Abstract
In general terms, analysis is a means of understanding. In every medium where understanding is needed to explain, analysis is needed and analysis is generally resorted to. In this respect, analysis as an attitude is a scientific, academic task. If the issue is considered in terms of translation efficiency, it is seen that translators analyze the source texts they encounter, especially when they receive large or critical translation tasks. In this sense, analysis is a phase of information or data creation that represents the beginning of the translation process. While analysis is sometimes carried out consciously or explicitly within the framework of an analysis model, sometimes it is implemented implicitly, without using a certain model. On the one hand, analysis tests translators' linguistic and textual knowledge and skills, and on the other hand, it tests their research skills. In this study, the place and importance of text analysis in translation activity will be discussed, Christiane Nord's (1988) translation-oriented source text analysis model, which is one of the text analysis approaches in the translation studies literature, will be examined and the factors in text analysis will be problematized in terms of their intellectual background through this model.
References
- Akalın, Rahman (2021). Çeviri Kuramından Çeviri Eğitimine: Akademik Çeviri Eğitiminin Temel İlkelerini Belirleme. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Ammann, Margrett (2008). Akademik Çeviri Eğitimine Giriş. İstanbul: Multilingual.
- Beaugrande, Robert de ve Dressler, Wolfgang U. (1981) Introduction to Text Linguistics. London: Longman.
- Eruz, Sakine (2008). Akademik Çeviri Eğitimi: Çeviri Amaçlı Metin Çözümlemesi. İstanbul: Multilingual.
- Eruz, Sakine (2014). “Çeviri Amaçlı Metin Çözümlemesi Dersi Örneğinde Çeviri Eğitimine Gerçekçi Bir Bakış”. Litera: Journal of Language, Literature and Culture Studies (15), 200-211.
- Foucault, Michel (1969). L'archéologıe du savoir. Gallimard: Bibliotheque Des Sciences Humaines.
- Gülich, Elisabeth ve Raible, Wolfgang (1977). Linguistische Textmodelle. Grundlagen und Möglichkeiten. München: Fink.
- Hançerlioğlu, Orhan (2018). Felsefe Sözlüğü. 24. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Harweg, Roland (1968). Pronomina und Textkonsitution. München: Fink.
- Holmes, James (1988). Traslated! Papers on literary translation and translation studies, with an introduction by Raymond van den Broeck. Amsterdam: Rodopi.
- Holz-Mänttäri, Justa (1984). Translatorisches Handeln. Theorie und Merhode. Helsinki: Suomalainen Tiedeakatemia.
- House, Juliane (1997). Translation Quality Assesment. A Model Revisited. Tübingen: Gunter Narr Verlag.
- İnce, Ülker (2019). Çeviri Bilinci: Çevirenler, Çeviremeyenler, Çeviriverenler. İstanbul: Tekin Yayınevi.
- Kade, Otto (1968). Zufall und Gesetzmäβigkeit in der Übersetzung. Leipzig: VEB Enzyklopädie (Beiheft zur Zeitschrift Fremdsprachen I).
- Komissarov, Vilen N. (1973). Slovo o perevode. Moskva. Mezdunarodnye otnosenija.
- Kurultay, Turgay (1995). “Çevirmen Çevireceği Metni Nasıl Okursa Okumuş Olur? Ya da Çeviri Sürecinde Bir Ön Aşama Olarak ‘Çeviri Amaçlı Metin Çözümlemesi’ Var Mıdır?” TÖMER Çeviri Dergisi Özel Kuram Sayısı, 111-124.
- Mounin, George (1967). Die Übersetzung. Geschichte, Theorie, Anwendung. München: Nymphenburg.
- Nida, Eugene A. (1964). Toward a science of translating. With special reference to principles and procedures involved in bible translating. Leiden: Brill.
- Nord, Chrintiane (1988). Textanalyse und Übersetzen. Theoretische Grundlagen. Methode und didaktische Anwendung einer übersetzungsrelevanten Textanalyse. Heidelberg: Groos.
- Reiss, Katharina (1971). Möglichkeiten und Grenzen der Übersetzungskritik. Kategorien und Kriterien für eine sachgerechte Beurteilung von Übersetzungen. München: Hueber.
- Reiss, Katharina (1976). Texttyp und Übetsetzungsmethode. Der operative Text. Heidelberg: Groos.
- Reiss, Katharina (1995). Übersetzungstheorien und ihre Relevanz für die Praxis. Mary Snell- Hornby und Mira Kadric (Yay.), Wiener Vorlesungen von Katharina Reiss içinde (ss. 29-46). Wien: WUV-Universitätsverlag.
- Saussure, Ferdinand de (1916). Cours de linguistique générale. Paris.
- Snell-Hornby, Mary (1986). Übersetzungswissenschaft – Eine Neuorientierung. Tübingen – Basel: UTB –Wissenschaft, Francke Verlag.
- Stolze, Radegundis (2001). Übersetzungstheorien: eine Einführung. 3. Aufl. Narr, Tübingen.
- Türk Dil Kurumu (2024). “Analiz” https://sozluk.gov.tr/ (E.T.: 11.12.2024).
- Timuçin, Afşar (2019). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Bulut Yayınları.
- Vardar, Berke (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual.
- Wilss, Wolfram (2000). “Interdisziplinarität: ein neues übersetzungswissenschaftliches Paradigma?” In: Paradigmenwechsel in der Translation: Festschrift für Albrecht Neubert zum 70. Geburtstag/hrsg. Von Peter A. Schmitt. (s. 265 – 279) – Tübingen: Staufenburg.
Abstract
Genel anlamıyla çözümleme, anlamanın bir aracıdır. Anlatmak için anlamaya ihtiyaç duyulan her mecrada çözümlemeye ihtiyaç duyulur ve genelde çözümlemeye baş vurulur. Bu yönü ile bir tutum olarak çözümleme bilimsel, akademik bir iştir. Konu çeviri etkinliği açısından ele alınırsa çevirmenlerin, özellikle büyük veya kritik çeviri görevleri aldıklarında karşı karşıya kaldıkları kaynak metinleri çözümledikleri görülür. Bu anlamda çözümleme çeviri sürecinin başlangıcını temsil eden bir bilgilenme veya veri oluşturma aşamasıdır. Çözümleme kimi zaman bir çözümleme modeli çerçevesinde yani bilinçli veya açık biçimde gerçekleşirken, kimi zaman da belli bir model kullanılmadan yani üstü kapalı biçimde uygulanmaktadır. Çözümleme bir yönü ile çevirmenlerin dilsel ve metinsel bilgi ve becerilerini sınamakta diğer yandan araştırma becerilerini yoklamaktadır. Bu çalışmada çeviri etkinliğinde metin çözümlemesinin yeri ve önemi konulaştırılacak, çeviribilim literatüründeki metin çözümleme yaklaşımlarından biri olan Christiane Nord'un (1988) çeviri odaklı kaynak metin çözümlemesi modeli irdelenecek ve bu model üzerinden metin çözümlemesindeki faktörler, düşünsel arka planları açısından sorunsallaştırılacaktır.
References
- Akalın, Rahman (2021). Çeviri Kuramından Çeviri Eğitimine: Akademik Çeviri Eğitiminin Temel İlkelerini Belirleme. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Ammann, Margrett (2008). Akademik Çeviri Eğitimine Giriş. İstanbul: Multilingual.
- Beaugrande, Robert de ve Dressler, Wolfgang U. (1981) Introduction to Text Linguistics. London: Longman.
- Eruz, Sakine (2008). Akademik Çeviri Eğitimi: Çeviri Amaçlı Metin Çözümlemesi. İstanbul: Multilingual.
- Eruz, Sakine (2014). “Çeviri Amaçlı Metin Çözümlemesi Dersi Örneğinde Çeviri Eğitimine Gerçekçi Bir Bakış”. Litera: Journal of Language, Literature and Culture Studies (15), 200-211.
- Foucault, Michel (1969). L'archéologıe du savoir. Gallimard: Bibliotheque Des Sciences Humaines.
- Gülich, Elisabeth ve Raible, Wolfgang (1977). Linguistische Textmodelle. Grundlagen und Möglichkeiten. München: Fink.
- Hançerlioğlu, Orhan (2018). Felsefe Sözlüğü. 24. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Harweg, Roland (1968). Pronomina und Textkonsitution. München: Fink.
- Holmes, James (1988). Traslated! Papers on literary translation and translation studies, with an introduction by Raymond van den Broeck. Amsterdam: Rodopi.
- Holz-Mänttäri, Justa (1984). Translatorisches Handeln. Theorie und Merhode. Helsinki: Suomalainen Tiedeakatemia.
- House, Juliane (1997). Translation Quality Assesment. A Model Revisited. Tübingen: Gunter Narr Verlag.
- İnce, Ülker (2019). Çeviri Bilinci: Çevirenler, Çeviremeyenler, Çeviriverenler. İstanbul: Tekin Yayınevi.
- Kade, Otto (1968). Zufall und Gesetzmäβigkeit in der Übersetzung. Leipzig: VEB Enzyklopädie (Beiheft zur Zeitschrift Fremdsprachen I).
- Komissarov, Vilen N. (1973). Slovo o perevode. Moskva. Mezdunarodnye otnosenija.
- Kurultay, Turgay (1995). “Çevirmen Çevireceği Metni Nasıl Okursa Okumuş Olur? Ya da Çeviri Sürecinde Bir Ön Aşama Olarak ‘Çeviri Amaçlı Metin Çözümlemesi’ Var Mıdır?” TÖMER Çeviri Dergisi Özel Kuram Sayısı, 111-124.
- Mounin, George (1967). Die Übersetzung. Geschichte, Theorie, Anwendung. München: Nymphenburg.
- Nida, Eugene A. (1964). Toward a science of translating. With special reference to principles and procedures involved in bible translating. Leiden: Brill.
- Nord, Chrintiane (1988). Textanalyse und Übersetzen. Theoretische Grundlagen. Methode und didaktische Anwendung einer übersetzungsrelevanten Textanalyse. Heidelberg: Groos.
- Reiss, Katharina (1971). Möglichkeiten und Grenzen der Übersetzungskritik. Kategorien und Kriterien für eine sachgerechte Beurteilung von Übersetzungen. München: Hueber.
- Reiss, Katharina (1976). Texttyp und Übetsetzungsmethode. Der operative Text. Heidelberg: Groos.
- Reiss, Katharina (1995). Übersetzungstheorien und ihre Relevanz für die Praxis. Mary Snell- Hornby und Mira Kadric (Yay.), Wiener Vorlesungen von Katharina Reiss içinde (ss. 29-46). Wien: WUV-Universitätsverlag.
- Saussure, Ferdinand de (1916). Cours de linguistique générale. Paris.
- Snell-Hornby, Mary (1986). Übersetzungswissenschaft – Eine Neuorientierung. Tübingen – Basel: UTB –Wissenschaft, Francke Verlag.
- Stolze, Radegundis (2001). Übersetzungstheorien: eine Einführung. 3. Aufl. Narr, Tübingen.
- Türk Dil Kurumu (2024). “Analiz” https://sozluk.gov.tr/ (E.T.: 11.12.2024).
- Timuçin, Afşar (2019). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Bulut Yayınları.
- Vardar, Berke (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual.
- Wilss, Wolfram (2000). “Interdisziplinarität: ein neues übersetzungswissenschaftliches Paradigma?” In: Paradigmenwechsel in der Translation: Festschrift für Albrecht Neubert zum 70. Geburtstag/hrsg. Von Peter A. Schmitt. (s. 265 – 279) – Tübingen: Staufenburg.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Translation and Interpretation Studies |
| Journal Section | ÇEVİRİBİLİM / ARAŞTIRMA MAKALELERİ |
| Authors | |
| Early Pub Date | April 27, 2025 |
| Publication Date | April 30, 2025 |
| Submission Date | December 14, 2024 |
| Acceptance Date | March 18, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 10 Issue: 1 |
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.