Karadeniz Araştırmaları

Abstract

Yapı üzerine tartışmadan ilk defa 2018 yılında haberdar oldum. Academia.edu internet sitesinde açılan bu tartışma 2019 yılında bir makale hâlini aldı. Bugün bir kısmı yazı dilinde de kullanım alanı bulan yapının Eski Türkçedeki kullanımlarla bir ilgisinin var olup olamayacağı hususu tartışmanın da yazının da özünü oluşturmaktaydı. Bugün karşılaştığımız işlev farklılığı, ekten kelimeye olan değişim ve tarihî dönemlerde tanıklarına rastlanmaması yapının geçmişle bugün arasında kurulacak olan ilgisinin önündeki başlıca sorunlardır. Bu sorunları aşmak için inandırıcı delillere olan ihtiyaç ise ortadadır. Eğer böyle bir ilgi varsa özellikle ekten kelimeye doğru gelişim gerçekten inandırıcı delillerle ortaya konulması gereken önemli bir sorun oluşturmaktadır. Elimizde bildiğim kadarıyla benim de olmazlığına işaret ettiğim ve Steingass’ın ekten kelimeye geçişi iddiasında bulunduğu Dede Korkut Oğuznameleri’nde de geçen ban kelimesi var. Bu tartışmalı örnek üzerindeki fikrim bugün de değişmiş değil. Tüm bunların karşısında yapının Eski Türkçe şekillerle benzerliği ise ortadadır. Bu yazıda bu benzerliğin sebebinin bir yerlileştirme olayı olduğu ileri sürülüp ispatlanmaya çalışılacaktır.