Research Article
Year 2025,
Issue: 74, 137 - 152, 30.04.2025
Abstract
Eğitim Kurumu olan okullar deprem felaketlerinde önemli birer sığınak olmuş, sonrasında ise eğitim ve öğretim faaliyetleri ile hayatın normalleşmesinde etkili olmuştur. Bu süreçte okullarda görev yapan okul yöneticilerinin rolü ön plana çıkmıştır. Okul yöneticilerinin, insan ve maddi kaynakları efektif şekilde kullanmaları okul etkililiği açısından önem arz etmektedir. Bu amaçla gerçekleştirilen çalışmada yaşanan depremler sonrasında okul etkililiği konusunda okul yöneticilerinin tecrübeleri, görüşleri ve tavsiyeleri önemli görülmektedir. Çalışma, olgubilim (fenomonoloji) deseninin kullanıldığı nitel bir araştırmadır. Çalışma grubu, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Elazığ ilinde görev yapan okul yöneticileri arasından amaca yönelik örnekleme yöntemi ile belirlenmiş toplam 17 okul yöneticisinden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak, yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Yapılan görüşmeler sonucu elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Okul yöneticilerinin deprem felaketleri sonrasında kurumlarında tüm personelin afet bilinci farkındalığını arttırmaya çalıştığı, rehberlik servislerinin özellikle psikolojik sorun yaşayan öğrencilere destek vermelerini sağladığı belirlenmiştir. İllerde ve ilçelerdeki yönetim birimlerinin çalışmalarını bazı yöneticiler yeterli görmüş, fakat birçok yönetici bu konuda eksiklikler olduğunu belirtmiştir. Okulların depremlerden fiziki, yönetimsel ve eğitim öğretim boyutlarında etkilendiği sonucuna ulaşılmıştır. Eğitim öğretim faaliyetlerinin yürütülmesinde yönetici, öğretmen ve öğrencilere depremin olumsuz yansıdığı, yeterli afet bilincinin olmadığı saptanmıştır.
Keywords
References
- Akan, D., & Kılıç, M. E. (2019). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ile okul etkililiği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, (80), 123-136.
- Askell-Williams, H., & Koh, G. A. (2020). Enhancing the sustainability of school improvement initiatives. School effectiveness and school improvement, 31(4), 660-678.
- Aydoğdu, F., & Fofana, A. (2023, February). Depremin küçük çocuklar üzerindeki etkileri ve müdahale programları. In International Conference on Trends in Advanced Research (Vol. 1, pp. 20-25).
- Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 1-15.
- Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274. https://doi.org/10.30803/adusobed.411797
- Bıçakcı, A. B., & Okumuş, F. E. E. (2023). Depremin psikolojik etkileri ve yardım çalışanları. Avrasya Dosyası, 14(1), 206-236.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (24. baskı). Pegem Akademi.
- Cheng, Y. C. (2022). School effectiveness and school-based management: A mechanism for development. Taylor & Francis.
- Creemers, B. P., Peters, T., & Reynolds, D. (Eds.). (2022). School effectiveness and school improvement. Routledge.
- Creswell, J. W. (2017). Eğitim araştırmaları: Nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi (H. Ekşi, Çev.). Edam.
- Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2017). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (4th ed.). Sage.
- Çamur, D. H. (2023). Afetlerin eğitim paydaşlarına psikolojik yansımaları. In Afetlerde Eğitim ve Yönetimi (s. 55). Efe Yayınları.
- Çapar, M. C., & Ceylan, M. (2022). Durum çalışması ve olgubilim desenlerinin karşılaştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 295-312.
- Çetin, K., & Koçak, S. (2024). Dört çerçeve liderlik eğilimleri ile okul etkililiği arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 10(2), 112-123.
- Çınkır, Ş. (2006). Okul müdürlüğünü anlamak, okul yönetimlerini geliştirme programı ders notları. MEB İlköğretim Genel Müdürlüğü.
- Dikmenli, Y., & Gafa, İ. (2017). Farklı eğitim kademelerine göre afet kavramı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (44), 21-36.
- Dönmez, Y. E. (2023). Özengen eğitim alan piyano öğrencilerinin deprem sonrası çalgıya ulaşım sorununun oluşturduğu etkiler: Malatya örneklemi. Sanat ve İnsan Dergisi, 7(1), 82-92.
- Ergünay, O. (1996). Afet yönetimi nedir, nasıl olmalıdır? Afet Yönetimi Dergisi, 15(16), 15-16.
- Fetihi, L., & Gülay, H. (2011). The effect of earthquake awareness development program (EADP) on 6 years old children. International Online Journal of Educational Sciences, 3(2), 663-678.
- Gezer, M., & Şahin, İ. F. (2022). Deprem eğitimi: Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının depreme ilişkin bilgi düzeyleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 97-106.
- Hofman, W. A., & Hofman, R. H. (2011). Smart management in effective schools: Effective management configurations in general and vocational education in the Netherlands. Educational Administration Quarterly, 47(4), 620-645.
- Işık, A. N., & Gümüş, E. (2017). Yönetici öz-yeterliği ve okul etkililiği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(1), 419-434.
- Karip, E., & Köksal, K. (1996). Etkili eğitim sistemlerinin geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 6(6), 245.
- Koyuncu, V., & Kazak, E. (2023). Okul müdürlerinin yönetim becerileri ile okul etkililiği arasındaki ilişki. Trakya Eğitim Dergisi, 13(3), 1536-1556.
- Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev.). Nobel Akademik Yayıncılık.
- Mızrak, S. (2018). Eğitim, afet eğitimi ve afete dirençli toplum. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 56-67.
- Miles, M. B. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Thousand Oaks.
- Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. sage.
- Muttarak, R., & Pothisiri, W. (2013). The role of education on disaster preparedness: Case study of 2012 Indian Ocean earthquakes on Thailand's Andaman Coast. Ecology and Society, 18(4), 51. https://doi.org/10.5751/ES-06101-180451
- Newman, I., & Hitchcock, J. H. (2011). Underlying agreements between quantitative and qualitative research: The short and tall of it all. Human Resource Development Review, 10(4), 381-398. https://doi.org/10.1177/1534484311413867
- Özdemir, S., & Sezgin, F. (2002). Etkili okullar ve öğretim liderliği. Kırgızistan Manas Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 266-282.
- Paglis, L. L., & Green, S. G. (2002). Leadership self‐efficacy and managers' motivation for leading change. Journal of Organizational Behavior, 23(2), 215-235.
- Patton, M. Q. (2002). Two decades of developments in qualitative inquiry: A personal, experiential perspective. Qualitative Social Work, 1(3), 261-283. https://doi.org/10.1177/1473325002001003636
- Pham, L. T. M. (2018). Qualitative approach to research: A review of advantages and disadvantages of three paradigms: Positivism, interpretivism, and critical inquiry (Master's thesis). University of Adelaide, Australia.
- Polat, A. (2022). Nitel araştırmalarda yarı-yapılandırılmış görüşme soruları: Soru form ve türleri, nitelikler ve sıralama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 161-182.
- Scaarens, J. (1994). Effective schooling: Research, theory, and practice.
- Selçuk, E., & Erem, M. (2022). Deprem öncesi hazırlık ve deprem anında yapılması gerekenler. TOTBİD Dergisi, 21, 249-252.
- Telli, S. G., & Altun, D. (2023). Türkiye'de deprem sonrası çevrimiçi öğrenmenin vazgeçilmezliği. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 6(2), 125-136.
- Tschannen‐Moran, M., & Gareis, C. R. (2004). Principals' sense of efficacy: Assessing a promising construct. Journal of Educational Administration, 42(5), 573-585.
- Tüzün, I. (2023). Afet Döneminde Eğitim: 6 Şubat Depremlerinin Ardından ERG’nin Deneyimleri ve Önerileri. Reflektif Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 373-381.
- Yılmaz, K. (2013). Comparison of quantitative and qualitative research traditions: Epistemological, theoretical, and methodological differences. European Journal of Education, 48(2), 311-325. https://doi.org/10.1111/ejed.12014
Year 2025,
Issue: 74, 137 - 152, 30.04.2025
Abstract
Schools, as educational institutions, have played a crucial role as shelters during earthquake disasters and have subsequently contributed to the normalization of life through educational and training activities. In this context, the role of school administrators working in these institutions has become prominent. Effective use of human and material resources by school administrators is essential for school effectiveness. This qualitative phenomenological study aimed to explore the experiences, opinions, and recommendations of school administrators regarding school effectiveness after earthquakes. The study involved 17 school administrators selected using purposeful sampling method from those working in Elazığ during the 2023-2024 academic year. Data were collected through semi-structured interviews and analyzed using content analysis. Findings revealed that school administrators made efforts to enhance disaster awareness among staff after earthquake disasters. Guidance services provided support, particularly to students facing psychological issues. While some participants found the support from superiors sufficient, many reported deficiencies in this regard. It was evident that earthquakes had physical, administrative, and educational impacts on schools. The study also highlighted a lack of disaster awareness among administrators, teachers, and students, negatively affecting educational activities.
References
- Akan, D., & Kılıç, M. E. (2019). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ile okul etkililiği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, (80), 123-136.
- Askell-Williams, H., & Koh, G. A. (2020). Enhancing the sustainability of school improvement initiatives. School effectiveness and school improvement, 31(4), 660-678.
- Aydoğdu, F., & Fofana, A. (2023, February). Depremin küçük çocuklar üzerindeki etkileri ve müdahale programları. In International Conference on Trends in Advanced Research (Vol. 1, pp. 20-25).
- Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 1-15.
- Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274. https://doi.org/10.30803/adusobed.411797
- Bıçakcı, A. B., & Okumuş, F. E. E. (2023). Depremin psikolojik etkileri ve yardım çalışanları. Avrasya Dosyası, 14(1), 206-236.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (24. baskı). Pegem Akademi.
- Cheng, Y. C. (2022). School effectiveness and school-based management: A mechanism for development. Taylor & Francis.
- Creemers, B. P., Peters, T., & Reynolds, D. (Eds.). (2022). School effectiveness and school improvement. Routledge.
- Creswell, J. W. (2017). Eğitim araştırmaları: Nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi (H. Ekşi, Çev.). Edam.
- Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2017). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (4th ed.). Sage.
- Çamur, D. H. (2023). Afetlerin eğitim paydaşlarına psikolojik yansımaları. In Afetlerde Eğitim ve Yönetimi (s. 55). Efe Yayınları.
- Çapar, M. C., & Ceylan, M. (2022). Durum çalışması ve olgubilim desenlerinin karşılaştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 295-312.
- Çetin, K., & Koçak, S. (2024). Dört çerçeve liderlik eğilimleri ile okul etkililiği arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 10(2), 112-123.
- Çınkır, Ş. (2006). Okul müdürlüğünü anlamak, okul yönetimlerini geliştirme programı ders notları. MEB İlköğretim Genel Müdürlüğü.
- Dikmenli, Y., & Gafa, İ. (2017). Farklı eğitim kademelerine göre afet kavramı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (44), 21-36.
- Dönmez, Y. E. (2023). Özengen eğitim alan piyano öğrencilerinin deprem sonrası çalgıya ulaşım sorununun oluşturduğu etkiler: Malatya örneklemi. Sanat ve İnsan Dergisi, 7(1), 82-92.
- Ergünay, O. (1996). Afet yönetimi nedir, nasıl olmalıdır? Afet Yönetimi Dergisi, 15(16), 15-16.
- Fetihi, L., & Gülay, H. (2011). The effect of earthquake awareness development program (EADP) on 6 years old children. International Online Journal of Educational Sciences, 3(2), 663-678.
- Gezer, M., & Şahin, İ. F. (2022). Deprem eğitimi: Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının depreme ilişkin bilgi düzeyleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 97-106.
- Hofman, W. A., & Hofman, R. H. (2011). Smart management in effective schools: Effective management configurations in general and vocational education in the Netherlands. Educational Administration Quarterly, 47(4), 620-645.
- Işık, A. N., & Gümüş, E. (2017). Yönetici öz-yeterliği ve okul etkililiği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(1), 419-434.
- Karip, E., & Köksal, K. (1996). Etkili eğitim sistemlerinin geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 6(6), 245.
- Koyuncu, V., & Kazak, E. (2023). Okul müdürlerinin yönetim becerileri ile okul etkililiği arasındaki ilişki. Trakya Eğitim Dergisi, 13(3), 1536-1556.
- Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev.). Nobel Akademik Yayıncılık.
- Mızrak, S. (2018). Eğitim, afet eğitimi ve afete dirençli toplum. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 56-67.
- Miles, M. B. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Thousand Oaks.
- Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. sage.
- Muttarak, R., & Pothisiri, W. (2013). The role of education on disaster preparedness: Case study of 2012 Indian Ocean earthquakes on Thailand's Andaman Coast. Ecology and Society, 18(4), 51. https://doi.org/10.5751/ES-06101-180451
- Newman, I., & Hitchcock, J. H. (2011). Underlying agreements between quantitative and qualitative research: The short and tall of it all. Human Resource Development Review, 10(4), 381-398. https://doi.org/10.1177/1534484311413867
- Özdemir, S., & Sezgin, F. (2002). Etkili okullar ve öğretim liderliği. Kırgızistan Manas Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 266-282.
- Paglis, L. L., & Green, S. G. (2002). Leadership self‐efficacy and managers' motivation for leading change. Journal of Organizational Behavior, 23(2), 215-235.
- Patton, M. Q. (2002). Two decades of developments in qualitative inquiry: A personal, experiential perspective. Qualitative Social Work, 1(3), 261-283. https://doi.org/10.1177/1473325002001003636
- Pham, L. T. M. (2018). Qualitative approach to research: A review of advantages and disadvantages of three paradigms: Positivism, interpretivism, and critical inquiry (Master's thesis). University of Adelaide, Australia.
- Polat, A. (2022). Nitel araştırmalarda yarı-yapılandırılmış görüşme soruları: Soru form ve türleri, nitelikler ve sıralama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 161-182.
- Scaarens, J. (1994). Effective schooling: Research, theory, and practice.
- Selçuk, E., & Erem, M. (2022). Deprem öncesi hazırlık ve deprem anında yapılması gerekenler. TOTBİD Dergisi, 21, 249-252.
- Telli, S. G., & Altun, D. (2023). Türkiye'de deprem sonrası çevrimiçi öğrenmenin vazgeçilmezliği. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 6(2), 125-136.
- Tschannen‐Moran, M., & Gareis, C. R. (2004). Principals' sense of efficacy: Assessing a promising construct. Journal of Educational Administration, 42(5), 573-585.
- Tüzün, I. (2023). Afet Döneminde Eğitim: 6 Şubat Depremlerinin Ardından ERG’nin Deneyimleri ve Önerileri. Reflektif Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 373-381.
- Yılmaz, K. (2013). Comparison of quantitative and qualitative research traditions: Epistemological, theoretical, and methodological differences. European Journal of Education, 48(2), 311-325. https://doi.org/10.1111/ejed.12014
There are 41 citations in total.
Details
| Primary Language | English |
|---|---|
| Subjects | Leadership in Education |
| Journal Section | Makaleler |
| Authors | |
| Publication Date | April 30, 2025 |
| Submission Date | December 27, 2023 |
| Acceptance Date | March 4, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: 74 |
Mehmet Akif Ersoy University Journal of Education Faculty