Research Article
Year 2025,
Volume: 17 Issue: 1, 57 - 76, 30.06.2025
Abstract
Hz. Peygamber’e atfedilen hadislerin, orijinaline sadık kalınarak aktarılmasının yanı sıra tenkid edilerek sahih olanlarının zayıf ve uydurma olanlarından tefrik edilmesi önemli ilmi çalışmalardır. Ulemâ, hadisleri isnad ve metin tenkidine tabi tutarak, sahih ve sıhhati şüpheli olanları ayırt etmek için büyük gayretler sarf etmiştir. Hadis şerhlerimizde de bu tenkid faaliyetinin etkin bir şekilde yapıldığını görüyoruz. Bu anlamda hadis şerh geleneğimizin önemli temsilcilerinden olan İbn Hacer’in (ö.852/1449) de eserlerine yoğun bir tenkid faaliyeti içerisinde olduğu görülmektedir. Özellikle en muteber hadis kaynaklarından biri olarak kabul edilen Buhârî’nin (ö.256/870) el-Câmiu’s-Sahîh adlı eserinin şerhi olan Fethu’l-bârî bi şerhi sahîhi’l-Buhârî adlı eserinde, İbn Hacer’in yaptığı hadis tenkidi dikkat çekicidir. O, bu nadide eserinde hadisleri şerh ederken ele aldığı rivayetleri gerek isnad gerekse metin açısından tahlil etmekte ve hadislerin metnini çeşitli kriterler ışığında tenkid etmektedir. Bu makaledeki amacımız, İbn Hacer’in hadislerin metnine yönelik yapmış olduğu tenkidleri bütüncül bir bakış açısıyla ortaya koyabilmektir. Çalışmamızda İbn Hacer’in metin tenkidinde esas aldığı kriterleri mezkûr şerhi taranarak tespit edilmiş ve konuya dair bazı örneklerle konu işlenmiştir. Klasik kaynaklarımızda yapılan bu tür tenkidlerin tespit edilmesi özellikle günümüzde metin tenkidi yöntemine yönelik olumsuz bakış açısının düzeltilmesi ve bu yöntemin işler hale getirilmesi bakımından önemlidir.
References
- Abdurrezzâk, Ebû Bekr Abdurrezzâk b. Hemmâm b. Nâfî’ es-San’ânî el-Himyerî. el-Musannnef. thk. Habîbürrahman el-A’zâmî. 12 Cilt. Beyrut: Tevzi’u’l-Mektebi’l-İslâmî, 2. Basım, 1983.
- Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî. Müsnedu’l-İmâm Ahmed b. Hanbel. thk. Şuayb Arnavut, Adil Mürşit ve diğerleri. 50 Cilt. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 2001.
- Agitoğlu Nurullah, “Mûsullu Bir Muhaddis ve Sahîh Hadis Bulunmayan Konulara Dair Bir Çalışması: Ömer b. Bedr el-Mevsılî ve el-Muğnî Adlı Eseri”, Turkish Studies: Comparative Religious Studies, cilt: XIV, sayı: 4, 2019, s.577-589.
- Aydın, Nevzat. Hadisin Tespit ve Tenkidinde “Sünnete Arzı”ın Fonksiyonu. Samsun: Ondokuzmayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2008.
- Aynî, Ebû Muhammed Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed b. Mûsâ b. Ahmed. Umdetü’l-Kârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî. 25 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, (Kahire, 1348 aslından ofset baskı).
- el-Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn. es-Sünenü’l-kübrâ. thk. Muhammed Abdulkadir Atâ. 11 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 3. Basım, 2003.
- el-Bezzâr, Ebû Bekr Ahmed b. Amr b. Abdilhâlik el-Basrî. Müsnedü’l-Bezzâr. thk. Mahfuzurrahman Zeynullah, Adil b. Sa’d ve Sabri Abdulhalik eş-Şafiî. 28 Cilt. Medine: Mektebetu’l-Ulûm ve’l-Hikem, 2009.
- Bilen, Mehmet, İbn Hacer’in Buhârî Savunusu. Ankara: Ankara Okulu Yay., 2013.
- Bilen, Mehmet, “Hadis Şârihi Olarak İbn Hacer el-Askalânî”, Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 2 (Kasım 2009), 50-66.
- el-Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî. Sahîhu’l-Buhârî. thk. Mustafa Dib el-Buğa. 7 Cilt. Dımeşk: Dâru İbn Kesîr, 1993.
- Çalgan, Mehmet Ali. Muhaddisler Muhteva Tenkidi Yaptı mı?. İstanbul: MÜİFV Yay., 2. Basım, 2024.
- ed-Dümeynî, Misfir b. Gurmullah. Hadiste Metin Tenkidi Metodları. çev. İlyas Çelebi, Adil Bebek ve Ahmet Yücel. İstanbul: Kitabevi Yay., ts.
- Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. Sünenu Ebî Dâvûd. thk. Şuayb Arnavut ve Muhammed Kâmil Karabeleli. 7 Cilt Riyad: Dâru Risâletu’l-Alemiyye, 2009.
- Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdillah b. Ahmed b. el-İsfahânî. et-Tıbbu’n-Nebevî. thk. Mustafa Hıdır Dönmez et-Türkî. 2 Cilt. Beyrut: Dâru İbn Hazm, Beyrut 2006.
- İbnü’l-Cevzî, Ebû’l-Ferec Cemâlûddîn Abdurrahmân b. Alî b. Muhammed el-Bağdâdî. el-Mevzûât. thk. Abdurrahman Muhammed Osmân. 3 Cilt. Medine: el-Mektebetu’s-Selefiyye, 1966.
- İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed b. İbrahim el-Absî el-Kûfî. el-Kitâbu’l-musannef fi’l-ehâdisi ve’l-âsâr. thk. Kemal Yusuf el-Hut. 7 Cilt. Lübnan: Dâru’t-Tac, Lübnan 1989.
- İbn Hacer, Ebû’l-Fazl Şihâbûddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed el-Askalânî. Fethu’l-bârî bi şerhi sahîhi’l-Buhârî. thk. Abdulaziz b. Abdullah b. Bâz, Ali b. Abdulaziz b. Ali eş-Şibl, Muhammed Fuâd Abdulbâkî. 13 Cilt. Riyad: Dâru’s-Selâm li’n-Neşri ve’t-Tevzî’, Riyad 2000.
- İbn Hacer, Ebû’l-Fazl Şihâbûddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed el-Askalânî. Nüzhetu’n-nazar fî tavdîhi nuhbetu’l-fiker fî mustalahi ehli’l-eser. thk. Abdulmuhsin b. Muhammed el-Kâsım. Medine: ts.
- İbn Kayyim el-Cevziyye, Muhammed b. Ebî Bekr b. Eyyûb b. Sa’d Şemsüddîn. el-Menâru’l-munîf fî’s-sahîhi ve’d-daîf. thk. Abdulfettah Ebû Gudde. Haleb: Mektebetu’l-Matbûâti’l-İslâmiyye, 1970.
- İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd b. Mâce el-Kazvînî. Sünenu İbn Mâce, thk. Muhammed Fuâd Abdulbâki. 2 Cilt. Dâru İhyâ-i’l-Kütübi’l-Arâbiyye, ts.
- İbn Sa’d, Ebû Abdillâh Muhammed b. Sa‘d b. Menî’ el-Kâtib el-Hâşimî el-Basrî el-Bağdâdî. et-Tabakâtu’l-kübrâ. thk. Ali Muhammed Ömer. 11 Cilt. Kahire: Mektebetu’l-Hancî, Kahire 2001.
- Kahraman, Ömer Faruk. “İsmâil”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 23/80-82. İstanbul: TDV Yay., 2001.
- Kahraman, Ömer Faruk. “İshâk”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 22/519-521. İstanbul: TDV Yay., 2000.
- Kandemir, Yaşar. Mevzû Hadisler Menşe’i Tanıma Yolları Tenkidi. İstanbul: MÜİFV Yay., 10. Basım, 2017.
- Kazan, Tahsin. İbn Hacer’in Hadis Usulüne Getirdiği Yenilikler. İstanbul: Gelenek Yay., 2018.
- Keleş, Ahmet. Hadislerin Kur’an’a Arzı, İstanbul: İnsan Yayınları, 3. Basım, 2011.
- Kırbaşoğlu, M. Hayri. İslâm Düşüncesinde Hadis Metodolojisi. Ankara: Ankara Okulu Yay., 3. Basım, 2006.
- Kırbaşoğlu, M. Hayri. Alternatif Hadis Metodolojisi. Ankara: Otto Yay., 6. Basım, 2019.
- Köktaş, Yavuz. Fethu’l-Bârî ve Umdetu’l-Kârî’nin Metin Tahlili Açısından İncelenmesi, İstanbul: İsam Yay., 2. Basım, 2020.
- el-Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed el-Ensârî. el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’an. thk. Ahmed el-Berdunî ve İbrâhim el-I’tfiyyiş. 20 Cilt. Kahire: Dâru’l-Kutubi’l-Mısriyye, 1964.
- Müslim, Ebû’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî. Sahihu Müslim, thk. Muhammed Fuâd Abdulbâki. 5 Cilt. Kahire: Matbaâtu’l-Îsâ Babi’l-Halebî, 1955.
- Müttâkî el-Hindî, Alî b. Hüsâmiddîn b. Abdilmelik b. Kadîhân el-Müttakî el-Hindî. Kenzu’l-ummâl fi süneni’l-akvâl ve’l-ef’al. thk. Bekrî Hayyânî ve Saffet es-Saka. 16 Cilt. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 5. Basım, 1981.
- el-Bessâre, Nebîl b. Mansûr b. Ya’kûb. Enîsu’s-sârî fî tahric ve tahkîk el-ehâdisi’l-letî zekereha el-Hâfız İbn Hacer el-Askalânî fî fethi’l-bârî, 11. Cilt. Lübnan: Muessetü’r-Reyyân, Lübnan 2005.
- en-Nevevî, el-İmâm Muhyiddîn b. Şeref. el-Minhâc şerhu sahihi Müslim b. el-Haccâc. 18 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’l-Turâsi’l-Arabî, 2. Basım, h.1392.
- en-Nîsâbûrî, Ebû Abdillah Muhammed b. Abdillah b. Muhammed el-Hâkim. el-Müstedreku ala’s-sahihayn. thk. Mustafa Abdulkadir Atâ. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1990.
- Polat, Selahattin. Hadis Araştırmaları Tarih, Usûl, Tenkid, Yorum. İstanbul: İnsan Yay., 3. Basım, 2011.
- es-Sa’lebî, Ebu İshâk Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm en-nîsâbûrî. el-Keşf ve’l-beyan an tefsiri’l-Kur’an. thk. el-İmâm Ebî Muhammed b. Aşur. 10 Cilt. Beyut: Dâru İhyai’l-Turâsi’l-Arabî, 2002.
- et-Taberânî, Ebû’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb. el-Mu’cemu’l-kebîr. thk. Hamdi b. Abdulmecid es-Selefî. 25 Cilt. Kahire: Mektebetu İbn Teymiyye, ts.
- et-Taberânî, Ebû’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb. el-Mu’cemu’l-evsat. thk. Ebu Muaz Tarık b. İvâdullah b. Muhammed ve Ebû’l-Fadl Abdulmuhsin b. İbrahim el-Hüseynî. 9 Cilt. Kahire: Dâru’l-Haremeyn, 1995.
- et-Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr. Câmi’u’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’an. thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Turkî. 24 Cilt. Kahire: Dâru Hicr li’t-Teba’âti ve’n-Neşr ve’t-Tevzî’ ve’l-İ’lan, 2001.
- et-Tayâlisî, Ebû Dâvûd Süleymân b. Dâvûd b. el-Cârûd. Müsnedu Ebî Dâvûd et-Tayâlisî. thk. Muhammed b. Abdulmuhsin et-Türkî. 4 Cilt. Mısır: Dâru’l-Hicr, Mısır ts.
- et-Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre b. Musa. Sünenü’t- Tirmizî. thk. Ahmed Muhammed Şakir, Muhammed Fuad Abdulbaki ve diğerleri. 5 Cilt. Mısır: Matbaatu’l-Îsâ Bâbi’l-Halebî, 1975.
- Yıldırım, Enbiya. Hadiste Metin Tenkidi Tarihi Süreç, Yeni Yaklaşımlar. İstanbul: Ensar Yay., 4. Basım, 2019.
- Yıldırım, Enbiya. Hadisçiler ve Çelişki -Beyhakî ve İbnu’l-Cevzî Örneği- İstanbul: Rağbet Yay., 2009.
- Yıldırım, Enbiya. Sahih Hadis Bulunmayan Konular. Ankara: Otto Yay., 2. Basım, 2017.
- Yılmaz, Fethullah. Fethu’l-Bârî’de İhtilaflı Hadislerin Değerlendirilmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2013.
- ez-Zerkeşî, Ebû Abdullah Bedrûddîn Muhammed b. Abdullah b. Bahadır b. Abdullah. Hz. Aişe’nin Sahâbeye Yönelttiği Eleştiriler. çev. Bünyamin Erul. Ankara: Otto Yay. 5. Basım, 2012.
IBN HAJAR’S TEXTUAL CRITICISM CRITERIA AND IN FATH AL-BÂRÎ SOME EXAMPLES OF TEXTUAL CRITICISM HE APPLIED
Abstract
It is important that the hadiths attributed to the Prophet are not only transmitted faithfully to the original, but also criticised to distinguish the authentic ones from the weak and fabricated ones. The scholars subjected the hadiths to isnad and textual criticism and made efforts to distinguish between the authentic and the weak ones. In our hadith commentaries, this criticism activity was carried out effectively. In this sense, it is seen that Ibn Hajar (d.852/1449) was also involved in an intense critical activity in his works. Especially in his work Fath al-bārī bi sharḥi sahīhi al-Bukhārī, which is the commentary of al-Bukhārī's (d.256/870) al-Jāmi al-Sahīh, Ibn Hajar's hadīth criticism is remarkable. In this work, he analyses the narrations in terms of both isnad and text and criticises the text of the hadiths in the light of various criteria. Our aim in this article is to reveal Ibn Hajar's criticisms of the text of hadiths. In our study, the criteria based on Ibn Hajar's textual criticism were determined and the subject was treated with examples. The identification of such criticisms in our sources is especially important in terms of correcting the negative perspective towards the textual criticism method today.
References
- Abdurrezzâk, Ebû Bekr Abdurrezzâk b. Hemmâm b. Nâfî’ es-San’ânî el-Himyerî. el-Musannnef. thk. Habîbürrahman el-A’zâmî. 12 Cilt. Beyrut: Tevzi’u’l-Mektebi’l-İslâmî, 2. Basım, 1983.
- Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî. Müsnedu’l-İmâm Ahmed b. Hanbel. thk. Şuayb Arnavut, Adil Mürşit ve diğerleri. 50 Cilt. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 2001.
- Agitoğlu Nurullah, “Mûsullu Bir Muhaddis ve Sahîh Hadis Bulunmayan Konulara Dair Bir Çalışması: Ömer b. Bedr el-Mevsılî ve el-Muğnî Adlı Eseri”, Turkish Studies: Comparative Religious Studies, cilt: XIV, sayı: 4, 2019, s.577-589.
- Aydın, Nevzat. Hadisin Tespit ve Tenkidinde “Sünnete Arzı”ın Fonksiyonu. Samsun: Ondokuzmayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2008.
- Aynî, Ebû Muhammed Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed b. Mûsâ b. Ahmed. Umdetü’l-Kârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî. 25 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, (Kahire, 1348 aslından ofset baskı).
- el-Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn. es-Sünenü’l-kübrâ. thk. Muhammed Abdulkadir Atâ. 11 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 3. Basım, 2003.
- el-Bezzâr, Ebû Bekr Ahmed b. Amr b. Abdilhâlik el-Basrî. Müsnedü’l-Bezzâr. thk. Mahfuzurrahman Zeynullah, Adil b. Sa’d ve Sabri Abdulhalik eş-Şafiî. 28 Cilt. Medine: Mektebetu’l-Ulûm ve’l-Hikem, 2009.
- Bilen, Mehmet, İbn Hacer’in Buhârî Savunusu. Ankara: Ankara Okulu Yay., 2013.
- Bilen, Mehmet, “Hadis Şârihi Olarak İbn Hacer el-Askalânî”, Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 2 (Kasım 2009), 50-66.
- el-Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî. Sahîhu’l-Buhârî. thk. Mustafa Dib el-Buğa. 7 Cilt. Dımeşk: Dâru İbn Kesîr, 1993.
- Çalgan, Mehmet Ali. Muhaddisler Muhteva Tenkidi Yaptı mı?. İstanbul: MÜİFV Yay., 2. Basım, 2024.
- ed-Dümeynî, Misfir b. Gurmullah. Hadiste Metin Tenkidi Metodları. çev. İlyas Çelebi, Adil Bebek ve Ahmet Yücel. İstanbul: Kitabevi Yay., ts.
- Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. Sünenu Ebî Dâvûd. thk. Şuayb Arnavut ve Muhammed Kâmil Karabeleli. 7 Cilt Riyad: Dâru Risâletu’l-Alemiyye, 2009.
- Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdillah b. Ahmed b. el-İsfahânî. et-Tıbbu’n-Nebevî. thk. Mustafa Hıdır Dönmez et-Türkî. 2 Cilt. Beyrut: Dâru İbn Hazm, Beyrut 2006.
- İbnü’l-Cevzî, Ebû’l-Ferec Cemâlûddîn Abdurrahmân b. Alî b. Muhammed el-Bağdâdî. el-Mevzûât. thk. Abdurrahman Muhammed Osmân. 3 Cilt. Medine: el-Mektebetu’s-Selefiyye, 1966.
- İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed b. İbrahim el-Absî el-Kûfî. el-Kitâbu’l-musannef fi’l-ehâdisi ve’l-âsâr. thk. Kemal Yusuf el-Hut. 7 Cilt. Lübnan: Dâru’t-Tac, Lübnan 1989.
- İbn Hacer, Ebû’l-Fazl Şihâbûddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed el-Askalânî. Fethu’l-bârî bi şerhi sahîhi’l-Buhârî. thk. Abdulaziz b. Abdullah b. Bâz, Ali b. Abdulaziz b. Ali eş-Şibl, Muhammed Fuâd Abdulbâkî. 13 Cilt. Riyad: Dâru’s-Selâm li’n-Neşri ve’t-Tevzî’, Riyad 2000.
- İbn Hacer, Ebû’l-Fazl Şihâbûddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed el-Askalânî. Nüzhetu’n-nazar fî tavdîhi nuhbetu’l-fiker fî mustalahi ehli’l-eser. thk. Abdulmuhsin b. Muhammed el-Kâsım. Medine: ts.
- İbn Kayyim el-Cevziyye, Muhammed b. Ebî Bekr b. Eyyûb b. Sa’d Şemsüddîn. el-Menâru’l-munîf fî’s-sahîhi ve’d-daîf. thk. Abdulfettah Ebû Gudde. Haleb: Mektebetu’l-Matbûâti’l-İslâmiyye, 1970.
- İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd b. Mâce el-Kazvînî. Sünenu İbn Mâce, thk. Muhammed Fuâd Abdulbâki. 2 Cilt. Dâru İhyâ-i’l-Kütübi’l-Arâbiyye, ts.
- İbn Sa’d, Ebû Abdillâh Muhammed b. Sa‘d b. Menî’ el-Kâtib el-Hâşimî el-Basrî el-Bağdâdî. et-Tabakâtu’l-kübrâ. thk. Ali Muhammed Ömer. 11 Cilt. Kahire: Mektebetu’l-Hancî, Kahire 2001.
- Kahraman, Ömer Faruk. “İsmâil”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 23/80-82. İstanbul: TDV Yay., 2001.
- Kahraman, Ömer Faruk. “İshâk”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 22/519-521. İstanbul: TDV Yay., 2000.
- Kandemir, Yaşar. Mevzû Hadisler Menşe’i Tanıma Yolları Tenkidi. İstanbul: MÜİFV Yay., 10. Basım, 2017.
- Kazan, Tahsin. İbn Hacer’in Hadis Usulüne Getirdiği Yenilikler. İstanbul: Gelenek Yay., 2018.
- Keleş, Ahmet. Hadislerin Kur’an’a Arzı, İstanbul: İnsan Yayınları, 3. Basım, 2011.
- Kırbaşoğlu, M. Hayri. İslâm Düşüncesinde Hadis Metodolojisi. Ankara: Ankara Okulu Yay., 3. Basım, 2006.
- Kırbaşoğlu, M. Hayri. Alternatif Hadis Metodolojisi. Ankara: Otto Yay., 6. Basım, 2019.
- Köktaş, Yavuz. Fethu’l-Bârî ve Umdetu’l-Kârî’nin Metin Tahlili Açısından İncelenmesi, İstanbul: İsam Yay., 2. Basım, 2020.
- el-Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed el-Ensârî. el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’an. thk. Ahmed el-Berdunî ve İbrâhim el-I’tfiyyiş. 20 Cilt. Kahire: Dâru’l-Kutubi’l-Mısriyye, 1964.
- Müslim, Ebû’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî. Sahihu Müslim, thk. Muhammed Fuâd Abdulbâki. 5 Cilt. Kahire: Matbaâtu’l-Îsâ Babi’l-Halebî, 1955.
- Müttâkî el-Hindî, Alî b. Hüsâmiddîn b. Abdilmelik b. Kadîhân el-Müttakî el-Hindî. Kenzu’l-ummâl fi süneni’l-akvâl ve’l-ef’al. thk. Bekrî Hayyânî ve Saffet es-Saka. 16 Cilt. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 5. Basım, 1981.
- el-Bessâre, Nebîl b. Mansûr b. Ya’kûb. Enîsu’s-sârî fî tahric ve tahkîk el-ehâdisi’l-letî zekereha el-Hâfız İbn Hacer el-Askalânî fî fethi’l-bârî, 11. Cilt. Lübnan: Muessetü’r-Reyyân, Lübnan 2005.
- en-Nevevî, el-İmâm Muhyiddîn b. Şeref. el-Minhâc şerhu sahihi Müslim b. el-Haccâc. 18 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’l-Turâsi’l-Arabî, 2. Basım, h.1392.
- en-Nîsâbûrî, Ebû Abdillah Muhammed b. Abdillah b. Muhammed el-Hâkim. el-Müstedreku ala’s-sahihayn. thk. Mustafa Abdulkadir Atâ. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1990.
- Polat, Selahattin. Hadis Araştırmaları Tarih, Usûl, Tenkid, Yorum. İstanbul: İnsan Yay., 3. Basım, 2011.
- es-Sa’lebî, Ebu İshâk Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm en-nîsâbûrî. el-Keşf ve’l-beyan an tefsiri’l-Kur’an. thk. el-İmâm Ebî Muhammed b. Aşur. 10 Cilt. Beyut: Dâru İhyai’l-Turâsi’l-Arabî, 2002.
- et-Taberânî, Ebû’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb. el-Mu’cemu’l-kebîr. thk. Hamdi b. Abdulmecid es-Selefî. 25 Cilt. Kahire: Mektebetu İbn Teymiyye, ts.
- et-Taberânî, Ebû’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb. el-Mu’cemu’l-evsat. thk. Ebu Muaz Tarık b. İvâdullah b. Muhammed ve Ebû’l-Fadl Abdulmuhsin b. İbrahim el-Hüseynî. 9 Cilt. Kahire: Dâru’l-Haremeyn, 1995.
- et-Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr. Câmi’u’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’an. thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Turkî. 24 Cilt. Kahire: Dâru Hicr li’t-Teba’âti ve’n-Neşr ve’t-Tevzî’ ve’l-İ’lan, 2001.
- et-Tayâlisî, Ebû Dâvûd Süleymân b. Dâvûd b. el-Cârûd. Müsnedu Ebî Dâvûd et-Tayâlisî. thk. Muhammed b. Abdulmuhsin et-Türkî. 4 Cilt. Mısır: Dâru’l-Hicr, Mısır ts.
- et-Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre b. Musa. Sünenü’t- Tirmizî. thk. Ahmed Muhammed Şakir, Muhammed Fuad Abdulbaki ve diğerleri. 5 Cilt. Mısır: Matbaatu’l-Îsâ Bâbi’l-Halebî, 1975.
- Yıldırım, Enbiya. Hadiste Metin Tenkidi Tarihi Süreç, Yeni Yaklaşımlar. İstanbul: Ensar Yay., 4. Basım, 2019.
- Yıldırım, Enbiya. Hadisçiler ve Çelişki -Beyhakî ve İbnu’l-Cevzî Örneği- İstanbul: Rağbet Yay., 2009.
- Yıldırım, Enbiya. Sahih Hadis Bulunmayan Konular. Ankara: Otto Yay., 2. Basım, 2017.
- Yılmaz, Fethullah. Fethu’l-Bârî’de İhtilaflı Hadislerin Değerlendirilmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2013.
- ez-Zerkeşî, Ebû Abdullah Bedrûddîn Muhammed b. Abdullah b. Bahadır b. Abdullah. Hz. Aişe’nin Sahâbeye Yönelttiği Eleştiriler. çev. Bünyamin Erul. Ankara: Otto Yay. 5. Basım, 2012.
There are 47 citations in total.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Hadith |
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Early Pub Date | July 10, 2025 |
| Publication Date | June 30, 2025 |
| Submission Date | November 12, 2024 |
| Acceptance Date | December 26, 2024 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 17 Issue: 1 |
Creative Commons Atıf-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır.
Derginin tüm içeriğine açık erişim sağlanmaktadır. Yayınlanan makaleler öncelikle İThenticate programında taranmaktadır.
Dergimizde
yayınlanan makalelerin sorumluluğu yazara ait olup, tüm telif hakları Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi’ne devrolunmuştur.