FROM BUREAUCRATIC STATE TO SERVICE STATE: IN THE AK PARTY PERIOD MODERNIZATION BUREAUCRACY AND POLITICS
Abstract
With the AKP coming to power in 2002, the period of coalitions that displayed a discontinuous and incompatible appearance ended and the party has been the most important actor in politics in the last 22 years. Since the day the AKP came to power, it has struggled with the bureaucracy that identified itself with the salvation of the state and has tried to transform the bureaucracy into a public service apparatus by adopting a superior understanding of politics. In the first ten years, it has made efforts to expand the area of politics that remained under tutelage based on human rights and freedom discourses. However, the party faced resistance from both the military and civil bureaucracy and struggled for power especially with the army and judicial bureaucracy. This struggle resulted in expanding the area of influence of politics with various gains. The government, which faced the FETÖ initiative supported by various layers of the bureaucracy in 2015, has struggled with the bureaucracy within sharper frameworks since then. In 2018, the presidential system was adopted and the bureaucracy was redesigned according to the new system. This study examines the efforts of the AK Party to transform the bureaucracy with the ideal of servant bureaucracy during its 22-year rule, and argues that the balance between bureaucracy and politics has shifted in favor of politics.
References
- Ak Parti 4. Olağan Büyük Kongre 2023 Siyasi Vizyonu. (2015). Ak Parti Tanıtım Ve Medya Başkanlığı.
- Akın, M. H. (2017). Türkiye Modernleşmesi Karşısında Dini Gruplar. İnsan ve Toplum, 7(1), 1-24.
- Alkan, M. ve Sağıroğlu, Ş. (2005). Her Yönüyle Elektronik İmza (E-İmza). Ankara: Grafiker Yayınları.
- Arı, Musa (2019). İnformel Bir İktidar Tipolojisi: Türk Kamu Bürokrasisinde Üstatlık. Yayınlanmış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Cansever, N. (2013). Türkiye'de 2000 Sonrası Ordunun Siyaset Üzerindeki Etkisi ve Bunu Belirleyen Dinamikler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
- Çakır, R. (2016). Gülen Cemaati: Nereden Nereye, Http://Www.Aljazeera.Com.Tr/Gorus/Gulen-Cemaati-Nereden-Nereye (Erişim Tarihi: 17.04.2020).
- Çiçekli, A. (2016). Bimer Uygulamasının Hesap Verebilir Yönetime Etkisi: Van Sağlık Hizmetleri Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
- Demirci, K. (2015). Türkiye'de Yurttaş-Devlet İletişimi Açısından E-Devlet Uygulamaları: Bimer Örnek Olayı. Akdeniz İletişim Dergisi. 23, 96-113.
- Dursun, D. (1992). Din Bürokrasisi. İstanbul: İşaret Yayınları.
- Heper, M. (2006). Türkiye’de Devlet Geleneği. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
- Heper, M. (2011). Türkiye'nin Siyasal Hayatı: Tarihsel, Kuramsal ve Karşılaştırmalı Açıdan. İstanbul: Doğan Kitap.
- Hale, W. ve Özbudun, E. (2010). Türkiye’de İslamcılık, Demokrasi ve Liberalizm, Akp Olayı. İstanbul: Doğan Kitap Yayıncılık.
- Jenkıns, G. (2001). The Turkish Military’s İmpact On Policy. The Adelphi Papers, 42(337), 57-82.
- Karakoyunlu, B. (2022). Türkiye’de Bürokrasi ve Memur Vatandaş Etkileşimi. Ankara: Akademisyen Yayınevi.
- Karpat, K. H. (2014). Kısa Türkiye Tarihi, 1800-2012. İstanbul: Timaş Yayınları.
- Koçak, S.Y. (2010), Kamu Yönetiminde Açıklık İçin Bilgi Edinme Hakkı, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 115-124.
- Kuru, A. T. (2013). Türkiye’de Askeri Vesayetin Yükseliş ve Düşüşü: İslamcılık Kürtçülük ve Komünizm Korkuları. “Türkiye’de Demokrasi, İslam ve Laiklik” içinde (Der. Ahmet T. Kuru ve Alfred Stepan), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 139-159.
- Laçiner, Ö. (2004). Türk Militarizmi II-Ordular: İlk Hedefiniz Piyasa Mı Oluyor. (Der. Ahmet İnsel Ve Ali Bayramoğlu). “Bir Zümre, Bir Parti: Türkiye'de Ordu” İçinde, İstanbul: Birikim Yayınları. 29-39.
- Ortaylı, İ. (1987). İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı. İstanbul: Hil Yayınları.
- Osborne, D. (1993). Reinventing Government. Public Productivity & Management Review, 349-356.
- Özbudun, E. (2013). Türk Anayasa Mahkemesi ve Siyasal Kriz. (Der. Ahmet T. Kuru ve Alfred Stepan). “Türkiye’de Demokrasi, İslam ve Laiklik” içinde, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 161-176.
- Öztürk, N. K. (2017). Bürokrasi Siyaset İlişkileri ve Türkiye. Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Sağlam, F. (2010). Akp'nin Anayasa Değişikliği Paketi Üzerine Düşünceler. Mülkiye Dergisi, 34 (267), 15-46.
- Tarhan, A. (2010). Devlet - Vatandaş İlişkisinin Geliştirilmesinde Elektronik Devletin Rolü: Halkla İlişkiler Açısından Bir Değerlendirme. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Taş, İ. E. ve Uçacak, K. (2018). Türk Kamu Yönetiminde Bürokratik İşlemlerin Azaltılmasında Uyap Uygulamasının Önemi. Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl, 5, 492-513.
- Tataroğlu, M. (2006). Parlamenter ve Başkanlık Sistemlerinde Siyasi İktidar ve Bürokrasi İlişkileri ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 13(1), 97-119.
- Terzi, M. A. (2012). Türk Devlet Geleneğinde Bürokrasi ve Memur. Ankara: Türkiye Kamu-Sen.
- Uçacak, K. (2017). Türk Kamu Yönetiminde Bürokratik İşlemlerin Azaltılmasında Bilgi Teknolojileri ve İnovasyona Dayalı Uygulamaların Önemi: E-Devlet, Uyap Ve Bimer Örnekleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
- Ünsaldı, L. (2019). Burada Ne Oluyor?. Ankara: Heretik Yayınları.
- 2013 Ab İlerleme Raporu, Https://Www.Ab.Gov.Tr/Files/2013%20ilerleme%20raporu/2013_İlerleme_Raporu_Tr.Pdf (Erişim Tarihi: 20.08.2021).
- Başbakanlık 2012 Yılı Faaliyet Raporu. Http://Www.Sp.Gov.Tr/Upload/Xsprapor/Files/U6ıvw+Rapor.Pdf (Erişim Tarihi: (05.06.2021).
- Başbakanlık Bimer Hakkında Genelge Https://Www.Resmigazete.Gov.Tr/Eskiler/2006/01/20060120-5.Htm (Erişim Tarihi: 20.08.2021).
Abstract
2002 yılında Ak Parti’nin iktidara gelmesi ile kesik ve uyumsuz bir görünüm sergileyen koalisyonlar dönemi sona ermiş ve parti son 22 yılında siyasetin en önemli aktörü olmuştur. Ak Parti iktidara geldiği günden itibaren, Cumhuriyetten bu yana modernleşme hareketlerinin itici gücü olan ve 2000’li yıllara değin kendini devletin bekası ile özdeşleştiren bürokrasiyi, üstün siyaset anlayışı altında asli pozisyonu olan kamu hizmeti aygıtına dönüştürmeye çalışmıştır. İlk on yıllık dönemde insan hakları ve özgürlük söylemlerine dayanarak vesayet altında kalmış siyasetin alanını genişletme çabaları görülmektedir. Ancak parti, gerek askeri gerek sivil bürokrasinin direnci ile karşı karşıya kalmış, özellikle ordu ve yargı bürokrasisi ile güç mücadelesi vermiştir. Söz konusu mücadele, siyasetin etki alanını çeşitli kazanımlarla genişletmesi ile sonuçlanmıştır. 2015 yılında bürokrasinin çok çeşitli katmanlarınca desteklenen FETÖ girişimi ile karşı karşıya kalan iktidar, bu tarihten sonra daha keskin çerçeveler içinde bürokrasi ile mücadele etmiştir. 2018 yılında ise başkanlık sistemine geçilmiş ve bürokrasi, yeni sisteme göre yeniden dizayn edilmiştir. Bu çalışmada Ak Parti’nin 22 yıllık iktidarında hizmetkâr bürokrasi ideali ile bürokrasiyi dönüştürme çabaları konu edilmekte ve bürokrasi siyaset dengesinde ibrenin siyaset lehine değiştiği öne sürülmektedir.
References
- Ak Parti 4. Olağan Büyük Kongre 2023 Siyasi Vizyonu. (2015). Ak Parti Tanıtım Ve Medya Başkanlığı.
- Akın, M. H. (2017). Türkiye Modernleşmesi Karşısında Dini Gruplar. İnsan ve Toplum, 7(1), 1-24.
- Alkan, M. ve Sağıroğlu, Ş. (2005). Her Yönüyle Elektronik İmza (E-İmza). Ankara: Grafiker Yayınları.
- Arı, Musa (2019). İnformel Bir İktidar Tipolojisi: Türk Kamu Bürokrasisinde Üstatlık. Yayınlanmış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Cansever, N. (2013). Türkiye'de 2000 Sonrası Ordunun Siyaset Üzerindeki Etkisi ve Bunu Belirleyen Dinamikler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
- Çakır, R. (2016). Gülen Cemaati: Nereden Nereye, Http://Www.Aljazeera.Com.Tr/Gorus/Gulen-Cemaati-Nereden-Nereye (Erişim Tarihi: 17.04.2020).
- Çiçekli, A. (2016). Bimer Uygulamasının Hesap Verebilir Yönetime Etkisi: Van Sağlık Hizmetleri Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
- Demirci, K. (2015). Türkiye'de Yurttaş-Devlet İletişimi Açısından E-Devlet Uygulamaları: Bimer Örnek Olayı. Akdeniz İletişim Dergisi. 23, 96-113.
- Dursun, D. (1992). Din Bürokrasisi. İstanbul: İşaret Yayınları.
- Heper, M. (2006). Türkiye’de Devlet Geleneği. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
- Heper, M. (2011). Türkiye'nin Siyasal Hayatı: Tarihsel, Kuramsal ve Karşılaştırmalı Açıdan. İstanbul: Doğan Kitap.
- Hale, W. ve Özbudun, E. (2010). Türkiye’de İslamcılık, Demokrasi ve Liberalizm, Akp Olayı. İstanbul: Doğan Kitap Yayıncılık.
- Jenkıns, G. (2001). The Turkish Military’s İmpact On Policy. The Adelphi Papers, 42(337), 57-82.
- Karakoyunlu, B. (2022). Türkiye’de Bürokrasi ve Memur Vatandaş Etkileşimi. Ankara: Akademisyen Yayınevi.
- Karpat, K. H. (2014). Kısa Türkiye Tarihi, 1800-2012. İstanbul: Timaş Yayınları.
- Koçak, S.Y. (2010), Kamu Yönetiminde Açıklık İçin Bilgi Edinme Hakkı, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 115-124.
- Kuru, A. T. (2013). Türkiye’de Askeri Vesayetin Yükseliş ve Düşüşü: İslamcılık Kürtçülük ve Komünizm Korkuları. “Türkiye’de Demokrasi, İslam ve Laiklik” içinde (Der. Ahmet T. Kuru ve Alfred Stepan), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 139-159.
- Laçiner, Ö. (2004). Türk Militarizmi II-Ordular: İlk Hedefiniz Piyasa Mı Oluyor. (Der. Ahmet İnsel Ve Ali Bayramoğlu). “Bir Zümre, Bir Parti: Türkiye'de Ordu” İçinde, İstanbul: Birikim Yayınları. 29-39.
- Ortaylı, İ. (1987). İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı. İstanbul: Hil Yayınları.
- Osborne, D. (1993). Reinventing Government. Public Productivity & Management Review, 349-356.
- Özbudun, E. (2013). Türk Anayasa Mahkemesi ve Siyasal Kriz. (Der. Ahmet T. Kuru ve Alfred Stepan). “Türkiye’de Demokrasi, İslam ve Laiklik” içinde, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 161-176.
- Öztürk, N. K. (2017). Bürokrasi Siyaset İlişkileri ve Türkiye. Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Sağlam, F. (2010). Akp'nin Anayasa Değişikliği Paketi Üzerine Düşünceler. Mülkiye Dergisi, 34 (267), 15-46.
- Tarhan, A. (2010). Devlet - Vatandaş İlişkisinin Geliştirilmesinde Elektronik Devletin Rolü: Halkla İlişkiler Açısından Bir Değerlendirme. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Taş, İ. E. ve Uçacak, K. (2018). Türk Kamu Yönetiminde Bürokratik İşlemlerin Azaltılmasında Uyap Uygulamasının Önemi. Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl, 5, 492-513.
- Tataroğlu, M. (2006). Parlamenter ve Başkanlık Sistemlerinde Siyasi İktidar ve Bürokrasi İlişkileri ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 13(1), 97-119.
- Terzi, M. A. (2012). Türk Devlet Geleneğinde Bürokrasi ve Memur. Ankara: Türkiye Kamu-Sen.
- Uçacak, K. (2017). Türk Kamu Yönetiminde Bürokratik İşlemlerin Azaltılmasında Bilgi Teknolojileri ve İnovasyona Dayalı Uygulamaların Önemi: E-Devlet, Uyap Ve Bimer Örnekleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
- Ünsaldı, L. (2019). Burada Ne Oluyor?. Ankara: Heretik Yayınları.
- 2013 Ab İlerleme Raporu, Https://Www.Ab.Gov.Tr/Files/2013%20ilerleme%20raporu/2013_İlerleme_Raporu_Tr.Pdf (Erişim Tarihi: 20.08.2021).
- Başbakanlık 2012 Yılı Faaliyet Raporu. Http://Www.Sp.Gov.Tr/Upload/Xsprapor/Files/U6ıvw+Rapor.Pdf (Erişim Tarihi: (05.06.2021).
- Başbakanlık Bimer Hakkında Genelge Https://Www.Resmigazete.Gov.Tr/Eskiler/2006/01/20060120-5.Htm (Erişim Tarihi: 20.08.2021).
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Policy and Administration (Other) |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Publication Date | June 29, 2025 |
| Submission Date | January 4, 2025 |
| Acceptance Date | March 10, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 7 Issue: 1 |
Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.