Research Article
BibTex RIS Cite

Mogan Gölü Havzası’ndaki (Ankara, Türkiye) Derelerin Yüzey Suyu Kalite Parametrelerinin Belirlenmesi

Year 2024, Volume: 10 Issue: 2, 81 - 93, 25.08.2024

Dijar Latifi , Serap Pulatsü

https://doi.org/10.17216/limnofish.1400821

Abstract

Bu araştırmada, Ankara açısından rekreaktif öneme sahip Mogan Gölü’nü besleyen Başpınar, Gölcük, Sukesen, Yavrucak Derelerinin yüzey suyu kalite parametrelerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bulgular ışığında; a) Her bir derenin üç aya ilişkin ortalama parametre değerlerine göre sıralaması; AKM ve TOC için: Gölcük>Başpınar>Sukesen>Yavrucak; TN için: Başpınar>Gölcük>Sukesen>Yavrucak; TP için: Gölcük>Sukesen> Başpınar >Yavrucak olarak belirlenmiştir, b) Çözünmüş oksijen değerlerine göre Sukesen ve Yavrucak Dereleri, pH değerleri açısından tüm dere suları I. Sınıf, toplam fosfor açısından ise III. Sınıf su kalitesine sahiptir, c) TP, TOC’un Başpınar ve Sukesen Deresi’ne gerek yerleşim yerlerinden gerekse tarımsal aktivitelerden ulaşan atık sular tarafından kontrol edildiği, tarımsal faaliyetlerden köken alan atık suların ise, Gölcük ve Yavrucak Dere’lerinde olduğu gibi ÇO, TN ve AKM düzeylerinden doğrudan sorumlu olduğu saptanmıştır. Bu bağlamda, birden çok stres etkenine maruz kalan havzadaki dört dereye ilişkin yüksek TP, TN ve TOC değerlerinin izlenmesi, bu derelerin su kalitesini korumak ve Mogan Gölü’nün ötrofikasyonundaki katkılarını kontrol etmek açısından önem taşımaktadır.

Keywords

Su kalite parametreleri besin elementleri askıda katı maddeler dereler

References

  • Anonymous. 2013. Eğirdir Gölü’nde Kirlilik Durumu ve Kirlilik Kaynakları Modelleme Çalışması. Yedi Renkli Göle Yedi Renkli Hayat Projesi (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), İstanbul, Türkiye. 36 s.
  • Anonymous. 2017. Göller ve Sulak Alanlar Eylem Planı. 2017-2023. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Ankara (in Turkish). 194 s.
  • Anonymous. 2022. Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi Yönetim Planı. [Erişim tarihi: 8 Temmuz 2022]. Erişim Adresi: http://webdosya.csb.gov.tr/db/tabiat/editordosya/golbasi¬¬_yonetim_planı (in Turkish). 130 s.
  • Anonymous. 2023. 2022 Yılı Yağış Değerlendirmesi. [Erişim tarihi: 18 Ocak 2023]. Erişim Adresi: http://mgm.gov.tr/FILES/arastirma/yagis-degerlendirmesi/2022
  • Atıcı, A. A., Sepil, A. & Şen, F. 2021. Van Gölü Havzası tuzlu sularının su kalitesi özellikleri ve ağır metal kirlilik indeksinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Derg. 8 (2):285-294. doi: 10.20289/zfdergi.750813
  • Barakat AA, El Baghdadia M, Raisa J, Aghezzafb B, Slassi M. 2016. Assessment of spatial and seasonal water quality variation of Oum Er Rbia River (Morocco) using multivariate statistical techniques. International Soil and Water Conservation Res. 4:284–292. doi: 10.1016/j.iswcr.2016.11.002
  • Baytaşoğlu H, Şen B. 2015. Keban Baraj Gölü’ne dökülen Haringet Çayı’nın su kalite özelliği üzerine bir araştırma. Fırat University Journal of Sci. 27 (2):17-28.
  • Boran M, Sivri N. 2001. Trabzon (Türkiye) İl sınırları içerisinde bulunan Solaklı ve Sürmene Derelerinde nütrient ve askıda katı madde yüklerinin belirlenmesi. E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sci. 18 (3-4):343–348.
  • Burnak S.L, Beklioğlu M. 2000. Macrophyte-dominated clearwater state of Lake Mogan. Turk J. Zool. 24:305-313.
  • Chambers PA, McGoldrick DJ, Brua RB, Vis C, Culp JM, Benoy GA. 2012. Development of environmental thresholds for nitrogen and phosphorus in streams. J. Environ. Qual. 41:7–20. doi: 10.2134/jeq2010.0273
  • Chounlamany V, Tanchuling MA, Inoue T. 2017. Spatial and temporal variation of water quality of a segment of Marikina River using multivariate statistical methods. Water Science & Tech. 76:1510-1522. doi: 10.2166/wst.2017.279
  • Çiçek NL, Güçlü SS, Erdoğan Ö, Küçük F. 2023. Water quality assessment of Simav River (Susurluk Basin/Turkey) according to seasons and stations. International Journal of Computational and Experimental Science and Engin. (IJCESEN), 9 (2):68-80.
  • Da LN, Quynh LTP, Binh PTX, Thuy DT, Thu TH, Hai NT, Huong N.T.A. 2020. Establishing an empirical equation for the relationship between total suspended solids and total phosphorus concentrations in the downstream Red River water. Vietnam Journal of Marine Science and Tech. 20 (3):325–332. doi: 10.15625/1859-3097/20/3/14789
  • Fakıoğlu Ö, Pulatsü S. 2005. Mogan Gölü’nde (Ankara) bazı restorasyon önlemleri sonrası dış kaynaklı fosfor yükünün belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Derg. 15 (1):63-69.
  • Gölbaşı S, Şen B. 2019. Atatürk Baraj Gölü’ne dökülen Kahta Çayı’nın (Adıyaman) su kalitesi. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sci. 36 (4):337-346. doi: 10.12714/egejfas.36.4.04
  • Kagalou I, Tsimarakis G, Paschos I. 2001. Water chemistry and biology in a shallow lake (Lake Pamvotis–Greece). Present State and Persp. 3 (2):85-94.
  • Kapan C. 2011. Mogan Gölü (Ankara) kirlilik incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi 107 s.
  • Karakoç G, Erkoç ÜF, Katırcıoğlu H. 2003. Water quality and impacts of pollution sources for Eymir and Mogan Lakes (Turkey). Environment Inter. 29:21-27.
  • Kasımoğlu C, Yılmaz F. 2014. Tersakan Çayı’nın (Muğla, Türkiye) bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerinin araştırılması. BAÜ Fen Bil. Enst. Derg. 16 (2):51-67.
  • Katip A, Karaer F, İleri S, Onur S.S. 2013. Akçalar (Musa) Deresi azot ve fosfor yüklerinin mevsimsel değişimi ve Uluabat Gölü’ne etkisi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Derg. 18 (2):71-78.
  • Kolassa JE. 2020. An introduction to nonparametric statics. Chapman and Hall/CRC Press.
  • Lai YC, Tu YT, Yang CP, Surampalli RY, Kao CM. 2013. Development of a water quality modeling system for river pollution index and suspended solid loading evaluation. Journal of Hydro. 478:89–101. doi: 10.1016/j.jhydrol.2012.11.050
  • Pulatsü S, Aydın F. 1997. Water quality and phosphorus budget of Mogan Lake, Turkey. Acta Hydrochimica et Hydrobiologica. 25 (3):128-134.
  • Pulatsü S, Topçu A, Atay D. 2014. Su Kirlenmesi ve Kontrolü (Genişletilmiş İkinci Baskı) Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:1617. Ders Kitabı: 569. 384 s. (in Turkish)
  • Pulatsü S, Topçu A. 2023. Mogan Gölü (Ankara, Türkiye)’nde su-sediment kalitesine ilişkin çalışmalar ve göl yönetim stratejileri: 1992-2022. Ziraat, Orman ve Su Ürünleri Alanında Uluslararası Çalışmalar - Haziran 2023. Serüven Yayınevi.
  • Şen B, Koçer MA, Alp MT. 2002. Hazar Gölü' ne boşalan akarsuların bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Derg. 14 (1): 241 – 248.
  • Şen B, Gölbaşı S. 2008. Hazar Gölü’ne Dökülen Kürk Çayı’nın bazı fiziksel ve kimyasal Özellikleri. E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sci. 25 (4):353–358.
  • Şen B, Gölbaşı S. 2014. Hazar Gölü’ne Dökülen Kürk Çayı (Elazığ, Türkiye)’nda bitki besin ve katı madde miktarlarının mevsimsel değişimleri. Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 26 (2):115-124.
  • Tepe Y, Aydın H. 2017. Water quality assessment of an urban water, Batlama Creek (Giresun), Turkey by applying multivariate statistical techniques. Fresenius Environmental Bull. 26 (11):6413-6420.
  • TSWQR. 2016. Turkish Surface Water Quality Regulation. The Official Gazette No: 29797.
  • Turan F, Ülkü G. 2013. Gökpınar ve Çürüksu Çaylarının kirlilik parametre ve yüklerinin izlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Derg. 19 (3):133-144.
  • Varol M, Tokatlı C. 2023. Evaluation of the water quality of a highly polluted stream with water quality indices and health risk assessment methods. Chemosphere 311, 137096. doi: 10.1016/j.chemosphere.2022.137096
  • Zeybek M, Kalyoncu H. 2016. The determination of water quality of Kargı Stream (Antalya, Turkey) in terms of physicochemical parameters. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sci. 33 (3):223-231. doi: 10.12714/egejfas.2016.33.3.06

Determination of Surface Water Quality Parameters of Creeks in Mogan Lake Basin (Ankara, Türkiye)

Year 2024, Volume: 10 Issue: 2, 81 - 93, 25.08.2024

Dijar Latifi , Serap Pulatsü

https://doi.org/10.17216/limnofish.1400821

Abstract

The present research focuses on assessing the environmentally significant Mogan Lake and its feeder creeks water quality parameters, all of which hold recreational importance for Ankara. In light of the findings, a) The ranking of the creeks based on the average parameter values for each creek over three months is as follows: for TSS and TOC: Gölcük > Başpınar > Sukesen > Yavrucak; for TN: Başpınar > Gölcük > Sukesen > Yavrucak; for TP: Gölcük > Sukesen >Başpınar > Yavrucak, b) Based on dissolved oxygen values, Sukesen and Yavrucak Creeks were classified as Class I water quality, while in terms of pH values, all creek waters were in Class I. However, in terms of total phosphorus, they were classified as Class III water quality, c) TP, TOC were found to be controlled by wastewater reaching Başpınar and Sukesen Creek from both settlements and agricultural activities, while wastewater originating from agricultural activities was found to be directly responsible for DO, TN and TSS levels as in Gölcük and Yavrucak Creeks. In this context, monitoring the high TP, TN and TOC values of four creeks in the basin, which are exposed to multiple stressors, is important to protect the water quality of these creeks and to control their contribution to the eutrophication of Mogan Lake.

Keywords

Water quality parameters nutrients total suspended solids creeks

References

  • Anonymous. 2013. Eğirdir Gölü’nde Kirlilik Durumu ve Kirlilik Kaynakları Modelleme Çalışması. Yedi Renkli Göle Yedi Renkli Hayat Projesi (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), İstanbul, Türkiye. 36 s.
  • Anonymous. 2017. Göller ve Sulak Alanlar Eylem Planı. 2017-2023. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Ankara (in Turkish). 194 s.
  • Anonymous. 2022. Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi Yönetim Planı. [Erişim tarihi: 8 Temmuz 2022]. Erişim Adresi: http://webdosya.csb.gov.tr/db/tabiat/editordosya/golbasi¬¬_yonetim_planı (in Turkish). 130 s.
  • Anonymous. 2023. 2022 Yılı Yağış Değerlendirmesi. [Erişim tarihi: 18 Ocak 2023]. Erişim Adresi: http://mgm.gov.tr/FILES/arastirma/yagis-degerlendirmesi/2022
  • Atıcı, A. A., Sepil, A. & Şen, F. 2021. Van Gölü Havzası tuzlu sularının su kalitesi özellikleri ve ağır metal kirlilik indeksinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Derg. 8 (2):285-294. doi: 10.20289/zfdergi.750813
  • Barakat AA, El Baghdadia M, Raisa J, Aghezzafb B, Slassi M. 2016. Assessment of spatial and seasonal water quality variation of Oum Er Rbia River (Morocco) using multivariate statistical techniques. International Soil and Water Conservation Res. 4:284–292. doi: 10.1016/j.iswcr.2016.11.002
  • Baytaşoğlu H, Şen B. 2015. Keban Baraj Gölü’ne dökülen Haringet Çayı’nın su kalite özelliği üzerine bir araştırma. Fırat University Journal of Sci. 27 (2):17-28.
  • Boran M, Sivri N. 2001. Trabzon (Türkiye) İl sınırları içerisinde bulunan Solaklı ve Sürmene Derelerinde nütrient ve askıda katı madde yüklerinin belirlenmesi. E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sci. 18 (3-4):343–348.
  • Burnak S.L, Beklioğlu M. 2000. Macrophyte-dominated clearwater state of Lake Mogan. Turk J. Zool. 24:305-313.
  • Chambers PA, McGoldrick DJ, Brua RB, Vis C, Culp JM, Benoy GA. 2012. Development of environmental thresholds for nitrogen and phosphorus in streams. J. Environ. Qual. 41:7–20. doi: 10.2134/jeq2010.0273
  • Chounlamany V, Tanchuling MA, Inoue T. 2017. Spatial and temporal variation of water quality of a segment of Marikina River using multivariate statistical methods. Water Science & Tech. 76:1510-1522. doi: 10.2166/wst.2017.279
  • Çiçek NL, Güçlü SS, Erdoğan Ö, Küçük F. 2023. Water quality assessment of Simav River (Susurluk Basin/Turkey) according to seasons and stations. International Journal of Computational and Experimental Science and Engin. (IJCESEN), 9 (2):68-80.
  • Da LN, Quynh LTP, Binh PTX, Thuy DT, Thu TH, Hai NT, Huong N.T.A. 2020. Establishing an empirical equation for the relationship between total suspended solids and total phosphorus concentrations in the downstream Red River water. Vietnam Journal of Marine Science and Tech. 20 (3):325–332. doi: 10.15625/1859-3097/20/3/14789
  • Fakıoğlu Ö, Pulatsü S. 2005. Mogan Gölü’nde (Ankara) bazı restorasyon önlemleri sonrası dış kaynaklı fosfor yükünün belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Derg. 15 (1):63-69.
  • Gölbaşı S, Şen B. 2019. Atatürk Baraj Gölü’ne dökülen Kahta Çayı’nın (Adıyaman) su kalitesi. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sci. 36 (4):337-346. doi: 10.12714/egejfas.36.4.04
  • Kagalou I, Tsimarakis G, Paschos I. 2001. Water chemistry and biology in a shallow lake (Lake Pamvotis–Greece). Present State and Persp. 3 (2):85-94.
  • Kapan C. 2011. Mogan Gölü (Ankara) kirlilik incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi 107 s.
  • Karakoç G, Erkoç ÜF, Katırcıoğlu H. 2003. Water quality and impacts of pollution sources for Eymir and Mogan Lakes (Turkey). Environment Inter. 29:21-27.
  • Kasımoğlu C, Yılmaz F. 2014. Tersakan Çayı’nın (Muğla, Türkiye) bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerinin araştırılması. BAÜ Fen Bil. Enst. Derg. 16 (2):51-67.
  • Katip A, Karaer F, İleri S, Onur S.S. 2013. Akçalar (Musa) Deresi azot ve fosfor yüklerinin mevsimsel değişimi ve Uluabat Gölü’ne etkisi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Derg. 18 (2):71-78.
  • Kolassa JE. 2020. An introduction to nonparametric statics. Chapman and Hall/CRC Press.
  • Lai YC, Tu YT, Yang CP, Surampalli RY, Kao CM. 2013. Development of a water quality modeling system for river pollution index and suspended solid loading evaluation. Journal of Hydro. 478:89–101. doi: 10.1016/j.jhydrol.2012.11.050
  • Pulatsü S, Aydın F. 1997. Water quality and phosphorus budget of Mogan Lake, Turkey. Acta Hydrochimica et Hydrobiologica. 25 (3):128-134.
  • Pulatsü S, Topçu A, Atay D. 2014. Su Kirlenmesi ve Kontrolü (Genişletilmiş İkinci Baskı) Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:1617. Ders Kitabı: 569. 384 s. (in Turkish)
  • Pulatsü S, Topçu A. 2023. Mogan Gölü (Ankara, Türkiye)’nde su-sediment kalitesine ilişkin çalışmalar ve göl yönetim stratejileri: 1992-2022. Ziraat, Orman ve Su Ürünleri Alanında Uluslararası Çalışmalar - Haziran 2023. Serüven Yayınevi.
  • Şen B, Koçer MA, Alp MT. 2002. Hazar Gölü' ne boşalan akarsuların bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Derg. 14 (1): 241 – 248.
  • Şen B, Gölbaşı S. 2008. Hazar Gölü’ne Dökülen Kürk Çayı’nın bazı fiziksel ve kimyasal Özellikleri. E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sci. 25 (4):353–358.
  • Şen B, Gölbaşı S. 2014. Hazar Gölü’ne Dökülen Kürk Çayı (Elazığ, Türkiye)’nda bitki besin ve katı madde miktarlarının mevsimsel değişimleri. Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 26 (2):115-124.
  • Tepe Y, Aydın H. 2017. Water quality assessment of an urban water, Batlama Creek (Giresun), Turkey by applying multivariate statistical techniques. Fresenius Environmental Bull. 26 (11):6413-6420.
  • TSWQR. 2016. Turkish Surface Water Quality Regulation. The Official Gazette No: 29797.
  • Turan F, Ülkü G. 2013. Gökpınar ve Çürüksu Çaylarının kirlilik parametre ve yüklerinin izlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Derg. 19 (3):133-144.
  • Varol M, Tokatlı C. 2023. Evaluation of the water quality of a highly polluted stream with water quality indices and health risk assessment methods. Chemosphere 311, 137096. doi: 10.1016/j.chemosphere.2022.137096
  • Zeybek M, Kalyoncu H. 2016. The determination of water quality of Kargı Stream (Antalya, Turkey) in terms of physicochemical parameters. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sci. 33 (3):223-231. doi: 10.12714/egejfas.2016.33.3.06
There are 33 citations in total.

Details

Primary Language English
Subjects Limnology
Journal Section Research Article
Authors

Dijar Latifi 0009-0008-7301-5912

Serap Pulatsü 0000-0001-5277-417X

Publication Date August 25, 2024
Submission Date December 6, 2023
Acceptance Date April 3, 2024
Published in Issue Year 2024 Volume: 10 Issue: 2

Cite

APA Latifi, D., & Pulatsü, S. (2024). Determination of Surface Water Quality Parameters of Creeks in Mogan Lake Basin (Ankara, Türkiye). Journal of Limnology and Freshwater Fisheries Research, 10(2), 81-93. https://doi.org/10.17216/limnofish.1400821
 Download Cover Image