Research Article
BibTex RIS Cite

Mozart’ın Zaide Operasının 18. Yüzyıldaki Benzer Temalı Eserlerle Olan İlişkisi

Year 2024, Volume: 17 Issue: 34, 969 - 997, 07.01.2025
https://doi.org/10.21602/sduarte.1556221

Abstract

Çalışmada Mozart’ın Zaide operasını bestelerken Avrupa’nın büyük bölümünü etkisi altına alan Türk modası ve bu modadan etkilenen diğer önemli yazar ve müzisyenlerle olan etkileşiminin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Araştırma Mozart’ın Zaide operasını bestelemeden önce eserle benzerlik gösteren Franz Joseph Sebastiani’nin Das Serail isimli müzikli oyunu ve François Marie Arouet Voltaire’in Zaire başlıklı tragedyası ile olan ilişkisi bağlamında sınırlandırılmıştır. Makale kapsamında ilk olarak Avrupa’da oryantalizmin nasıl ortaya çıktığı ve 17. yüzyılda etkili olan Türk opera akımı hakkında bilgi verilmiştir. Das Serail ve Zaide eserlerinin librettoları ilişkilendirilerek metinlerarası bağlantısı ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca Zaire tragedyası kullanılan tema ve konu benzerliği bakımından Das Serail ve Zaide ile karşılaştırılarak irdelenmiştir. Yapılan araştırma sonucunda Mozart’ın Zaide operasını bestelerken dönemin önde gelen yazarlarından Voltaire ve Sebastiani’den esinlendiği saptanmıştır. Bestecinin yüksek olasılıkla bu iki eseri de izlemiş ya da basılan metinlerinden haberdar olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Literatür tarama yöntemi, doküman analizi ve nitel araştırma tekniği ile yapılan bu çalışma araştırmacılara Zaide operası hakkında kapsamlı bir kaynak oluşturması bakımından önemlidir.

Ethical Statement

Bu makale, 2019 yılında Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Sahne Sanatları Anasanat Dalı Opera Sanat Dalı Tezli Yüksek Lisans Programında kabul edilen “Wolfgang Amadeus Mozart’ın Zaide Operası’ndaki Türk İmgelerinin İncelenmesi ve Peter Sellars ile Pierre-Alexandre Jauffret’nin Zaide Temsillerinin Karşılaştırılması” başlıklı yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

References

  • Ağca, D. (2014). “Türk Müziği ve Türk Dilinin Bazı Operalarda Kullanılışı”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, Sayı 21/2.
  • Çelik, S. H. (2017). Sanatta Oryantalizm ve Bir Oryantalist Olarak Osman Hamdi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İletişim ve Tasarım Anasanat Dalı.
  • Demirci, D. (2011). W. A. Mozart’ın Eserlerinde Mehter Müziği’nin Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Müzik Bilimleri Ana Bilim Dalı.
  • Einstein, A. (1936). “Die Text-Vorlage zu Mozarts ‘Zaide’”, Acta musicologica, Basel, Sayı 8 No. 1/2.
  • Fort, A. B., Kates, H. S. (1935). Zaire (Zara), Minute History of the Drama, Newyork: Grosset & Dunlap.
Year 2024, Volume: 17 Issue: 34, 969 - 997, 07.01.2025
https://doi.org/10.21602/sduarte.1556221

Abstract

References

  • Ağca, D. (2014). “Türk Müziği ve Türk Dilinin Bazı Operalarda Kullanılışı”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, Sayı 21/2.
  • Çelik, S. H. (2017). Sanatta Oryantalizm ve Bir Oryantalist Olarak Osman Hamdi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İletişim ve Tasarım Anasanat Dalı.
  • Demirci, D. (2011). W. A. Mozart’ın Eserlerinde Mehter Müziği’nin Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Müzik Bilimleri Ana Bilim Dalı.
  • Einstein, A. (1936). “Die Text-Vorlage zu Mozarts ‘Zaide’”, Acta musicologica, Basel, Sayı 8 No. 1/2.
  • Fort, A. B., Kates, H. S. (1935). Zaire (Zara), Minute History of the Drama, Newyork: Grosset & Dunlap.
There are 5 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Plastic Arts (Other)
Journal Section Araştırma Makalesi
Authors

Ayşe Bozkurt 0000-0001-8669-5015

Ebru Gökdağ 0000-0003-4425-008X

Early Pub Date January 5, 2025
Publication Date January 7, 2025
Submission Date September 25, 2024
Acceptance Date December 26, 2024
Published in Issue Year 2024 Volume: 17 Issue: 34

Cite

APA Bozkurt, A., & Gökdağ, E. (2025). Mozart’ın Zaide Operasının 18. Yüzyıldaki Benzer Temalı Eserlerle Olan İlişkisi. Art-E Sanat Dergisi, 17(34), 969-997. https://doi.org/10.21602/sduarte.1556221
Art-e 12/1/2011 yılından sonraki sayıları tam metin olarak, 12/1/2008 yılından sonraki sayıları ise indeks olarak EBSCO'da Art Source isimli veri tabanında yer almaktadır.