Journal of Turkic Civilization Studies

Abstract

Türk ve İslâm medeniyetinin çok sayıdaki temel kavramlarından biri de vefadır. Bir kimsenin söz ve eylemlerinde sadâkate dayalı bir davranış sergilemesi, verdiği sözü tutma, ahitlerine ve akitlerine sadâkat, emanete özen gösterme, işini eksiksiz yapma kararlılığı vb. kavramlarla bütünleşen vefa ahlak felsefesinin ele aldığı temel kavramlardandır. İnsan sevgisinin esas göstergelerinden ve insana has yüce erdemlerden, adeta hayatın kaynağı sayılan insanın şahsiyetinin soyluluğunun ve iyi biri olduğunun en açık delillerinden biridir vefa. Kişisel menfaat ve kazanç sağlama amacı olmayan karşılıksız sevgiyle, sadakatle davranış sergilemek kültürel bir değer hâline gelmiştir. Vefa kavramının kültürel değere dönüşmesi çok eski yıllara dayanır ve bunun bir örneğini de 15. yüzyılın büyük şairi Ali Şir Nevâî’de görürüz. Çalışmamızın amacı, Türk dünyasının dil ve edebiyat alanındaki ortak değeri olan ortak tarihimizde saygın bir yeri olan, Türk dilinin 15. yüzyıldaki övünç kaynağı, kıymetli bir edebî şahsiyet ve devlet adamı kimliğiyle bilinen Ali Şîr Nevâî’nin Nevâdirüş-Şebâb adlı eserinde tespit ettiğimiz “vefa” kavramının anlam alanını tespit etmek, geçmişten bugüne anlam özellikleri açısından değerlendirerek dil ve kültür dünyamıza katkıda bulunmaktır. Soyut kavramların dil-kültür ilişkisi çerçevesinde incelenmesi sırasında dilbiliminin alt dallarından biri olan anlambilim açısından da ele alınmasıyla söz varlığı bakımından da geçmişle bugün arasında ilgi kurmak mümkün olacaktır.