Research Article
BibTex RIS Cite

Venetian Rule in Dalmatia: Political Conflicts and Struggles for Dominance in the 11th-12th Centuries

Year 2025, Volume: 15 Issue: 1, 269 - 277, 27.06.2025

Sait Emre Çiftçi

Abstract

Located in a strategic position in the northern Adriatic Sea, Dalmatia has held great significance throughout history due to its control over trade routes and maritime dominance. To secure its naval supremacy, Venice launched a series of military campaigns to control the region's key harbors and settlements. Under Doge Pietro Orseolo II (991–1008), Venice rose to prominence in the Adriatic, forming an alliance with the Byzantine Empire in 992 that granted Venetian ships reduced tolls and preferential passage. However, after the Kingdom of Hungary annexed Croatia in the early 12th century, it emerged as Venice's chief rival, aiming to control Dalmatia as a crucial transit route. In 1117, Hungary dealt Venice a significant blow with a victory at the Battle of Zadar. The situation was further complicated by Dalmatia's status as a Byzantine territory, which drew the Byzantine Empire into the conflict. After the Fourth Crusade (1204), Venice used its powerful navy to seize control of Dalmatia’s islands and coastal cities. Despite the conflicts with Hungarians, Venice ultimately secured and maintained its dominance in the region for centuries.

Keywords

Adriatic Sea Dalmatia Pietro Orseolo II Venice Kingdom of Hungary

References

  • Ahmetbeyoğlu A. 2018, “De Administrando Imperio Adlı Eserin Türk Tarihi İçin Önemi”, Türk Dünyası Araştırmaları/TDA, 119(234), 109-126.
  • Andrea Dandolo. 1938a, “Chronicon Brevis aa. 46-1342 d.C” Raccolta degli Storici Italiani dal 500-1500, c.12, ed. Ester Pastorello, Bologna, 333-373.
  • Andrea Dandolo. 1938b, “Ducis Venetiarum Chronica per extensum descripta (aa. 46-1280 d.C.)”, Raccolta degli Storici Italiani dal 500-1500, c.12, ed. Ester Pastorello, Bologna, 1-327.
  • Angold M. 2021, “Venice in the Twelfth Century Between the Adriatic and the Aegean”, Byzantium, Venice and the Medieval Adriatic: Spheres of Maritime Power and Influence, c. 700-1453, ed. Magdalena Skoblar, Cambridge, 296-315.
  • Anna Komnene. 2009, The Alexiad, Çev. E. R. A. Sewter, London.
  • Brown H. F. 1896, Venice an Historical Sketch of the Republic, Second Edition, London.
  • Chapin L. F. 1991, Venice a Maritime Republic, Baltimore and London.
  • Constantine Porphyrogenitus. 1967, De Administrando Imperio, Çev. R. J. H. Jenkins, Washington.
  • Demirkent I. 2005, “14. Yüzyıla Kadar Balkanlar’da Bizans Hakimiyeti”, Bizans Tarihi Yazıları, İstanbul, 17-30.
  • Engel P. 2001, The Realm of St. Stephen a History of Medieval Hungary 895-1526, Çev. Tamas Palosfalvi, London-New York.
  • Evergates T. 1995, “Champagne”, Medieval France: An Encyclopedia, ed. William W. Kibler, New York & London, 357-362.
  • Fine Jr J. V. A. 1983, The Early Medieval Balkans: A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth Century, Ann Arbor.
  • Fine Jr J. V. A. 1987, The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest, Ann Arbor.
  • Frankopan P. 2021, “the Rise of Adriatic”, Byzantium, Venice and the Medieval Adriatic: Spheres of Maritime Power and Influence, c. 700-1453, ed. Magdalena Skoblar, Cambridge, 276-295.
  • Gasparri S. 2018, “The First Dukes and the Origins of Venice”, Venice and Its Neighbors from the 8th to 11th Century Through Renovation and Continuity, eds. Sauro Gelichi, Stefano Gasparri, Leiden & Boston, 5-26.
  • Gelichi S. 2018, “Comacchio: A Liminal Community in a Nodal Point during the Early Middle Ages”, Venice and Its Neighbors from the 8th to 11th Century Through Renovation and Continuity, eds. Sauro Gelichi, Stefano Gasparri, Leiden & Boston, 142-167.
  • Geoffroi de Villehardouin & Henri de Valenciennes. 2008, IV. Haçlı Seferi Kronikleri, Çev. A. Berktay, İstanbul.
  • Giovanni Diacono. 1890, “Cronaca Veneziana”, Cronache Veneziane Antichissime, c.1, ed. G. Monticolo, Roma, 59-171.
  • Ivetic E. 2014, Adriatico Orientale Atlante Storico, Collana degli Atti, N. 37, Rovigno.
  • John Kinnamos. 1976, Deeds of John and Manuel Comnenus, Çev. C. M. Brand, New York.
  • Madden T. F. 2003, Enrico Dandolo & the Rise of Venice, Baltimore.
  • Madden T. F. 2004, “The Fourth Crusade: A Tragic Misfire”, Crusades: The Illustrated History, ed. T. F. Madden, Ann Arbor, 100-16.
  • Madden T. F. 2012, Venice a New History, London.
  • Magdalino P. 1993, The Empire of Manuel I Komnenos, 1143-1180, Cambridge-New York.
  • Makk F. 1989, The Árpáds and the Comneni: Political Relations between Hungary and Byzantium in the 12th century, Çev. György Novák, Budapest.
  • Moravcsik G. 1970, Byzantium and the Magyars, Amsterdam.
  • Nicol D. M. 1988, Byzantium and Venice a study in diplomatic and cultural relations, Cambridge-New York.
  • Niketas Khoniates. 2020, Historia (Ioannes ve Manuel Komnenos Devirleri), Çev. F. Işıltan, Ankara.
  • Özdemir H. Ö. 2020a, “Bizans İmparatorluğu’nun Venedik’e Verdiği Ticarî İmtiyazlar (Chrysobullar); Angelos Hanedanı Devri (1185-1204)”, Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi 13, 113-134.
  • Özdemir H. Ö. 2020b, “Bizans İmparatorluğu’nun Venedik’e Verdiği Ticari İmtiyazlar (Chrysobullar); Komnenos Hanedanı Devri”, Ortaçağ Araştırmaları Dergisi, c. 3, sy. 2, 424-434.
  • Özdemir H. Ö. 2024, “XII. Yüzyılda Bizans-Pisa İlişkileri”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 43(77), 335-362.
  • Özer B. Y. 2020, “II. Ioannes Komnenos Dönemi Bizans-Macar İlişkileri Ve Sırp İsyanı (1127-1129)”, Ortaçağ Araştırmaları Dergisi, 3(2), 435-441.
  • Papageorgiou A. 2015, “The Image of Serbs during the Reign of Manuel I (1143-1180)”, Fragmenta Hellenoslavica, 2, 239-250.
  • Ravegnani G. 2006, Bisanzio e Venezia, Bologna.
  • Schmidt T. 2022, “Performing Military Leadership in Komnenian Byzantium: Emperor Manuel I, His Generals, and the Hungarian Campaign of 1167.” Dumbarton Oaks Papers 76, 163-179.
  • Stephenson P. 2004, Byzantium’s Balkan Frontier: A Political Study of the Northern Balkans, 900-1204, New York & Cambridge.
  • Şenol M. 2018, Macar Kronikleri Chronica Hungarorum: Birinci ve İkinci Bölümlerin Tercüme ve Değerlendirmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi. İstanbul
  • Vedris T. 2021, “Provincia Iadrensis: Heir of Roman Dalmatia or a Stillborn Child of Byzantine Early Medieval Adriatic Policy?”, Byzantium, Venice and the Medieval Adriatic: Spheres of Maritime Power and Influence, c. 700-1453, ed. Magdalena Skoblar, Cambridge, 133-172.
  • Yener A. 2023, “İmparator I. Manuel Komnenos’un Balkan Politikası”, Tarih ve Gelecek Dergisi 9(1), 229-243.

Dalmaçya'da Venedik Egemenliği: 11-12. Yüzyıllarda Siyasi Çatışmalar ve Hâkimiyet Mücadelesi

Year 2025, Volume: 15 Issue: 1, 269 - 277, 27.06.2025

Sait Emre Çiftçi

Abstract

Adriyatik Denizi’nin kuzeyinde stratejik bir konumda yer alan Dalmaçya, hem ticaret yolları hem de deniz üzerindeki hakimiyeti bakımından tarih boyunca büyük bir öneme sahip olmuştur. Deniz üstünlüğünü güvence altına almak isteyen Venedik, bölgenin kilit limanlarını ve yerleşim yerlerini kontrol etmek için bir dizi askerî harekâta girişti. Doge II. Pietro Orseolo (991–1008) döneminde Venedik, Adriyatik'te öne çıkarak 992 yılında Bizans İmparatorluğu ile bir ittifak kurdu. Bu ittifak, Venedik gemilerine düşük gümrük vergileri ve ayrıcalıklı geçiş imkânı tanıdı. Ancak Macar Krallığı, 12. yüzyılın başlarında Hırvatistan'ı ilhak ettikten sonra, hayati bir geçiş yolu olan Dalmaçya'yı kontrol etmeye çalışarak Venedik'in başlıca rakibi haline geldi. Macarlar 1117'deki Zadar Savaşı'nda Venediklileri önemli bir yenilgiye uğrattılar. Dalmaçya'nın bir Bizans teması olması, Bizans İmparatorluğu'nu çatışmanın içine çekerek durumu daha da karmaşık hale getirdi. Dördüncü Haçlı Seferi'nin (1204) ardından Venedikliler, Dalmaçya'nın adaları ve kıyı şehirleri üzerinde kontrol sağlamak için güçlü donanmalarından yararlandılar ve Macarlarla uzun süre devam eden mücadelelere rağmen, nihayetinde yüzyıllar boyunca bölgedeki egemenliklerini sürdürmeyi başardılar.

Keywords

Adriyatik Denizi Dalmaçya II. Pietro Orseolo Venedik Macar Krallığı

References

  • Ahmetbeyoğlu A. 2018, “De Administrando Imperio Adlı Eserin Türk Tarihi İçin Önemi”, Türk Dünyası Araştırmaları/TDA, 119(234), 109-126.
  • Andrea Dandolo. 1938a, “Chronicon Brevis aa. 46-1342 d.C” Raccolta degli Storici Italiani dal 500-1500, c.12, ed. Ester Pastorello, Bologna, 333-373.
  • Andrea Dandolo. 1938b, “Ducis Venetiarum Chronica per extensum descripta (aa. 46-1280 d.C.)”, Raccolta degli Storici Italiani dal 500-1500, c.12, ed. Ester Pastorello, Bologna, 1-327.
  • Angold M. 2021, “Venice in the Twelfth Century Between the Adriatic and the Aegean”, Byzantium, Venice and the Medieval Adriatic: Spheres of Maritime Power and Influence, c. 700-1453, ed. Magdalena Skoblar, Cambridge, 296-315.
  • Anna Komnene. 2009, The Alexiad, Çev. E. R. A. Sewter, London.
  • Brown H. F. 1896, Venice an Historical Sketch of the Republic, Second Edition, London.
  • Chapin L. F. 1991, Venice a Maritime Republic, Baltimore and London.
  • Constantine Porphyrogenitus. 1967, De Administrando Imperio, Çev. R. J. H. Jenkins, Washington.
  • Demirkent I. 2005, “14. Yüzyıla Kadar Balkanlar’da Bizans Hakimiyeti”, Bizans Tarihi Yazıları, İstanbul, 17-30.
  • Engel P. 2001, The Realm of St. Stephen a History of Medieval Hungary 895-1526, Çev. Tamas Palosfalvi, London-New York.
  • Evergates T. 1995, “Champagne”, Medieval France: An Encyclopedia, ed. William W. Kibler, New York & London, 357-362.
  • Fine Jr J. V. A. 1983, The Early Medieval Balkans: A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth Century, Ann Arbor.
  • Fine Jr J. V. A. 1987, The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest, Ann Arbor.
  • Frankopan P. 2021, “the Rise of Adriatic”, Byzantium, Venice and the Medieval Adriatic: Spheres of Maritime Power and Influence, c. 700-1453, ed. Magdalena Skoblar, Cambridge, 276-295.
  • Gasparri S. 2018, “The First Dukes and the Origins of Venice”, Venice and Its Neighbors from the 8th to 11th Century Through Renovation and Continuity, eds. Sauro Gelichi, Stefano Gasparri, Leiden & Boston, 5-26.
  • Gelichi S. 2018, “Comacchio: A Liminal Community in a Nodal Point during the Early Middle Ages”, Venice and Its Neighbors from the 8th to 11th Century Through Renovation and Continuity, eds. Sauro Gelichi, Stefano Gasparri, Leiden & Boston, 142-167.
  • Geoffroi de Villehardouin & Henri de Valenciennes. 2008, IV. Haçlı Seferi Kronikleri, Çev. A. Berktay, İstanbul.
  • Giovanni Diacono. 1890, “Cronaca Veneziana”, Cronache Veneziane Antichissime, c.1, ed. G. Monticolo, Roma, 59-171.
  • Ivetic E. 2014, Adriatico Orientale Atlante Storico, Collana degli Atti, N. 37, Rovigno.
  • John Kinnamos. 1976, Deeds of John and Manuel Comnenus, Çev. C. M. Brand, New York.
  • Madden T. F. 2003, Enrico Dandolo & the Rise of Venice, Baltimore.
  • Madden T. F. 2004, “The Fourth Crusade: A Tragic Misfire”, Crusades: The Illustrated History, ed. T. F. Madden, Ann Arbor, 100-16.
  • Madden T. F. 2012, Venice a New History, London.
  • Magdalino P. 1993, The Empire of Manuel I Komnenos, 1143-1180, Cambridge-New York.
  • Makk F. 1989, The Árpáds and the Comneni: Political Relations between Hungary and Byzantium in the 12th century, Çev. György Novák, Budapest.
  • Moravcsik G. 1970, Byzantium and the Magyars, Amsterdam.
  • Nicol D. M. 1988, Byzantium and Venice a study in diplomatic and cultural relations, Cambridge-New York.
  • Niketas Khoniates. 2020, Historia (Ioannes ve Manuel Komnenos Devirleri), Çev. F. Işıltan, Ankara.
  • Özdemir H. Ö. 2020a, “Bizans İmparatorluğu’nun Venedik’e Verdiği Ticarî İmtiyazlar (Chrysobullar); Angelos Hanedanı Devri (1185-1204)”, Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi 13, 113-134.
  • Özdemir H. Ö. 2020b, “Bizans İmparatorluğu’nun Venedik’e Verdiği Ticari İmtiyazlar (Chrysobullar); Komnenos Hanedanı Devri”, Ortaçağ Araştırmaları Dergisi, c. 3, sy. 2, 424-434.
  • Özdemir H. Ö. 2024, “XII. Yüzyılda Bizans-Pisa İlişkileri”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 43(77), 335-362.
  • Özer B. Y. 2020, “II. Ioannes Komnenos Dönemi Bizans-Macar İlişkileri Ve Sırp İsyanı (1127-1129)”, Ortaçağ Araştırmaları Dergisi, 3(2), 435-441.
  • Papageorgiou A. 2015, “The Image of Serbs during the Reign of Manuel I (1143-1180)”, Fragmenta Hellenoslavica, 2, 239-250.
  • Ravegnani G. 2006, Bisanzio e Venezia, Bologna.
  • Schmidt T. 2022, “Performing Military Leadership in Komnenian Byzantium: Emperor Manuel I, His Generals, and the Hungarian Campaign of 1167.” Dumbarton Oaks Papers 76, 163-179.
  • Stephenson P. 2004, Byzantium’s Balkan Frontier: A Political Study of the Northern Balkans, 900-1204, New York & Cambridge.
  • Şenol M. 2018, Macar Kronikleri Chronica Hungarorum: Birinci ve İkinci Bölümlerin Tercüme ve Değerlendirmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi. İstanbul
  • Vedris T. 2021, “Provincia Iadrensis: Heir of Roman Dalmatia or a Stillborn Child of Byzantine Early Medieval Adriatic Policy?”, Byzantium, Venice and the Medieval Adriatic: Spheres of Maritime Power and Influence, c. 700-1453, ed. Magdalena Skoblar, Cambridge, 133-172.
  • Yener A. 2023, “İmparator I. Manuel Komnenos’un Balkan Politikası”, Tarih ve Gelecek Dergisi 9(1), 229-243.
There are 39 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects History of The Byzantine, Medieval European History
Journal Section Araştırma Makaleleri
Authors

Sait Emre Çiftçi 0000-0002-2685-1714

Publication Date June 27, 2025
Submission Date January 20, 2025
Acceptance Date June 16, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 15 Issue: 1

Cite

APA Çiftçi, S. E. (2025). Dalmaçya’da Venedik Egemenliği: 11-12. Yüzyıllarda Siyasi Çatışmalar ve Hâkimiyet Mücadelesi. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 15(1), 269-277. https://doi.org/10.13114/mjh.1623776
 Download Cover Image
Adres:
Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi
Akdeniz Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi
07058 Kampüs, Antalya / TÜRKİYE		E-Posta:
mjh@akdeniz.edu.tr