Research Article
BibTex RIS Cite

The Early Foundation of the Mali Empire: The Sundiata Epic

Year 2025, Volume: 9 Issue: 1, 375 - 397, 31.05.2025

Hikmet Uçmaz , Gökhan Bolat

https://doi.org/10.30561/sinopusd.1644301

Abstract

In this study, the content of Sundiata Epic, the legendary epic written for the Mali Emperor Sundiata Keita, who pioneered the establishment of the early Mali Empire and later expanded the borders of his empire and contributed significantly to making the region a center of gold and copper trade, is translated into Turkish based on the translation and summarized.Sundiata (also spelled Sunjata, Sundjata or Soundjata) is an oral epic about the life of Sundiata, the founder of the thirteenth-century Mali Empire of West Africa. The saga, which provides information about his life and reign, was transmitted through Arab travelers such as the great traveler Ibn Batuta, who visited Mali in 1352, but storytellers in West Africa have been telling the Sundiata Saga for more than seven hundred years. The story of Sundiata is a tale of perseverance, conquest and triumph intertwined with cultural richness. The saga tells how Sundiata trained himself in hunting and warfare despite the disability in his knees, his devotion to his mother and his brothers, and how, even in exile, he never gave up hope that one day he would return. The people of Mali, who are mentioned in the epic, have a strong belief in and tendency towards supernatural powers, and for this reason, witches who practice magic and sorcery are frequently mentioned among the people. They shape their lives according to the words of these witches and choose their spouses accordingly. Sundiata's mother was chosen as a wife in the same way. Sundiata returned from his exile and at the end of the Krina War between Sundiata and King Soumaoro of Soso, known as the Wizard King, Sundiata won the war and became king of Mali. Sundiata, an oral history epic, not only informs us about the history of the Mali Empire, but also about the culture of the Mande ethnic group, family structure, mother-child relationships, sibling ties and the influence of women in governance.

Keywords

Sundiata Mali Sundjiata Keita Epic Griot

References

  • Togan, Ahmet Zeki Velidi (1985), Tarihte Usul, Enderun Kitabevi, İstanbul
  • Avşaroğlu Nadir (2020), Destanlarda Maden ve Madencilik
  • Bulman, Stephen (2004). "A school for epic? The école William Ponty and the evolution of the Sunjata epic, 1913–c. 1960". in Jansen, Jan; Mair, Henk M. J. (eds.) 71-94 https://doi.org/10.2307/3172019
  • Büyükkarcı, Orhun. (Aralık 2021), "Orhun Yazıtlarına Göstergebilimsel Bir Yaklaşım”, Vakanüvis-Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 6/ Prof. Dr. Süleyman Büyükkarcı Özel Sayısı,174-196
  • Conrad, David C. (1992). "Searching for History in the Sunjata Epic: The Case of Fakoli". History in Africa. 19: 147–200. https://doi.org/10.2307/3171998
  • L'Afrique française (Paris. 1909), L'Afrique Française: bulletin mensuel du Comité de l'Afrique française et du Comité du Maroc, Paris ,1909-1960 s.188
  • De Graft-Johnson, J. C. (1957). African Empires of the Past. Présence Africaine, 13, 58–64. http://www.jstor.org/stable/24346833
  • De Raedt, T., & Fofana, A. T. (2017). Un entretien avec Cheikh Hamidou Kane. The French Review, 91(2), 190–202. http://www.jstor.org/stable/44865323
  • Deme, Mariam Konate (2009). “Heroism and the Supernatural in the African Epic: Toward a Critical Analysis.” Journal of Black Studies 39, no. 3, 402–19. http://www.jstor.org/stable/40282569. P.402
  • Demirer, Arif. (2023) “Mali İmparatorluğu’nun Siyasi Tarihi (13. Ve 14. Yüzyıllar)”. Abant Sosyal Bilimler Dergisi 23, sy. Mart ,112-21. https://doi.org/10.11616/asbi.1205376
  • Djibril Tamsir Niane, https://www.britannica.com/biography/Djibril-Tamsir-Niane erişim tarihi: 10.1.2025 Ernest Leroux (1913) , Franz de Zeltner ,Contes du Sénégal et du Niger, La légende de Soundiata,p.1-36
  • Ercilasun, Ahmet Bican (2019). Nehir Destan Oğuzname (Oguz Bitig). İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Günay, R. M. (2020). Nehir Destan Oguzname (OGUZ BİTİG). Anasay (12), 183-187. https://doi.org/10.33404/anasay.717413
  • Hopkins, N. S., & ﻫﻮﭘﻜﻨﺰﻧﻴﻜﻮﻻﺱ. (1997). Memories of Griots / (ﺫﻛﺮﻳﺎﺕ ﺍﻟﺮﻭﺍﺓ (ﺍﻟﻐﺮﻳﻮ. Alif: Journal of Comparative Poetics, 17, 43–72. https://doi.org/10.2307/521607
  • İbn Battûta Tancî. (2016), İbn Battûta Seyahatnâmesi, Çev. A. Sait Aykut, Yapı Kredi Yayınları.
  • Ibn Haldun (2007), Mukaddime Cilt 1. (Haz. Süleyman Uludağ). Dergah Yayınları
  • Niane, D. T. (2006), Sundiata an epic of old Mali, Trans. G. D. Pickett, Pearson Longman Press, Harlow, England, p.15-21.
  • Jansen, J. (2018). Beyond the Mali Empire—A New Paradigm for the Sunjata Epic. The International Journal of African Historical Studies, 51(2), 317–340. http://www.jstor.org/stable/45176442
  • Kavas, Ahmet. (2004). “Mense Mûsâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/146-148. Ankara: TDV Yayınları
  • Kavas,Ahmet (2007). Destanlar Kıtası Afrika. https://www.yuzaki.com/2007/03/destanlar-kitasi-afrika/ erişim tarihi: 16.02.2025
  • Keim, Curtis A. (2005). "Rev. Of Sunjata: A West African Epic of the Mande Peoples". The International Journal of African Historical Studies. 38 (1): 112–113.
  • Kunene, D. P. (1991). Journey in the African Epic. Research in African Literatures, 22(2), 205–223. http://www.jstor.org/stable/3819834
  • Kuşcu, A. D. (2016). Selçuklu Devlet Yönetiminde Kadının Yeri ve Altuncan Hatun Örneği. Selçuklu Medeniyeti Araştırmaları Dergisi(1), 173-191.
  • Kuzakçı, B. (2023). Soğd Toplumunda Kadın Kimliği ve Temsilleri (MÖ VI.-MS VIII. Yüzyıl). Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 8(1), 633-675. https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1253575
  • Köse, Feyza Betül. (2017), “İbn Haldûn’un Siyer Anlatımı – El‐İber Özelinde –,” İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 37,123‐145 http://dx.doi.org/10.26650/ilahiyat.2017.19.2.0001
  • Kouroukan Fouga, https://ambamali.ca/kouroukan-fouga/ Erişim Tarihi: 12.1.2025
  • La Meslée, Valérie Marin (2012). "L'épopée de Ségou: le royaume bambara conquérant". L'Âme de l'Afrique. Le Point références (in French) (42 (November–December)). Paris: 48.
  • Moussa Hısseın Moussa,2004. Orta Çağ'da Parıldayan Bir Afrika İmparatorluğu: Mali İmparatorluğu https://www.akem.org.tr/post/orta-%C3%A7a%C4%9F-da-par%C4%B1ldayan-bir-afrika-i-mparatorlu%C4%9Fu-mali-i-mparatorlu%C4%9Fu
  • Mbele, Joseph L. (2006) “Women in the African Epic.” Research in African Literatures 37, no. 2, 61–67. http://www.jstor.org/stable/3821156.
  • Newbury, D. S. (1981). [Review of Hero and Chief: Epic Literature from among the Banyanga (Zaire Republic), by D. P. Biebuyck]. Canadian Journal of African Studies / Revue Canadienne Des Études Africaines, 15(2), 364–366. https://doi.org/10.2307/484426
  • Okpewho, Isidore. The Art of The Ozidi Saga. Research in African Literatures Volume 34, Number 3. State University of New York https://web.archive.org/web/20060712053205/http://iupjournals.org/ral/ral34-3.html Özdemir, Ş., & Temizkan, A. (2024). Ergenekon Türk Destanı mı, Moğol Destanı mı? Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 9(1), 588-657. https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1408932
  • Gözütok Tamdoğan, Zehra. (2022) “Haccın Dönüştürücü Gücüne Şahit Olan Mali Sultanı: Mensâ Mûsâ". Tasavvur – Tekirdağ İlahiyat Dergisi 8 / 1 (Haziran): 629-662. https://doi.org/10.47424/tasavvur.1096646
  • Yazıcı, Hüseyin (2009), "SÎRETÜ BENÎ HİLÂL", TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt 37, s.266-268 İstanbul https://islamansiklopedisi.org.tr/siretu-beni-hilal (16.02.2025).
  • Yiğit, D. (2022). Kral VI. (1.) James Döneminde İskoçya’da ve İngiltere’de Cadı Avı. Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 7(1), 442-466. https://doi.org/10.24186/vakanuvis.999278
  • Mali İmparatorluğu Haritası https://www.worldhistory.org/img/r/p/1500x1500/18903.png.webp?v=1715754630-1715754709 Erişim Tarihi: 17.02.2025

Mali İmparatorluğu Erken Dönem Kuruluşu: Sundiata Destanı

Year 2025, Volume: 9 Issue: 1, 375 - 397, 31.05.2025

Hikmet Uçmaz , Gökhan Bolat

https://doi.org/10.30561/sinopusd.1644301

Abstract

Bu çalışmada erken dönem Mali İmparatorluğu’nun kuruluşuna öncülük eden ve daha sonra imparatorluğunun sınırlarını genişleterek, bölgenin altın ve bakır ticaretinin merkezi haline gelmesinde önemli katkıları olan Mali İmparatoru Sundiata Keita için yazılmış olan efsanevi destan Sundiata Destanı’nın içeriği çevirisi esas alınarak Türkçe’ye aktarılmış ve özet bir şekilde ortaya konulmuştur. Sundiata (Sunjata, Sundjata veya Soundjata olarak da yazılır) Batı Afrika'nın on üçüncü yüzyıl Mali İmparatorluğu'nun kurucusu Sundiata'nın hayatını anlatan sözlü bir destandır. Hayatı ve saltanatı hakkında bilgi veren destan 1352 yılında Mali'yi ziyaret eden Büyük gezgin İbn Batuta gibi Arap seyyahlar aracılığıyla aktarılmıştır.Bununla birlikte Batı Afrika'daki hikâye anlatıcıları yedi yüz yıldan uzun bir süredir Sundiata Destanı'nı anlatmaktadır. Sundiata'nın hikayesi azim, fetih ve kültürel zenginliğin iç içe olduğu bir zafer hikayesidir denilebilir. Destanda Sundiata’nın dizlerindeki engele rağmen kendisini avcılık ve savaş konusunda nasıl yetiştirdiği, annesine ve kardeşlerine olan bağlılığı, sürgün edilse bile bir gün geri döneceği umudundan asla vazgeçmediği anlatılır. Destanda adı geçen Mali halkının doğaüstü güçlere olan inancı ve eğilimi oldukça fazladır.Bu sebeple halk arasında büyü ve sihir yapan cadıların varlığından sıkça sözedilir. Yaşamlarını bu cadıların sözlerine göre şekillendirirler ve eşlerini de bu şekilde seçerler. Sundiata’nın annesi de aynen bu şekilde eş olarak seçilmiştir. Sundiata sürgün edildiği ülkeden güçlenerek geri dönmüş ve Büyücü Kralı olarak bilinen Soso Kralı Soumaoro ile Sundiata arasında geçen Krina Savaşı sonunda Sundiata bu savaşı kazanarak yapılan anlaşma ile Mali ülkesine kral olmuştur. Sözlü bir tarih destanı olan Sundiata, yalnızca Mali İmparatorluğu’nun tarihi hakkında bize bilgi vermekle kalmaz, aynı zamanda Mande etnik grubunun kültürü, aile yapısı, anne-çocuk ilişkisi , kardeşlik bağları ve kadının yönetimde olan etkisi hakkında bize bilgi vermektedir.

Keywords

Afrika Destan Sundijiata Keita Sundiata Griot

References

  • Togan, Ahmet Zeki Velidi (1985), Tarihte Usul, Enderun Kitabevi, İstanbul
  • Avşaroğlu Nadir (2020), Destanlarda Maden ve Madencilik
  • Bulman, Stephen (2004). "A school for epic? The école William Ponty and the evolution of the Sunjata epic, 1913–c. 1960". in Jansen, Jan; Mair, Henk M. J. (eds.) 71-94 https://doi.org/10.2307/3172019
  • Büyükkarcı, Orhun. (Aralık 2021), "Orhun Yazıtlarına Göstergebilimsel Bir Yaklaşım”, Vakanüvis-Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 6/ Prof. Dr. Süleyman Büyükkarcı Özel Sayısı,174-196
  • Conrad, David C. (1992). "Searching for History in the Sunjata Epic: The Case of Fakoli". History in Africa. 19: 147–200. https://doi.org/10.2307/3171998
  • L'Afrique française (Paris. 1909), L'Afrique Française: bulletin mensuel du Comité de l'Afrique française et du Comité du Maroc, Paris ,1909-1960 s.188
  • De Graft-Johnson, J. C. (1957). African Empires of the Past. Présence Africaine, 13, 58–64. http://www.jstor.org/stable/24346833
  • De Raedt, T., & Fofana, A. T. (2017). Un entretien avec Cheikh Hamidou Kane. The French Review, 91(2), 190–202. http://www.jstor.org/stable/44865323
  • Deme, Mariam Konate (2009). “Heroism and the Supernatural in the African Epic: Toward a Critical Analysis.” Journal of Black Studies 39, no. 3, 402–19. http://www.jstor.org/stable/40282569. P.402
  • Demirer, Arif. (2023) “Mali İmparatorluğu’nun Siyasi Tarihi (13. Ve 14. Yüzyıllar)”. Abant Sosyal Bilimler Dergisi 23, sy. Mart ,112-21. https://doi.org/10.11616/asbi.1205376
  • Djibril Tamsir Niane, https://www.britannica.com/biography/Djibril-Tamsir-Niane erişim tarihi: 10.1.2025 Ernest Leroux (1913) , Franz de Zeltner ,Contes du Sénégal et du Niger, La légende de Soundiata,p.1-36
  • Ercilasun, Ahmet Bican (2019). Nehir Destan Oğuzname (Oguz Bitig). İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Günay, R. M. (2020). Nehir Destan Oguzname (OGUZ BİTİG). Anasay (12), 183-187. https://doi.org/10.33404/anasay.717413
  • Hopkins, N. S., & ﻫﻮﭘﻜﻨﺰﻧﻴﻜﻮﻻﺱ. (1997). Memories of Griots / (ﺫﻛﺮﻳﺎﺕ ﺍﻟﺮﻭﺍﺓ (ﺍﻟﻐﺮﻳﻮ. Alif: Journal of Comparative Poetics, 17, 43–72. https://doi.org/10.2307/521607
  • İbn Battûta Tancî. (2016), İbn Battûta Seyahatnâmesi, Çev. A. Sait Aykut, Yapı Kredi Yayınları.
  • Ibn Haldun (2007), Mukaddime Cilt 1. (Haz. Süleyman Uludağ). Dergah Yayınları
  • Niane, D. T. (2006), Sundiata an epic of old Mali, Trans. G. D. Pickett, Pearson Longman Press, Harlow, England, p.15-21.
  • Jansen, J. (2018). Beyond the Mali Empire—A New Paradigm for the Sunjata Epic. The International Journal of African Historical Studies, 51(2), 317–340. http://www.jstor.org/stable/45176442
  • Kavas, Ahmet. (2004). “Mense Mûsâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/146-148. Ankara: TDV Yayınları
  • Kavas,Ahmet (2007). Destanlar Kıtası Afrika. https://www.yuzaki.com/2007/03/destanlar-kitasi-afrika/ erişim tarihi: 16.02.2025
  • Keim, Curtis A. (2005). "Rev. Of Sunjata: A West African Epic of the Mande Peoples". The International Journal of African Historical Studies. 38 (1): 112–113.
  • Kunene, D. P. (1991). Journey in the African Epic. Research in African Literatures, 22(2), 205–223. http://www.jstor.org/stable/3819834
  • Kuşcu, A. D. (2016). Selçuklu Devlet Yönetiminde Kadının Yeri ve Altuncan Hatun Örneği. Selçuklu Medeniyeti Araştırmaları Dergisi(1), 173-191.
  • Kuzakçı, B. (2023). Soğd Toplumunda Kadın Kimliği ve Temsilleri (MÖ VI.-MS VIII. Yüzyıl). Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 8(1), 633-675. https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1253575
  • Köse, Feyza Betül. (2017), “İbn Haldûn’un Siyer Anlatımı – El‐İber Özelinde –,” İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 37,123‐145 http://dx.doi.org/10.26650/ilahiyat.2017.19.2.0001
  • Kouroukan Fouga, https://ambamali.ca/kouroukan-fouga/ Erişim Tarihi: 12.1.2025
  • La Meslée, Valérie Marin (2012). "L'épopée de Ségou: le royaume bambara conquérant". L'Âme de l'Afrique. Le Point références (in French) (42 (November–December)). Paris: 48.
  • Moussa Hısseın Moussa,2004. Orta Çağ'da Parıldayan Bir Afrika İmparatorluğu: Mali İmparatorluğu https://www.akem.org.tr/post/orta-%C3%A7a%C4%9F-da-par%C4%B1ldayan-bir-afrika-i-mparatorlu%C4%9Fu-mali-i-mparatorlu%C4%9Fu
  • Mbele, Joseph L. (2006) “Women in the African Epic.” Research in African Literatures 37, no. 2, 61–67. http://www.jstor.org/stable/3821156.
  • Newbury, D. S. (1981). [Review of Hero and Chief: Epic Literature from among the Banyanga (Zaire Republic), by D. P. Biebuyck]. Canadian Journal of African Studies / Revue Canadienne Des Études Africaines, 15(2), 364–366. https://doi.org/10.2307/484426
  • Okpewho, Isidore. The Art of The Ozidi Saga. Research in African Literatures Volume 34, Number 3. State University of New York https://web.archive.org/web/20060712053205/http://iupjournals.org/ral/ral34-3.html Özdemir, Ş., & Temizkan, A. (2024). Ergenekon Türk Destanı mı, Moğol Destanı mı? Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 9(1), 588-657. https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1408932
  • Gözütok Tamdoğan, Zehra. (2022) “Haccın Dönüştürücü Gücüne Şahit Olan Mali Sultanı: Mensâ Mûsâ". Tasavvur – Tekirdağ İlahiyat Dergisi 8 / 1 (Haziran): 629-662. https://doi.org/10.47424/tasavvur.1096646
  • Yazıcı, Hüseyin (2009), "SÎRETÜ BENÎ HİLÂL", TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt 37, s.266-268 İstanbul https://islamansiklopedisi.org.tr/siretu-beni-hilal (16.02.2025).
  • Yiğit, D. (2022). Kral VI. (1.) James Döneminde İskoçya’da ve İngiltere’de Cadı Avı. Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 7(1), 442-466. https://doi.org/10.24186/vakanuvis.999278
  • Mali İmparatorluğu Haritası https://www.worldhistory.org/img/r/p/1500x1500/18903.png.webp?v=1715754630-1715754709 Erişim Tarihi: 17.02.2025
There are 35 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Late Modern African History
Journal Section Araştırma Makaleleri
Authors

Hikmet Uçmaz 0000-0002-9568-4438

Gökhan Bolat 0000-0003-0578-4724

Publication Date May 31, 2025
Submission Date February 21, 2025
Acceptance Date March 24, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 9 Issue: 1

Cite

APA Uçmaz, H., & Bolat, G. (2025). Mali İmparatorluğu Erken Dönem Kuruluşu: Sundiata Destanı. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 375-397. https://doi.org/10.30561/sinopusd.1644301
 Download Cover Image
This work is licensed under a Creative Commons BY-NC-SA 2.0 (Attribution-Non Commercial-Share Alike).