Research Article
BibTex RIS Cite

MİMARLIKTA BİYOMİMİKRİ ÜZERİNE BİR LİTERATÜR ÇALIŞMASI

Year 2024, Volume: 1 Issue: 1, 47 - 62, 26.12.2025

Halil Sevim , Aslı Eser

Abstract

Doğa ve doğadaki organizmalar, değişkenlik gösteren çevresel şartlara göre karşılaştığı problemlere çözüm bulabilmek için kendilerini değiştirmek durumunda kalmıştır. Mimaride yapı tasarlamada doğadaki bu çözümlerden faydalanmak, mimari tasarımların yapı ve yapım süreçlerine katkı sağlamaktadır. Mimari tasarımlarda yapılara form kazandırmada; doğadaki canlıların biçimi, iskeleti ve organizma oluşumu kullanılabilirken, yapıların sistemsel çözümlerinde ise; çevreye karşı davranış gelişimleri kullanılagelmiştir. Doğa esinli tasarımlar “biyomimikri” kavramı ile adlandırılmaktadır. Biyomimikri, dünya ile uyumlu ve dengeli bir tasarımı hedeflemektedir. Bu çalışma biyomimikri temelli tasarımları konu alan çalışmaların, değişkenleri, veri toplama ve analiz yöntemleri bakımından incelenmesini hedefleyen bir araştırmayı içermektedir. Bu bağlamda öncelikle biyomimikri ve onunla ilgili tanımlara yer verilmiş ve biyomimetik yaklaşımlara değinilmiştir. Biyo-esinli tasarım yaklaşımlarından çıkarım yapılarak, biyomimetik tasarım spirali aktarılmıştır. Spiralin temel kavramları ve bu kavramların açıklamaları bir tablo ile ifade edilmiştir. Bu doğrultuda farklı indekslerde taranan ve hakemli dergilerden biyomimikri tasarım konularını ele alan yirmi çalışma derlenmiştir. Çalışmalar, değerlendirilecek ölçütler esas alınarak seçilmiştir. Bu bağlamda çalışmalar; yazarları, yayın yılı, çalışmanın amacı ve seçilen araştırmalardaki değişkenler veri elde etme ve veri analiz yöntemleri ayrı ayrı incelenerek tablolaştırılmıştır. Bu incelemenin sonucu olarak ortaya konulan problemin sonuca ulaştırılması amacıyla farklı sayılarda ve işlevlerde değişkenler, veri elde etme yöntemleri ve veri analiz yöntemleri kullanılarak bulguların değerlendirilmekte olduğu ve çalışmanın amacına hizmet ettikleri görülmektedir.

Keywords

Biyomimikri Doğa temellli tasarım Mimari Yenilik Sürdürülebilir tasarım Doğa temelli yöntemler

References

  • Akyıldız, N. A. (2023). Biyofilik tasarım konulu lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Kent Akademisi, 16(2), 879–904. https://doi.org/10.35674/kent.1137707
  • Amer, N. (2019). Biomimetic approach in architectural education: Case study of ‘Biomimicry in Architecture’ course. Ain Shams Engineering Journal, 10(3), 499–506. https://doi.org/10.1016/j.asej.2018.11.005
  • Arslan, H. D., Yıldırım, K., & Eser, A. (2021). Biyomorfik yapıların algısal değerlendirilmesi. In Y. Aksoy & E. Duyan (Eds.), Çağdaş mimarlık araştırmaları; Kent, kuram, tasarım, 16–37. Dakam Yayınları.
  • Baumeister, J. (2014). Biomimicry resource handbook: A seed bank of best practices. Biomimicry 3.8.
  • Bayav, D. (2009). Leonardo Da Vinci’de sanat, bilim ve etkileşimi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 123–142.
  • Benyus, J. M. (1997). Biomimicry: Innovation inspired by nature. Biomimicry 3.8.
  • Capra, F. (2009). Da Vinci’nin bilimi / Rönesans’ın büyük dehasının zihninde bir gezinti. Optimist Yayınları.
  • Çelgin, G. (2010). Eski Yunanca-Türkçe sözlük. Kabalcı Yayınları.
  • Çelikel, S. B., & Uçar, S. (2020). Biyomimikri: Doğayla uyumlu yeni bir tasarım modeli. NWSA Academic Journals, 15(2), 51–61. https://doi.org/10.12739/nwsa.2020.15.2.4c0235
  • Çınar, H., Müezzinoğlu, M. K., & Sungur, M. (2017). Tasarım eğitiminde form yaratma sürecine bir örnek: Biyomimesis. The Journal of Academic Social Sciences, 63(63), 654–664. https://doi.org/10.16992/asos.13302
  • Doraj, P. (2022). Günümüzde biyomorfik yaklaşımların mimari ve form gelişimi üzerinde bir araştırma (Greg Lynn form ve kavramları örneği). Social Mentality and Research Thinkers Journal, 8(55), 330–337. https://doi.org/10.31576/smryj.1337
  • El-Zeiny, R. M. A. (2012). Biomimicry as a problem-solving methodology in interior architecture. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 50, 502–512. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.08.054
  • Erbaş Korur, Z. N., & Yüksel, Y. D. (2013). Genetik biliminin mimarlık disiplini üzerindeki etkileri. Beykent Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 6(1), 11–25.
  • Fedakar, A., & Yamaçlı, R. (2022). Sürdürülebilir mimari kapsamında enerji etkin cephe tasarımı: Biyomimetik cepheler. Modular, 5(1), 38–67.
  • Fıstıkçı, K. N., & Gündüz, E. (2021). Biyomimikri ve mekânsal tasarımdaki yeri. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 11(24), 17–32. https://doi.org/10.16950/iujad.971695
  • Genç, M. (2013). Doğa, sanat ve biyomimetik bilim. [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi].
  • Gündoğdu, E., & Arslan, H. D. (2019). Yapı kabuğu tasarımında biyomimesis kullanımının örnekler üzerinden değerlendirilmesi. Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi, 2(4).
  • Güneş, Ü. (2018). Tabiatın taklidi mi yoksa tabiatın kuralları mı? Hendese Dergisi, 5(7), 74–79.
  • Imani, N., & Vale, B. (2020). A framework for finding inspiration in nature: Biomimetic energy-efficient building design. Energy and Buildings, 225, 110296. https://doi.org/10.1016/j.enbuild.2020.110296
  • İnner, S. (2019). Biyomimikri ve parametrik tasarım ilişkisinin mimari alanında kullanımı ve gelişimi. Tasarım Enformatiği Dergisi, 1(1), 15–29. https://dergipark.org.tr/tr/pub/te/issue/44346/413980
  • Islam, M. K., Hazell, P. J., Escobedo, J. P., & Wang, H. (2021). Biomimetic armour design strategies for additive manufacturing: A review. Materials & Design, 205, 109730. https://doi.org/10.1016/j.matdes.2021.109730
  • Lenau, T. A., Orrù, A. M., & Linkola, L. (2019). Biomimicry in the Nordic countries. DTU Library. https://doi.org/10.6027/NA2018-906
  • Özen, G. (2016). Doğa referanslı tasarım: Biyomimikri. [Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi].
  • Özğan, A. O., & Aluçlu, İ. (2023). Doğayla uyumlu mekânlar: Biyofilik tasarımın bibliyometrik değerlendirmesi. İdealkent, 15(41), 483–505. https://doi.org/10.31198/idealkent.1350785
  • Öztoprak, Z. (2020). Yaşamın ilkeleri ile kenti yeniden düşünmek: Biyomimikri temelli bir yaklaşım. İdealkent, 11, 1180–1204. https://doi.org/10.31198/idealkent.654203
  • Pradhan, J., & Choudhury, R. S. (2023). Finding a strategic approach for application of biomimicry in architecture. Sustainability, Agri, Food and Environmental Research, 11, Makale 2975. https://doi.org/10.7770/safer.v11i1.2975
  • Radwan, G. A. N., & Osama, N. (2016). Biomimicry, an approach, for energy-efficient building skin design. Procedia Environmental Sciences, 34, 178–189. https://doi.org/10.1016/j.proenv.2016.04.017
  • Selçuk, S., & Sorguç, A. G. (2007). Mimarlık tasarımı paradigmasında biomimesis’in etkisi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 22(2), 451–459.
  • Soanes, C., & Hawker, S. (2008). Compact Oxford English dictionary of current English. Oxford University Press.
  • Söğüt, M. A., & Sever, İ. A. (2019). Tasarımda doğa etkisi: Biyomimikri. Uluslararası Sanat ve Estetik Dergisi, 3, 17–31. https://doi.org/10.29228/usved.23480
  • Steele, J. E. (1977). Bionic design of intelligent systems. [Yüksek Lisans Tezi, Wright State University].
  • Tavşan, C., Tavşan, F., & Sönmez, E. (2015). Biomimicry in architectural design education. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 182, 489–496. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.04.832
  • Ter, Ü., & Derman Sıddıki, S. (2018). Şehir planlama eğitiminde temel tasarım öğretisi: Planlama stüdyosu 1 dersi deneyimi. Online Journal of Art and Design, 6(2), 132–147.
  • Thompson, D. W. (1917). On growth and form. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9781107325852
  • Uç, B., & Oğurlu, İ. (2023). Ekolojik mimari tasarımda biyomimikri ve ekomimikri. YDÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, 5(2), 1–20. https://doi.org/10.32955/neujfa202352782
  • Von Meijenfeldt, V. M. C. (2014). Facilitating change: Biomimicry as a way to create adaptable urban environments. [Yüksek Lisans Tezi, Delft University of Technology]. https://repository.tudelft.nl/islandora/object/uuid%3A9a31aec8-9d31-491e-bdda-78e5317c59c8
  • Yurtkuran, S., Kırlı, G., & Taneli, Y. (2013). Learning from nature: Biomimetic design in architectural education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 89, 633–639. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.08.907
  • Zari, M. P. (2007). Biomimetic approaches to architectural design for increased sustainability. Sustainable Building Conference (SB07), Auckland, New Zealand.
  • Görsel Kaynakçası
  • Şekil 1. Biyomimikri tasarım yaklaşım çıkarımı. Bio-inspired design approaches. Biomimicry Institute. https://biomimicry.org/what-is-biomimicry/ (Erişim Tarihi: 21 Haziran 2024).

Year 2024, Volume: 1 Issue: 1, 47 - 62, 26.12.2025

Halil Sevim , Aslı Eser

Abstract

References

  • Akyıldız, N. A. (2023). Biyofilik tasarım konulu lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Kent Akademisi, 16(2), 879–904. https://doi.org/10.35674/kent.1137707
  • Amer, N. (2019). Biomimetic approach in architectural education: Case study of ‘Biomimicry in Architecture’ course. Ain Shams Engineering Journal, 10(3), 499–506. https://doi.org/10.1016/j.asej.2018.11.005
  • Arslan, H. D., Yıldırım, K., & Eser, A. (2021). Biyomorfik yapıların algısal değerlendirilmesi. In Y. Aksoy & E. Duyan (Eds.), Çağdaş mimarlık araştırmaları; Kent, kuram, tasarım, 16–37. Dakam Yayınları.
  • Baumeister, J. (2014). Biomimicry resource handbook: A seed bank of best practices. Biomimicry 3.8.
  • Bayav, D. (2009). Leonardo Da Vinci’de sanat, bilim ve etkileşimi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 123–142.
  • Benyus, J. M. (1997). Biomimicry: Innovation inspired by nature. Biomimicry 3.8.
  • Capra, F. (2009). Da Vinci’nin bilimi / Rönesans’ın büyük dehasının zihninde bir gezinti. Optimist Yayınları.
  • Çelgin, G. (2010). Eski Yunanca-Türkçe sözlük. Kabalcı Yayınları.
  • Çelikel, S. B., & Uçar, S. (2020). Biyomimikri: Doğayla uyumlu yeni bir tasarım modeli. NWSA Academic Journals, 15(2), 51–61. https://doi.org/10.12739/nwsa.2020.15.2.4c0235
  • Çınar, H., Müezzinoğlu, M. K., & Sungur, M. (2017). Tasarım eğitiminde form yaratma sürecine bir örnek: Biyomimesis. The Journal of Academic Social Sciences, 63(63), 654–664. https://doi.org/10.16992/asos.13302
  • Doraj, P. (2022). Günümüzde biyomorfik yaklaşımların mimari ve form gelişimi üzerinde bir araştırma (Greg Lynn form ve kavramları örneği). Social Mentality and Research Thinkers Journal, 8(55), 330–337. https://doi.org/10.31576/smryj.1337
  • El-Zeiny, R. M. A. (2012). Biomimicry as a problem-solving methodology in interior architecture. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 50, 502–512. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.08.054
  • Erbaş Korur, Z. N., & Yüksel, Y. D. (2013). Genetik biliminin mimarlık disiplini üzerindeki etkileri. Beykent Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 6(1), 11–25.
  • Fedakar, A., & Yamaçlı, R. (2022). Sürdürülebilir mimari kapsamında enerji etkin cephe tasarımı: Biyomimetik cepheler. Modular, 5(1), 38–67.
  • Fıstıkçı, K. N., & Gündüz, E. (2021). Biyomimikri ve mekânsal tasarımdaki yeri. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 11(24), 17–32. https://doi.org/10.16950/iujad.971695
  • Genç, M. (2013). Doğa, sanat ve biyomimetik bilim. [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi].
  • Gündoğdu, E., & Arslan, H. D. (2019). Yapı kabuğu tasarımında biyomimesis kullanımının örnekler üzerinden değerlendirilmesi. Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi, 2(4).
  • Güneş, Ü. (2018). Tabiatın taklidi mi yoksa tabiatın kuralları mı? Hendese Dergisi, 5(7), 74–79.
  • Imani, N., & Vale, B. (2020). A framework for finding inspiration in nature: Biomimetic energy-efficient building design. Energy and Buildings, 225, 110296. https://doi.org/10.1016/j.enbuild.2020.110296
  • İnner, S. (2019). Biyomimikri ve parametrik tasarım ilişkisinin mimari alanında kullanımı ve gelişimi. Tasarım Enformatiği Dergisi, 1(1), 15–29. https://dergipark.org.tr/tr/pub/te/issue/44346/413980
  • Islam, M. K., Hazell, P. J., Escobedo, J. P., & Wang, H. (2021). Biomimetic armour design strategies for additive manufacturing: A review. Materials & Design, 205, 109730. https://doi.org/10.1016/j.matdes.2021.109730
  • Lenau, T. A., Orrù, A. M., & Linkola, L. (2019). Biomimicry in the Nordic countries. DTU Library. https://doi.org/10.6027/NA2018-906
  • Özen, G. (2016). Doğa referanslı tasarım: Biyomimikri. [Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi].
  • Özğan, A. O., & Aluçlu, İ. (2023). Doğayla uyumlu mekânlar: Biyofilik tasarımın bibliyometrik değerlendirmesi. İdealkent, 15(41), 483–505. https://doi.org/10.31198/idealkent.1350785
  • Öztoprak, Z. (2020). Yaşamın ilkeleri ile kenti yeniden düşünmek: Biyomimikri temelli bir yaklaşım. İdealkent, 11, 1180–1204. https://doi.org/10.31198/idealkent.654203
  • Pradhan, J., & Choudhury, R. S. (2023). Finding a strategic approach for application of biomimicry in architecture. Sustainability, Agri, Food and Environmental Research, 11, Makale 2975. https://doi.org/10.7770/safer.v11i1.2975
  • Radwan, G. A. N., & Osama, N. (2016). Biomimicry, an approach, for energy-efficient building skin design. Procedia Environmental Sciences, 34, 178–189. https://doi.org/10.1016/j.proenv.2016.04.017
  • Selçuk, S., & Sorguç, A. G. (2007). Mimarlık tasarımı paradigmasında biomimesis’in etkisi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 22(2), 451–459.
  • Soanes, C., & Hawker, S. (2008). Compact Oxford English dictionary of current English. Oxford University Press.
  • Söğüt, M. A., & Sever, İ. A. (2019). Tasarımda doğa etkisi: Biyomimikri. Uluslararası Sanat ve Estetik Dergisi, 3, 17–31. https://doi.org/10.29228/usved.23480
  • Steele, J. E. (1977). Bionic design of intelligent systems. [Yüksek Lisans Tezi, Wright State University].
  • Tavşan, C., Tavşan, F., & Sönmez, E. (2015). Biomimicry in architectural design education. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 182, 489–496. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.04.832
  • Ter, Ü., & Derman Sıddıki, S. (2018). Şehir planlama eğitiminde temel tasarım öğretisi: Planlama stüdyosu 1 dersi deneyimi. Online Journal of Art and Design, 6(2), 132–147.
  • Thompson, D. W. (1917). On growth and form. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9781107325852
  • Uç, B., & Oğurlu, İ. (2023). Ekolojik mimari tasarımda biyomimikri ve ekomimikri. YDÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, 5(2), 1–20. https://doi.org/10.32955/neujfa202352782
  • Von Meijenfeldt, V. M. C. (2014). Facilitating change: Biomimicry as a way to create adaptable urban environments. [Yüksek Lisans Tezi, Delft University of Technology]. https://repository.tudelft.nl/islandora/object/uuid%3A9a31aec8-9d31-491e-bdda-78e5317c59c8
  • Yurtkuran, S., Kırlı, G., & Taneli, Y. (2013). Learning from nature: Biomimetic design in architectural education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 89, 633–639. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.08.907
  • Zari, M. P. (2007). Biomimetic approaches to architectural design for increased sustainability. Sustainable Building Conference (SB07), Auckland, New Zealand.
  • Görsel Kaynakçası
  • Şekil 1. Biyomimikri tasarım yaklaşım çıkarımı. Bio-inspired design approaches. Biomimicry Institute. https://biomimicry.org/what-is-biomimicry/ (Erişim Tarihi: 21 Haziran 2024).
There are 40 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Visual Design
Journal Section Articles
Authors

Halil Sevim 0000-0002-0211-3397

Aslı Eser 0000-0002-7494-2186

Publication Date December 26, 2025
Submission Date December 18, 2024
Acceptance Date December 30, 2024
Published in Issue Year 2024 Volume: 1 Issue: 1

Cite

APA Sevim, H., & Eser, A. (2025). MİMARLIKTA BİYOMİMİKRİ ÜZERİNE BİR LİTERATÜR ÇALIŞMASI. Karatay Sanat Ve Tasarım Dergisi, 1(1), 47-62.
 Download Cover Image