Abstract
Kamıştan yapılan ve nefesle çalınan bir müzik aleti olan ney zamanla adeta tasavvuf müziğinin bir simgesi haline gelmiştir. Ney, şairlerin hayallerini süslemiş ve şiirlerinin vazgeçilmez unsurlarından biri olmuştur. Divân şiirinde neyin özellikle Mevlevî şairlerce kamıştan yapılması, kamışlıktan ayrılma hikâyesi, üflenmesi, yanık nağmesi vs. konu edinilmiş, çeşitli sanatlarda metafor ve sembol olarak kullanılmıştır. Hatta Mesnevî neyin hikâyesi ile başladığı için adeta Mevlevîliğe mahsus bir müzik aleti olmuştur. Bu bağlamda çalışmamızı oluşturmak üzere 17. yüzyılda tarikattaki yeri ve önemine göre on Mevlevî şair belirlendi. Belirlenen şairlerin divanlarından ney/nây sözcüğünün geçtiği tüm beyitler tespit edildi. Tespit edilen bu beyitlerin günümüz Türkçesiyle nesre çevirisi yapıldı ve bunlar belli başlıklar altında sınıflandırıldı. Şairlerden seçilen dikkat çekici örnek beyitler, oluşturulan ilgili başlıklar altına yerleştirildi. Konunun daha anlaşılabilir olması için giriş bölümünde ney hakkında çeşitli kaynaklardan derlenen kısa bilgilere yer verildi. Çalışmada tespit edilen bu beyitlerden hareketle 17. yüzyıl Mevlevî şairlerinin gözünden ney anlatılmaya çalışıldı.
Keywords
References
- Ayan, H. (1981). Cevrî Divanı. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Basımevi.
- Büyüktosunoğlu, M. (1991). Sahib Dede Hayatı, Edebi Kişiliği ve Divanı'nın Tenkidli Metni. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Can, H. (1966). “Dini Türk Musikisi Lûgatı”. Musiki Mecmuası, Yıl: 18/220, 119-121.
- Çetinkaya, B. A. (2011). “Mevlânâ’nın Nefesinden Çıkan Büyülü Ney Sesi”. Ihlamur- Mevlâna Özel Sayısı Nev-niyâz, 426-432. Konya.
- Çıpan, M. (2003). Fasih Divanı İnceleme-Tenkitli Metin. İstanbul: MEB.
- Derman, M. U. (2001). “Kalem”. DİA, 24, 245-257. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- Erguner, S. (2002). Ney “Metod”. Erguner Müzik.
- Erkul, R. (1992). Birrî Mehmed Dede (Magnisalı): Hayatı, Edebî Kişiliği ve Dîvânı’nın Tenkitli Metni. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Gölpınarlı, A. (1990). Mesnevî Tercemesi ve Şerhi I-II Cilt. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
- Göre, Z. (2004). ‘Adnî Receb Dede, Hayatı ve Eserleri. Basılmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Abstract
References
- Ayan, H. (1981). Cevrî Divanı. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Basımevi.
- Büyüktosunoğlu, M. (1991). Sahib Dede Hayatı, Edebi Kişiliği ve Divanı'nın Tenkidli Metni. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Can, H. (1966). “Dini Türk Musikisi Lûgatı”. Musiki Mecmuası, Yıl: 18/220, 119-121.
- Çetinkaya, B. A. (2011). “Mevlânâ’nın Nefesinden Çıkan Büyülü Ney Sesi”. Ihlamur- Mevlâna Özel Sayısı Nev-niyâz, 426-432. Konya.
- Çıpan, M. (2003). Fasih Divanı İnceleme-Tenkitli Metin. İstanbul: MEB.
- Derman, M. U. (2001). “Kalem”. DİA, 24, 245-257. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- Erguner, S. (2002). Ney “Metod”. Erguner Müzik.
- Erkul, R. (1992). Birrî Mehmed Dede (Magnisalı): Hayatı, Edebî Kişiliği ve Dîvânı’nın Tenkitli Metni. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Gölpınarlı, A. (1990). Mesnevî Tercemesi ve Şerhi I-II Cilt. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
- Göre, Z. (2004). ‘Adnî Receb Dede, Hayatı ve Eserleri. Basılmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Classical Turkish Literature |
| Journal Section | Araştırma Makaleleri |
| Authors | |
| Publication Date | December 30, 2014 |
| Published in Issue | Year 2014 Volume: 4 Issue: 2 |
| Adres: Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi Akdeniz Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi 07058 Kampüs, Antalya / TÜRKİYE | E-Posta: mjh@akdeniz.edu.tr |