Şarkiyat

Abstract

Modern Mısır edebiyatında roman, ilk örneklerinden itibaren Mısır toplumunun sorunsallarıyla şekillenmiş, ülkenin fikri dizininde meydana gelen her değişim romanı hem şekil hem de içerik olarak olgunluğa taşımıştır. Romantik ya da realist çerçevede kaleme alınan tüm romanların ortak özelliği olan eleştiri, ülkenin içinden geçtiği sürece göre değişirken, ilk dönem romanların ana sorunsalını oluşturan Batılılaşma ve kadın olgusu zamanla yerini iktidar eleştirisine bırakmıştır. 20. yüzyılda bazı yazarlar romanlarında psikoloji ilminin verilerini kullanmış ancak bunun örnekleri sınırlı sayıda kalmıştır. 1952 Devrimi’nden sonra toplumsal yapıda gerçekleşen birtakım devrimler sonucu bireye odaklanan roman sanatı devrimden beklenen neticenin elde edilmemesi sonucu yeniden topluma yönelmiş ve eleştiri misyonuna devam etmiştir. Postmoderniteye kadar birkaç örnek dışında serim düğüm çözüm sıralamasını takip eden anlatı sanatının bundan sonra sınırlarının eridiği görülür. Söz konusu dönemde farklı üslupları deneyimleyerek öne çıkan Fethî Gânim’in (1924-1999), el-Efyâl (Filler) adlı romanı dönemin sorunsallarına ışık tutması açısından da önemlidir. Çağdaşlarının olayların sonuçlarıyla ilgilendiği bir dönemde nedenlerine odaklanan Gânim, eserde bireyin tasarruflarını ilgili sebeplerle irdeleyerek toplumun doğru temeller üzerine inşası amacını gütmüştür. Onun radikal dini cemaatler ve modern toplumda gözetim mekanizmaları gibi güncel sorunlara temas ettiği de görülür. Çalışmada eser hem üslup hem de içerik açısında incelenmiş, roman sanatına katkısı yanında ele aldığı sorunsallara da temas edilmiştir.