Abstract
Studies on understanding the Quran have continued unabated in every period. In the early years of Islam, linguistic, narration and acumen-oriented commentaries were written. In the following years, issues such as the spread of Islamic geography to a wide area and the diversity of scientific studies affected the areas of interest and subjects of study of commentators. In this study, verses containing scientific subjects were discussed by making use of scientific studies and developments. Our aim is to reveal the reflection of this field, which was limited to the explanation of certain groups of verses in the early years and is accepted as a scientific exegesis school in the contemporary period, on the interpretation of the Quran. The fact that scientific exegesis is an important approach that advocates the effective use of religious texts with modern methods and disciplines has made it essential to examine it from this perspective. While creating the framework of the study, the exegesis that are based on narration and acumen, the Quranic text, scientific studies and most importantly the exegesis of Celal Yıldırım were consulted. The aforementioned works were systematically examined with the document analysis method. The data determined were evaluated based on certain criteria. This method opened the door to a broader examination of the divine text by combining the Quranic verses with scientific data. The study is important in terms of reflecting scientific interpretation on Quranic interpretation, limiting it to Celal Yıldırım’s work named Asrın Kur’an Tefsiri in the Light of Science and examining the work in detail in this respect. The author’s interpretation of Quranic verses and his method of benefiting from scientific data constitute the basis of our study. The author’s way of reflecting modern science on the interpretation of Quranic verses is explained with examples. As far as we can determine, the author has interpreted some of the verses that can be interpreted scientifically by benefiting from modern science. The author, who handles the verses in accordance with the narrations and sagacity transfers, has also successfully handled scientific verses by benefiting from modern science. The fact that he has brought long transfers on the subject in some places is evidence that he has gone to extremes on this subject. It has been concluded that the verses will form the basis for many scientific developments with the reflection of modern science on the interpretation of Quranic verses.
Project Number
=
References
- Akbaş, A. (2016). Bilimsel Tefsire Dair Tartışmaların Güncel Değeri. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7/15 75-93.
- Ateş, A. (2002). Geçmişten Günümüze Bilimsel Tefsir Okulu. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2/1, 117-141.
- Bağış, M. (2017). Beydâvî’nin Envâru’t-Tenzîl’inde Rivâyet Metodu. Adıyaman Üniversitesi İslami Bilimler Fakültesi İslami İlimler Araştırmaları Dergisi. 1/2, 43-73.
- Beyzâvî, N. E. S. (1418/1997). Envârü’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl. thk. Muhammed Abdurrahman, Beyrut: Daru İhyau Turasi'l-Arabî.
- Cerrahoğlu, İ. (1993). Tefsir Usulü. Tdv.
- Cerrahoğlu, İ. (1997). Tefsir Tarihi. Tdv.
- Çam, S. (2020). İman-Amel Bağlamında Dindarlık Ahlâk İlişkisi. M. Özdemir & M. Öztürk (Eds.), İslâm ve Yorum IV içinde (ss. 101-122). İnönü Üniversitesi.
- Dede, M. F. (2021). Teknolojik Gelişmelerin Müfessirlere Etkisi ve Bilimsel Tefsir: Ahmed b. Hamad El-Halilî Örneği. F. Özçelik & vd. (Eds.), İslam Dünyasında Üniversiteler ve İslami İlimler içinde (ss.246-259). Mardin Artuklu Üniversitesi.
- Demir, Ş. (2010). Kur’an’ın Bilimsel Veriler Işığında Yorumlanmasına Eleştirel Bir Yaklaşım. B. Gökkır & vd. (Eds.), Tarihten Günümüze Kur’an’a Yaklaşımlar içinde (ss. 401-424). İlim Yayma Vakfı Kur’an ve Tefsir Akademisi.
- Deniz, H. (2021). Celal Yıldırım'ın İlmin Işığında Asrın Kur'ân Tefsiri Adlı Eserinde Tefsir Metodu (Tez No. 69528). [Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Derveze, İ. (1383/1963). et-tefsirü’l-hadis. Kahire: Daru İhyau Kütübi'l-Arabî.
- Ebû Hayyân, E. (1420/1999). el-Bahru’l-muhît. Beyrut: Dârü’l-Fikir.
- Gördük, Y.E. (2023). Bı̇lı̇msel Tefsı̇rle Özdeşleştı̇rı̇len Bı̇r Müfessı̇r: Şerefüddîn İbn Ebı̇’l-Fadl el-Mürsî (Bı̇r Lı̇teratür İncelemesı̇). Balıkesir İlahiyat Dergisi, 1/18, 9-51.
- Güllüce, V. (2015). Elmalılı M. Hamdi Yazır’ın Kevnî Âyetlere Yaklaşımı ve Bilimsel Tefsirdeki Yeri. Elmalılı M. Hamdi Yazır Sempozyumu Akdeniz Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 71-89.
- Güneş, A. (1998), Kur’an’da Kevnî Âyetler. Yüzüncü yıl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/1 202-211.
- İbn ʻAcîbe, (1997). E. el-Bahru’l-medîd fî tefsîri’l-Kur’âni’l-Mecîd. thk. Ahmed Abdullah el-Kureşî
- İbn Kesîr, E. (1999). Tefsîrul-Kur'ân'il-âzim. thk. Sami Mahmud Selame. Beyrut: Daru Taybe.
- İsfahânî, R. (1412/1991). el-Müfredât fî garîbi’l-Kur'ân, thk. Safvân Adnan Dâvudî, Dımaşk: Dârü’ş-şâmiye.
- Kaplan, A. (2020). Çağdaş Tefsirlerde Kitab-ı Mukaddes Nakillerinin Kullanımı: İlmin Işığında Asrın Kur'ân Tefsiri. Tefsir Araştırmaları Dergisi 4/1, 129-148. org/10.31121/tader.703844.
- Kâsımî, C. (1418/1997). Mehâsinü’t-te’vil. Beyrut: Darül-Kütubil-İlmiyye.
- Kaya, A. (2023). Bilimsel Tefsir Ekolü. A. Kaya (Eds.), Çağdaş Tefsir Ekolleri içinde (103-139). İlahiyat.
- Kevâkibî, A. (2011). Tabâiü’l-istibdâd ve mesâriü’l-isti’bâd. Kahire: Kelimât Arabiyye.
- Kırca, C. (2017). Kur’ân’a Yönelişler. Marifet.
- Kurtubî, E. A. (1964). el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’ân. thk. Ahmed el-Berdûnî-İbrâhim Atfîş, Kahire: Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye.
- Kuşeyrî, E. A. (ts.). Leṭâʾifü’l-işârât. Mısır: Heyetü'l-Mısriyye.
- Kutup, S. (1968). Fizilalil-Kur’an. Hikmet.
- Merâğî, A.M. (1946). Tefsiru Meraği. Kahire: Matbaatu Mustafa el-Bâbî el-Halebî.
- Mertoğlu, M. S. (2011). Kur’an’ı Modern Bilimlerin Işığında Okumak: Tantâvî Cevherî Örneği. Divan: Disiplinler arası Çalışmalar Dergisi, 30, 91-113.
- Mukâtil, B. S. (2005). Tefsîru Mukâtil b. Süleymân. thk. Abdullâh Mahmûd Şehhâte. Beyrut:Dâru’l- Ulûm.
- Nesefî, E. (1998). Medârikü’t-tenzîl ve hakâiku’t-te’vîl. thk. Yusuf Ali Bedîvî. Beyrut: Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib.
- Râzi, F. (1420/1997). Mefâtîhu’l-gayb. Beyrut: Dâru İhyâ et-türasi'l Arabî.
- Rızâ, M. R. (1990). Tefsirü’l-menâr. Mısır: Heyetü’l Mısriyye.
- Sa’lebî, E. İ. (2004). el-keşf ve’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
- Sak, Ramazan. vd., (2021). Bir Araştırma Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4/1, 227-256. org/10.33400/kuje.843306
- Semerkandî, A. A. (ts.). Bahrü’l-Ulûm. b.y.:y.y.
- Suyûtî, C. (1974). el-İtḳân fî ʿulûmi’l-Ḳurʾân. Kahire: Heyetü’l-Mısriyyetü’l-Amme li’l-Kütüb.
- Şevkânî, E. A. (1993). Fethu’l-kadîr. Beyrut: Dâr İbn Kesîr.
- Taberî, İ. C. (2000). Câmi‘u’l-beyân fî te’vîli âyi’l-Kur’ân. thk. Ahmed Muhammed Şakir. Beyrut: Müeessesetü’r- Risâle.
- Tuna, T. (1982). Uzay ve Dünya. Yeni Asya.
- Yazır, E. H. (2016). Hak Dini Kur’an Dili. Akcağ.
- Yerinde, A.-Durak, R. (2022). Kur'ân Dili ile Bilim Dilinin Kesişme Noktasında Gökyüzüne Dair Âyetlerin Yorumu. Universal Journal of Theology 7/2, 127-152. org/10.56108/ujte.1213381
- Yıldırım, C. (1989). İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri. Anadolu.
- Zemahşerî, E. K. (1408/1987). Tefsîruʼl-keşşâf ‘an hakaikiʼt-tenzîl ve ‘uyûniʼl-ekavîl fî vücûhiʼt-teʼvîl. Beyrut: Daru'l-Kütübi'l-Arabî.
- Zuhaylî, V. (2020). et-Tefsirü’l-münîr. Risale.
Abstract
Kur’ân’ın anlaşılmasına yönelik çalışmalar her dönemde hız kesmeden devam edegelmiştir. İslâm’ın ilk döneminde dil bilimsel, rivayet, dirayet ağırlıklı tefsirler kaleme alınmıştır. Sonraki yıllarda İslâm coğrafyasının geniş bir alana yayılması, ilmi çalışmaların çeşitlilik arz etmesi gibi hususlar müfessirlerin ilgi alanını ve çalışma konularını etkilemiştir. Bu araştırmada ilmi konuları ihtiva eden âyetler bilimsel çalışma ve gelişmelerden istifade edilerek ele alınmıştır. Amacımız ilk yıllarda belli bazı âyet gruplarının açıklanmasıyla sınırlı olan bu alanın çağdaş dönemde bilimsel tefsir ekolü olarak kabul edilen bu alanın Kur'ân yorumuna yansımasını ortaya çıkarmaktır. Bilimsel tefsirin, dinî metinlerin modern yöntem ve disiplinlerle etkili bir şekilde kullanılmasını savunan önemli bir yaklaşım olması onun bu yönüyle ele alınmasını elzem kılmıştır. Çalışmanın çerçevesi oluşturulurken rivayet dirayet ağırlıklı tefsirlere Kur’an metnine, bilimsel çalışmalara ve en önemlisi Celal Yıldırım'ın tefsirine müracaat edilmiş, Bahsi geçen eserler doküman analizi yöntemiyle sistematik bir yolla ele alınmıştır. Tespit edilen veriler belli kıstaslar esas alınarak değerlendirilmiştir. Bu yöntem, Kur'ân ayetlerini bilimsel verilerle birleştirerek, ilahi metnin daha geniş bir açıyla ele alınmasına kapı aralamıştır. Çalışma, Bilimsel tefsirin Kur’ân yorumuna yansımasını oluşturması, "Celal Yıldırım’ın İlmin Işığında Asrın Kur’ân Tefsiri" adlı eseriyle sınırlı tutulması ve eserin bu yönüyle etraflıca incelenmesi bakımından önemlidir. Müellifin Kur’ân âyetlerini yorumlama biçimi, bilimsel verilerden yararlanma yöntemi çalışmamızın esasını oluşturmuştur. Müellifin modern bilimi Kur’ân âyetlerinin yorumuna yansıtma biçimi ise örneklerle açıklanmıştır. Tespit edebildiğimiz kadarıyla müellif, bilimsel anlamda yorumlanabilecek âyetlerin bir kısmını modern bilimden yararlanarak tefsir etmiştir. Ayetleri rivayet ve dirayet nakillerine uygun bir şekilde ele alan müellif, bilimsel âyetleri de modern bilimden istifa ederek başarılı bir şekilde ele almayı başarmıştır. Bazı yerlerde konuyla ilgili uzunca nakiller getirmesi onun bu konuda aşırıya kaçtığına delildir. Modern bilimin Kur'ân ayetlerinin yorumuna yansımasıyla ayetlerin birçok ilmi gelişmeye temel oluşturacağı sonucuna ulaşılmıştır.
Project Number
=
Thanks
-
References
- Akbaş, A. (2016). Bilimsel Tefsire Dair Tartışmaların Güncel Değeri. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7/15 75-93.
- Ateş, A. (2002). Geçmişten Günümüze Bilimsel Tefsir Okulu. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2/1, 117-141.
- Bağış, M. (2017). Beydâvî’nin Envâru’t-Tenzîl’inde Rivâyet Metodu. Adıyaman Üniversitesi İslami Bilimler Fakültesi İslami İlimler Araştırmaları Dergisi. 1/2, 43-73.
- Beyzâvî, N. E. S. (1418/1997). Envârü’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl. thk. Muhammed Abdurrahman, Beyrut: Daru İhyau Turasi'l-Arabî.
- Cerrahoğlu, İ. (1993). Tefsir Usulü. Tdv.
- Cerrahoğlu, İ. (1997). Tefsir Tarihi. Tdv.
- Çam, S. (2020). İman-Amel Bağlamında Dindarlık Ahlâk İlişkisi. M. Özdemir & M. Öztürk (Eds.), İslâm ve Yorum IV içinde (ss. 101-122). İnönü Üniversitesi.
- Dede, M. F. (2021). Teknolojik Gelişmelerin Müfessirlere Etkisi ve Bilimsel Tefsir: Ahmed b. Hamad El-Halilî Örneği. F. Özçelik & vd. (Eds.), İslam Dünyasında Üniversiteler ve İslami İlimler içinde (ss.246-259). Mardin Artuklu Üniversitesi.
- Demir, Ş. (2010). Kur’an’ın Bilimsel Veriler Işığında Yorumlanmasına Eleştirel Bir Yaklaşım. B. Gökkır & vd. (Eds.), Tarihten Günümüze Kur’an’a Yaklaşımlar içinde (ss. 401-424). İlim Yayma Vakfı Kur’an ve Tefsir Akademisi.
- Deniz, H. (2021). Celal Yıldırım'ın İlmin Işığında Asrın Kur'ân Tefsiri Adlı Eserinde Tefsir Metodu (Tez No. 69528). [Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Derveze, İ. (1383/1963). et-tefsirü’l-hadis. Kahire: Daru İhyau Kütübi'l-Arabî.
- Ebû Hayyân, E. (1420/1999). el-Bahru’l-muhît. Beyrut: Dârü’l-Fikir.
- Gördük, Y.E. (2023). Bı̇lı̇msel Tefsı̇rle Özdeşleştı̇rı̇len Bı̇r Müfessı̇r: Şerefüddîn İbn Ebı̇’l-Fadl el-Mürsî (Bı̇r Lı̇teratür İncelemesı̇). Balıkesir İlahiyat Dergisi, 1/18, 9-51.
- Güllüce, V. (2015). Elmalılı M. Hamdi Yazır’ın Kevnî Âyetlere Yaklaşımı ve Bilimsel Tefsirdeki Yeri. Elmalılı M. Hamdi Yazır Sempozyumu Akdeniz Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 71-89.
- Güneş, A. (1998), Kur’an’da Kevnî Âyetler. Yüzüncü yıl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/1 202-211.
- İbn ʻAcîbe, (1997). E. el-Bahru’l-medîd fî tefsîri’l-Kur’âni’l-Mecîd. thk. Ahmed Abdullah el-Kureşî
- İbn Kesîr, E. (1999). Tefsîrul-Kur'ân'il-âzim. thk. Sami Mahmud Selame. Beyrut: Daru Taybe.
- İsfahânî, R. (1412/1991). el-Müfredât fî garîbi’l-Kur'ân, thk. Safvân Adnan Dâvudî, Dımaşk: Dârü’ş-şâmiye.
- Kaplan, A. (2020). Çağdaş Tefsirlerde Kitab-ı Mukaddes Nakillerinin Kullanımı: İlmin Işığında Asrın Kur'ân Tefsiri. Tefsir Araştırmaları Dergisi 4/1, 129-148. org/10.31121/tader.703844.
- Kâsımî, C. (1418/1997). Mehâsinü’t-te’vil. Beyrut: Darül-Kütubil-İlmiyye.
- Kaya, A. (2023). Bilimsel Tefsir Ekolü. A. Kaya (Eds.), Çağdaş Tefsir Ekolleri içinde (103-139). İlahiyat.
- Kevâkibî, A. (2011). Tabâiü’l-istibdâd ve mesâriü’l-isti’bâd. Kahire: Kelimât Arabiyye.
- Kırca, C. (2017). Kur’ân’a Yönelişler. Marifet.
- Kurtubî, E. A. (1964). el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’ân. thk. Ahmed el-Berdûnî-İbrâhim Atfîş, Kahire: Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye.
- Kuşeyrî, E. A. (ts.). Leṭâʾifü’l-işârât. Mısır: Heyetü'l-Mısriyye.
- Kutup, S. (1968). Fizilalil-Kur’an. Hikmet.
- Merâğî, A.M. (1946). Tefsiru Meraği. Kahire: Matbaatu Mustafa el-Bâbî el-Halebî.
- Mertoğlu, M. S. (2011). Kur’an’ı Modern Bilimlerin Işığında Okumak: Tantâvî Cevherî Örneği. Divan: Disiplinler arası Çalışmalar Dergisi, 30, 91-113.
- Mukâtil, B. S. (2005). Tefsîru Mukâtil b. Süleymân. thk. Abdullâh Mahmûd Şehhâte. Beyrut:Dâru’l- Ulûm.
- Nesefî, E. (1998). Medârikü’t-tenzîl ve hakâiku’t-te’vîl. thk. Yusuf Ali Bedîvî. Beyrut: Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib.
- Râzi, F. (1420/1997). Mefâtîhu’l-gayb. Beyrut: Dâru İhyâ et-türasi'l Arabî.
- Rızâ, M. R. (1990). Tefsirü’l-menâr. Mısır: Heyetü’l Mısriyye.
- Sa’lebî, E. İ. (2004). el-keşf ve’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
- Sak, Ramazan. vd., (2021). Bir Araştırma Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4/1, 227-256. org/10.33400/kuje.843306
- Semerkandî, A. A. (ts.). Bahrü’l-Ulûm. b.y.:y.y.
- Suyûtî, C. (1974). el-İtḳân fî ʿulûmi’l-Ḳurʾân. Kahire: Heyetü’l-Mısriyyetü’l-Amme li’l-Kütüb.
- Şevkânî, E. A. (1993). Fethu’l-kadîr. Beyrut: Dâr İbn Kesîr.
- Taberî, İ. C. (2000). Câmi‘u’l-beyân fî te’vîli âyi’l-Kur’ân. thk. Ahmed Muhammed Şakir. Beyrut: Müeessesetü’r- Risâle.
- Tuna, T. (1982). Uzay ve Dünya. Yeni Asya.
- Yazır, E. H. (2016). Hak Dini Kur’an Dili. Akcağ.
- Yerinde, A.-Durak, R. (2022). Kur'ân Dili ile Bilim Dilinin Kesişme Noktasında Gökyüzüne Dair Âyetlerin Yorumu. Universal Journal of Theology 7/2, 127-152. org/10.56108/ujte.1213381
- Yıldırım, C. (1989). İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri. Anadolu.
- Zemahşerî, E. K. (1408/1987). Tefsîruʼl-keşşâf ‘an hakaikiʼt-tenzîl ve ‘uyûniʼl-ekavîl fî vücûhiʼt-teʼvîl. Beyrut: Daru'l-Kütübi'l-Arabî.
- Zuhaylî, V. (2020). et-Tefsirü’l-münîr. Risale.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Islamic Studies (Other) |
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Project Number | = |
| Early Pub Date | May 9, 2025 |
| Publication Date | |
| Submission Date | January 29, 2025 |
| Acceptance Date | April 27, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: 102 |
