Research Article
BibTex RIS Cite

Tax Exemption in Associations Working for The Public Benefit

Year 2025, Issue: 35, 181 - 209, 20.06.2025

Safa Koçoğlu

https://doi.org/10.56597/kausbed.1617416

Abstract

Time to time, some problems may occur in sustainability of associations. The legislator tries to solve them by providing tax advantages to associations that reduce public liability by granting them the status public benefit association. The uniqueness of this study is that there have not been many publications on the subject nationally in the literature review. Therefore, explanation of methods required to be followed by association managers who wish to get the status of public benefit association is aimed in the study. Additionally, since the tax advantages of these associations are regulated by different laws, it was deemed beneficial to discuss the subject in a single text to whom it may concern. Throughout the study, suggestions are also provided for the problems encountered in practice acquisition of the status of public benefit association.

Keywords

association public benefit association public benefit tax exemption

References

  • Akipek, J.G. ve Akıntürk, T. (1998). Türk medeni hukuku, birinci cilt başlangıç hükümleri, şahsın hukuku, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
  • Akıllıoğlu, T. (1988). Kamu yararı kavramı üzerine düşünceler. Amme İdaresi Dergisi, 9(1-3), 11-22. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/13697
  • Akünal, T. (1988). Tüzel kişiler, Filiz Kitabevi.
  • Ansay, T. (1967). Adi şirket, dernek ve ticaret şirketleri, Türkiye iş bankası tesisi, Başnur Matbaası.
  • Aykul, Ö. (2023). Dernekler hukuku, Seçkin Yayıncılık.
  • Ballar, S. (2006). Dernekler hukuku, Seçkin Yayıncılık.
  • Erkilet, Ş. (1991). Vakıflar ve derneklerin vergilendirilmesi, Mars Ticaret ve Sanayi A.Ş. Matbaası. Gelir idaresi başkanlığı, derneklerin vergilendirilmesi rehberi, 27 Ağustos 2024 tarihinde https://www.siviltoplum.gov.tr/kurumlar/ siviltoplum. gov.tr/Mevzuat/Rehberler/DERN_VER_REHBER_2012.pdf. adresinden erişildi.
  • Gelir İdaresi Başkanlığı, Kurumlar Vergisi Sirküleri/2, Tarih: 14.11.2003 Sayı: KVK-2/2003-2/Dernek ve Vakıflar-1, 25 Ağustos 2024 tarihinde https://www.gib.gov.tr/node/86886. adresinden erişildi.
  • Helvacı, S. ve Erlüle, F. (2020). Medeni hukuk, (6. Bası). Legal Yayınevi.
  • HukukTurk İçtihat Programı, 25 Ağustos 2024 tarihinde https://www.hukukturk.com/ adresinden erişildi.
  • Kalenderoğlu, M. (2017). Vergi hukuku, Türk vergi sistemi, Seçkin Yayıncılık.
  • Karınca, E. (1996). Dernek hak ve özgürlüğü, yargıtay kararları meclis tutanakları ve emniyet genel müdürlüğü verileri ışığında karşılaştırmalı dernekler yasası, Adil Yayınevi.
  • Kavak, Y. (2018). Türk medenî kanunu ve dernekler kanunu çerçevesinde kurulmuş dernekler. Terazi Hukuk Dergisi, 13(144), 38-69. https://www.jurix.com.tr/article/14636?u=0&c=0
  • Kaya, C. (2011). Kamu yararı kavramına danıştay’ın bakışı, On İki Levha Yayıncılık.
  • Kazancı hukuk otomasyonu, https://www.kazanci.com.tr/
  • Köprülü, B. (1984). Medeni hukuk, genel prensipler kişinin hukuku, Acar Matbaacılık.
  • LegalBank elektronik hukuk bankası, https://legalbank.net/arama
  • Lexpera yeni nesil hukuk bilgi sistemi, https://www.lexpera.com.tr/kullanici-profili
  • Oğuzman, K., Selı̇çı̇, Ö. ve Oktay-Özdemı̇r, S. (2020). Kişiler hukuku, Filiz Kitabevi.
  • Özden, E. (2015). Vergı̇ yükümlüklerı̇ ve avantajları boyutuyla dernekler, vakıflar ve bağışçıları, Hacettepe üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü maliye anabilim dalı, doktora tezi.
  • Özkan, C. (2000). Tüm yönleriyle dernekler ve vakıflar, vergilendirmesi, muhasebesi, hukuku ve mevzuatı, Yaklaşım Yayınları.
  • Özsunay, E. (1982). Medenî hukukumuzda tüzel kişiler, Sulhi Garan Matbaası.
  • Öztan, B. (2001). Tüzel kişiler (4. Bası). Turhan Kitabevi Yayınları.
  • Saban, N. (2021). Vergi hukuku (11. Bası). Beta Yayıncılık.
  • Saka, Z. (2010). Dernekler hukuku, Vedat Kitapçılık.
  • Serozan, R. (2017). Medeni hukuk, kişiler hukuku, Vedat Kitapçılık.
  • Sivil toplumla ilişkiler genel müdürlüğü, derneğin faaliyet alanlarına göre dağılımı, 18 Temmuz 2024 tarihinde https://www.siviltoplum.gov.tr/ derneklerin-faaliyet-alanlarina-gore-dagilimi adresinden erişildi.
  • Sivil toplumla ilişkiler genel müdürlüğü, dernek sayıları 17 Temmuz 2024 tarihinde https://www.siviltoplum.gov.tr/dernek-sayilari adresinden erişildi.
  • Sivil toplumla ilişkiler genel müdürlüğü, izin almadan yardım toplama hakkına sahip kuruluşlar, 10 Temmuz 2024 tarihinde https://www.siviltoplum.gov.tr/izin-almadan-yardim-toplama-hakkina-sahip-kuruluslar adresinden erişildi.
  • Sivil toplumla ilişkiler genel müdürlüğü, kamu yararına çalışan dernekler, 23 Eylül 2024 tarihinde https://www.siviltoplum.gov.tr/kamu-yararina-calisan-dernekler adresinden erişildi.
  • Şenyüz, D., Yüce, M. ve Gerçek, A. (2022). Vergi hukuku, Ekin Basım Yayım Dağıtım.
  • Türk dil kurumu sözlüğü (TDK), 10 Temmuz 2024 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
  • Türkiye üçüncü sektör vakfı, TÜSEV. (2004). Dernek ve vakıflara ilişkin karşılaştırmalı kamu yararı raporu.
  • Türkiye üçüncü sektör vakfı, TÜSEV. (2018). Vakıf ve dernekleri ilgilendiren vergi uygulamaları ve kamu yararı statüsü, mevcut durum ve öneriler.
  • Resmi Gazete Kaynakları
  • 7338 sayılı veraset ve intikal vergisi kanunu, resmî gazete. Tarih: 15.06.1959 Sayı: 10231
  • 193 sayılı gelir vergisi kanunu, resmî gazete. Tarih: 06.01.1961 Sayı: 10700
  • 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu, Resmî Gazete. Tarih: 11.07.1964 Sayı: 11751
  • 492 sayılı Harçlar Kanunu, Resmî Gazete. Tarih: 17.07.1964 Sayı: 11756
  • 4458 sayılı Gümrük Kanunu, Resmî Gazete. Tarih: 04.11.1999 Sayı: 23866
  • 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu, Resmî Gazete. Tarih: 08.12.2001 Sayı: 24607
  • 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu, Resmî Gazete. Tarih: 21.06.2006 Sayı: 26205
  • 5253 sayılı Dernekler Kanunu, Resmî Gazete. Tarih: 23.11.2004 Sayı: 25649
  • 25772 sayılı Dernekler Yönetmeliği, Resmî Gazete. Tarih: 31.03.2005 Sayı: 25772
  • 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu, Resmî Gazete. Tarih: 02.11.1984 Sayı: 18563
  • 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu, Resmî Gazete. Tarih: 29.05.1981 Sayı: 17354

KAMU YARARINA ÇALIŞAN DERNEKLERDE VERGİ MUAFİYETİ

Year 2025, Issue: 35, 181 - 209, 20.06.2025

Safa Koçoğlu

https://doi.org/10.56597/kausbed.1617416

Abstract

Derneklerin sürdürülebilirliğinde zaman zaman bazı problemler yaşanabilmektedir. Kanun koyucu, kamunun sorumluluğunu azaltan derneklere, kamu yararına çalışan dernek statüsü vererek, vergisel avantajlar sağlayarak bu problemlere çözüm getirmeye çalışmaktadır. Literatür taramasında ulusal alanda konuya ilişkin pek fazla yayın yapılmamış olması bu çalışmanın özgünlüğüdür. Dolayısıyla kamu yararına çalışan dernek statüsüne sahip olmak isteyen dernek yöneticilerinin izlemesi gereken yolların açıklanması çalışmada hedeflenmiştir. Ayrıca bu derneklerin sahip olduğu vergisel avantajlar farklı yasalarda düzenlendiğinden konunun bir metinde ilgilisine ulaştırılmasında yarar görülmüştür. Çalışmanın bütününde kamu yararına çalışan dernekler statüsünün elde edilmesinde uygulamadaki yaşanan sorunlara öneriler de sunulmuştur.

Keywords

dernek kamu yararına çalışan dernek kamu yararı vergi muafiyeti

References

  • Akipek, J.G. ve Akıntürk, T. (1998). Türk medeni hukuku, birinci cilt başlangıç hükümleri, şahsın hukuku, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
  • Akıllıoğlu, T. (1988). Kamu yararı kavramı üzerine düşünceler. Amme İdaresi Dergisi, 9(1-3), 11-22. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/13697
  • Akünal, T. (1988). Tüzel kişiler, Filiz Kitabevi.
  • Ansay, T. (1967). Adi şirket, dernek ve ticaret şirketleri, Türkiye iş bankası tesisi, Başnur Matbaası.
  • Aykul, Ö. (2023). Dernekler hukuku, Seçkin Yayıncılık.
  • Ballar, S. (2006). Dernekler hukuku, Seçkin Yayıncılık.
  • Erkilet, Ş. (1991). Vakıflar ve derneklerin vergilendirilmesi, Mars Ticaret ve Sanayi A.Ş. Matbaası. Gelir idaresi başkanlığı, derneklerin vergilendirilmesi rehberi, 27 Ağustos 2024 tarihinde https://www.siviltoplum.gov.tr/kurumlar/ siviltoplum. gov.tr/Mevzuat/Rehberler/DERN_VER_REHBER_2012.pdf. adresinden erişildi.
  • Gelir İdaresi Başkanlığı, Kurumlar Vergisi Sirküleri/2, Tarih: 14.11.2003 Sayı: KVK-2/2003-2/Dernek ve Vakıflar-1, 25 Ağustos 2024 tarihinde https://www.gib.gov.tr/node/86886. adresinden erişildi.
  • Helvacı, S. ve Erlüle, F. (2020). Medeni hukuk, (6. Bası). Legal Yayınevi.
  • HukukTurk İçtihat Programı, 25 Ağustos 2024 tarihinde https://www.hukukturk.com/ adresinden erişildi.
  • Kalenderoğlu, M. (2017). Vergi hukuku, Türk vergi sistemi, Seçkin Yayıncılık.
  • Karınca, E. (1996). Dernek hak ve özgürlüğü, yargıtay kararları meclis tutanakları ve emniyet genel müdürlüğü verileri ışığında karşılaştırmalı dernekler yasası, Adil Yayınevi.
  • Kavak, Y. (2018). Türk medenî kanunu ve dernekler kanunu çerçevesinde kurulmuş dernekler. Terazi Hukuk Dergisi, 13(144), 38-69. https://www.jurix.com.tr/article/14636?u=0&c=0
  • Kaya, C. (2011). Kamu yararı kavramına danıştay’ın bakışı, On İki Levha Yayıncılık.
  • Kazancı hukuk otomasyonu, https://www.kazanci.com.tr/
  • Köprülü, B. (1984). Medeni hukuk, genel prensipler kişinin hukuku, Acar Matbaacılık.
  • LegalBank elektronik hukuk bankası, https://legalbank.net/arama
  • Lexpera yeni nesil hukuk bilgi sistemi, https://www.lexpera.com.tr/kullanici-profili
  • Oğuzman, K., Selı̇çı̇, Ö. ve Oktay-Özdemı̇r, S. (2020). Kişiler hukuku, Filiz Kitabevi.
  • Özden, E. (2015). Vergı̇ yükümlüklerı̇ ve avantajları boyutuyla dernekler, vakıflar ve bağışçıları, Hacettepe üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü maliye anabilim dalı, doktora tezi.
  • Özkan, C. (2000). Tüm yönleriyle dernekler ve vakıflar, vergilendirmesi, muhasebesi, hukuku ve mevzuatı, Yaklaşım Yayınları.
  • Özsunay, E. (1982). Medenî hukukumuzda tüzel kişiler, Sulhi Garan Matbaası.
  • Öztan, B. (2001). Tüzel kişiler (4. Bası). Turhan Kitabevi Yayınları.
  • Saban, N. (2021). Vergi hukuku (11. Bası). Beta Yayıncılık.
  • Saka, Z. (2010). Dernekler hukuku, Vedat Kitapçılık.
  • Serozan, R. (2017). Medeni hukuk, kişiler hukuku, Vedat Kitapçılık.
  • Sivil toplumla ilişkiler genel müdürlüğü, derneğin faaliyet alanlarına göre dağılımı, 18 Temmuz 2024 tarihinde https://www.siviltoplum.gov.tr/ derneklerin-faaliyet-alanlarina-gore-dagilimi adresinden erişildi.
  • Sivil toplumla ilişkiler genel müdürlüğü, dernek sayıları 17 Temmuz 2024 tarihinde https://www.siviltoplum.gov.tr/dernek-sayilari adresinden erişildi.
  • Sivil toplumla ilişkiler genel müdürlüğü, izin almadan yardım toplama hakkına sahip kuruluşlar, 10 Temmuz 2024 tarihinde https://www.siviltoplum.gov.tr/izin-almadan-yardim-toplama-hakkina-sahip-kuruluslar adresinden erişildi.
  • Sivil toplumla ilişkiler genel müdürlüğü, kamu yararına çalışan dernekler, 23 Eylül 2024 tarihinde https://www.siviltoplum.gov.tr/kamu-yararina-calisan-dernekler adresinden erişildi.
  • Şenyüz, D., Yüce, M. ve Gerçek, A. (2022). Vergi hukuku, Ekin Basım Yayım Dağıtım.
  • Türk dil kurumu sözlüğü (TDK), 10 Temmuz 2024 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
  • Türkiye üçüncü sektör vakfı, TÜSEV. (2004). Dernek ve vakıflara ilişkin karşılaştırmalı kamu yararı raporu.
  • Türkiye üçüncü sektör vakfı, TÜSEV. (2018). Vakıf ve dernekleri ilgilendiren vergi uygulamaları ve kamu yararı statüsü, mevcut durum ve öneriler.
  • Resmi Gazete Kaynakları
  • 7338 sayılı veraset ve intikal vergisi kanunu, resmî gazete. Tarih: 15.06.1959 Sayı: 10231
  • 193 sayılı gelir vergisi kanunu, resmî gazete. Tarih: 06.01.1961 Sayı: 10700
  • 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu, Resmî Gazete. Tarih: 11.07.1964 Sayı: 11751
  • 492 sayılı Harçlar Kanunu, Resmî Gazete. Tarih: 17.07.1964 Sayı: 11756
  • 4458 sayılı Gümrük Kanunu, Resmî Gazete. Tarih: 04.11.1999 Sayı: 23866
  • 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu, Resmî Gazete. Tarih: 08.12.2001 Sayı: 24607
  • 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu, Resmî Gazete. Tarih: 21.06.2006 Sayı: 26205
  • 5253 sayılı Dernekler Kanunu, Resmî Gazete. Tarih: 23.11.2004 Sayı: 25649
  • 25772 sayılı Dernekler Yönetmeliği, Resmî Gazete. Tarih: 31.03.2005 Sayı: 25772
  • 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu, Resmî Gazete. Tarih: 02.11.1984 Sayı: 18563
  • 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu, Resmî Gazete. Tarih: 29.05.1981 Sayı: 17354
There are 46 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Law in Context (Other)
Journal Section Research Articles
Authors

Safa Koçoğlu 0000-0003-2203-8424

Publication Date June 20, 2025
Submission Date January 10, 2025
Acceptance Date March 19, 2025
Published in Issue Year 2025 Issue: 35

Cite

APA Koçoğlu, S. (2025). KAMU YARARINA ÇALIŞAN DERNEKLERDE VERGİ MUAFİYETİ. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(35), 181-209. https://doi.org/10.56597/kausbed.1617416
 Download Cover Image