Abstract
Bu çalışmada, “Milyonzade” şarkısı örneğinde şarkı çevirileri ve aranjmanların Yeşilçam
sinemasında kullanımı incelenmektedir. Radyo yayınlarının artması ve plak kayıtlarının evlere
girmesiyle birlikte, 1960’lı ve 1970'li yıllarda yabancı dildeki pop müzik eserlerinin Türkçeye
çevrilerek kullanımı yaygınlaşmıştır. Popüler müzikteki boşluğu dolduran, sloganvari mısralardan
oluşan, müzikalitesi her zaman çok da derin olmayan ancak sevilen bu parçalar oldukça değer
görmüştür. Türk Pop müziğinde “Arajmanlar Dönemi” olarak da adlandırılan dönemde bu
repertuvarı en sık kullanan ve aynı zamanda çok sayıda sinema filminde rol alan şarkıcı Ajda
Pekkan’ dır.
Çalışma kapsamında, 1964 yılında Yeşilçam Sinemasında, yönetmenliğini Osman F. Seden’in
yaptığı “Hızır Dede” filminde Ajda Pekkan'ın seslendirdiği “Milyonzade” şarkısı incelenmiştir.
Orijinal ismi “Norma Mia” olan ve Sergio Fernandez Garay tarafından bestelenen (1944); Tony
Dallara tarafından seslendirilen bu eser, çalışmaya konu olan filmde Ajda Pekkan tarafından
yorumlanmıştır. İspanyolca yazılan sözleri İtalyancaya çevrilen sözler; Türkçeye Fecri Ebcioğlu
tarafından “Milyonzade” adı ile Türkçeye uyarlanmıştır.
Türk Pop müziğinde şarkı çevirisinin, Yeşilçam sinemasındaki yeri ve katkısına dikkat
çekmeyi hedefleyen çalışmada; filmin tematik içeriğine göre sözler uyarlanırken, şarkının orjinal
anlam ve mesajından farklı olarak, neşeli ve komik bir şekle büründüğü gözlemlenmektedir. Bu
bağlamda, şarkının sözleri hedef dilde ritim ve melodiye uyacak şekilde yeniden düzenlenmiştir.
Şarkının 4/4’lük ritminin filmde kullanılırken temponun yükseltilerek icra edildiği; çeviride ise,
kafiye ve vurguların korunduğu görülmüştür. Orjinali foxtrot tarzı olan şarkının, beste tarihinden
20 yıl sonra, filmin atmosferine katkı sağlayacak ve hikâyeyi destekleyecek şekilde “Milyonzade”
şarkısına uyarlanması, Ajda Pekkan tarafından seslendirilen şarkı, aranjmanların sinemada
kullanımına dair önemli bir örnek teşkil etmektedir.
Ethical Statement
Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın Committee on Publication Ethics (COPE)' in tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimizi beyan ederiz.
Supporting Institution
Yok
Thanks
M. Çığ Turgay, Alp Kutval, Dr. Öğr. Üyesi Özer Anar ve Giz Atlas Turgay.
References
- Atmaca,Yağmur vd. (2020). “Aranjman Müziğin 1960-70 Yılları Arasında Türkiye'deki Etkisi” Bilkent University Institutional Repository. (https://repository.bilkent.edu.tr/items/b9b605cd2270-4dbc-ac05-99fc80378053) (Erişim Tarihi: 02.12.2024)
- Dağdeviren, Mustafa, (2024). “Son Dönem Türk Komedi Film Müzikleri Üzerine Bir Araştırma”. Sanat Yazıları 50, 230-246.
- Okyavuz, Şirin ve Mümtaz Kaya (2021). “Türkçe Sözlü Hafif Batı Müziğinin Oluşumunda Fransızcadan Çevrilen Şarkılarda ‘Yerli Ve Millî Aşk’a Dair”. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi 30, 133-150. (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1661158) (Erişim Tarihi: 10.02.2025)
- Özdemirden, Burçak, (1997). “Türkiye'de Film Müzikleri Tarihi ve Gelişimi”. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi. (https://polen.itu.edu.tr/items/457d1ef0-a044-4dc0- 9f26-e23f8dcd532a) (Erişim Tarihi: 10.02.2025)
- Pesen, Alaz,(2019). “A Brief History of Aranjman Translations: the Earliest Examples of Turkish Pop Music”. CLINA Revista,5(1), 79-93. (http://digitalarchive.Boun.Edu.Tr/Handle/123456789/15746)
- Uslu, Recep,(2012). “Confusions Of Musical Terminology And Its Reflection On Academic Works: Original, Nazire, Çeşitleme, Varyant, Aranjman, Cover, İcra”, İdil Dergisi 1(2), 144-165.
- (https://secondhandsongs.com/work/129753/) (Erişim Tarihi: 14/8/2024)
- (https://secondhandsongs.com/topic/48250) (Erişim Tarihi: 14/8/2024)
- (https://m.sinemalar.com/mobileweb/movieInfo/5833?amp=1) (Erişim Tarihi: 14/8/2024)
- (https://www.youtube.com/watch?v=cF-Abk_ZcUo) (Erişim Tarihi: 14/8/2024)
- (https://www.smule.com/song/farah-zeynep-abdullah-ajda-pekkan-milyonzade-yenilendi-arif-v216-karaoke-lyrics/15731454_15731454/arrangement) (Erişim Tarihi:10.08.2024)
- (https://lyricstranslate.com/tr/tony-dallara-norma-norma-mia-lyrics.html) (Erişim Tarihi: 14/8/2024)
- (https://www.Tsa.Org.Tr/Tr/Kisi/Kisibio/2056/Ajda-Pekkan) (Erişim tarihi: 22.08.2024)
- (https://www.Youtube.Com/Watch?V=Ruınit1gk20) (Erişim Tarihi: 14/8/2024)
- (https://www.discogs.com/artist/1568834-Sergio-Fernandez-Garay ) (Erişim Tarihi: 14/8/2024)
- (https://www.youtube.com/watch?v=Shi02SUSd5o) (Erişim tarihi: 10.02.2025 )(Arif V 216)
- Alp Kutval ile kişisel görüşme. (07.07.2024)
- M. Çığ Turgay ile kişisel görüşme. (11.08.2024), Heybeliada
Abstract
his study examines the effects of song translations and arrangements in Turkish Pop music in the context of Yeşilçam cinema with the song “Millionzade”. With the increase in radio broadcasts and the introduction of vinyl records into homes, the use of foreign-language pop music works translated into Turkish became widespread in the 1960s and 1970s. Filling the void in popular music, these songs, which consisted of slogan-like verses, were not always deep in musicality but were popular, were highly valued. In this period, which is also called the “Arrangements Period” in Turkish Pop music, Ajda Pekkan was the singer who used this repertoire most frequently and also starred in many motion pictures.
Within the scope of the study, the song “Millionzade” performed by Ajda Pekkan in the movie “Hızır Dede” directed by Osman F. Seden in Yeşilçam Cinema in 1964 was analyzed. Originally titled “Norma Mia” and composed by Sergio Fernandez Garay (1944) and performed by Tony Dallara, this piece was interpreted by Ajda Pekkan in the movie that was the subject of the study. The lyrics, written in Spanish, were translated into Italian and then adapted into Turkish by Fecri Ebcioğlu under the title “Milyonzade”.
In this study, which aims to draw attention to the place and contribution of song translation in Turkish Pop music in Yeşilçam cinema; while the lyrics are adapted according to the thematic content of the film, it is observed that the song takes on a cheerful and funny form, different from its original meaning and message. In this context, the lyrics of the song were rearranged to fit the rhythm and melody in the target language. While the 4/4 rhythm of the song was used in the film, it was observed that the tempo was increased and the rhyme and accents were preserved in the translation. The adaptation of the original foxtrot-style song into the song “Millionzade” 20 years after its composition, in a way that contributes to the atmosphere of the film and supports the story, constitutes an important example of the use of Ajda Pekkan's arrangements in cinema.
References
- Atmaca,Yağmur vd. (2020). “Aranjman Müziğin 1960-70 Yılları Arasında Türkiye'deki Etkisi” Bilkent University Institutional Repository. (https://repository.bilkent.edu.tr/items/b9b605cd2270-4dbc-ac05-99fc80378053) (Erişim Tarihi: 02.12.2024)
- Dağdeviren, Mustafa, (2024). “Son Dönem Türk Komedi Film Müzikleri Üzerine Bir Araştırma”. Sanat Yazıları 50, 230-246.
- Okyavuz, Şirin ve Mümtaz Kaya (2021). “Türkçe Sözlü Hafif Batı Müziğinin Oluşumunda Fransızcadan Çevrilen Şarkılarda ‘Yerli Ve Millî Aşk’a Dair”. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi 30, 133-150. (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1661158) (Erişim Tarihi: 10.02.2025)
- Özdemirden, Burçak, (1997). “Türkiye'de Film Müzikleri Tarihi ve Gelişimi”. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi. (https://polen.itu.edu.tr/items/457d1ef0-a044-4dc0- 9f26-e23f8dcd532a) (Erişim Tarihi: 10.02.2025)
- Pesen, Alaz,(2019). “A Brief History of Aranjman Translations: the Earliest Examples of Turkish Pop Music”. CLINA Revista,5(1), 79-93. (http://digitalarchive.Boun.Edu.Tr/Handle/123456789/15746)
- Uslu, Recep,(2012). “Confusions Of Musical Terminology And Its Reflection On Academic Works: Original, Nazire, Çeşitleme, Varyant, Aranjman, Cover, İcra”, İdil Dergisi 1(2), 144-165.
- (https://secondhandsongs.com/work/129753/) (Erişim Tarihi: 14/8/2024)
- (https://secondhandsongs.com/topic/48250) (Erişim Tarihi: 14/8/2024)
- (https://m.sinemalar.com/mobileweb/movieInfo/5833?amp=1) (Erişim Tarihi: 14/8/2024)
- (https://www.youtube.com/watch?v=cF-Abk_ZcUo) (Erişim Tarihi: 14/8/2024)
- (https://www.smule.com/song/farah-zeynep-abdullah-ajda-pekkan-milyonzade-yenilendi-arif-v216-karaoke-lyrics/15731454_15731454/arrangement) (Erişim Tarihi:10.08.2024)
- (https://lyricstranslate.com/tr/tony-dallara-norma-norma-mia-lyrics.html) (Erişim Tarihi: 14/8/2024)
- (https://www.Tsa.Org.Tr/Tr/Kisi/Kisibio/2056/Ajda-Pekkan) (Erişim tarihi: 22.08.2024)
- (https://www.Youtube.Com/Watch?V=Ruınit1gk20) (Erişim Tarihi: 14/8/2024)
- (https://www.discogs.com/artist/1568834-Sergio-Fernandez-Garay ) (Erişim Tarihi: 14/8/2024)
- (https://www.youtube.com/watch?v=Shi02SUSd5o) (Erişim tarihi: 10.02.2025 )(Arif V 216)
- Alp Kutval ile kişisel görüşme. (07.07.2024)
- M. Çığ Turgay ile kişisel görüşme. (11.08.2024), Heybeliada
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Translation and Interpretation Studies |
| Journal Section | ÇEVİRİBİLİM / ARAŞTIRMA MAKALELERİ |
| Authors | |
| Publication Date | April 30, 2025 |
| Submission Date | December 15, 2024 |
| Acceptance Date | March 28, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 10 Issue: 1 |
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.