Research Article
BibTex RIS Cite

Sosyal Medya Kullanım Yoğunluğunun, Çevrimiçi Sosyal Karşılaştırmanın ve Psikolojik Sağlamlığın Çevrimiçi Alışveriş Bağımlılığı Üzerindeki Rolü

Year 2025, Volume: 17 Issue: 32, 52 - 71, 30.05.2025

İlknur Saral

https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1640709

Abstract

Amaç: Bu araştırmada kadın tüketicilerin çevrimiçi alışveriş bağımlılıklarında sosyal medya kullanım yoğunluklarının, çevrimiçi sosyal karşılaştırmalarının ve psikolojik sağlamlıklarının rolünü incelemek amaçlanmıştır.
Tasarım/Yöntem: Çalışmanın örneklemine sosyal medya kullanan ve çevrimiçi alışveriş yapan 400 kadın dâhil edilmiştir. Kolayda örnekleme ve gözatım metodu ile veriler toplanmıştır. Kısmi en küçük kareler yapısal eşitlik modellemesi (PLS-SEM) ile geçerlik, güvenilirlik analizleri ve hipotez testleri yapılmıştır.
Bulgular: Çevrimiçi alışveriş bağımlılığı üzerinde sosyal medya kullanım yoğunluğunun ve çevrimiçi sosyal karşılaştırmanın olumlu yönde bir etkisi tespit edilirken, psikolojik sağlamlığın etkisi bulunmamıştır. Sosyal medya kullanım yoğunluğunun çevrimiçi sosyal karşılaştırma ve psikolojik sağlamlık üzerinde olumlu yönde bir etkisi ortaya çıkmıştır. Çevrimiçi sosyal karşılaştırmanın psikolojik sağlamlık üzerinde negatif yönde bir etkisi tespit edilmiştir. Sosyal medya kullanım yoğunluğunun çevrimiçi alışveriş bağımlılığı ve psikolojik sağlamlık üzerine etkisinde çevrimiçi sosyal karşılaştırmanın aracılık etkisi bulunmuştur.
Sınırlılıklar: Çalışma sadece kadın tüketiciler üzerinde yapılmıştır. Dolayısıyla, çalışmanın bulguları cinsiyet açısından bir kısıta sahiptir.
Özgünlük/Değer: Literatürde sınırlı bir şekilde incenelen çevrimiçi alışveriş bağımlılığının Sosyal Karşılaştırma Teorisi temel alınarak çevrimiçi sosyal karşılaştırma, sosyal medya kullanım yoğunluğu ve psikolojik sağlamlık açısından incelenmesi pazarlama alanındaki literatürü genişleterek ilgili teoriye ve uygulamaya yönelik katkı sağlayabilecektir. Kadın tüketicilerin çevrimiçi alışveriş bağımlılıklarını ele alarak ulaşılan sonuçlar çalışmanın özgün değerini oluşturmaktadır.

Keywords

Çevrimiçi alışveriş bağımlılığı sosyal medya kullanım yoğunluğu çevrimiçi sosyal karşılaştırma psikolojik sağlamlık

References

  • Ahern, N. R., Kiehl, E. M., Lou Sole, M., & Byers, J. (2006). A review of instruments measuring resilience. Issues in Comprehensive Pediatric Nursing, 29(2), 103-125. https://doi.org/10.1080/01460860600677643
  • Allahvirdie Rezaieh, S., Ghorbani, N., & Farahani, H. (2023). Mediating role of splitting in relation to attachment styles and shopping addiction. Frontiers in Psychology, 14(1249591). https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1249591
  • Andreassen, C. S., Griffiths, M. D., Pallesen, S., Bilder, R. M., Torsheim, T., & Aboujaoude, E. (2015). The Bergen shopping addiction scale: Reliability and validity of a brief screening test. Frontiers in Psychology, 6, 1374. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.01374
  • Aydoğan, A. (2021). Şehirdeki yeşil alan, dışarıda geçirilen zaman, sosyal medya bağımlılığı ile psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
  • Bleuler, E. (1924). Textbook of psychiatry. Macmillan.
  • Boer, M., Stevens, G., Finkenauer, C., & van den Eijnden, R. (2020). Attention deficit hyperactivity disorder‐symptoms, social media use intensity, and social media use problems in adolescents: Investigating directionality. Child Development, 91(4), e853-e865. https://doi.org/10.1111/cdev.13334
  • Boer, M., Stevens, G. W., Finkenauer, C., de Looze, M. E., & van den Eijnden, R. J. (2021). Social media use intensity, social media use problems, and mental health among adolescents: Investigating directionality and mediating processes. Computers in Human Behavior, 116, 106645. https://doi.org/10.1016/j.chb.2020.106645
  • Bozdağ, Y., & Alkar, Ö. Y. (2018). Bergen Alışveriş Bağımlılığı Ölçeği’nin kompülsif çevrimiçi satın alma davranışına uyarlanması. Bağımlılık Dergisi, 19(2), 23-34.
  • Brown, R. I. F. (1993). Some contributions of the study of gambling to the study of other addictions. In W. R. Eadington & J. Cornelius (Eds.), Gambling behavior and problem gambling (pp. 241-272). University of Nevada Press.
  • Chen, Y., Harper, F. M., Konstan, J., & Li, S. X. (2010). Social comparisons and contributions to online communities: A field experiment on movielens. American Economic Review, 100(4), 1358-1398.
  • Child, D. (2006). The essentials of factor analysis (Third Ed). Continuum.
  • Cicchetti, D. (2010). Resilience under conditions of extreme stress: A multilevel perspective. World Psychiatry, 9(3), 145. https://doi.org/10.1002/j.2051-5545.2010.tb00297.x
  • Clark, M., & Calleja, K. (2008). Shopping addiction: A preliminary investigation among Maltese university students. Addiction Research & Theory, 16(6), 633-649. https://doi.org/10.1080/16066350801890050
  • Daniel, B., & Wassell, S. (2002). The school years: Assessing and promoting resilience in vulnerable children 3. Jessica Kingsley Publishers.
  • Demirel, A. C., & Tapan, M. G. (2023). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya ve kompulsif çevrimiçi alışveriş bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 12(1), 60-78. https://doi.org/10.15869/itobiad.1147669
  • Dijkstra, P., Gibbons, F. X., & Buunk, A. P. (2010). Social comparison theory. In J. E. Maddux & J. Price Tangney (Eds.), Social psychological foundations of clinical psychology (pp. 195-211). Guilford Press.
  • Doğan, N., & Başokçu, T. O. (2010). İstatistik tutum ölçeği için uygulanan faktör analizi ve aşamalı kümeleme analizi sonuçlarının karşılaştırılması. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 1(2), 65-71.
  • Doğan, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102.
  • Ægisdóttir, S., Gerstein, L. H., & Çinarbaş, D. C. (2008). Methodological issues in cross-cultural counseling research: Equivalence, bias, and translations. The Counseling Psychologist, 36(2), 188-219. https://doi.org/10.1177/0011000007305384
  • Ellison, N. B., & Boyd, D. (2013). Sociality through social network sites. In W. H. Dutton (Ed.), The Oxford handbook of internet studies (pp. 151-172). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199589074.013.0008.
  • Faber, R. J. (1992). Money changes everything: Compulsive buying from a biopsychosocial perspective. American Behavioral Scientist, 35(6), 809-819. https://doi.org/10.1177/0002764292035006015
  • Festinger, L. (1957). Social comparison theory. Selective Exposure Theory, 16(401), 3.
  • Froget, J. R. L., Baghestan, A. G., & Asfaranjan, Y. S. (2013). A uses and gratification perspective on social media usage and online marketing. Middle-East Journal of Scientific Research, 15(1), 134- 145. https://doi.org/10.5829/idosi.mejsr.2013.15.1.2127
  • Gegez, A. E. (2019). Pazarlama araştırmaları (6. baskı). Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. Griffiths, M. D. (1996). Nicotine, tobacco and addiction. Nature, 384(18). https://doi.org/10.1038/384018a0
  • Griffiths, M. D., Pontes, H. M., & Kuss, D. J. (2016). Online addictions: Conceptualizations, debates, and controversies. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 3(2), 1-14.
  • Griffiths, M. (2002). Gambling and gaming addictions in adolescence. British Psychological Society/Blackwells.
  • Günüç, S., & Doğan Keskin, A. (2016). Online shopping addiction: Symptoms, causes and effects. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 3(3), 53-364. https://doi.org/10.15805/addicta.2016.3.0104
  • Gürbüz, S., & Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe-yöntem-analiz. Seçkin Kitabevi.
  • Hair Jr, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., Sarstedt, M., Danks, N. P., & Ray, S. (2021). Partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM) using R: A workbook. Springer Nature.
  • Hair Jr, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., Sarstedt, M. (2017). Primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM) (2. baskı). Sage Publications.
  • Hair, J. F., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2011). PLS-SEM: Indeed a silver bullet. Journal of Marketing Theory and Practice, 19(2), 139-152. https://doi.org/10.2753/MTP1069-6679190202
  • Hair, J. F., Risher, J. J., Sarstedt, M., & Ringle, C. M. (2019). When to use and how to report the results of PLS-SEM. European Business Review, 31(1), 2-24. https://doi.org/10.1108/EBR-11-2018- 0203
  • Hartston, H. (2012). The case for compulsive shopping as an addiction. Journal of Psychoactive Drugs, 44(1), 64-67. https://doi.org/10.1080/02791072.2012.660110
  • Henseler, J., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2015). A new criterion for assessing discriminant validity in variance-based structural equation modeling. Journal of The Academy of Marketing Science, 43, 115-135. https://doi.org/10.1007/s11747-014-0403-8
  • Herrman, H., Stewart, D. E., Diaz-Granados, N., Berger, E. L., Jackson, B., & Yuen, T. (2011). What is resilience? The Canadian Journal of Psychiatry, 56(5), 258-265. https://doi.org/10.1177/070674371105600504
  • Hou, X. L., Wang, H. Z., Guo, C., Gaskin, J., Rost, D. H., & Wang, J. L. (2017). Psychological resilience can help combat the effect of stress on problematic social networking site usage. Personality and Individual Differences, 109, 61-66. https://doi.org/10.1016/j.paid.2016.12.048
  • İlban, M. O., & Güleç, E. (2018). Sosyal medyanın turistik deneyim üzerindeki etkisini belirlemede sosyal medya kullanma yoğunluğunun aracı rolü. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 15(1), 57- 73. https://doi.org/10.24010/soid.415340
  • Jensen, M. P., Keefe, F. J., Lefebvre, J. C., Romano, J. M., & Turner, J. A. (2003). One-and two-item measures of pain beliefs and coping strategies. Pain, 104(3), 453-469. https://doi.org/10.1016/S0304-3959(03)00076-9
  • Jhamb, D., & Mittal, A. (2022). How do possessiveness, nongenerosity and envy in young female consumers convert into shopping addiction? Journal of Consumer Behaviour, 21(4), 728-742. https://doi.org/10.1002/cb.2027
  • Jiang, Z., Zhao, X., & Li, C. (2017). Self-control predicts attentional bias assessed by online shopping- related Stroop in high online shopping addiction tendency college students. Comprehensive Psychiatry, 75, 14-21. https://doi.org/10.1016/j.comppsych.2017.02.007
  • Jurgens, M., & Helsloot, I. (2018). The effect of social media on the dynamics of (self) resilience during disasters: A literature review. Journal of Contingencies and Crisis Management, 26(1), 79-88. https://doi.org/10.1111/1468-5973.12212
  • Kaplan, A. M., & Haenlein, M. (2010). Users of the world, unite! The challenges and opportunities of Social Media. Business horizons, 53(1), 59-68. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2009.09.003
  • Kaya, İ., & Tıraş, B. (2021). Sosyal karşılaştırma, bilişsel üçlü ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkiler. International Journal of Eurasia Social Sciences (IJOESS), 12(45), 537-557. http://dx.doi.org/10.35826/ijoess.2957
  • Kimbrough, A. M., Guadagno, R. E., Muscanell, N. L., & Dill, J. (2013). Gender differences in mediated communication: Women connect more than do men. Computers in Human Behavior, 29(3), 896- 900. https://doi.org/10.1016/j.chb.2012.12.005
  • Kraepelin, E. (1915). Psychiatrie (8. baskı). Verlag Von Johann Ambrosius Barth.
  • Lee, J. K. (2022). The effects of social comparison orientation on psychological well-being in social networking sites: Serial mediation of perceived social support and self-esteem. Current Psychology, 41(9), 6247-6259. https://doi.org/10.1007/s12144-020-01114-3
  • Malhotra, N. (2023). Pazarlama araştırmaları-bir uygulamalı yönelim (Çev. Eds., Nakip, M., & Hamşıoğlu, A. B.). Palme Yayınevi.
  • Mano, R. (2020). Social media and resilience in the COVID-19 crisis. Advances in Applied Sociology, 10(11), 454. https://doi.org/10.4236/aasoci.2020.1011026
  • Maraz, A., & Costa, S. (2022). Shopping addiction. In H. M. Pontes (Ed.), Behavioral addictions: Conceptual, clinical, assessment, and treatment approaches (pp. 241-257). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-031- 04772-5_10
  • Masten, A. S., Best, K. M., & Garmezy, N. (1990). Resilience and development: Contributions from the study of children who overcome adversity. Development and Psychopathology, 2(4), 425-444. https://doi.org/10.1017/S0954579400005812
  • Murali, V., Ray, R., & Shaffiullha, M. (2012). Shopping addiction. Advances in Psychiatric Treatment, 18(4), 263-269. https://doi.org/10.1192/apt.bp.109.007880
  • Niedermoser, D. W., Petitjean, S., Schweinfurth, N., Wirz, L., Ankli, V., Schilling, H., Zueger, C., Meyer, M., Poespodihardjo, R., Wiesbeck, G., & Walter, M. (2021). Shopping addiction: A brief review. Practice Innovations, 6(3), 199–207. https://doi.org/10.1037/pri0000152
  • Nyrhinen, J., Lonka, K., Sirola, A., Ranta, M., & Wilska, T. A. (2023). Young adults' online shopping addiction: The role of self‐regulation and smartphone use. International Journal of Consumer Studies, 47(5), 1871-1884. https://doi.org/10.1111/ijcs.12961
  • O’Day, E. B., & Heimberg, R. G. (2021). Social media use, social anxiety, and loneliness: A systematic review. Computers in Human Behavior Reports, 3, 100070. https://doi.org/10.1016/j.chbr.2021.100070
  • Onat Kocabıyık, O., & Donat Bacıoğlu, S. (2022). Predictive roles of psychological resilience and coping skills on social media addiction. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 14(Ek 1), 137-146. https://doi.org/10.18863/pgy.1137812
  • Opsenica Kostić, J., Pedović, I., & Stošić, M. (2022). Predicting social media use intensity in late adolescence: The role of attachment to friends and fear of missing out. Acta psychologica, 229, 103667. https://doi.org/10.1016/j.actpsy.2022.103667
  • Ringle, C. M., Wende, S., & Becker, J-M. (2024). SmartPLS 4. Bönningstedt: SmartPLS. https://www.smartpls.com
  • Rose, S., & Dhandayudham, A. (2014). Towards an understanding of Internet-based problem shopping behaviour: The concept of online shopping addiction and its proposed predictors. Journal of Behavioral Addictions, 3(2), 83-89. https://doi.org/10.1556/jba.3.2014.003
  • Rüther, L., Jahn, J., & Marksteiner, T. (2023). # influenced! The impact of social media influencing on self-esteem and the role of social comparison and resilience. Frontiers in Psychology, 14, 1216195. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1216195
  • Sajid, S. I. (2016). Social media and its role in marketing. Bus Econ, 7(1). https://doi.org/10.4172/2151- 6219.1000203
  • Scully, M., Swords, L., & Nixon, E. (2023). Social comparisons on social media: Online appearance- related activity and body dissatisfaction in adolescent girls. Irish Journal of Psychological Medicine, 40(1), 31-42. https://doi.org/10.1017/ipm.2020.93
  • Shi, L., Ren, Z., Feng, Q., & Qiu, J. (2024). Individualized prediction of online shopping addiction from whole-brain functional connectivity. Neuropsychologia, 202, 108967. https://doi.org/10.1016/j.neuropsychologia.2024.108967
  • Siahaan, A., & Thiodore, J. (2022). Analysis influence of consumer behavior to purchase organic foods in Jakarta. In 6th international conference of food, agriculture, and natural resource (IC- FANRES 2021) (pp. 57-65). Atlantis Press.
  • Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P., & Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15, 194-200. https://doi.org/10.1080/10705500802222972
  • Suls, J., & Wheeler, L. (2012). Social comparison theory. Handbook of Theories of Social Psychology, 1, 460-482.
  • Suls, J., & Wheeler, L. (Eds.). (2013). Handbook of social comparison: Theory and research. Springer Science & Business Media.
  • Şahin, A. İ., Öztürk, İ., & Dirik, G. (2024). Çevrimiçi alışveriş bağımlılığı: Sistematik bir derleme. Bağımlılık Dergisi, 25(3), 320-335. https://doi.org/10.51982/bagimli.1390015
  • Tandon, A., Dhir, A., Talwar, S., Kaur, P., & Mäntymäki, M. (2021). Dark consequences of social media-induced fear of missing out (FoMO): Social media stalking, comparisons, and fatigue. Technological Forecasting and Social Change, 171, 120931. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2021.120931
  • Ungar, M. (Ed.). (2011). The social ecology of resilience: A handbook of theory and practice. Springer Science & Business Media.
  • Verduyn, P., Gugushvili, N., Massar, K., Täht, K., & Kross, E. (2020). Social comparison on social networking sites. Current Opinion in Psychology, 36, 32-37. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2020.04.002
  • Windle, G. (2011). What is resilience? A review and concept analysis. Reviews in Clinical Gerontology, 21(2), 152-169. doi:10.1017/S0959259810000420
  • Wirtz, B. W., Göttel, V., & Daiser, P. (2017). Social networks: Usage intensity and effects on personalized advertising. Journal of Electronic Commerce Research, 18(2).
  • Xie, L., Pinto, J., & Zhong, B. (2022). Building community resilience on social media to help recover from the COVID-19 pandemic. Computers in Human Behavior, 134, 107294. https://doi.org/10.1016/j.chb.2022.107294
  • Yakıcı, H. B. (2023). Genç yetişkinlerde kompulsif çevrimiçi satın alma davranışı ile travma sonrası bilişler ve ölüm kaygısının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
  • Yıldız, E. (2020). SmartPLS ile yapısal eşitlik modellemesi reflektif ve formatif yapılar. Seçkin Yayıncılık.
  • Yılmaz, T., İkiz, G., & Avcı, F. M. (2022). Çevrimiçi alışveriş bağımlığı ölçeğinin Türkçe psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Bağımlılık Dergisi, 23(2), 205-215. https://doi.org/10.51982/bagimli.985782
  • Zhao, H., Tian, W., & Xin, T. (2017). The development and validation of the online shopping addiction scale. Frontiers in Psychology, 8, 735. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.00735
  • Zhao, X., Lynch Jr, J. G., & Chen, Q. (2010). Reconsidering Baron and Kenny: Myths and truths about mediation analysis. Journal of Consumer Research, 37(2), 197-206. https://doi.org/10.1086/651257

The Role of Social Media Usage Intensity, Online Social Comparison, and Resilience on Online Shopping Addiction

Year 2025, Volume: 17 Issue: 32, 52 - 71, 30.05.2025

İlknur Saral

https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1640709

Abstract

Purpose: This study aimed to examine the role of social media use intensity, online social comparison, and resilience in female consumers' online shopping addiction.
Design/Methodology: The universe of the study is female consumers who use social media and shop online. 400 female consumers were reached with the convenience sampling and observation method. The measurement model and structural model were evaluated within the scope of partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM). While evaluating the structural model, boostrapping method and PLSpredict analysis were performed in the SmartPLS program.
Findings: While social media usage intensity and online social comparison had a positive effect on online shopping addiction, resilience had no effect. Social media usage intensity had a positive effect on online social comparison. No significant effect of social media usage intensity and online social comparison on resilience was found. Online social comparison mediated the effect of social media usage intensity on online shopping addiction.
Limitations: The study was conducted only on female consumers. The findings of the study have a limitation in terms of gender.
Originality/Value: Examining online shopping addiction, which has been examined in a limited way in the literature, in terms of online social comparison, social media usage intensity and resilience based on Social Comparison Theory will expand the literature in the field of marketing and contribute to the relevant theory and practice. The results obtained by addressing the online shopping addiction of female consumers constitute the original value of the study.

Keywords

Online shopping addiction social media usage intensity online social comparison resilience

References

  • Ahern, N. R., Kiehl, E. M., Lou Sole, M., & Byers, J. (2006). A review of instruments measuring resilience. Issues in Comprehensive Pediatric Nursing, 29(2), 103-125. https://doi.org/10.1080/01460860600677643
  • Allahvirdie Rezaieh, S., Ghorbani, N., & Farahani, H. (2023). Mediating role of splitting in relation to attachment styles and shopping addiction. Frontiers in Psychology, 14(1249591). https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1249591
  • Andreassen, C. S., Griffiths, M. D., Pallesen, S., Bilder, R. M., Torsheim, T., & Aboujaoude, E. (2015). The Bergen shopping addiction scale: Reliability and validity of a brief screening test. Frontiers in Psychology, 6, 1374. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.01374
  • Aydoğan, A. (2021). Şehirdeki yeşil alan, dışarıda geçirilen zaman, sosyal medya bağımlılığı ile psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
  • Bleuler, E. (1924). Textbook of psychiatry. Macmillan.
  • Boer, M., Stevens, G., Finkenauer, C., & van den Eijnden, R. (2020). Attention deficit hyperactivity disorder‐symptoms, social media use intensity, and social media use problems in adolescents: Investigating directionality. Child Development, 91(4), e853-e865. https://doi.org/10.1111/cdev.13334
  • Boer, M., Stevens, G. W., Finkenauer, C., de Looze, M. E., & van den Eijnden, R. J. (2021). Social media use intensity, social media use problems, and mental health among adolescents: Investigating directionality and mediating processes. Computers in Human Behavior, 116, 106645. https://doi.org/10.1016/j.chb.2020.106645
  • Bozdağ, Y., & Alkar, Ö. Y. (2018). Bergen Alışveriş Bağımlılığı Ölçeği’nin kompülsif çevrimiçi satın alma davranışına uyarlanması. Bağımlılık Dergisi, 19(2), 23-34.
  • Brown, R. I. F. (1993). Some contributions of the study of gambling to the study of other addictions. In W. R. Eadington & J. Cornelius (Eds.), Gambling behavior and problem gambling (pp. 241-272). University of Nevada Press.
  • Chen, Y., Harper, F. M., Konstan, J., & Li, S. X. (2010). Social comparisons and contributions to online communities: A field experiment on movielens. American Economic Review, 100(4), 1358-1398.
  • Child, D. (2006). The essentials of factor analysis (Third Ed). Continuum.
  • Cicchetti, D. (2010). Resilience under conditions of extreme stress: A multilevel perspective. World Psychiatry, 9(3), 145. https://doi.org/10.1002/j.2051-5545.2010.tb00297.x
  • Clark, M., & Calleja, K. (2008). Shopping addiction: A preliminary investigation among Maltese university students. Addiction Research & Theory, 16(6), 633-649. https://doi.org/10.1080/16066350801890050
  • Daniel, B., & Wassell, S. (2002). The school years: Assessing and promoting resilience in vulnerable children 3. Jessica Kingsley Publishers.
  • Demirel, A. C., & Tapan, M. G. (2023). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya ve kompulsif çevrimiçi alışveriş bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 12(1), 60-78. https://doi.org/10.15869/itobiad.1147669
  • Dijkstra, P., Gibbons, F. X., & Buunk, A. P. (2010). Social comparison theory. In J. E. Maddux & J. Price Tangney (Eds.), Social psychological foundations of clinical psychology (pp. 195-211). Guilford Press.
  • Doğan, N., & Başokçu, T. O. (2010). İstatistik tutum ölçeği için uygulanan faktör analizi ve aşamalı kümeleme analizi sonuçlarının karşılaştırılması. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 1(2), 65-71.
  • Doğan, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102.
  • Ægisdóttir, S., Gerstein, L. H., & Çinarbaş, D. C. (2008). Methodological issues in cross-cultural counseling research: Equivalence, bias, and translations. The Counseling Psychologist, 36(2), 188-219. https://doi.org/10.1177/0011000007305384
  • Ellison, N. B., & Boyd, D. (2013). Sociality through social network sites. In W. H. Dutton (Ed.), The Oxford handbook of internet studies (pp. 151-172). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199589074.013.0008.
  • Faber, R. J. (1992). Money changes everything: Compulsive buying from a biopsychosocial perspective. American Behavioral Scientist, 35(6), 809-819. https://doi.org/10.1177/0002764292035006015
  • Festinger, L. (1957). Social comparison theory. Selective Exposure Theory, 16(401), 3.
  • Froget, J. R. L., Baghestan, A. G., & Asfaranjan, Y. S. (2013). A uses and gratification perspective on social media usage and online marketing. Middle-East Journal of Scientific Research, 15(1), 134- 145. https://doi.org/10.5829/idosi.mejsr.2013.15.1.2127
  • Gegez, A. E. (2019). Pazarlama araştırmaları (6. baskı). Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. Griffiths, M. D. (1996). Nicotine, tobacco and addiction. Nature, 384(18). https://doi.org/10.1038/384018a0
  • Griffiths, M. D., Pontes, H. M., & Kuss, D. J. (2016). Online addictions: Conceptualizations, debates, and controversies. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 3(2), 1-14.
  • Griffiths, M. (2002). Gambling and gaming addictions in adolescence. British Psychological Society/Blackwells.
  • Günüç, S., & Doğan Keskin, A. (2016). Online shopping addiction: Symptoms, causes and effects. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 3(3), 53-364. https://doi.org/10.15805/addicta.2016.3.0104
  • Gürbüz, S., & Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe-yöntem-analiz. Seçkin Kitabevi.
  • Hair Jr, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., Sarstedt, M., Danks, N. P., & Ray, S. (2021). Partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM) using R: A workbook. Springer Nature.
  • Hair Jr, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., Sarstedt, M. (2017). Primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM) (2. baskı). Sage Publications.
  • Hair, J. F., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2011). PLS-SEM: Indeed a silver bullet. Journal of Marketing Theory and Practice, 19(2), 139-152. https://doi.org/10.2753/MTP1069-6679190202
  • Hair, J. F., Risher, J. J., Sarstedt, M., & Ringle, C. M. (2019). When to use and how to report the results of PLS-SEM. European Business Review, 31(1), 2-24. https://doi.org/10.1108/EBR-11-2018- 0203
  • Hartston, H. (2012). The case for compulsive shopping as an addiction. Journal of Psychoactive Drugs, 44(1), 64-67. https://doi.org/10.1080/02791072.2012.660110
  • Henseler, J., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2015). A new criterion for assessing discriminant validity in variance-based structural equation modeling. Journal of The Academy of Marketing Science, 43, 115-135. https://doi.org/10.1007/s11747-014-0403-8
  • Herrman, H., Stewart, D. E., Diaz-Granados, N., Berger, E. L., Jackson, B., & Yuen, T. (2011). What is resilience? The Canadian Journal of Psychiatry, 56(5), 258-265. https://doi.org/10.1177/070674371105600504
  • Hou, X. L., Wang, H. Z., Guo, C., Gaskin, J., Rost, D. H., & Wang, J. L. (2017). Psychological resilience can help combat the effect of stress on problematic social networking site usage. Personality and Individual Differences, 109, 61-66. https://doi.org/10.1016/j.paid.2016.12.048
  • İlban, M. O., & Güleç, E. (2018). Sosyal medyanın turistik deneyim üzerindeki etkisini belirlemede sosyal medya kullanma yoğunluğunun aracı rolü. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 15(1), 57- 73. https://doi.org/10.24010/soid.415340
  • Jensen, M. P., Keefe, F. J., Lefebvre, J. C., Romano, J. M., & Turner, J. A. (2003). One-and two-item measures of pain beliefs and coping strategies. Pain, 104(3), 453-469. https://doi.org/10.1016/S0304-3959(03)00076-9
  • Jhamb, D., & Mittal, A. (2022). How do possessiveness, nongenerosity and envy in young female consumers convert into shopping addiction? Journal of Consumer Behaviour, 21(4), 728-742. https://doi.org/10.1002/cb.2027
  • Jiang, Z., Zhao, X., & Li, C. (2017). Self-control predicts attentional bias assessed by online shopping- related Stroop in high online shopping addiction tendency college students. Comprehensive Psychiatry, 75, 14-21. https://doi.org/10.1016/j.comppsych.2017.02.007
  • Jurgens, M., & Helsloot, I. (2018). The effect of social media on the dynamics of (self) resilience during disasters: A literature review. Journal of Contingencies and Crisis Management, 26(1), 79-88. https://doi.org/10.1111/1468-5973.12212
  • Kaplan, A. M., & Haenlein, M. (2010). Users of the world, unite! The challenges and opportunities of Social Media. Business horizons, 53(1), 59-68. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2009.09.003
  • Kaya, İ., & Tıraş, B. (2021). Sosyal karşılaştırma, bilişsel üçlü ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkiler. International Journal of Eurasia Social Sciences (IJOESS), 12(45), 537-557. http://dx.doi.org/10.35826/ijoess.2957
  • Kimbrough, A. M., Guadagno, R. E., Muscanell, N. L., & Dill, J. (2013). Gender differences in mediated communication: Women connect more than do men. Computers in Human Behavior, 29(3), 896- 900. https://doi.org/10.1016/j.chb.2012.12.005
  • Kraepelin, E. (1915). Psychiatrie (8. baskı). Verlag Von Johann Ambrosius Barth.
  • Lee, J. K. (2022). The effects of social comparison orientation on psychological well-being in social networking sites: Serial mediation of perceived social support and self-esteem. Current Psychology, 41(9), 6247-6259. https://doi.org/10.1007/s12144-020-01114-3
  • Malhotra, N. (2023). Pazarlama araştırmaları-bir uygulamalı yönelim (Çev. Eds., Nakip, M., & Hamşıoğlu, A. B.). Palme Yayınevi.
  • Mano, R. (2020). Social media and resilience in the COVID-19 crisis. Advances in Applied Sociology, 10(11), 454. https://doi.org/10.4236/aasoci.2020.1011026
  • Maraz, A., & Costa, S. (2022). Shopping addiction. In H. M. Pontes (Ed.), Behavioral addictions: Conceptual, clinical, assessment, and treatment approaches (pp. 241-257). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-031- 04772-5_10
  • Masten, A. S., Best, K. M., & Garmezy, N. (1990). Resilience and development: Contributions from the study of children who overcome adversity. Development and Psychopathology, 2(4), 425-444. https://doi.org/10.1017/S0954579400005812
  • Murali, V., Ray, R., & Shaffiullha, M. (2012). Shopping addiction. Advances in Psychiatric Treatment, 18(4), 263-269. https://doi.org/10.1192/apt.bp.109.007880
  • Niedermoser, D. W., Petitjean, S., Schweinfurth, N., Wirz, L., Ankli, V., Schilling, H., Zueger, C., Meyer, M., Poespodihardjo, R., Wiesbeck, G., & Walter, M. (2021). Shopping addiction: A brief review. Practice Innovations, 6(3), 199–207. https://doi.org/10.1037/pri0000152
  • Nyrhinen, J., Lonka, K., Sirola, A., Ranta, M., & Wilska, T. A. (2023). Young adults' online shopping addiction: The role of self‐regulation and smartphone use. International Journal of Consumer Studies, 47(5), 1871-1884. https://doi.org/10.1111/ijcs.12961
  • O’Day, E. B., & Heimberg, R. G. (2021). Social media use, social anxiety, and loneliness: A systematic review. Computers in Human Behavior Reports, 3, 100070. https://doi.org/10.1016/j.chbr.2021.100070
  • Onat Kocabıyık, O., & Donat Bacıoğlu, S. (2022). Predictive roles of psychological resilience and coping skills on social media addiction. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 14(Ek 1), 137-146. https://doi.org/10.18863/pgy.1137812
  • Opsenica Kostić, J., Pedović, I., & Stošić, M. (2022). Predicting social media use intensity in late adolescence: The role of attachment to friends and fear of missing out. Acta psychologica, 229, 103667. https://doi.org/10.1016/j.actpsy.2022.103667
  • Ringle, C. M., Wende, S., & Becker, J-M. (2024). SmartPLS 4. Bönningstedt: SmartPLS. https://www.smartpls.com
  • Rose, S., & Dhandayudham, A. (2014). Towards an understanding of Internet-based problem shopping behaviour: The concept of online shopping addiction and its proposed predictors. Journal of Behavioral Addictions, 3(2), 83-89. https://doi.org/10.1556/jba.3.2014.003
  • Rüther, L., Jahn, J., & Marksteiner, T. (2023). # influenced! The impact of social media influencing on self-esteem and the role of social comparison and resilience. Frontiers in Psychology, 14, 1216195. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1216195
  • Sajid, S. I. (2016). Social media and its role in marketing. Bus Econ, 7(1). https://doi.org/10.4172/2151- 6219.1000203
  • Scully, M., Swords, L., & Nixon, E. (2023). Social comparisons on social media: Online appearance- related activity and body dissatisfaction in adolescent girls. Irish Journal of Psychological Medicine, 40(1), 31-42. https://doi.org/10.1017/ipm.2020.93
  • Shi, L., Ren, Z., Feng, Q., & Qiu, J. (2024). Individualized prediction of online shopping addiction from whole-brain functional connectivity. Neuropsychologia, 202, 108967. https://doi.org/10.1016/j.neuropsychologia.2024.108967
  • Siahaan, A., & Thiodore, J. (2022). Analysis influence of consumer behavior to purchase organic foods in Jakarta. In 6th international conference of food, agriculture, and natural resource (IC- FANRES 2021) (pp. 57-65). Atlantis Press.
  • Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P., & Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15, 194-200. https://doi.org/10.1080/10705500802222972
  • Suls, J., & Wheeler, L. (2012). Social comparison theory. Handbook of Theories of Social Psychology, 1, 460-482.
  • Suls, J., & Wheeler, L. (Eds.). (2013). Handbook of social comparison: Theory and research. Springer Science & Business Media.
  • Şahin, A. İ., Öztürk, İ., & Dirik, G. (2024). Çevrimiçi alışveriş bağımlılığı: Sistematik bir derleme. Bağımlılık Dergisi, 25(3), 320-335. https://doi.org/10.51982/bagimli.1390015
  • Tandon, A., Dhir, A., Talwar, S., Kaur, P., & Mäntymäki, M. (2021). Dark consequences of social media-induced fear of missing out (FoMO): Social media stalking, comparisons, and fatigue. Technological Forecasting and Social Change, 171, 120931. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2021.120931
  • Ungar, M. (Ed.). (2011). The social ecology of resilience: A handbook of theory and practice. Springer Science & Business Media.
  • Verduyn, P., Gugushvili, N., Massar, K., Täht, K., & Kross, E. (2020). Social comparison on social networking sites. Current Opinion in Psychology, 36, 32-37. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2020.04.002
  • Windle, G. (2011). What is resilience? A review and concept analysis. Reviews in Clinical Gerontology, 21(2), 152-169. doi:10.1017/S0959259810000420
  • Wirtz, B. W., Göttel, V., & Daiser, P. (2017). Social networks: Usage intensity and effects on personalized advertising. Journal of Electronic Commerce Research, 18(2).
  • Xie, L., Pinto, J., & Zhong, B. (2022). Building community resilience on social media to help recover from the COVID-19 pandemic. Computers in Human Behavior, 134, 107294. https://doi.org/10.1016/j.chb.2022.107294
  • Yakıcı, H. B. (2023). Genç yetişkinlerde kompulsif çevrimiçi satın alma davranışı ile travma sonrası bilişler ve ölüm kaygısının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
  • Yıldız, E. (2020). SmartPLS ile yapısal eşitlik modellemesi reflektif ve formatif yapılar. Seçkin Yayıncılık.
  • Yılmaz, T., İkiz, G., & Avcı, F. M. (2022). Çevrimiçi alışveriş bağımlığı ölçeğinin Türkçe psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Bağımlılık Dergisi, 23(2), 205-215. https://doi.org/10.51982/bagimli.985782
  • Zhao, H., Tian, W., & Xin, T. (2017). The development and validation of the online shopping addiction scale. Frontiers in Psychology, 8, 735. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.00735
  • Zhao, X., Lynch Jr, J. G., & Chen, Q. (2010). Reconsidering Baron and Kenny: Myths and truths about mediation analysis. Journal of Consumer Research, 37(2), 197-206. https://doi.org/10.1086/651257
There are 78 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Strategy, Management and Organisational Behaviour (Other)
Journal Section RESEARCH PAPERS
Authors

İlknur Saral 0000-0002-9099-9633

Publication Date May 30, 2025
Submission Date February 15, 2025
Acceptance Date April 28, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 17 Issue: 32

Cite

APA Saral, İ. (2025). Sosyal Medya Kullanım Yoğunluğunun, Çevrimiçi Sosyal Karşılaştırmanın ve Psikolojik Sağlamlığın Çevrimiçi Alışveriş Bağımlılığı Üzerindeki Rolü. Akademik Araştırmalar Ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 17(32), 52-71. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1640709
AMA Saral İ. Sosyal Medya Kullanım Yoğunluğunun, Çevrimiçi Sosyal Karşılaştırmanın ve Psikolojik Sağlamlığın Çevrimiçi Alışveriş Bağımlılığı Üzerindeki Rolü. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD). May 2025;17(32):52-71. doi:10.20990/kilisiibfakademik.1640709
Chicago Saral, İlknur. “Sosyal Medya Kullanım Yoğunluğunun, Çevrimiçi Sosyal Karşılaştırmanın Ve Psikolojik Sağlamlığın Çevrimiçi Alışveriş Bağımlılığı Üzerindeki Rolü”. Akademik Araştırmalar Ve Çalışmalar Dergisi (AKAD) 17, no. 32 (May 2025): 52-71. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1640709.
EndNote Saral İ (May 1, 2025) Sosyal Medya Kullanım Yoğunluğunun, Çevrimiçi Sosyal Karşılaştırmanın ve Psikolojik Sağlamlığın Çevrimiçi Alışveriş Bağımlılığı Üzerindeki Rolü. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD) 17 32 52–71.
IEEE İ. Saral, “Sosyal Medya Kullanım Yoğunluğunun, Çevrimiçi Sosyal Karşılaştırmanın ve Psikolojik Sağlamlığın Çevrimiçi Alışveriş Bağımlılığı Üzerindeki Rolü”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), vol. 17, no. 32, pp. 52–71, 2025, doi: 10.20990/kilisiibfakademik.1640709.
ISNAD Saral, İlknur. “Sosyal Medya Kullanım Yoğunluğunun, Çevrimiçi Sosyal Karşılaştırmanın Ve Psikolojik Sağlamlığın Çevrimiçi Alışveriş Bağımlılığı Üzerindeki Rolü”. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD) 17/32 (May 2025), 52-71. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1640709.
JAMA Saral İ. Sosyal Medya Kullanım Yoğunluğunun, Çevrimiçi Sosyal Karşılaştırmanın ve Psikolojik Sağlamlığın Çevrimiçi Alışveriş Bağımlılığı Üzerindeki Rolü. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD). 2025;17:52–71.
MLA Saral, İlknur. “Sosyal Medya Kullanım Yoğunluğunun, Çevrimiçi Sosyal Karşılaştırmanın Ve Psikolojik Sağlamlığın Çevrimiçi Alışveriş Bağımlılığı Üzerindeki Rolü”. Akademik Araştırmalar Ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), vol. 17, no. 32, 2025, pp. 52-71, doi:10.20990/kilisiibfakademik.1640709.
Vancouver Saral İ. Sosyal Medya Kullanım Yoğunluğunun, Çevrimiçi Sosyal Karşılaştırmanın ve Psikolojik Sağlamlığın Çevrimiçi Alışveriş Bağımlılığı Üzerindeki Rolü. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD). 2025;17(32):52-71.
 Download Cover Image

27984
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.