Research Article
Year 2025,
Volume: 5 Issue: 1, 171 - 182, 30.06.2025
Abstract
Although Adam Smith is especially known for his contributions in the field of economics, his works are interdisciplinary. The thinker has an academic interest that goes beyond the field of economics. His influence on the disciplines of ethics and political philosophy is at least as important as economics. It is very rare that those working in the fields of economics, ethics and political philosophy do not refer to the thinker. This indicates that he is an important thinker in the history of political thought. The thinker's political economy should be seen as only a part of his comprehensive understanding of ethics and political philosophy centered on human and society. While the thinker accepts altruistic motivation in the determination of morality in his Theory of Moral Sentiment, he defends an understanding of morality based on selfishness in his book The Wealth of Nations. This dualistic subject of the thinker causes problems in real life. The study first analyzes the thinker's altruistic subject who acts with sympathy in the social sphere and then his selfish subject in the economic sphere. Secondly, the intellectual rupture caused by these two different subjects of Smith is pointed out. Third, two objections to the thinker's approach are raised. Drawing on a communitarian grounding, this study argues that Smith's altruistic subject and virtue-related values in the social sphere are displaced by his selfish subject in the economic sphere.
References
- Akdemir, Ferhat (2024), “Adam Smith’te etik –iktisat ilişkisi ya da Adam Smith’in iktisadî liberalizminin etik temelleri”, Kaygı Dergisi, 23(1), ss.118-144.
- AvcI, Nil (2023), “Adam Smith’in ahlak kuramında hayal gücünün rolü”, Felsefe Dünyası Dergisi, 77, ss.165-189. Benenson Joyce, Pascoe, Joanna ve Radmore, Nicola (2007), “Children’s altruistic behavior in the dictator game”, Evolution and Human Behavior, 28, ss.168-175.
- Binswager, Mathias (2006), “Why does income growth fail to make us happier? Searching for the treadmills behind the paradox of happiness”, The Journal of Socio-Economics, 35, ss.366-381.
- Boz, Çiğdem (2012), “Adam Smith ve Amartya Sen”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), ss.71-96
- Brennan, Jason ve Jaworski, Peter (2016), Markets without limits: Moral virtues and commercial interests, Routledge.
- Brickman, Peggy ve Campbell, Donald (1971), “Hedonic relativism and planning the good society”, Ed. M.H. Appley, içinde Adaptation-Level Theory, Academic Press, ss.287-303.
- Callahan, Daniel (1995), “What kind of life? The limits of medical progress”, Georgetown University Press. Dwyer, John (2005), “Ethics and economics: Bridging Adam Smith’s theory of moral sentiments and wealth of nations”, Journal of British Studies, 44(4), ss.662-687.
- Fehr, Ernst (2015), “The social dilemma experiment”, Ed. Tiana Singer ve Matthie Richard, içinde Caring Economics: Conservations on Altruism and Compassion between Scientist, Economists, and the Dalai Lama, Picador, ss.77-85.
- Fehr, Ernst ve Fischbacher, Urs (2003), “The Nature of Human Altruism”, Nature, 425, ss.785-791.
- Fehr, Ernst ve Rockenbach Bettina (2004), “Human altruism: economic, neural and evolutionary perspective”, Current Opinion in Neurobiology, 14, ss.784-790.
- Flannigan Jess (2022), “Public health and health care policy”, Ed. Matt Zwolinski ve Benjamin Ferguson, içinde The Routledge Companion to Libertarianism. Routledge, ss.351-365.
- Frank, Robert (1999), Luxury fever: Why money fails to satisfy in era of excess, The Free Press.
- Gold, Natalie (2021), “How should we reconcile self-regarding and pro-social motivations? A renaissance of das Adam Smith problem”, Social Philosophy and Policy. 37(1), ss.80-102.
- Göçmen, Doğan (2007), The Adam Smith problem reconciling human nature and society in the theory of moral sentiments and wealth of nations, Tauris Academic Studies.
- Göçmen, Doğan ve Kaya, Gazanfer (2013), “Adam Smith’in siyaset felsefesine dair bir kuramsal çerçeve”, Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 15, ss.85-109.
- Gui, Benedetto ve Sugden, Robert (2005), “Why Interpersonal Relations Matter for Economic Relations”, Ed. Benedetto Gui ve Robert Sugden, içinde Economics and Social Interaction Accounting for Interpersonal, Cambridge University Press, ss.1-22.
- Haakonssen, Knud (2006), “Introduction: The Coherence of Smith’s Thought”, Ed. Knud Haakonssen, içinde The Cambridge Companion to Adam Smith, Cambridge University Press, ss.1-20.
- Kaymak, Muammer (2020), “Adam Smith’in dört aşamalı tarih kuramı üzerine”, Mülkiye Dergisi, 44(2), ss.177-218.
- Kesici, Hülya (2010), “Adam Smith ve ahlak teorisi”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 58, ss.89-97.
- Küçükkalay, A. Mesud (2020), “Orta çağ iktisadi düşüncesinde bir kırılma: Adam Smith ve iktisadi düşünceye getirdikleri”, Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 4(2), ss.101-119.
- Montes, Leonidas (2003), “Das Adam Smith problem: its origins, the stages of the current debate, and one implication for our understanding of sympathy”, Journal of the History of Economic Thought, 25, ss.63-90.
- Levent, Adem (2017), “İktisadı yeniden felsefeyle buluşturmak: Amartya Sen’in Adam Smith okuması”, İnsan ve Toplum Dergisi, 7(1), ss.117-137.
- Mouffe, Chantal (2010), Siyasal üzerine (M. Ratip, Çev.), İletişim Yayınları.
- Mouffe, Chantal (2008), Siyasetin dönüşü (F. Bakırcı ve A. Çolak, Çev.), Epos Yayınları.
- Murteza, Gökhan (2019), Ahlak, iktisat ve bilim: Adam Smith felsefesine giriş. Pinhan Yayıncılık.
- Otteson, James R. (2011), Adam Smith, Bloomsbury.
- Otteson, James R. (2000), “The recurring Adam Smith problem”, History of Philosophy Quarterly, 17(1), ss.51-74. Özsoy Somuncuoğlu, Seda (2024), “Adam Smith ve ‘görünmez el’: Ahlaki duygular kuramı ve milletlerin zenginliği eserleri bağlamında bir inceleme”, Tabula Rasa: Felsefe ve Teoloji Dergisi, 43, ss.97-114.
- Parlar, Yasin (2025), “Adam Smith ne kadar liberaldi?: Piyasanın görünmez eli mi?, devletin görünür eli mi?”, DEÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi, 12(1), ss.399-416.
- Polanyi, Karl (2009), Büyük dönüşüm (A. Buğra, Çev.), İletişim Yayınları.
- Teichgraeber III, Richard (1981), “Rethinking das Adam Smith problem”, Journal of British Studies, 20(2), ss.106-123.
- Ross, Ian Simpson (2010), The Life of Adam Smith, Oxford University Press.
- Sandel, Michael J. (2013), Adalet: Yapılması Gereken Doğru Şey Nedir? (M. Kocaoğlu, Çev.), Eksi Kitaplar.
- Sandel, Michael J. (2015), Paranın Satın Alamayacağı Şeyler: Piyasanın Ahlaki Sınırları (M. Kocaoğlu, Çev.), Serbest Kitaplar.
- Sandel, Michael J. (2020), The tyranny of merit: What’s become of the common good?. Farrar, Straus and Giroux, New York.
- Schmitt, Carl (2012), Siyasal kavramı (E. Göztepe, Çev.), Metis Yayınevi.
- Schmidtz, David (2016), “Adam Smith on freedom”, Adam Smith: His Life, Thought and Legacy (Ed. Ryan Patrick Hanley), Princeton University Press, ss.208-227.
- Sen, Amartya (1999), Development as freedom, Knopf Publishers.
- Skousen, Mark (2010), “Her şey adam ile başladı”, (İ. Akbulut ve Ö. Ç. Yılmaz, Çev.), Liberal Düşünce, 15(59-60), ss.199-201.
- Smith, Adam (2004), The Theory of Moral Sentiments, Ed. Knud Haakonssen, Cambridge University Press.
- Smith, Adam (2006), Milletlerin zenginliği (H. Derin, Çev.), Türkiye İş Bankası Yayınları.
- Tuştaş, Pelin (2024), “Adam Smith’in milletlerin zenginliği’nde bir etik tasarı olarak kapitalizm”, Mülkiye Dergisi, S.48(3), ss.693-713.
- Wilson, David ve Dixon, William (2006), “Das Adam Smith problem”, Journal of Critical Realism, S.5(2), ss.251-272.
- Yılmaz Genç, Sema ve Göçeri, Kadir (2020), “Politik iktisadin gelişiminde İskoç aydınlanmasının etkisi”, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 12(2), ss.132-146.
- Yılmaz, Ferhat (2010), “İskoç Aydınlanması ve Adam Smith”, Der. M. Kara ve N. E. Aydınonat, içinde Görünmez Adam Smith, İletişim Yayınları, ss.65-85.
- Zorlu, Kürşad ve Kırmızıoğlu, Hale (2018), “Adam Smith’in Devlet Anlayışı Üzerine Kuramsal Bir İnceleme”, Akademik Bakış, 11(22), ss.77-99.
Year 2025,
Volume: 5 Issue: 1, 171 - 182, 30.06.2025
Abstract
Adam Smith özellikle iktisat alanındaki katkılarıyla tanınmış olsa da çalışmaları interdisipliner bir nitelik sergilemektedir. Düşünür iktisat alanını aşan akademik ilgi alanına sahiptir. Ahlak ve siyaset felsefesi disiplinlerindeki etkisi de en az iktisat kadar önemlidir. İktisat, ahlak ve siyaset felsefesi alanlarında çalışanların düşünüre referans vermemesi çok az görülen bir durumdur. Bu durum siyasi düşünceler tarihi içerisinde önemli bir düşünür olduğuna işaret etmektedir. Düşünürün politik iktisadı, insan ve toplumu merkeze alan ahlak ve siyaset felsefesine ilişkin kapsamlı anlayışının sadece bir parçası olarak görülmelidir. Düşünür, Ahlak Duygusu Teorisi eserinde ahlakın belirlenmesinde altruist motivasyonu kabul ederken Milletlerin Zenginliği adlı kitabında ise bencilliğe dayanan bir ahlak anlayışını savunmaktadır. Düşünürün bu düalistik öznesi gerçek hayatta sorunlara sebep olmaktadır. Çalışmada ilk olarak düşünürün toplumsal alanda sempati ile eylemde bulunan altruist öznesi ve ardından iktisadi alandaki bencil öznesi irdelenmektedir. İkinci olarak Smith’in bu iki ayrı öznesinin sebep olduğu düşünsel kopuşa işaret edilmektedir. Üçüncü olarak düşünürün bu yaklaşımına yönelik iki itiraz ileri sürülmektedir. Bu çalışma komüniteryen bir zeminden beslenerek, Smith’in sosyal alandaki altruist öznesinin ve erdemle ilişkili değerlerinin iktisadi alandaki bencil öznesi tarafından yerinden edildiğini savunmaktadır.
Keywords
References
- Akdemir, Ferhat (2024), “Adam Smith’te etik –iktisat ilişkisi ya da Adam Smith’in iktisadî liberalizminin etik temelleri”, Kaygı Dergisi, 23(1), ss.118-144.
- AvcI, Nil (2023), “Adam Smith’in ahlak kuramında hayal gücünün rolü”, Felsefe Dünyası Dergisi, 77, ss.165-189. Benenson Joyce, Pascoe, Joanna ve Radmore, Nicola (2007), “Children’s altruistic behavior in the dictator game”, Evolution and Human Behavior, 28, ss.168-175.
- Binswager, Mathias (2006), “Why does income growth fail to make us happier? Searching for the treadmills behind the paradox of happiness”, The Journal of Socio-Economics, 35, ss.366-381.
- Boz, Çiğdem (2012), “Adam Smith ve Amartya Sen”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), ss.71-96
- Brennan, Jason ve Jaworski, Peter (2016), Markets without limits: Moral virtues and commercial interests, Routledge.
- Brickman, Peggy ve Campbell, Donald (1971), “Hedonic relativism and planning the good society”, Ed. M.H. Appley, içinde Adaptation-Level Theory, Academic Press, ss.287-303.
- Callahan, Daniel (1995), “What kind of life? The limits of medical progress”, Georgetown University Press. Dwyer, John (2005), “Ethics and economics: Bridging Adam Smith’s theory of moral sentiments and wealth of nations”, Journal of British Studies, 44(4), ss.662-687.
- Fehr, Ernst (2015), “The social dilemma experiment”, Ed. Tiana Singer ve Matthie Richard, içinde Caring Economics: Conservations on Altruism and Compassion between Scientist, Economists, and the Dalai Lama, Picador, ss.77-85.
- Fehr, Ernst ve Fischbacher, Urs (2003), “The Nature of Human Altruism”, Nature, 425, ss.785-791.
- Fehr, Ernst ve Rockenbach Bettina (2004), “Human altruism: economic, neural and evolutionary perspective”, Current Opinion in Neurobiology, 14, ss.784-790.
- Flannigan Jess (2022), “Public health and health care policy”, Ed. Matt Zwolinski ve Benjamin Ferguson, içinde The Routledge Companion to Libertarianism. Routledge, ss.351-365.
- Frank, Robert (1999), Luxury fever: Why money fails to satisfy in era of excess, The Free Press.
- Gold, Natalie (2021), “How should we reconcile self-regarding and pro-social motivations? A renaissance of das Adam Smith problem”, Social Philosophy and Policy. 37(1), ss.80-102.
- Göçmen, Doğan (2007), The Adam Smith problem reconciling human nature and society in the theory of moral sentiments and wealth of nations, Tauris Academic Studies.
- Göçmen, Doğan ve Kaya, Gazanfer (2013), “Adam Smith’in siyaset felsefesine dair bir kuramsal çerçeve”, Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 15, ss.85-109.
- Gui, Benedetto ve Sugden, Robert (2005), “Why Interpersonal Relations Matter for Economic Relations”, Ed. Benedetto Gui ve Robert Sugden, içinde Economics and Social Interaction Accounting for Interpersonal, Cambridge University Press, ss.1-22.
- Haakonssen, Knud (2006), “Introduction: The Coherence of Smith’s Thought”, Ed. Knud Haakonssen, içinde The Cambridge Companion to Adam Smith, Cambridge University Press, ss.1-20.
- Kaymak, Muammer (2020), “Adam Smith’in dört aşamalı tarih kuramı üzerine”, Mülkiye Dergisi, 44(2), ss.177-218.
- Kesici, Hülya (2010), “Adam Smith ve ahlak teorisi”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 58, ss.89-97.
- Küçükkalay, A. Mesud (2020), “Orta çağ iktisadi düşüncesinde bir kırılma: Adam Smith ve iktisadi düşünceye getirdikleri”, Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 4(2), ss.101-119.
- Montes, Leonidas (2003), “Das Adam Smith problem: its origins, the stages of the current debate, and one implication for our understanding of sympathy”, Journal of the History of Economic Thought, 25, ss.63-90.
- Levent, Adem (2017), “İktisadı yeniden felsefeyle buluşturmak: Amartya Sen’in Adam Smith okuması”, İnsan ve Toplum Dergisi, 7(1), ss.117-137.
- Mouffe, Chantal (2010), Siyasal üzerine (M. Ratip, Çev.), İletişim Yayınları.
- Mouffe, Chantal (2008), Siyasetin dönüşü (F. Bakırcı ve A. Çolak, Çev.), Epos Yayınları.
- Murteza, Gökhan (2019), Ahlak, iktisat ve bilim: Adam Smith felsefesine giriş. Pinhan Yayıncılık.
- Otteson, James R. (2011), Adam Smith, Bloomsbury.
- Otteson, James R. (2000), “The recurring Adam Smith problem”, History of Philosophy Quarterly, 17(1), ss.51-74. Özsoy Somuncuoğlu, Seda (2024), “Adam Smith ve ‘görünmez el’: Ahlaki duygular kuramı ve milletlerin zenginliği eserleri bağlamında bir inceleme”, Tabula Rasa: Felsefe ve Teoloji Dergisi, 43, ss.97-114.
- Parlar, Yasin (2025), “Adam Smith ne kadar liberaldi?: Piyasanın görünmez eli mi?, devletin görünür eli mi?”, DEÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi, 12(1), ss.399-416.
- Polanyi, Karl (2009), Büyük dönüşüm (A. Buğra, Çev.), İletişim Yayınları.
- Teichgraeber III, Richard (1981), “Rethinking das Adam Smith problem”, Journal of British Studies, 20(2), ss.106-123.
- Ross, Ian Simpson (2010), The Life of Adam Smith, Oxford University Press.
- Sandel, Michael J. (2013), Adalet: Yapılması Gereken Doğru Şey Nedir? (M. Kocaoğlu, Çev.), Eksi Kitaplar.
- Sandel, Michael J. (2015), Paranın Satın Alamayacağı Şeyler: Piyasanın Ahlaki Sınırları (M. Kocaoğlu, Çev.), Serbest Kitaplar.
- Sandel, Michael J. (2020), The tyranny of merit: What’s become of the common good?. Farrar, Straus and Giroux, New York.
- Schmitt, Carl (2012), Siyasal kavramı (E. Göztepe, Çev.), Metis Yayınevi.
- Schmidtz, David (2016), “Adam Smith on freedom”, Adam Smith: His Life, Thought and Legacy (Ed. Ryan Patrick Hanley), Princeton University Press, ss.208-227.
- Sen, Amartya (1999), Development as freedom, Knopf Publishers.
- Skousen, Mark (2010), “Her şey adam ile başladı”, (İ. Akbulut ve Ö. Ç. Yılmaz, Çev.), Liberal Düşünce, 15(59-60), ss.199-201.
- Smith, Adam (2004), The Theory of Moral Sentiments, Ed. Knud Haakonssen, Cambridge University Press.
- Smith, Adam (2006), Milletlerin zenginliği (H. Derin, Çev.), Türkiye İş Bankası Yayınları.
- Tuştaş, Pelin (2024), “Adam Smith’in milletlerin zenginliği’nde bir etik tasarı olarak kapitalizm”, Mülkiye Dergisi, S.48(3), ss.693-713.
- Wilson, David ve Dixon, William (2006), “Das Adam Smith problem”, Journal of Critical Realism, S.5(2), ss.251-272.
- Yılmaz Genç, Sema ve Göçeri, Kadir (2020), “Politik iktisadin gelişiminde İskoç aydınlanmasının etkisi”, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 12(2), ss.132-146.
- Yılmaz, Ferhat (2010), “İskoç Aydınlanması ve Adam Smith”, Der. M. Kara ve N. E. Aydınonat, içinde Görünmez Adam Smith, İletişim Yayınları, ss.65-85.
- Zorlu, Kürşad ve Kırmızıoğlu, Hale (2018), “Adam Smith’in Devlet Anlayışı Üzerine Kuramsal Bir İnceleme”, Akademik Bakış, 11(22), ss.77-99.
There are 45 citations in total.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Public Administration |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Publication Date | June 30, 2025 |
| Submission Date | May 15, 2025 |
| Acceptance Date | June 13, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 5 Issue: 1 |
