THE ROLE OF ORGANIZATIONAL CITIZENSHIP BEHAVIOR IN THE EFFECT OF ARTIFICIAL INTELLIGENCE ANXIETY ON JOB SATISFACTION
Abstract
The aim of this study is to examine the role of organizational citizenship behavior in the effect of artificial intelligence (AI) anxiety on job satisfaction. The rationale for the research is to gain deeper insights into how the anxieties arising from the increasing prevalence of AI influence employees' job satisfaction. The study contributes to the literature by offering a new perspective on the impacts of AI on job satisfaction and the role of organizational citizenship behavior in this process.
Initially, the study addresses organizational theories explaining the relationships between the variables, followed by a review of previous studies focusing on these relationships. The data for the study were collected through a survey administered to a total of 85 employees working in an automotive company in the Turkish Republic of Northern Cyprus. Quantitative research techniques were employed as the methodology for this study. The findings of the research reveal that AI anxiety has a significant and negative effect on job satisfaction. Similarly, AI anxiety significantly and negatively affects organizational citizenship behavior. Organizational citizenship behavior, on the other hand, has a significant and positive effect on job satisfaction. However, no mediating role of organizational citizenship behavior was found in the relationship between AI anxiety and job satisfaction.
Keywords
Artificial Intelligence Anxiety Organizational Citizenship Automotive Industry Job Satisfaction Quantitative Research
References
- Akgül A., Çevik O. (2003). İstatistiksel Analiz Teknikleri, Emek Ofset, Ankara
- Akkaya, B., Özkan, A. & Özkan, H. (2021). Yapay Zekâ Kaygı (YZK) Ölçeği: Türkçeye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Alanya Akademik Bakış, 5(2), Sayfa No.1125-1146.
- Anderson, P. (1999). Perspective: Complexity Theory And Organization Science. Organization Science, 10(3), 216-232.
- Başcıllar, M., Karataş, M., & Güre, M. D. P. (2022). Dijital çağda sosyal algoritmalar: yapay zekâ ve sosyal hizmet. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 22(56), 539-565.
- Başol, O. ve Çömlekçi, M. F. (2020). İş Tatmini Ölçeğinin Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 1(2), 16-29.
- Bayır, M. Y. Ö. (2024). Çalışanlarda Örgütsel Vatandaşlık Davranışı (Övd) Ve Motivasyonun İşten Ayrılma Niyetine Ve İş Tatminine Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Socıal scıences studıes journal (SSSJournal), 4(20), 2502-2523.
- Bochniarz, K. T., Czerwiński, S. K., Sawicki, A. ve Atroszko, P. A. (2022). Attitudes to AI among high school students: Understanding distrust towards humans will not help us understand distrust towards AI. Personality and Individual Differences, 185, 111299.
- Brayfıeld, A. & Rothe, H. F. (1951). An Index of Job Satisfaction. Journal of Applied Psychology, 35(5), pp. 307-311.
- Brynjolfsson, E., & McAfee, A. (2014). The second machine age: Work, progress, and prosperity in a time of brilliant technologies. WW Norton & company.
- Buçaklar, K., Ballı, A. İ., Koyuncular, A., & Erkal, A. (2024). Öğretmenlerin İş Tatmini ve Motivasyonu. International QMX Journal, 2(1), 1-10.
- Cropanzano, R., & Mitchell, M. S. (2005). "Social Exchange Theory: An Interdisciplinary Review". Journal of Management, 31(6), 874-900.
- Çetiner, N., & Çetinkaya, F. Ö. (2024). Çalışanların Yapay Zekâ Kaygısı İle Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki: Turizm Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Alanya Akademik Bakış, 8(1), 159-173.
- Dede, N. P. (2019). Örgütsel vatandaşlık davranışı: Kuramsal bir çalışma. Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 1(3), 294-304.
- Erkutlu, H., Erdemir Ergün, E., Köseoğlu, İ., & Vurgun, T. (2023). Yapay zekâ ve örgütsel davranış. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(3), 1403-1417.
- Filiz, M., & Karagöz, Y. (2024). Sağlık Çalışanlarının Mental İyi Oluş Düzeylerinin Yapay Zekâ Kaygısı Üzerindeki Etkisi. Sağlık Profesyonelleri Araştırma Dergisi, 6(2), 105-114.
- Frey, C. B., & Osborne, M. A. (2017). The future of employment: How susceptible are jobs to computerisation?. Technological forecasting and social change, 114, 254-280.
- Gürbüz, S., & Şahin, F. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınevi, Ankara.
- Judge, T. A., Locke, E. A., Durham, C. C & Kluger, A. N. (1998). Dispositional Effects on Job and Life satisfaction: The Role of Core Evaluations. Journal of Applied Psychology, 83(1), pp. 17-34.
- Lukić,A. Et AL,(2023). First-Year Nursing Students’ Attitudes Towards Artificial İntelligence:Cross-Sectional Multi-Center Study. Nurse Education In Practice, V:71, S:103735
- Öktem, M., & Çolakoğlu, T. (2024). Tekirdağ İlinin Malkara İlçesi Banka Şubelerinde Çalışan Beyaz Yakalıların İş Tatmini Ve Motivasyonu Arasındaki İlişkiye Yönelik Bir Uygulama. Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 110-129.
- Öztırak, M. (2023). A study on the impact of artificial intelligence anxiety on the innovation-oriented behaviours of employees, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 10(2), 267-286.
- Öztırak, M.(2023).Yapay Zekâ Kaygısının Çalışanların Yenilik Odaklı Davranışlarına Etkisine Yönelik Bir Araştırma. Optimum Journal of Economics and Management Sciences, 10(2), 267-286
- Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., & Bommer, W. H. (1996). Transformational leader behaviors and substitutes for leadership as determinants of employee satisfaction, commitment, trust, and organizational citize. Journal of management, 22(2), 259-298.
- Sancar, O., & Bekaroğlu, Ş. B. (2020). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Journal of Emerging Economies and Policy, 5(2), 99-107.
- Schermerhorn Jr, J. R., Osborn, R. N., Uhl-Bien, M., & Hunt, J. G. (2011). Organizational behavior. john wiley & sons. Sobel, M. E. (1982). Asymptotic Confidence Intervals for Indirect Effects in Structural Equations Models, In S. Leinhart (Ed.), Sociological Methodology, Vol.13, 290-312.
- Susskind, R., & Susskind, D. (2015). The Future of the Professions: How Technology Will Transform the Work of Human Experts. Oxford University Press.
- Şeker, C., Örücü, E., & Ercan Önbıçak, A. (2024). Örgütlerde İnovasyon, Örgütsel Öğrenme İlişkisinde Yapay Zekâ Kaygısının Rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 16(1), 328–345.
- Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2013). Using multivariate statistics (Vol. 6, pp. 497-516). Boston, MA: pearson.
- Tavşancıl, E. (2005). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara, Nobel Yayın Dağıtım. Terzi, R. (2020). An adaptation of artificial intelligence anxiety scale into Turkish: reliability and validity study, International Online Journal of Education and Teaching (IOJET), 7(4), 1501-1515.
- Van Dyne, L., & LePine, J. A. (1998). Helping and voice extra-role behaviors: evidence of construct and predictive validity. Academy of Management Journal, 41(1), 108-119. DOI: 10.2307/256902
- Wang, Y. Y. & Wang, Y. S. (2019). Development and validation of an artificial intelligence anxiety scale: an initial application in predicting motivated learning behavior. Interactive Learning Environments, 1–16
- Yıldırım, A., Özkul, R. F., Kaplan, N., & Ertek, M. Y. (2024). Psikolojik Dayanıklılık Ve İş Tatmini İlişkisinde İçsel Motivasyonun Aracı Rolü: Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(4), 780-794.
- Şeker, C. (2024). Örgütlerde değişime direnç performans ilişkisinde öğrenen örgüt algısı ve dönüşümcü liderliğin rolü (Doktora tezi). Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı.
Abstract
Çalışmanın amacı, yapay zeka kaygısının iş tatminine etkisinde örgütsel vatandaşlık davranışının rolünü incelemektir. Araştırmanın gerekçesi, yapay zekanın yaygınlaşması ile birlikte ortaya çıkan kaygıların, çalışanların iş tatminini nasıl etkilediğine dair daha fazla bilgi edinmektir. Çalışma literatüre, yapay zekanın iş tatmini üzerindeki etkilerini ve örgütsel vatandaşlık davranışının bu süreçteki rolünü ele alan yeni bir bakış açısı kazandıracaktır. Çalışma kapsamında öncelikle değişkenler arasındaki ilişkileri açıklayan örgüt kuramlarına değinilmiştir ve ardından değişkenler arasındaki ilişkileri konu edinen geçmiş çalışmalar ele alınmıştır. Çalışmanın verileri anket tekniği ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde, otomotiv sektöründe faaliyet gösteren bir işletmenin toplam 85 çalışanından toplanmıştır. Çalışmanın yöntemi için nicel araştırma teknikleri tercih edilmiştir. Araştırma sonucunda; yapay zeka kaygısının iş tatmini üzerinde anlamlı ve negatif bir etkisi olduğu, yapay zeka kaygısının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerinde anlamlı ve negatif bir etkisi olduğu, örgütsel vatandaşlık davranışının iş tatmini üzerinde anlamlı ve pozitif bir etkisi olduğu, yapay zeka kaygısının iş tatminine etkisinde, örgütsel vatandaşlık davranışının aracılık rolünün olmadığı sonuçlarına ulaşılmıştır.
References
- Akgül A., Çevik O. (2003). İstatistiksel Analiz Teknikleri, Emek Ofset, Ankara
- Akkaya, B., Özkan, A. & Özkan, H. (2021). Yapay Zekâ Kaygı (YZK) Ölçeği: Türkçeye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Alanya Akademik Bakış, 5(2), Sayfa No.1125-1146.
- Anderson, P. (1999). Perspective: Complexity Theory And Organization Science. Organization Science, 10(3), 216-232.
- Başcıllar, M., Karataş, M., & Güre, M. D. P. (2022). Dijital çağda sosyal algoritmalar: yapay zekâ ve sosyal hizmet. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 22(56), 539-565.
- Başol, O. ve Çömlekçi, M. F. (2020). İş Tatmini Ölçeğinin Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 1(2), 16-29.
- Bayır, M. Y. Ö. (2024). Çalışanlarda Örgütsel Vatandaşlık Davranışı (Övd) Ve Motivasyonun İşten Ayrılma Niyetine Ve İş Tatminine Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Socıal scıences studıes journal (SSSJournal), 4(20), 2502-2523.
- Bochniarz, K. T., Czerwiński, S. K., Sawicki, A. ve Atroszko, P. A. (2022). Attitudes to AI among high school students: Understanding distrust towards humans will not help us understand distrust towards AI. Personality and Individual Differences, 185, 111299.
- Brayfıeld, A. & Rothe, H. F. (1951). An Index of Job Satisfaction. Journal of Applied Psychology, 35(5), pp. 307-311.
- Brynjolfsson, E., & McAfee, A. (2014). The second machine age: Work, progress, and prosperity in a time of brilliant technologies. WW Norton & company.
- Buçaklar, K., Ballı, A. İ., Koyuncular, A., & Erkal, A. (2024). Öğretmenlerin İş Tatmini ve Motivasyonu. International QMX Journal, 2(1), 1-10.
- Cropanzano, R., & Mitchell, M. S. (2005). "Social Exchange Theory: An Interdisciplinary Review". Journal of Management, 31(6), 874-900.
- Çetiner, N., & Çetinkaya, F. Ö. (2024). Çalışanların Yapay Zekâ Kaygısı İle Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki: Turizm Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Alanya Akademik Bakış, 8(1), 159-173.
- Dede, N. P. (2019). Örgütsel vatandaşlık davranışı: Kuramsal bir çalışma. Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 1(3), 294-304.
- Erkutlu, H., Erdemir Ergün, E., Köseoğlu, İ., & Vurgun, T. (2023). Yapay zekâ ve örgütsel davranış. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(3), 1403-1417.
- Filiz, M., & Karagöz, Y. (2024). Sağlık Çalışanlarının Mental İyi Oluş Düzeylerinin Yapay Zekâ Kaygısı Üzerindeki Etkisi. Sağlık Profesyonelleri Araştırma Dergisi, 6(2), 105-114.
- Frey, C. B., & Osborne, M. A. (2017). The future of employment: How susceptible are jobs to computerisation?. Technological forecasting and social change, 114, 254-280.
- Gürbüz, S., & Şahin, F. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınevi, Ankara.
- Judge, T. A., Locke, E. A., Durham, C. C & Kluger, A. N. (1998). Dispositional Effects on Job and Life satisfaction: The Role of Core Evaluations. Journal of Applied Psychology, 83(1), pp. 17-34.
- Lukić,A. Et AL,(2023). First-Year Nursing Students’ Attitudes Towards Artificial İntelligence:Cross-Sectional Multi-Center Study. Nurse Education In Practice, V:71, S:103735
- Öktem, M., & Çolakoğlu, T. (2024). Tekirdağ İlinin Malkara İlçesi Banka Şubelerinde Çalışan Beyaz Yakalıların İş Tatmini Ve Motivasyonu Arasındaki İlişkiye Yönelik Bir Uygulama. Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 110-129.
- Öztırak, M. (2023). A study on the impact of artificial intelligence anxiety on the innovation-oriented behaviours of employees, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 10(2), 267-286.
- Öztırak, M.(2023).Yapay Zekâ Kaygısının Çalışanların Yenilik Odaklı Davranışlarına Etkisine Yönelik Bir Araştırma. Optimum Journal of Economics and Management Sciences, 10(2), 267-286
- Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., & Bommer, W. H. (1996). Transformational leader behaviors and substitutes for leadership as determinants of employee satisfaction, commitment, trust, and organizational citize. Journal of management, 22(2), 259-298.
- Sancar, O., & Bekaroğlu, Ş. B. (2020). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Journal of Emerging Economies and Policy, 5(2), 99-107.
- Schermerhorn Jr, J. R., Osborn, R. N., Uhl-Bien, M., & Hunt, J. G. (2011). Organizational behavior. john wiley & sons. Sobel, M. E. (1982). Asymptotic Confidence Intervals for Indirect Effects in Structural Equations Models, In S. Leinhart (Ed.), Sociological Methodology, Vol.13, 290-312.
- Susskind, R., & Susskind, D. (2015). The Future of the Professions: How Technology Will Transform the Work of Human Experts. Oxford University Press.
- Şeker, C., Örücü, E., & Ercan Önbıçak, A. (2024). Örgütlerde İnovasyon, Örgütsel Öğrenme İlişkisinde Yapay Zekâ Kaygısının Rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 16(1), 328–345.
- Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2013). Using multivariate statistics (Vol. 6, pp. 497-516). Boston, MA: pearson.
- Tavşancıl, E. (2005). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara, Nobel Yayın Dağıtım. Terzi, R. (2020). An adaptation of artificial intelligence anxiety scale into Turkish: reliability and validity study, International Online Journal of Education and Teaching (IOJET), 7(4), 1501-1515.
- Van Dyne, L., & LePine, J. A. (1998). Helping and voice extra-role behaviors: evidence of construct and predictive validity. Academy of Management Journal, 41(1), 108-119. DOI: 10.2307/256902
- Wang, Y. Y. & Wang, Y. S. (2019). Development and validation of an artificial intelligence anxiety scale: an initial application in predicting motivated learning behavior. Interactive Learning Environments, 1–16
- Yıldırım, A., Özkul, R. F., Kaplan, N., & Ertek, M. Y. (2024). Psikolojik Dayanıklılık Ve İş Tatmini İlişkisinde İçsel Motivasyonun Aracı Rolü: Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(4), 780-794.
- Şeker, C. (2024). Örgütlerde değişime direnç performans ilişkisinde öğrenen örgüt algısı ve dönüşümcü liderliğin rolü (Doktora tezi). Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Labor and Organisition Sociology, Business Administration |
| Journal Section | Makaleler |
| Authors | |
| Early Pub Date | April 28, 2025 |
| Publication Date | April 28, 2025 |
| Submission Date | March 11, 2025 |
| Acceptance Date | April 19, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 7 Issue: 1 |
