde ve Moğollarda meclis geleneği. Tarih Dergisi, 0 (52), 1-12.
- Durmuş, İ. (2008). Eski Türk devletlerinin oluşumunun temel unsurları. Gazi Türkiyat Turkoloji Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 25-45.
- Durmuş, İ. (2012), Bilge Kağan-Költigin anıtlıklarının kalıntı-buluntuları ve Türk kültür tarihi açısından değerlendirilmesi, 38. ICANAS-Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika çalışmaları kongresi bildirileri, C. III içinde (s. 1191-1215). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.
- Durmuş, İ. (2014). Türk kültür çevresinde kültür adlandırmaları. Gazi Akademik Bakış, (15), 269-298.
- Emecen, F. M. (2008). İlk Osmanlılar ve Batı Anadolu beylikler dünyası (4. b.). İstanbul: Kitabevi Yayınları.
- Erdoğan, A. (2014). İslamiyet’ten önce Türk devletlerinde meclis anlayışı: Toy, kengeş, kurultay örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (1), 39-52.
- Erkmen, S. E. (2005). Türk devletlerinde savaş araç-gereçleri (X-XIV. asırlar) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Erkoç, H. İ. (2018). Türklerin İslamiyete geçiş sürecinde Teŋri ve Allah algılari. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 58 (1), 301-326.
- Erşahin, S. (2018). Türk yönetim kültüründe İslam dininin yeri ve etkisi. Akçakaya, M. (Ed.). Türk İslam tarihinde yönetim uygulamaları içinde (s. 321-368). Ankara: Gazi Kitabevi.
- Golden, P. B. (2006). Turks and Iranians: An historical sketch. Johanson, L ve Bulut, C. (Ed.). Turkic-Iranian contact areas. Historical and linguistic aspects içinde (s. 17-38). Wiesbaden: Harrassowitz.
- Göde, K. (1988). Dünden bugüne Türklerde meclis hayatı. Ondokuz Mayıs University Journal of Education Faculty, 3, 51-62.
- Gömeç, S. Y. (2018). Türk kültürünün ana hatları (4. b.). Ankara: Berikan Yayınevi.
- Gözler, K. (2011). Devletin genel teorisi (3. b.). Bursa: Ekin Yayınları.
- Grigoriev, S. (2021). Andronovo problem: Studies of cultural genesis in the Eurasian Bronze Age. Open Archaeology, 7 (1), 3-36.
- Grousset, R. (1999). Bozkır imparatorluğu (4. b.). (Kazancıgil, R. Çev.). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Güneş, C. (2014). Türklerin İslamlaşma süreci kaynaklarına genel bir bakış. Mavi Atlas, (2) 101-117.
- Hall, J. A. ve Ikenberry, G. J. (2000). Devlet. (Alibeygil, Y. O. ve Şipal, M. Çev.). Ankara: Doruk.
- Kafesoğlu, İ. (2016). Türk milli kültürü (40. b.). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Kapani, M. (2019). Politika bilimine giriş (58. b.). Ankara: Serbest Akademi.
- Kaplan, M. (1987). Türk milletinin kültürel değerleri (Vol. 732). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
- Kaşıkçı, O. (2008). Osmanlıda devlet başkanlığı. İstanbul: Yitik Hazine Yayınları.
- Koca, S. (2011). İdeal bir Türk hükümdarı ve başkomutanı olarak Oğuz Kağan (Oğuz Kağan Destanının Türk kültür tarihi bakımından değerlendirilmesi). Büyük Selçuklu Devletinden Türkiye Selçuklu Devletine Mehmet Altay Köymen armağanı. Konya: Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları: 5.
- Kovalevskaya, V. B. (2019). Turning points in horse breeding in the Eurasian steppes and the Near East. Archaeology, Ethnology & Anthropology of Eurasia, 47 (1), 33-41.
- Milli Eğitim Bakanlığı (2024). Atatürk’ün kişiliği ve özellikleri. Https://Www.Meb.Gov.Tr/Ataturk/Kisilik (Erişim Tarihi: 08.04.2024).
- Okudan, G. (2020). Büyük Selçuklu ordusunda kullanılan savaş aletleri. Tarih Kritik, (6), 147-149.
- Ögel, B. (1955). Uygur devletinin teşekkülü ve yükseliş devri. Belleten, 19 (75), 331-376.
- Ögel, B. (1986). Türkiye Selçuklularında devlet ve ordu mehteri. Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi, (1), 1-20.
- Özdemir, G. (2009). Batıda ve Türklerde egemenlik kavramı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (23), 1-11.
- Pamir, A. (2009). Orta-Asya Türk hukukunda “töre” kavramı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 58 (2), 359-376.
- Pamir, A. (2019). Eski Orta Asya Türk devletlerinde törenin oluşmasında kurultayların rolü. Adalet Dergisi, (62-63), 213-234.
- Roux, J. P. (2010). Türklerin tarihi (7. b.). (Kazancıgil, A. ve Arslan Özcan, L. Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Saltuklu, Z. (2019a). Türklerde töre. Ankara Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (4), 61-66.
- Saltuklu, Z. (2019b). Türklerin devlet anlayışı. Ankara Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (4), 1-12.
- Seyitdanlıoğlu, M. (2009). Eski Türklerde devlet meclisi “toy” üzerine düşünceler. Tarih Araştırmaları Dergisi, 28 (45), 1-12.
- Şehitoğlu, Y. (2022). Türk devlet düşüncesinde sınıf(sızlık) yetki ve liyakat. Macit, M. H. (Ed.). Tarihsel akıl çerçevesinde Türk devlet felsefesi içinde (s. 67-77). TASAV.
- Taşağıl, A. (2021). Bozkırların ilk imparatorluğu Hunlar (3. b.). İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
- Taşağıl, A. (2023). Hun, Gök Türk, Uygur araştırmalarının tarihi gelişimi”. Tarih Dergisi, (81), 413-440.
- Timur, T. (1994). Osmanlı toplumsal düzeni (3. b.). Ankara: İmge Kitabevi.
- Turan, Ş. (1990). Türk kültür tarihi. Ankara: Bilgi Yayınevi. Türk Dil Kurumu (2024). Hukuk, Https://Sozluk.Gov.Tr/ (Erişim Tarihi: 31.03.2024).
- Waller, A. M. (1958). Horses and mules and national defense. Washington, D.C.: Office of the Quartermaster General, U.S. Army, GPO.
- Yücel-Batmaz, N. (2018). Türklerde devlet anlayışı. Akçakaya, M. (Ed.). Türk İslam tarihinde yönetim uygulamaları içinde (s. 3-54). Ankara: Gazi Kitabevi.
- Zabunoğlu, Y. H. (2015). Devlet kuramına giriş. Ankara: İmaj.
Abstract
One of the oldest and most deep-rooted nations in history, the Turks also have one of the greatest civilizations on earth. Turks, whose homeland is Turkmenistan, have reached an effective social order in the regions they migrated to through the states they established. Turks, who migrated to different parts of the world due to the difficulties of the geography and steppe lifestyle they lived in, continued to organize and continued the state tradition without abandoning the sacredness of concepts inherent in the state such as homeland, nation and independence even under these difficult conditions. Based on the fact that a society cannot survive without a state, the Turks have placed the state above family, relatives, individuals, society and even the nation. The state, which is considered the wisdom of government among the Turks, has also constituted the reason for the existence of society. This understanding, adopted by all Turkish states in history, has ensured that the state is accepted as an entity for society but above society. Above the state, there are laws and customs, and the ancient Turks governed the state according to the provisions of customs, which mean law, and thus provided social order (regime), and created a stereotyped understanding and a state tradition throughout the historical process. This study examines the understanding of the state in ancient Turkish states and the state-society relations that developed accordingly. The aim of the study is to determine the principles on which the state was established in the Turks, who have a deep-rooted state tradition, and how this is reflected in relations with the society. In the study conducted within this framework, it was seen that the state in the Turks was established primarily to serve the people and protect the social order, and it was concluded that the continuity of the state, along with the principles that guide the state, is achieved through a strong state-society relationship.
Keywords
State elements of the state state-society relations ancient Turkish states the understanding of the state among the Turks.
References
- Acar, O. K. ve Ertek, M. Y. (2019). Türk yönetim tarihinde liyakat. Ankara: Astana Yayınları.
- Ahmetbeyoğlu, A. (2020). Eski Türklerde kut ve töre bağlamında hükümranlığın hududları. Tarih Dergisi, (71), 29-50.
- Akcan, A. (2020). Eski Türklerde devlet yönetiminde hâkimiyetin ilahi temelleri. Mecmua, (10), 303-321.
- Akcan, A. (2024). II. Türk kağanlığı devlet ideolojisi içerisinde Bilge Tonyukuk. Asya Studies, 8 (30), 203-216.
- Akcan, A. (2025). İslamiyet öncesi Türk devlet yönetiminde kağan ve kurultaylar. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 11 (6), 4259-4285.
- Akpınar, N. (2009). Büyük Hun devletlerinden Osmanlı devletine kadar Türk devletlerinde meclis (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Akyılmaz, B. (1999). Osmanlı devletinde merkezden yönetimin taşra idaresi̇. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (4), 127-156.
- Armağan, V. (2016). Yusuf Has Hacip, Nizam’ül Mülk ve Koçi Bey örneğinden hareketle Türk kamu yönetiminde Türk yönetim mirasının izlerini sürmek. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (4), 86-99.
- Arslan, M. (1986). Eski Türk devlet anlayışı ve Kutadgu-Bilig. Ondokuz Mayıs University Journalo of Education Faculty, 1 (1), 100-111.
- Aslan, E. ve Şahin, M. (2020). Ortaçağ Türk-İslam devletlerinde nevbet. Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (8), 107-144.
- Avcı, M. (2010). İslam öncesi Türk devletlerinin sosyal hayatında kadının rolü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
- Aytürk, N. (2014). Türklerde devlet yönetimi ve lider yöneticiler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Bedirhan, Y. (2019). İslam öncesi Türk tarihi ve kültürü (6. b.). Konya: Eğitim Yayınevi.
- Bozkuş, Y. D. (2022). İslamiyet öncesi dönemin Türk kültür ve uygarlığına genel bir bakış. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24 (1), 335-349.
- Cathcart, C. A., Hölzl, A., Jäger, G., Widmer, P. ve Bickel, B. (2020). Numeral classifiers and number marking in Indo-Iranian: A phylogenetic approach. Language Dynamics and Change, 11 (2), 273-325.
- Coşkun, Ö. (2016). Türk yönetim sistemi üzerine kısa bir değerlendirme. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 2 (2), 126-135.
- Çakan, V. A. (2016). Batur Tanrıkuttan (Mete’den) Atatürk’e Türklük üzerine”. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, (8), 114-121.
- Çandarlıoğlu, G. (2011). Uygur sarayına gelin giden Çinli prensesler ve bunun arkasındaki politik gerçekler. Tarih Dergisi, (28-29), 63-70.
- Çaylak, A. (1998), Osmanlıda yöneten ve yönetilen. Ankara: Vadi Yayınları.
- Çerçi, F. (2003). Hunlar’da sosyal, siyasi hayat ve devlet-halk ilişkileri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (1), 59-98.
- Donuk, A. (1978). Eski Türklerde devlet ve teşkilatı (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Umumi Türk Tarihi Kürsüsü, İstanbul.
- Donuk, A. (2012). Türklerde ve Moğollarda meclis geleneği. Tarih Dergisi, 0 (52), 1-12.
- Durmuş, İ. (2008). Eski Türk devletlerinin oluşumunun temel unsurları. Gazi Türkiyat Turkoloji Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 25-45.
- Durmuş, İ. (2012), Bilge Kağan-Költigin anıtlıklarının kalıntı-buluntuları ve Türk kültür tarihi açısından değerlendirilmesi, 38. ICANAS-Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika çalışmaları kongresi bildirileri, C. III içinde (s. 1191-1215). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.
- Durmuş, İ. (2014). Türk kültür çevresinde kültür adlandırmaları. Gazi Akademik Bakış, (15), 269-298.
- Emecen, F. M. (2008). İlk Osmanlılar ve Batı Anadolu beylikler dünyası (4. b.). İstanbul: Kitabevi Yayınları.
- Erdoğan, A. (2014). İslamiyet’ten önce Türk devletlerinde meclis anlayışı: Toy, kengeş, kurultay örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (1), 39-52.
- Erkmen, S. E. (2005). Türk devletlerinde savaş araç-gereçleri (X-XIV. asırlar) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Erkoç, H. İ. (2018). Türklerin İslamiyete geçiş sürecinde Teŋri ve Allah algılari. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 58 (1), 301-326.
- Erşahin, S. (2018). Türk yönetim kültüründe İslam dininin yeri ve etkisi. Akçakaya, M. (Ed.). Türk İslam tarihinde yönetim uygulamaları içinde (s. 321-368). Ankara: Gazi Kitabevi.
- Golden, P. B. (2006). Turks and Iranians: An historical sketch. Johanson, L ve Bulut, C. (Ed.). Turkic-Iranian contact areas. Historical and linguistic aspects içinde (s. 17-38). Wiesbaden: Harrassowitz.
- Göde, K. (1988). Dünden bugüne Türklerde meclis hayatı. Ondokuz Mayıs University Journal of Education Faculty, 3, 51-62.
- Gömeç, S. Y. (2018). Türk kültürünün ana hatları (4. b.). Ankara: Berikan Yayınevi.
- Gözler, K. (2011). Devletin genel teorisi (3. b.). Bursa: Ekin Yayınları.
- Grigoriev, S. (2021). Andronovo problem: Studies of cultural genesis in the Eurasian Bronze Age. Open Archaeology, 7 (1), 3-36.
- Grousset, R. (1999). Bozkır imparatorluğu (4. b.). (Kazancıgil, R. Çev.). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Güneş, C. (2014). Türklerin İslamlaşma süreci kaynaklarına genel bir bakış. Mavi Atlas, (2) 101-117.
- Hall, J. A. ve Ikenberry, G. J. (2000). Devlet. (Alibeygil, Y. O. ve Şipal, M. Çev.). Ankara: Doruk.
- Kafesoğlu, İ. (2016). Türk milli kültürü (40. b.). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Kapani, M. (2019). Politika bilimine giriş (58. b.). Ankara: Serbest Akademi.
- Kaplan, M. (1987). Türk milletinin kültürel değerleri (Vol. 732). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
- Kaşıkçı, O. (2008). Osmanlıda devlet başkanlığı. İstanbul: Yitik Hazine Yayınları.
- Koca, S. (2011). İdeal bir Türk hükümdarı ve başkomutanı olarak Oğuz Kağan (Oğuz Kağan Destanının Türk kültür tarihi bakımından değerlendirilmesi). Büyük Selçuklu Devletinden Türkiye Selçuklu Devletine Mehmet Altay Köymen armağanı. Konya: Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları: 5.
- Kovalevskaya, V. B. (2019). Turning points in horse breeding in the Eurasian steppes and the Near East. Archaeology, Ethnology & Anthropology of Eurasia, 47 (1), 33-41.
- Milli Eğitim Bakanlığı (2024). Atatürk’ün kişiliği ve özellikleri. Https://Www.Meb.Gov.Tr/Ataturk/Kisilik (Erişim Tarihi: 08.04.2024).
- Okudan, G. (2020). Büyük Selçuklu ordusunda kullanılan savaş aletleri. Tarih Kritik, (6), 147-149.
- Ögel, B. (1955). Uygur devletinin teşekkülü ve yükseliş devri. Belleten, 19 (75), 331-376.
- Ögel, B. (1986). Türkiye Selçuklularında devlet ve ordu mehteri. Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi, (1), 1-20.
- Özdemir, G. (2009). Batıda ve Türklerde egemenlik kavramı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (23), 1-11.
- Pamir, A. (2009). Orta-Asya Türk hukukunda “töre” kavramı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 58 (2), 359-376.
- Pamir, A. (2019). Eski Orta Asya Türk devletlerinde törenin oluşmasında kurultayların rolü. Adalet Dergisi, (62-63), 213-234.
- Roux, J. P. (2010). Türklerin tarihi (7. b.). (Kazancıgil, A. ve Arslan Özcan, L. Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Saltuklu, Z. (2019a). Türklerde töre. Ankara Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (4), 61-66.
- Saltuklu, Z. (2019b). Türklerin devlet anlayışı. Ankara Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (4), 1-12.
- Seyitdanlıoğlu, M. (2009). Eski Türklerde devlet meclisi “toy” üzerine düşünceler. Tarih Araştırmaları Dergisi, 28 (45), 1-12.
- Şehitoğlu, Y. (2022). Türk devlet düşüncesinde sınıf(sızlık) yetki ve liyakat. Macit, M. H. (Ed.). Tarihsel akıl çerçevesinde Türk devlet felsefesi içinde (s. 67-77). TASAV.
- Taşağıl, A. (2021). Bozkırların ilk imparatorluğu Hunlar (3. b.). İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
- Taşağıl, A. (2023). Hun, Gök Türk, Uygur araştırmalarının tarihi gelişimi”. Tarih Dergisi, (81), 413-440.
- Timur, T. (1994). Osmanlı toplumsal düzeni (3. b.). Ankara: İmge Kitabevi.
- Turan, Ş. (1990). Türk kültür tarihi. Ankara: Bilgi Yayınevi. Türk Dil Kurumu (2024). Hukuk, Https://Sozluk.Gov.Tr/ (Erişim Tarihi: 31.03.2024).
- Waller, A. M. (1958). Horses and mules and national defense. Washington, D.C.: Office of the Quartermaster General, U.S. Army, GPO.
- Yücel-Batmaz, N. (2018). Türklerde devlet anlayışı. Akçakaya, M. (Ed.). Türk İslam tarihinde yönetim uygulamaları içinde (s. 3-54). Ankara: Gazi Kitabevi.
- Zabunoğlu, Y. H. (2015). Devlet kuramına giriş. Ankara: İmaj.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Turkish Political Life, Management Sociology, Pre-Islamic Turkish History, Turkish Savannah Culture, History of Muslim Turkish Countries and Societies |
| Journal Section | History |
| Authors | |
| Publication Date | July 18, 2025 |
| Submission Date | October 4, 2024 |
| Acceptance Date | April 4, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 24 Issue: 3 |
