Research Article
BibTex RIS Cite

Predictive Effect of Teacher Self-Efficacy, Collective Teacher Efficacy, Job Satisfaction and Readiness for Change on Teacher Agency

Year 2025, Volume: 13 Issue: 1, 355 - 385, 27.06.2025

Remziye Uludağ Kırçıl , İdris Aktaş , Şafak Uluçınar Sağır

https://doi.org/10.52826/mcbuefd.1554027

Abstract

Agency plays a critical role in how teachers evaluate their expertise in their professional development and how they evaluate themselves as members of the professional community. This study aimed to examine the predictive role of teacher self-efficacy, collective teacher efficacy, job satisfaction, and readiness for change on teacher agency. This study was designed in a predictive correlation design. The sample consisted of 501 primary teachers working in different provinces of Türkiye and selected via convenience sampling. The data were analyzed through multiple linear regression analysis. The results revealed that the teachers were very high in teacher self-efficacy and readiness for change, high in teacher agency and collective teacher efficacy and moderate in job satisfaction. The regression analysis showed that teacher self-efficacy, collective teacher efficacy, job satisfaction, and readiness for change were statistically significant predictors of teacher agency and together explain approximately 55% of the variation in teacher agency. In addition, while teacher self-efficacy has a macro-level effect on teacher agency, other variables have a micro-level effect. In conclusion, since teacher agency is not only a process based on personal factors but also influenced by environmental factors, it should be explained with holistic models that consider personal and environmental-social factors together to fully understand and increase teacher agency.

Keywords

teacher agency teacher self-efficacy collective teacher efficacy job satisfaction readiness for change

References

  • Abdul Aziz, N. A., Asimiran, S., & Hassan, A. (2021). A conceptual framework on the role of instructional leadership and teachers' change readiness in education. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 12(6), 9435-9443.
  • Acar, S. (2021a). Öğretmen failliğinin incelenmesi. Akademik Platform Eğitim ve Değişim Dergisi, 4(2), 195-218.
  • Acar, S. (2021b). Öğretmenlerin faillik (etkenlik) algılarının incelenmesi (Yayın No. 674459) [Yüksek lisans tezi, Karabük Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Aktaş, İ. (2022). Öğretmen adaylarının 21. yüzyıl becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(12), 187-203.
  • Allen, L. Q. (2018). Teacher leadership and the advancement of teacher agency. Foreign Language Annals, 51(1), 240-250. https://doi.org/10.1111/flan.12311
  • Anderson, S. L., & Betz, N. E. (2001). Sources of social self-efficacy expectations: Their measurement and relation to career development. Journal of Vocational Behavior, 58(1), 98-117. https://doi.org/10.1006/jvbe.2000.1753
  • Armenakis, A. A., Harris, S. G., & Mossholder, K. W. (1993). Creating readiness for organizational change. Human Relations, 46(6), 681-703. https://doi.org/10.1177/001872679304600601
  • Aşçı, M., & Yıldırım, R. (2020). Öğretmen failliği ile öğretim programına bağlılık arasındaki ilişki: Yunus Emre ilçesi örneği. OPUS International Journal of Society Researches, 16(Eğitim ve Toplum Özel sayısı), 612-614. https://doi.org/10.26466/opus.806477
  • Aslan, H., Bal, A., Akbulut, S., & Çetin, B. (2023). Öğretmenlerin öz yeterlikleri ile değişime hazır olma durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Scientific Educational Studies, 7(1), 1-32. https://doi.org/10.31798/ses.1270645
  • Aytaç, A. (2018). Öğretmenlerin öz yeterlik algılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Academy Journal of Educational Sciences, 2(1), 29-41.https://doi.org/ 10.31805/acjes.433205
  • Azimi, M., & Akan, D. (2019). Öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi (UEAD), 3(2), 126-138. https://doi.org/10.32960/uead.559025
  • Baluyos, G., Rivera, H., & Baluyos, E. (2019). Teachers’ job satisfaction and work performance. Open Journal of Social Sciences, 7,206-221.https://doi.org/10.4236/jss.2019.78015
  • Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. Freeman and Company.
  • Bandura, A. (2006). Toward a psychology of human agency. Perspectives on Psychological Science, 1(2), 164-180. https://doi.org/10.1111/j.1745-6916.2006.00011.x
  • Bartell, T., Cho, C., Drake, C., Petchauer, E., & Richmond, G. (2019). Teacher agency and resilience in the age of neoliberalism. Journal of Teacher Education, 70(4), 302-305. https://doi.org/10.1177/0022487119865216
  • Bellibaş, M. Ş., Çalışkan, Ö., & Gümüş, S. (2019). Öğretmen Failliği Ölçeği'nin (ÖFÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Eğitim Dergisi, 9(1), 1-11. https://doi.org/1-11.10.24315/trkefd.406391
  • Bellibaş, M. Ş., Karadağ, N., & Gümüş, S. (2021). Kolektif öğretmen yeterliği ile öğretmen failliği arasındaki ilişkinin incelenmesi: Hiyerarşik lineer modelleme (HLM) analizi. Başkent University Journal of Education, 8(1), 160-168
  • Benson, P. (2016). Teacher autonomy and teacher agency. In G. Barkhuizen (Ed.), Reflections on language teacher identity research (pp. 26-31). Routledge.
  • Biesta, G., & Tedder, M. (2007). Agency and learning in the lifecourse: Towards an ecological perspective. Studies in the Education of Adults, 39(2), 132-149. https://doi.org 10.1080/02660830.2007.11661545
  • Biesta, G., Priestley, M., & Robinson, S. (2015). The role of beliefs in teacher agency. Teachers and Teaching, 21(6), 624-640. https://doi.org/10.1080/13540602.2015.1044325
  • Bouckenooghe, D., Devos, G., & Van Den Broeck, H. (2009). Organizational change questionnaire–climate of change, processes, and readiness: Development of a new instrument. The Journal of Psychology, 143(6), 559-599. https://doi.org/10.1080/00223980903218216
  • Brodie, K. (2021). Teacher agency in professional learning communities. Professional Development in Education, 47(4), 560-573. https://doi.org/10.1080/19415257.2019.1689523
  • Calvert, L. (2016). The power of teacher agency. The Learning Professional, 37(2), 51-56.
  • Campbell, E. (2012). Teacher agency in curriculum contexts. Curriculum Inquiry, 42(2), 183–190. https://doi.org/10.1111/j.1467-873X.2012.00593.x
  • Çelik, K., Gören, T., & Kahraman, Ü. (2018). İlkokul öğretmenlerinin kolektif yeterlik düzeyleri ile moral düzeyleri arasındaki ilişki. International Journal of Human Sciences, 15(4), 2644-2656. https://doi.org/ 10.14687/jhs.v15i4.5651
  • Çelik, O. T., & Atik, S. (2020). Öğretmenleri değişime hazırlamak: Psikolojik güçlendirmenin bireysel değişime hazır olma üzerindeki etkisi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 49(1), 73-97. https://doi.org/10.14812/cuefd.635770
  • Çetin, N. (2023). Farklı kademelerde görev yapan öğretmenlerin faillik düzeyine ilişkin algıları [Yayınlanmamış yüksek lisans projesi]. Pamukkale Üniversitesi.
  • Çevrik, M. (2022). Okul etkililiğinde karizmatik liderlik ve kolektif öğretmen yeterliğinin rolü (Yayın No. 711370) [Yüksek lisans tezi, Uşak Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Chaikovska, H. (2023). Integration of education for sustainable development in higher education institution: Problems and perspectives. Social Work and Education, 10(1), 123–133. https://doi.org/10.25128/2520-6230.23.1.11
  • Chen, F., Curran, P. J., Bollen, K. A., Kirby, J., & Paxton, P. (2008). An empirical evaluation of the use of fixed cutoff points in RMSEA test statistic in structural equation models. Sociological Methods and Research, 36(4), 462-494. https://doi.org/10.1177/0049124108314
  • Çolak, İ., Yorulmaz, Y. İ., & Altınkurt, Y. (2017). Öğretmen Öz Yeterlilik İnancı Ölçeği geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 20-32. https://doi.org/10.21666/muefd.319209
  • Cong-Lem, N. (2021). Teacher agency: A systematic review of international literature. Issues in Educational Research, 31(3), 718-738.
  • Corry, M., & Stella, J. (2018). Teacher self-efficacy in online education: A review of the literature. Research in Learning Technology, 26, 2047. https://doi.org/10.25304/rlt.v26.2047
  • Damşa, C., Langford, M., Uehara, D., & Scherer, R. (2021). Teachers’ agency and online education in times of crisis. Computers in Human Behavior, 121, 106793.
  • Demirhan, S. (2019). Sınıf öğretmenlerinin öğretmen öz yeterlik inançları ile değişime hazır olma durumları arasındaki ilişki (Yayın No. 589273) [Yüksek lisans tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • DeVellis, R. (2003). Scale development: Theory and applications. Sage.
  • Dokgöz, R., Doğan, S., Öztürk, H. E. D., & Taymur, Z. A. (2024). Eğitim örgütlerinde iş doyumu: Öğretmenler üzerinde bir araştırma. Balkan & Near Eastern Journal of Social Sciences (BNEJSS), 10(2). 42-47.
  • Eker, C. (2014). Sınıf öğretmenlerinin öz-yeterlilik inanç düzeyleri üzerine bir araştırma. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 162-178. https://doi.org/10.12780/UUSBD225
  • Elgit, B., & Yurtal, F. (2022). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ile sınıf içi davranışlarının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 51(235), 2275-2296. https://doi.org/ 10.37669/milliegitim.885220
  • Enochs, L. G., & Riggs, I. M. (1990). Further development of an elementary science teaching efficacy belief instrument: A preservice elementary scale. School Science & Mathematics, 90, 694-706. https://doi.org/10.1111/j.1949-8594.1990.tb12048.x
  • Erdoğan, U., & Dönmez, B. (2015). Kolektif Öğretmen Yeterliği Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 21(3), 345-366. https://doi.org/10.14527/kuey.2015.013
  • Ersöz, E. (2021). The mediating role of teacher agency on the relationship between job satisfaction and readiness for change among public school teachers (Yayın No. 697697) [Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Eteläpelto, A., Vähäsantanen, K., Hökkä, P., & Paloniemi, S. (2013). What is agency? Conceptualizing professional agency at work. Educational Research Review, 10, 45-65. https://doi.org/10.1016/j.edurev.2013.05.001
  • Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th Ed.). McGraw–Hill Companies.
  • Gafa, İ., & Dikmenli, Y. (2019). Sınıf öğretmenlerinin iş doyumu ve iş yaşamındaki yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 131-150. https://doi.org/10.31592/aeusbed.567562
  • Gençtürk, A. (2008). İlköğretim okulu öğretmenlerinin öz yeterlik algıları ve iş doyumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayın No. 220053) [Yüksek lisans tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Goddard, R., Hoy, W., & Hoy, A. (2000). Collective teacher efficacy: Its meaning, measure, and impact on student achievement. American Educational Research Journal, 37(2), 479-507. https://doi.org/10.3102/00028312037002479
  • Gürçay, D., Yılmaz, M., & Ekici, G. (2009). Öğretmen kolektif yeterlik inancını yordayan faktörler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(36), 119-128.
  • Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53–60.
  • Imants, J., & Van der Wal, M. M. (2020). A model of teacher agency in professional development and school reform. Journal of Curriculum Studies, 52(1), 1-14. https://doi.org/10.1080/00220272.2019.1604809
  • İdi, A. (2017). İlkokul ve ortaokullarda örgütsel iklim ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki (Yayın No. 486442) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • İnandı, Y., & Gılıç F. (2016). Relationship of teachers’ readiness for change with their participation in decision making and school culture. Educational Research and Reviews, 11(8), 823–833. https://doi.org/ 10.5897/ERR2016.2730
  • İş, E., Alas, S., Aksoy, R., & Ercan, F. (2023). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterliliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Asya Studies, 7(24), 67-80.: https://doi.org/10.31455/asya.1311904
  • Jenkins, G. (2020). Teacher agency: The effects of active and passive responses to curriculum change. The Australian Educational Researcher, 47, 167-181. https://doi.org/10.1007/s13384-019-00334-2
  • Kaçar, T., & Beycioğlu, K. (2017). İlköğretim öğretmenlerinin öz yeterlik inançları. İlköğretim Online, 16(4), 1753-1767. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.342988
  • Karagöl, İ. (2025). Öğretmen failliği üzerine yapılan çalışmaların bibliyometrik analizi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 14-27. https://doi.org/10.17556/erziefd.1519787
  • Karaköse, T., & Kocabaş, İ. (2006). Özel ve devlet okullarında tahminlerin iş doyumu ve motivasyon üzerine etkileri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 2(1), 3-14.
  • Karataş, Z. (2023). İlkokullarda çalışan öğretmenlerin özerklik davranışları ile iş doyumları arasındaki ilişki (Yayın No. 811402) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Kasap, D. (2012). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ile mesleklerine yönelik bilgisayar ve internet kullanımları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayın No. 322439) [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi).YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Kayi-Aydar, H. (2015). Teacher agency, positioning, and English language learners: Voices of pre-service classroom teachers. Teaching and Teacher Education, 45, 94-103. https://doi.org/10.1016/j.tate.2014.09.009
  • Kim, I., & Loadman, W. E. (1994). Predicting teacher job satisfaction. (ED383707). ERIC. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED383707.pdf
  • Kondakçı, Y., Zayim, M., & Çalışkan, Ö. (2013). Değişime Hazır Olma Ölçeği'nin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. İlköğretim Online, 12(1), 23-35.
  • Koruklu, N., Feyzioğlu, B., Özenoğlu Kiremit, H., & Aladağ, E. (2013). Öğretmenlerin iş doyumu düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 119-137.
  • Kurt, T. (2012). Öğretmenlerin öz yeterlik ve kolektif yeterlik algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 195-227.
  • Lennert da Silva, A. L., & Mølstad, C. E. (2020). Teacher autonomy and teacher agency: A comparative study in Brazilian and Norwegian lower secondary education. The Curriculum Journal, 31(1), 115-131. https://doi.org/10.1002/curj.3
  • Levent, F. (2016). Öğretmenlerin değişime hazır olma durumlarının farklı değişkenlere göre incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 43, 117-134. https://doi.org/10.15285/ebd.09059
  • Li, L., & Ruppar, A. (2020). Conceptualizing teacher agency for inclusive education: A systematic and international review. Teacher Education and Special Education, 44, 42-59. https://doi.org/10.1177/0888406420926976.
  • Lipponen, L., & Kumpulainen, K. (2011). Acting as accountable authors: Creating interactional spaces for agency work in teacher education. Teaching and Teacher Education, 27, 812-819. https://doi.org/10.1016/j.tate.2011.01.001
  • Liu, S., Hallinger, P., & Feng, D. (2016). Supporting the professional learning of teachers in China: Doesprincipal leadership make a difference? Teaching and Teacher Education, 59, 79-91. https://doi.org/10.1016/j.tate.2016.05.023
  • Locke, E. A. (1969). What is job satisfaetion? Organizational Behavior and Human Performance, 4, 309-336. https://doi.org/10.1016/0030-5073(69)90013-0
  • Lopes, J., & Oliveira, C. (2020). Teacher and school determinants of teacher job satisfaction: A multilevel analysis. School Effectiveness and School Improvement, 31(4), 641-659. https://doi.org/10.1080/09243453.2020.1764593
  • Milli Eğitim Bakanlığı. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü.
  • Min, M. (2023). School culture, self-efficacy, outcome expectation, and teacher agency toward reform with curricular autonomy in South Korea: A social cognitive approach. Asia Pacific Journal of Education, 43(4), 951-967. https://doi.org/10.1080/02188791.2019.1626218
  • Molla, T., & Nolan, A. (2020). Teacher agency and professional practice. Teachers and Teaching, 26(1), 67-87. https://doi.org/10.1080/13540602.2020.1740196
  • Morgan, G. A., Leech, N.L., Gloeckner, G. W., & Barret, K. C. (2005). Spss for introductory statistics: Use and interpretation (2th Edition). Lawrence Erlbaum Associates.
  • Mutlu, G. (2017). Professional spaceand agency: The case of in-service language teachers. Journal of Teacher Education and Educators, 6(2), 157-176.
  • Özdemir, M., Kaymak, M. N., & Çetin, O. U. (2023). Unlocking teacher potential: The integrated influence of empowering leadership and authentic leadership on teacher self-efficacy and agency in Turkey. Educational Management Administration & Leadership, 0(0). https://doi.org/10.1177/17411432231217136
  • Özkan, A. (2017). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin iş doyumu düzeyleri (Balıkesir ili merkez ilçeler örneği) (Yayın No. 475375) [Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Özkurt, M. F., & Keçici, S. E. (2019). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilik algıları ile öğretim teknolojileri ve materyal tasarım becerileri arasındaki ilişki. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 13, 286-302.
  • Pallant, J. (2020) Spss survival manual: A step by step guide to data analysis using IBM SPSS. McGraw-Hill, Open University Press.
  • Pantić, N. (2015). A model for study of teacher agency for social justice. Teachers and Teaching, 21(6), 759-778. https://doi.org/10.1080/13540602.2015.1044332
  • Pantić, N. (2017). An exploratory study of teacher agency for social justice. Teaching and Teacher Education, 66, 219-230. https://doi.org/10.1016/j.tate.2017.04.008
  • Pepe, A., Addimando, L., & Veronese, G. (2017). Measuring teacher job satisfaction: Assessing invariance in the teacher job satisfaction scale (TJSS) across six countries. Europe's Journal of Psychology, 13(3), 396–416. https://doi.org/10.5964/ejop.v13i3.1389.
  • Polatcan, M., Arslan, P., & Balcı, A. (2023). The mediating effect of teacher self-efficacy regarding the relationship between transformational school leadership and teacher agency. Educational Studies, 49(5), 823-841. https://doi.org/10.1080/03055698.2021.1894549
  • Priestley, M., Edwards, R., Priestley, A., & Miller, K. (2012). Teacher agency in curriculum making: Agents of change and spaces for manoeuvre. Curriculum Inquiry, 42(2), 191-214. https://doi.org/10.1111/j.1467-873X.2012.00588.x
  • Priestley, M, Biesta, G., & Robinson, S. (2013). Teachers as agents of change: Teacher agency and emerging models of curriculum. In M. Priestley & G. Biesta (Eds.), Reinventing the curriculum (pp.187-206). Bloomsbury.
  • Priestley, M., Biesta, G. J. J., & Robinson, S. (2015). Teacher agency: What is it and why does it matter? In R. Kneyber & J. Evers (Eds.), Flip the system: Changing education from the bottom up. Routledge.
  • Şahin, İ. (2013). Öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 142-167.
  • Sang, G. (2020). Teacher agency. In Peters, M. (Ed.), Encyclopedia of teacher education (pp.1-5). Springer. https://doi.org/10.1007/978-981-13-1179-6_271-1
  • Schunk, D. H., & Pajares, F. (2002). The development of academic self-efficacy. In Development of achievement motivation (pp. 15-31). Academic Press.
  • Severance, S., Penuel, W. R., Sumner, T., & Leary, H. (2016). Organizing for teacher agency in curricular co-design. Journal of the Learning Sciences, 25(4), 531-564. https://doi.org/10.1080/10508406.2016.1207541
  • Shann, M. (1998). Professional commitment and satisfaction among teachers in urban middle schools. The Journal of Educational Research, 92, 67–73. https://doi.org/ 10.1080/00220679809597578
  • Surada, S. (2015). Sınıf öğretmenlerinin iş doyum düzeyleri: Eskişehir ili örneği (Yayın No. 391148) [Yüksek lisans tezi, Osmangazi Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2018). Using multivariate statistics (7th editon). Pearson.
  • Timm, J., & Barth, M. (2020). Making education for sustainable development happen in elementary schools: The role of teachers. Environmental Education Research, 27, 50-66. https://doi.org/10.1080/13504622.2020.1813256.
  • Toom, A., Pyhältö, K., & Rust, F. O. C. (2015). Teachers’ professional agency in contradictory times. Teachers and Teaching, 21(6), 615-623. https://doi.org/10.1080/13540602.2015.1044334
  • Toy, S. N. (2015). Sınıf öğretmenlerinin öğretmen öz yeterlikleri ile kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterlik inançlarının karşılaştırılması (Yayın No. 423231) [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Tschannen-Moran, M., & Barr, M. (2004). Fostering student learning: The relationship of collective teacher efficacy and student achievement. Leadership and Policy in Schools, 3(3), 189-209. https://doi.org/10.1080/15700760490503706
  • Tschannen-Moran, M., & Woolfolk Hoy, A. (2002, April). The influence of resources and support on teachers’ efficacy beliefs. Paper Presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association.
  • Vähäsantanen, K. (2015). Professional agency in the stream of change: Understanding educational change and teachers' professional identities. Teaching and Teacher Education, 47, 1-12. https://doi.org/10.1016/J.TATE.2014.11.006.
  • Vural, N. (2022). Okul iklimi ile öğretmen failliği arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayın No. 775756) [Yüksek lisans tezi, Yozgat Bozok Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Weiner, B.J. (2009). A theory of organization a readiness for change. Implementation Science, 4(1), 67-76. https://doi.org/10.1186/1748-5908-4-67
  • Yalın Uçar, M., & Bağatarhan, T. (2022). The teacher job satisfaction scale – Turkish form: Psychometric properties and construct validity. International Online Journal of Educational Sciences, 14(4), 1049-1060. https://doi.org/10.15345/iojes.2022.04.010
  • Yaman, K. (2022). İlköğretim kurumlarında kolektif öğretmen yeterliği ile etkili okul arasındaki ilişki (Yayın No. 761174) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Yang, H., & Clarke, M. (2018). Spaces of agency within contextual constraints: A case study of teacher’s response to EFL reform in a Chinese university. Asia Pacific Journal of Education, 38(2), 187-201. https://doi.org/10.1080/02188791.2018.1460252
  • Yılmaz, G., & Tepe, N. (2023). The mediating role of teacher agency. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 5(9), 443-462.
  • Yüner, B., & Özdemir, M. (2020). Kolektif öğretmen yeterliği ile okul etkililiği arasındaki ilişkinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 389-409. https://doi.org/10.19171/uefad.605195
  • Zembylas, M., & Papanastasiou, E. C. (2005). Modeling teacher empowerment: The role of job satisfaction. Educational Research and Evaluation, 11(5), 433-459. https://doi.org/10.1080/13803610500146152

Öğretmen Failliğinde Öğretmen Öz-Yeterliği, Kolektif Öğretmen Yeterliği, İş Doyumu ve Değişime Hazır Oluşluğun Yordayıcı Rolü

Year 2025, Volume: 13 Issue: 1, 355 - 385, 27.06.2025

Remziye Uludağ Kırçıl , İdris Aktaş , Şafak Uluçınar Sağır

https://doi.org/10.52826/mcbuefd.1554027

Abstract

Faillik, öğretmenlerin mesleki gelişimlerinde kendi uzmanlıklarını ve mesleki topluluğun bir parçası olarak kendilerini nasıl değerlendirdikleri konusunda kritik rol oynamaktadır. Bu çalışma öğretmen failliğinde öğretmen öz-yeterliği, kolektif öğretmen yeterliği, iş doyumu ve değişime hazır oluşluğun yordayıcı rolünü incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma yordayıcı korelasyonel desende tasarlanmıştır. Çalışmanın örneklemi Türkiye'de çeşitli illerde görev yapan ve uygun örnekleme yöntemiyle seçilen 501 sınıf öğretmeninden oluşmaktadır. Toplanan veriler çoklu doğrusal regresyon analiziyle değerlendirilmiştir. Bulgular, sınıf öğretmenlerinin öğretmen öz-yeterlikleri ve değişime hazır oluşluklarının çok yüksek, öğretmen failliği ve kolektif öğretmen yeterliklerinin yüksek, iş doyumu düzeylerinin ise orta düzeyde olduğunu göstermiştir. Regresyon analiz sonuçları öğretmen öz-yeterliği, kolektif öğretmen yeterliği, iş doyumu ve değişime hazır oluşluk değişkenlerinin tamamının öğretmen failliğinin istatistiksel olarak anlamlı bir yordayıcısı olduğunu ve tüm değişkenlerin birlikte öğretmen failliğindeki değişimin yaklaşık %55’ini açıkladığını göstermiştir. Ayrıca öğretmen öz-yeterliği öğretmen failliğinde makro düzeyde bir etkiye sahipken diğer değişkenler mikro düzeyde etkiye sahiptir. Sonuç olarak öğretmen failliği yalnızca kişisel faktörlere dayalı bir süreç olmayıp aynı zamanda çevresel faktörlerden de etkilendiğinden öğretmen failliğini tam olarak anlayabilmek ve artırmak için kişisel ve çevresel-sosyal faktörleri birlikte dikkate alan bütüncül modellerle açıklanmalıdır.

Keywords

öğretmen failliği öğretmen öz-yeterliği kolektif öğretmen yeterliği iş doyumu değişime hazır oluşluk

References

  • Abdul Aziz, N. A., Asimiran, S., & Hassan, A. (2021). A conceptual framework on the role of instructional leadership and teachers' change readiness in education. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 12(6), 9435-9443.
  • Acar, S. (2021a). Öğretmen failliğinin incelenmesi. Akademik Platform Eğitim ve Değişim Dergisi, 4(2), 195-218.
  • Acar, S. (2021b). Öğretmenlerin faillik (etkenlik) algılarının incelenmesi (Yayın No. 674459) [Yüksek lisans tezi, Karabük Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Aktaş, İ. (2022). Öğretmen adaylarının 21. yüzyıl becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(12), 187-203.
  • Allen, L. Q. (2018). Teacher leadership and the advancement of teacher agency. Foreign Language Annals, 51(1), 240-250. https://doi.org/10.1111/flan.12311
  • Anderson, S. L., & Betz, N. E. (2001). Sources of social self-efficacy expectations: Their measurement and relation to career development. Journal of Vocational Behavior, 58(1), 98-117. https://doi.org/10.1006/jvbe.2000.1753
  • Armenakis, A. A., Harris, S. G., & Mossholder, K. W. (1993). Creating readiness for organizational change. Human Relations, 46(6), 681-703. https://doi.org/10.1177/001872679304600601
  • Aşçı, M., & Yıldırım, R. (2020). Öğretmen failliği ile öğretim programına bağlılık arasındaki ilişki: Yunus Emre ilçesi örneği. OPUS International Journal of Society Researches, 16(Eğitim ve Toplum Özel sayısı), 612-614. https://doi.org/10.26466/opus.806477
  • Aslan, H., Bal, A., Akbulut, S., & Çetin, B. (2023). Öğretmenlerin öz yeterlikleri ile değişime hazır olma durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Scientific Educational Studies, 7(1), 1-32. https://doi.org/10.31798/ses.1270645
  • Aytaç, A. (2018). Öğretmenlerin öz yeterlik algılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Academy Journal of Educational Sciences, 2(1), 29-41.https://doi.org/ 10.31805/acjes.433205
  • Azimi, M., & Akan, D. (2019). Öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi (UEAD), 3(2), 126-138. https://doi.org/10.32960/uead.559025
  • Baluyos, G., Rivera, H., & Baluyos, E. (2019). Teachers’ job satisfaction and work performance. Open Journal of Social Sciences, 7,206-221.https://doi.org/10.4236/jss.2019.78015
  • Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. Freeman and Company.
  • Bandura, A. (2006). Toward a psychology of human agency. Perspectives on Psychological Science, 1(2), 164-180. https://doi.org/10.1111/j.1745-6916.2006.00011.x
  • Bartell, T., Cho, C., Drake, C., Petchauer, E., & Richmond, G. (2019). Teacher agency and resilience in the age of neoliberalism. Journal of Teacher Education, 70(4), 302-305. https://doi.org/10.1177/0022487119865216
  • Bellibaş, M. Ş., Çalışkan, Ö., & Gümüş, S. (2019). Öğretmen Failliği Ölçeği'nin (ÖFÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Eğitim Dergisi, 9(1), 1-11. https://doi.org/1-11.10.24315/trkefd.406391
  • Bellibaş, M. Ş., Karadağ, N., & Gümüş, S. (2021). Kolektif öğretmen yeterliği ile öğretmen failliği arasındaki ilişkinin incelenmesi: Hiyerarşik lineer modelleme (HLM) analizi. Başkent University Journal of Education, 8(1), 160-168
  • Benson, P. (2016). Teacher autonomy and teacher agency. In G. Barkhuizen (Ed.), Reflections on language teacher identity research (pp. 26-31). Routledge.
  • Biesta, G., & Tedder, M. (2007). Agency and learning in the lifecourse: Towards an ecological perspective. Studies in the Education of Adults, 39(2), 132-149. https://doi.org 10.1080/02660830.2007.11661545
  • Biesta, G., Priestley, M., & Robinson, S. (2015). The role of beliefs in teacher agency. Teachers and Teaching, 21(6), 624-640. https://doi.org/10.1080/13540602.2015.1044325
  • Bouckenooghe, D., Devos, G., & Van Den Broeck, H. (2009). Organizational change questionnaire–climate of change, processes, and readiness: Development of a new instrument. The Journal of Psychology, 143(6), 559-599. https://doi.org/10.1080/00223980903218216
  • Brodie, K. (2021). Teacher agency in professional learning communities. Professional Development in Education, 47(4), 560-573. https://doi.org/10.1080/19415257.2019.1689523
  • Calvert, L. (2016). The power of teacher agency. The Learning Professional, 37(2), 51-56.
  • Campbell, E. (2012). Teacher agency in curriculum contexts. Curriculum Inquiry, 42(2), 183–190. https://doi.org/10.1111/j.1467-873X.2012.00593.x
  • Çelik, K., Gören, T., & Kahraman, Ü. (2018). İlkokul öğretmenlerinin kolektif yeterlik düzeyleri ile moral düzeyleri arasındaki ilişki. International Journal of Human Sciences, 15(4), 2644-2656. https://doi.org/ 10.14687/jhs.v15i4.5651
  • Çelik, O. T., & Atik, S. (2020). Öğretmenleri değişime hazırlamak: Psikolojik güçlendirmenin bireysel değişime hazır olma üzerindeki etkisi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 49(1), 73-97. https://doi.org/10.14812/cuefd.635770
  • Çetin, N. (2023). Farklı kademelerde görev yapan öğretmenlerin faillik düzeyine ilişkin algıları [Yayınlanmamış yüksek lisans projesi]. Pamukkale Üniversitesi.
  • Çevrik, M. (2022). Okul etkililiğinde karizmatik liderlik ve kolektif öğretmen yeterliğinin rolü (Yayın No. 711370) [Yüksek lisans tezi, Uşak Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Chaikovska, H. (2023). Integration of education for sustainable development in higher education institution: Problems and perspectives. Social Work and Education, 10(1), 123–133. https://doi.org/10.25128/2520-6230.23.1.11
  • Chen, F., Curran, P. J., Bollen, K. A., Kirby, J., & Paxton, P. (2008). An empirical evaluation of the use of fixed cutoff points in RMSEA test statistic in structural equation models. Sociological Methods and Research, 36(4), 462-494. https://doi.org/10.1177/0049124108314
  • Çolak, İ., Yorulmaz, Y. İ., & Altınkurt, Y. (2017). Öğretmen Öz Yeterlilik İnancı Ölçeği geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 20-32. https://doi.org/10.21666/muefd.319209
  • Cong-Lem, N. (2021). Teacher agency: A systematic review of international literature. Issues in Educational Research, 31(3), 718-738.
  • Corry, M., & Stella, J. (2018). Teacher self-efficacy in online education: A review of the literature. Research in Learning Technology, 26, 2047. https://doi.org/10.25304/rlt.v26.2047
  • Damşa, C., Langford, M., Uehara, D., & Scherer, R. (2021). Teachers’ agency and online education in times of crisis. Computers in Human Behavior, 121, 106793.
  • Demirhan, S. (2019). Sınıf öğretmenlerinin öğretmen öz yeterlik inançları ile değişime hazır olma durumları arasındaki ilişki (Yayın No. 589273) [Yüksek lisans tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • DeVellis, R. (2003). Scale development: Theory and applications. Sage.
  • Dokgöz, R., Doğan, S., Öztürk, H. E. D., & Taymur, Z. A. (2024). Eğitim örgütlerinde iş doyumu: Öğretmenler üzerinde bir araştırma. Balkan & Near Eastern Journal of Social Sciences (BNEJSS), 10(2). 42-47.
  • Eker, C. (2014). Sınıf öğretmenlerinin öz-yeterlilik inanç düzeyleri üzerine bir araştırma. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 162-178. https://doi.org/10.12780/UUSBD225
  • Elgit, B., & Yurtal, F. (2022). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ile sınıf içi davranışlarının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 51(235), 2275-2296. https://doi.org/ 10.37669/milliegitim.885220
  • Enochs, L. G., & Riggs, I. M. (1990). Further development of an elementary science teaching efficacy belief instrument: A preservice elementary scale. School Science & Mathematics, 90, 694-706. https://doi.org/10.1111/j.1949-8594.1990.tb12048.x
  • Erdoğan, U., & Dönmez, B. (2015). Kolektif Öğretmen Yeterliği Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 21(3), 345-366. https://doi.org/10.14527/kuey.2015.013
  • Ersöz, E. (2021). The mediating role of teacher agency on the relationship between job satisfaction and readiness for change among public school teachers (Yayın No. 697697) [Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Eteläpelto, A., Vähäsantanen, K., Hökkä, P., & Paloniemi, S. (2013). What is agency? Conceptualizing professional agency at work. Educational Research Review, 10, 45-65. https://doi.org/10.1016/j.edurev.2013.05.001
  • Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th Ed.). McGraw–Hill Companies.
  • Gafa, İ., & Dikmenli, Y. (2019). Sınıf öğretmenlerinin iş doyumu ve iş yaşamındaki yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 131-150. https://doi.org/10.31592/aeusbed.567562
  • Gençtürk, A. (2008). İlköğretim okulu öğretmenlerinin öz yeterlik algıları ve iş doyumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayın No. 220053) [Yüksek lisans tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Goddard, R., Hoy, W., & Hoy, A. (2000). Collective teacher efficacy: Its meaning, measure, and impact on student achievement. American Educational Research Journal, 37(2), 479-507. https://doi.org/10.3102/00028312037002479
  • Gürçay, D., Yılmaz, M., & Ekici, G. (2009). Öğretmen kolektif yeterlik inancını yordayan faktörler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(36), 119-128.
  • Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53–60.
  • Imants, J., & Van der Wal, M. M. (2020). A model of teacher agency in professional development and school reform. Journal of Curriculum Studies, 52(1), 1-14. https://doi.org/10.1080/00220272.2019.1604809
  • İdi, A. (2017). İlkokul ve ortaokullarda örgütsel iklim ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki (Yayın No. 486442) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • İnandı, Y., & Gılıç F. (2016). Relationship of teachers’ readiness for change with their participation in decision making and school culture. Educational Research and Reviews, 11(8), 823–833. https://doi.org/ 10.5897/ERR2016.2730
  • İş, E., Alas, S., Aksoy, R., & Ercan, F. (2023). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterliliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Asya Studies, 7(24), 67-80.: https://doi.org/10.31455/asya.1311904
  • Jenkins, G. (2020). Teacher agency: The effects of active and passive responses to curriculum change. The Australian Educational Researcher, 47, 167-181. https://doi.org/10.1007/s13384-019-00334-2
  • Kaçar, T., & Beycioğlu, K. (2017). İlköğretim öğretmenlerinin öz yeterlik inançları. İlköğretim Online, 16(4), 1753-1767. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.342988
  • Karagöl, İ. (2025). Öğretmen failliği üzerine yapılan çalışmaların bibliyometrik analizi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 14-27. https://doi.org/10.17556/erziefd.1519787
  • Karaköse, T., & Kocabaş, İ. (2006). Özel ve devlet okullarında tahminlerin iş doyumu ve motivasyon üzerine etkileri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 2(1), 3-14.
  • Karataş, Z. (2023). İlkokullarda çalışan öğretmenlerin özerklik davranışları ile iş doyumları arasındaki ilişki (Yayın No. 811402) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Kasap, D. (2012). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ile mesleklerine yönelik bilgisayar ve internet kullanımları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayın No. 322439) [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi).YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Kayi-Aydar, H. (2015). Teacher agency, positioning, and English language learners: Voices of pre-service classroom teachers. Teaching and Teacher Education, 45, 94-103. https://doi.org/10.1016/j.tate.2014.09.009
  • Kim, I., & Loadman, W. E. (1994). Predicting teacher job satisfaction. (ED383707). ERIC. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED383707.pdf
  • Kondakçı, Y., Zayim, M., & Çalışkan, Ö. (2013). Değişime Hazır Olma Ölçeği'nin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. İlköğretim Online, 12(1), 23-35.
  • Koruklu, N., Feyzioğlu, B., Özenoğlu Kiremit, H., & Aladağ, E. (2013). Öğretmenlerin iş doyumu düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 119-137.
  • Kurt, T. (2012). Öğretmenlerin öz yeterlik ve kolektif yeterlik algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 195-227.
  • Lennert da Silva, A. L., & Mølstad, C. E. (2020). Teacher autonomy and teacher agency: A comparative study in Brazilian and Norwegian lower secondary education. The Curriculum Journal, 31(1), 115-131. https://doi.org/10.1002/curj.3
  • Levent, F. (2016). Öğretmenlerin değişime hazır olma durumlarının farklı değişkenlere göre incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 43, 117-134. https://doi.org/10.15285/ebd.09059
  • Li, L., & Ruppar, A. (2020). Conceptualizing teacher agency for inclusive education: A systematic and international review. Teacher Education and Special Education, 44, 42-59. https://doi.org/10.1177/0888406420926976.
  • Lipponen, L., & Kumpulainen, K. (2011). Acting as accountable authors: Creating interactional spaces for agency work in teacher education. Teaching and Teacher Education, 27, 812-819. https://doi.org/10.1016/j.tate.2011.01.001
  • Liu, S., Hallinger, P., & Feng, D. (2016). Supporting the professional learning of teachers in China: Doesprincipal leadership make a difference? Teaching and Teacher Education, 59, 79-91. https://doi.org/10.1016/j.tate.2016.05.023
  • Locke, E. A. (1969). What is job satisfaetion? Organizational Behavior and Human Performance, 4, 309-336. https://doi.org/10.1016/0030-5073(69)90013-0
  • Lopes, J., & Oliveira, C. (2020). Teacher and school determinants of teacher job satisfaction: A multilevel analysis. School Effectiveness and School Improvement, 31(4), 641-659. https://doi.org/10.1080/09243453.2020.1764593
  • Milli Eğitim Bakanlığı. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü.
  • Min, M. (2023). School culture, self-efficacy, outcome expectation, and teacher agency toward reform with curricular autonomy in South Korea: A social cognitive approach. Asia Pacific Journal of Education, 43(4), 951-967. https://doi.org/10.1080/02188791.2019.1626218
  • Molla, T., & Nolan, A. (2020). Teacher agency and professional practice. Teachers and Teaching, 26(1), 67-87. https://doi.org/10.1080/13540602.2020.1740196
  • Morgan, G. A., Leech, N.L., Gloeckner, G. W., & Barret, K. C. (2005). Spss for introductory statistics: Use and interpretation (2th Edition). Lawrence Erlbaum Associates.
  • Mutlu, G. (2017). Professional spaceand agency: The case of in-service language teachers. Journal of Teacher Education and Educators, 6(2), 157-176.
  • Özdemir, M., Kaymak, M. N., & Çetin, O. U. (2023). Unlocking teacher potential: The integrated influence of empowering leadership and authentic leadership on teacher self-efficacy and agency in Turkey. Educational Management Administration & Leadership, 0(0). https://doi.org/10.1177/17411432231217136
  • Özkan, A. (2017). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin iş doyumu düzeyleri (Balıkesir ili merkez ilçeler örneği) (Yayın No. 475375) [Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Özkurt, M. F., & Keçici, S. E. (2019). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilik algıları ile öğretim teknolojileri ve materyal tasarım becerileri arasındaki ilişki. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 13, 286-302.
  • Pallant, J. (2020) Spss survival manual: A step by step guide to data analysis using IBM SPSS. McGraw-Hill, Open University Press.
  • Pantić, N. (2015). A model for study of teacher agency for social justice. Teachers and Teaching, 21(6), 759-778. https://doi.org/10.1080/13540602.2015.1044332
  • Pantić, N. (2017). An exploratory study of teacher agency for social justice. Teaching and Teacher Education, 66, 219-230. https://doi.org/10.1016/j.tate.2017.04.008
  • Pepe, A., Addimando, L., & Veronese, G. (2017). Measuring teacher job satisfaction: Assessing invariance in the teacher job satisfaction scale (TJSS) across six countries. Europe's Journal of Psychology, 13(3), 396–416. https://doi.org/10.5964/ejop.v13i3.1389.
  • Polatcan, M., Arslan, P., & Balcı, A. (2023). The mediating effect of teacher self-efficacy regarding the relationship between transformational school leadership and teacher agency. Educational Studies, 49(5), 823-841. https://doi.org/10.1080/03055698.2021.1894549
  • Priestley, M., Edwards, R., Priestley, A., & Miller, K. (2012). Teacher agency in curriculum making: Agents of change and spaces for manoeuvre. Curriculum Inquiry, 42(2), 191-214. https://doi.org/10.1111/j.1467-873X.2012.00588.x
  • Priestley, M, Biesta, G., & Robinson, S. (2013). Teachers as agents of change: Teacher agency and emerging models of curriculum. In M. Priestley & G. Biesta (Eds.), Reinventing the curriculum (pp.187-206). Bloomsbury.
  • Priestley, M., Biesta, G. J. J., & Robinson, S. (2015). Teacher agency: What is it and why does it matter? In R. Kneyber & J. Evers (Eds.), Flip the system: Changing education from the bottom up. Routledge.
  • Şahin, İ. (2013). Öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 142-167.
  • Sang, G. (2020). Teacher agency. In Peters, M. (Ed.), Encyclopedia of teacher education (pp.1-5). Springer. https://doi.org/10.1007/978-981-13-1179-6_271-1
  • Schunk, D. H., & Pajares, F. (2002). The development of academic self-efficacy. In Development of achievement motivation (pp. 15-31). Academic Press.
  • Severance, S., Penuel, W. R., Sumner, T., & Leary, H. (2016). Organizing for teacher agency in curricular co-design. Journal of the Learning Sciences, 25(4), 531-564. https://doi.org/10.1080/10508406.2016.1207541
  • Shann, M. (1998). Professional commitment and satisfaction among teachers in urban middle schools. The Journal of Educational Research, 92, 67–73. https://doi.org/ 10.1080/00220679809597578
  • Surada, S. (2015). Sınıf öğretmenlerinin iş doyum düzeyleri: Eskişehir ili örneği (Yayın No. 391148) [Yüksek lisans tezi, Osmangazi Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2018). Using multivariate statistics (7th editon). Pearson.
  • Timm, J., & Barth, M. (2020). Making education for sustainable development happen in elementary schools: The role of teachers. Environmental Education Research, 27, 50-66. https://doi.org/10.1080/13504622.2020.1813256.
  • Toom, A., Pyhältö, K., & Rust, F. O. C. (2015). Teachers’ professional agency in contradictory times. Teachers and Teaching, 21(6), 615-623. https://doi.org/10.1080/13540602.2015.1044334
  • Toy, S. N. (2015). Sınıf öğretmenlerinin öğretmen öz yeterlikleri ile kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterlik inançlarının karşılaştırılması (Yayın No. 423231) [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Tschannen-Moran, M., & Barr, M. (2004). Fostering student learning: The relationship of collective teacher efficacy and student achievement. Leadership and Policy in Schools, 3(3), 189-209. https://doi.org/10.1080/15700760490503706
  • Tschannen-Moran, M., & Woolfolk Hoy, A. (2002, April). The influence of resources and support on teachers’ efficacy beliefs. Paper Presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association.
  • Vähäsantanen, K. (2015). Professional agency in the stream of change: Understanding educational change and teachers' professional identities. Teaching and Teacher Education, 47, 1-12. https://doi.org/10.1016/J.TATE.2014.11.006.
  • Vural, N. (2022). Okul iklimi ile öğretmen failliği arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayın No. 775756) [Yüksek lisans tezi, Yozgat Bozok Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Weiner, B.J. (2009). A theory of organization a readiness for change. Implementation Science, 4(1), 67-76. https://doi.org/10.1186/1748-5908-4-67
  • Yalın Uçar, M., & Bağatarhan, T. (2022). The teacher job satisfaction scale – Turkish form: Psychometric properties and construct validity. International Online Journal of Educational Sciences, 14(4), 1049-1060. https://doi.org/10.15345/iojes.2022.04.010
  • Yaman, K. (2022). İlköğretim kurumlarında kolektif öğretmen yeterliği ile etkili okul arasındaki ilişki (Yayın No. 761174) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
  • Yang, H., & Clarke, M. (2018). Spaces of agency within contextual constraints: A case study of teacher’s response to EFL reform in a Chinese university. Asia Pacific Journal of Education, 38(2), 187-201. https://doi.org/10.1080/02188791.2018.1460252
  • Yılmaz, G., & Tepe, N. (2023). The mediating role of teacher agency. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 5(9), 443-462.
  • Yüner, B., & Özdemir, M. (2020). Kolektif öğretmen yeterliği ile okul etkililiği arasındaki ilişkinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 389-409. https://doi.org/10.19171/uefad.605195
  • Zembylas, M., & Papanastasiou, E. C. (2005). Modeling teacher empowerment: The role of job satisfaction. Educational Research and Evaluation, 11(5), 433-459. https://doi.org/10.1080/13803610500146152
There are 108 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Educational Psychology
Journal Section Research Articles
Authors

Remziye Uludağ Kırçıl 0000-0001-8736-3370

İdris Aktaş 0000-0001-6265-6337

Şafak Uluçınar Sağır 0000-0003-3383-5330

Publication Date June 27, 2025
Submission Date September 21, 2024
Acceptance Date June 19, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 13 Issue: 1

Cite

APA Uludağ Kırçıl, R., Aktaş, İ., & Uluçınar Sağır, Ş. (2025). Öğretmen Failliğinde Öğretmen Öz-Yeterliği, Kolektif Öğretmen Yeterliği, İş Doyumu ve Değişime Hazır Oluşluğun Yordayıcı Rolü. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 355-385. https://doi.org/10.52826/mcbuefd.1554027
 Download Cover Image