Abstract
Türk sineması, köklü bir geçmişe sahip olan zengin bir kültürel mirası temsil etmektedir. 1914 yılında çekilen ilk Türk filmi olan Ayastefanos'taki Rus Abidesinin Yıkılışı ile başlayan bu yolculuk, zaman içinde pek çok dönem ve tarzı bünyesinde barındırarak gelişimini sürdürmüştür. Bu bağlamda, 1950'lerde başlayan Yeşilçam dönemi, Türk sinemasının altın çağlarından biri olarak ön plana çıkmaktadır. Renkli melodramlar, aşk filmleri ve sürükleyici hikayelerle dolu bu dönem, Türk sinemasının popülerliğini zirveye taşıyan filmleri sinemaya kazandırmıştır. Yeşilçam dönemi, halkın beğenisini kazanan karakterler ve konular ile sinemaya geniş bir seyirci kitlesi kazandırmış, toplumsal gerçekliklerle harmanlanmış hikâyeleriyle izleyicilerin ilgisini çekmeyi başarmıştır. 1990’lar ve 2000’lere gelindiğinde ise yeni anlatı tarzlarına sahip auteurleriyle kendine özgü bir atmosfer oluşturmayı sürdürmüştür. Bu çalışma da bir auteur olarak Reha Erdem’in kimliğini incelemek ve Türk sinemasının dil gelişimine katkılarını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda Sarris’in auteur kuramı çerçevesinde, IMDb’de en yüksek puan alan A Ay (1988), Kaç Para Kaç (1999), Korkuyorum Anne (2004), Beş Vakit (2006), Hayat Var (2008) ve Kosmos (2010) filmleri analiz edilerek Erdem’in özgün anlatı dili ve sinemasal estetiği ele alınmaktadır. Auteur ölçütleri çerçevesinde okunan filmler, Erdem’in Türk sinemasının dil oluşum sürecine yaptığı katkıları ortaya çıkarmakta ve “kendine özgü” bir sinema evreni oluşturduğunu gözler önüne sermektedir. Bu çerçevede çalışmanın sinema ve dil üzerine yapılacak akademik araştırmalara katkı sunması hedeflenmektedir.
References
- Açar, M. (2001). 90’larda Türk sineması üzerine notlar. İstanbul: Numara Hearst Yayıncılık.
- Akçura, G. (2014). Seyirci anılarında sinema. T. M. Akçura G. (Dü.) İçinde, Yüzyıllık Aşk: Türkiye'de Sinema ve Seyirci İlişkisi (S. 68-86). İstanbul: İstanbul Modern.
- Andrew, D. (2013). Sinema araştırmalarının özü ve gelişimi. (S. Aydınlı, & D. Okay, Dü) Sinecine, 4(1), 141-173.
- Aytekin, H. ve Eroğlu, İ. (2018). Bir anlatma vaadi senaryo (S. 15-50) İçinde. Sinema Dili Beyaz Perdeyi Yaratanlar, İstanbul: Su Yayınları.
- Bresson, R. (2000). Sinematograf üzerine notlar. (N. Güngörmüş, Çev.). İstanbul: Nisan Yayınları.
- Sayan-Cengiz, F. (2019). Göçmenliğe dair dönüşen temsiller ve temsilin politikası: “Almanya Acı Vatan” Ve “Duvara Karşı” filmlerinin karşılaştırmalı analizi. Opus International Journal of Society Researches, 13(19), 1202-1224.
- Cooper, R., & Sawaf, A. (1997). Liderlikte duygusal zeka. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
- Doğan, Y. (2019). Reha Erdem filmlerinde zaman uzam ve bellek üzerinden bir değerlendirme. Global Media Journal Tr Edition, 9 (18)/Spring 2019 Issue
- Evliyaoğlu, G. (1987). İletişim psikolojisi psikolojik iletişim. Ankara: Gazeteciler Cemiyeti.
- Gardner, H. (1999). Intelligence reframed: Multiple intelligences for the 21st century. New York: Basic Books.
- Geçer, E. (2023). Kültürlerarası iletişim. Ankara: Trt Yayınları.
- Goleman, D. (1998). İşbaşında duygusal zeka. İstanbul: Varlık Yayınları.
- Gökmen, E. (2018). Auteur kuramı ve bir auteur yönetmen olarak Ömer Kavur. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.58, 649-668.
- Griffiths, S. (2011). Intercultural communication competence. Canadian Center of Science and Education.
- İçduygu, A. (2017). Suriyeli sığınmacılar: Siyasallaşan bir sürecin analizi. Toplum ve Bilim, S.140, 27-41.
- Kartarı, A. (2001). Farklılıklarla yaşamak: Kültürlerarası iletişim. Ankara: Ürün Yayınları.
- Makal, A. (1994). Sinemada yedinci adam: Türk sinemasında iç ve dış göç olayı. İzmir: Ege Yayıncılık.
- Martin, N. ve Nakayama, T. (2010). Intercultural communication in contexts. New York: Mcgraw-Hill.
- Ölçekçi, H. (2007). Kazakistan’da Sovyet insanı oluşturma süreci. Ankara: Birlik Yayınları.
- Öztürk, S. (2013). Filmlerle iletişim ve yabancılaşma. İstanbul Üniv. İletişim Fakültesi Dergisi, S.75, 143-175.
- Pudowkın, W. (1995). Sinemanın temel ilkeleri. (N. Özön, Çev.) Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Sarı, Ç. (2016). Özgürlüğün olmadığı yerde hakikat nedir ki? Moment Dergi, Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, S.2, 508-511.
- Sarı, E. (2004/3). Kültürlerarası iletişim: Temeller, gelişmeler, yaklaşımlar. Folklor/Edebiyat, 3-4.
- Scognamillo, G. (2010). Türk sinema tarihi, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Suppan, Ş. (2008). Kültürlerarası diyalogun geliştirilmesinde tiyatro yoluyla iletişim. Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölüm Dergisi, 97-98.
- Şener, E. (1976). Yeşilçam ve Türk sineması. İstanbul: Koza Yayınları.
- Teksoy, R. (2009). Sinema tarihi Cilt-1. İstanbul: Oğlak Yayınları.
- Turan, K. (1997). Almanya’da Türk olmak. Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı.
- Turan, Ö. (1997). Balkan Türklerinin dini meseleleri. Yeni Türkiye, Türkiye’de iç göçün değişim ve dönüşümü: Kentten kıra yöneliş. (2017). Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, S.16, 1744-1757.
- Wollen, E. (2008). Sinemada göstergeler ve anlam. İstanbul: Metis Yayınları.
- Yaren, Ö. (2015). Göçmen sinemasını yeniden düşünmek. Moment Dergi, 207-223.
- Yücel, F. (2005). Reha Erdem söyleşisi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Mithat Alam Film Merkezi.
- Yücel, F. (2009). Reha Erdem sineması: Aşk ve isyan. İstanbul: Çitlembik Yayınları.
Abstract
Turkish cinema represents a rich cultural heritage with a deep-rooted past. This journey, which began with the first Turkish film, The Fall of the Russian Monument in Ayastefanos, shot in 1914, has continued to develop over time by incorporating many periods and styles. In this context, the Yeşilçam period, which began in the 1950s, stands out as one of the golden ages of Turkish cinema. This period, full of colorful melodramas, love stories and gripping stories, brought films that brought the popularity of Turkish cinema to the peak. The Yeşilçam period brought a wide audience to cinema with characters and subjects that won the appreciation of the public, and managed to attract the attention of viewers with stories blended with social realities. In the 1990s and 2000s, it continued to create a unique atmosphere with its auteurs who had new narrative styles. This study aims to examine the identity of Reha Erdem as an auteur and evaluate his contributions to the language development of Turkish cinema. In this context, within the framework of Sarris's auteur theory, the films with the highest ratings on IMDb, A Ay (1988), Kaç Para Kaç (1999), Korkuyorum Anne (2004), Beş Vakit (2006), Hayat Var (2008) and Kosmos (2010), are analyzed to address Erdem's unique narrative language and cinematic aesthetics. The films, read within the framework of auteur criteria, reveal Erdem's contributions to the language formation process of Turkish cinema and reveal that he has created a "unique" cinematic universe. In this context, the study is aimed to contribute to academic research on cinema and language
References
- Açar, M. (2001). 90’larda Türk sineması üzerine notlar. İstanbul: Numara Hearst Yayıncılık.
- Akçura, G. (2014). Seyirci anılarında sinema. T. M. Akçura G. (Dü.) İçinde, Yüzyıllık Aşk: Türkiye'de Sinema ve Seyirci İlişkisi (S. 68-86). İstanbul: İstanbul Modern.
- Andrew, D. (2013). Sinema araştırmalarının özü ve gelişimi. (S. Aydınlı, & D. Okay, Dü) Sinecine, 4(1), 141-173.
- Aytekin, H. ve Eroğlu, İ. (2018). Bir anlatma vaadi senaryo (S. 15-50) İçinde. Sinema Dili Beyaz Perdeyi Yaratanlar, İstanbul: Su Yayınları.
- Bresson, R. (2000). Sinematograf üzerine notlar. (N. Güngörmüş, Çev.). İstanbul: Nisan Yayınları.
- Sayan-Cengiz, F. (2019). Göçmenliğe dair dönüşen temsiller ve temsilin politikası: “Almanya Acı Vatan” Ve “Duvara Karşı” filmlerinin karşılaştırmalı analizi. Opus International Journal of Society Researches, 13(19), 1202-1224.
- Cooper, R., & Sawaf, A. (1997). Liderlikte duygusal zeka. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
- Doğan, Y. (2019). Reha Erdem filmlerinde zaman uzam ve bellek üzerinden bir değerlendirme. Global Media Journal Tr Edition, 9 (18)/Spring 2019 Issue
- Evliyaoğlu, G. (1987). İletişim psikolojisi psikolojik iletişim. Ankara: Gazeteciler Cemiyeti.
- Gardner, H. (1999). Intelligence reframed: Multiple intelligences for the 21st century. New York: Basic Books.
- Geçer, E. (2023). Kültürlerarası iletişim. Ankara: Trt Yayınları.
- Goleman, D. (1998). İşbaşında duygusal zeka. İstanbul: Varlık Yayınları.
- Gökmen, E. (2018). Auteur kuramı ve bir auteur yönetmen olarak Ömer Kavur. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.58, 649-668.
- Griffiths, S. (2011). Intercultural communication competence. Canadian Center of Science and Education.
- İçduygu, A. (2017). Suriyeli sığınmacılar: Siyasallaşan bir sürecin analizi. Toplum ve Bilim, S.140, 27-41.
- Kartarı, A. (2001). Farklılıklarla yaşamak: Kültürlerarası iletişim. Ankara: Ürün Yayınları.
- Makal, A. (1994). Sinemada yedinci adam: Türk sinemasında iç ve dış göç olayı. İzmir: Ege Yayıncılık.
- Martin, N. ve Nakayama, T. (2010). Intercultural communication in contexts. New York: Mcgraw-Hill.
- Ölçekçi, H. (2007). Kazakistan’da Sovyet insanı oluşturma süreci. Ankara: Birlik Yayınları.
- Öztürk, S. (2013). Filmlerle iletişim ve yabancılaşma. İstanbul Üniv. İletişim Fakültesi Dergisi, S.75, 143-175.
- Pudowkın, W. (1995). Sinemanın temel ilkeleri. (N. Özön, Çev.) Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Sarı, Ç. (2016). Özgürlüğün olmadığı yerde hakikat nedir ki? Moment Dergi, Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, S.2, 508-511.
- Sarı, E. (2004/3). Kültürlerarası iletişim: Temeller, gelişmeler, yaklaşımlar. Folklor/Edebiyat, 3-4.
- Scognamillo, G. (2010). Türk sinema tarihi, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Suppan, Ş. (2008). Kültürlerarası diyalogun geliştirilmesinde tiyatro yoluyla iletişim. Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölüm Dergisi, 97-98.
- Şener, E. (1976). Yeşilçam ve Türk sineması. İstanbul: Koza Yayınları.
- Teksoy, R. (2009). Sinema tarihi Cilt-1. İstanbul: Oğlak Yayınları.
- Turan, K. (1997). Almanya’da Türk olmak. Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı.
- Turan, Ö. (1997). Balkan Türklerinin dini meseleleri. Yeni Türkiye, Türkiye’de iç göçün değişim ve dönüşümü: Kentten kıra yöneliş. (2017). Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, S.16, 1744-1757.
- Wollen, E. (2008). Sinemada göstergeler ve anlam. İstanbul: Metis Yayınları.
- Yaren, Ö. (2015). Göçmen sinemasını yeniden düşünmek. Moment Dergi, 207-223.
- Yücel, F. (2005). Reha Erdem söyleşisi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Mithat Alam Film Merkezi.
- Yücel, F. (2009). Reha Erdem sineması: Aşk ve isyan. İstanbul: Çitlembik Yayınları.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Movie Review |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Publication Date | June 20, 2025 |
| Submission Date | December 27, 2024 |
| Acceptance Date | March 5, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: 35 |
- Article Files