Abstract
Batı dillerine Holodomor olarak geçen Golodomor, “toplu ölüm” ya da “salgın” anlamlarında kullanılan Ön-Slavca kökenli mor ve “açlık” kavramını ifade eden golod kelimelerinin bir araya gelmesiyle oluşturulan bir terimdir. Terime, 1932-1933 yıllarında Ukrayna kıtlığında yaşanan kitlesel ölümleri tanımlamak için başvurulmaktadır. Sovyetler Birliği’nde 1921-1922, 1932-1933 ve 1946-1947 yıllarında olmak üzere üç büyük kıtlık dalgası meydana gelmiştir. Ancak Ukrayna kıtlığının, suni yollarla ve soykırım amacıyla gerçekleştirildiği ileri sürülmüştür. Kıtlık yıllarında besin zehirlenmeleri, salgın hastalıklar, zihinsel bozukluklar ve intiharların yanı sıra açlıktan delirme ve yamyamlık vakaları da kayda geçirilmiştir. Bu süreci yansıtan edebî eserler ise tanıklığa dayalı anlatılar olmaları sebebiyle tarihçiler tarafından sıklıkla atıf yapılan belgelere dönüşmüştür. Bu çalışmada Ukrayna asıllı Sovyet dönemi yazarı, gazeteci ve savaş muhabiri Vasili Grossman’ın Her Şey Geçip Gider (Vsyo teçyot) ve Yaşam ve Yazgı (Jizn i sudba) adlı eserlerinde yamyamlık olgusunu, sosyo-tarihsel bir perspektifle tartışmak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda ilk kez Ukrayna diasporasınca kullanılan Holodomor kavramının söylemsel inşa süreci incelenmiş ve Grossman nesrinde yamyamlık vakaları, etik boyutlarıyla değerlendirilmiştir. Çalışma neticesinde, yazar tarafından etik sınırların ötesinde bir eylem olarak tanımlanan yamyamlık suçunda esas failin, suçu işleyenin kendisi değil onu bu suça sürükleyen siyasal otorite olarak görüldüğü ortaya konulmuştur.
Keywords
References
- Abdrahmanov, Albert Ildusoviç ve Andrey Valeryeviç Tseluyko (2022). “Organı NKVD v mehanizme prodovolstvennoy razvyorstki v 1918-1921 godı”. Vestnik Moskovskogo universiteta MVD Rossii, (2), 12-17.
- Askenasy, Hans (1994). Cannibalism: From Sacrifice to Survival. Amherst, NY: Prometheus Books.
- Aydıngün, İsmail ve Gökberk Kuzgunkaya (2020). “Millî Belleğin Canlandırılmasında ve Millî Kimliğin İnşasında Holodomor’un Rolü”. Sovyet Sonrası Ukrayna’da Devlet, Toplum ve Siyaset: Değişen Dinamikler, Dönüşen Kimlikler. Ayşegül Aydıngün ve İsmail Aydıngün (Ed.). Ankara: Terazi Yayıncılık.
- Beevor, Anthony ve Lyuba Vinogradova (2013). Savaşta Bir Yazar: Vasili Grossman Kızıl Ordu’yla (1941-1945). Sabri Gürses (Çev.). İstanbul: Can.
- Bogdanov, Konstantin Anatolyeviç (2001). “Kannibalizm i kultura: prevratnosti odnogo tabu”. Povsednevnost i mifologiya: issledovaniya po semiotike folklornoy deystvitelnosti. SPb.: İskusstvo.
- Bulgakova, Alena Valentinovna (2014). “Polojeniye jenşçin ukrainskogo sela v period golodomora 1932-1933 gg.”. Nauka Krasnoyarya, 6 (17), 182-204.
- Columbus, Christopher (1893). “Journal of the First Voyage of Columbus”. Journal of Christopher Columbus (during his first voyage, 1492-93). Clements R. Markham (Ed. ve Çev.). London: Hakluyt Society.
- Conquest, Robert (1986). The Harvest of Sorrow: Soviet Collectivization and the Terror-Famine. NY: Oxford University Press.
- Davies, Robert William ve Stephen George Wheatcroft (2004). The Years of Hunger: Soviet Agriculture, 1931-33. London: Palgrave Macmillan.
- Drokonova, Olga Nikolayevna (2017). “Natsionalnaya istoriya na eksport: ukrainskiy opıt”. Vestnik Nijnevartovskogo gosudarstvennogo universiteta, (2), 91-100.
- Fitzpatrick, Georgina (2016). “Cannibalism and the War Crimes Trials”. Australia’s War Crimes Trials 1945-51. Leiden, Boston: Brill.
- Gorovaya, Yelena Aleksandrovna ve Svetlana Pavlovna Nevmerjitskaya (2016). “Golodomor 1932-1933 godov - akt genotsida ukrainskogo naroda”. Publiçnoye pravitelstvo, 4, 143-153.
- Grossman, Vasili Semyonoviç (1970). Vsyo teçyot... Frankfurt: Posev.
- Grossman, Vasili Semyonoviç (1990). Jizn i sudba. Kuybışev: Kuybışevskoye knijnoye izdatelstvo.
- Gültekin, Ahmet Kerim (2015). “Kanibalizm (Yamyamlık)”. Bilim ve Ütopya, 258, 75-78.
- Gürhan, Şeyma (2017). “1930’lu Yıllarda SSCB’nin Kırım’da Uyguladığı Sovyetleştirme Politikaları ve Yaşanan Suni Açlık”. Ulisa: Uluslararası Çalışmalar Dergisi, 1(1), 42-58.
- Homyakova, Margarita Aleksandrovna (2017). “Ugolovnoye nakazaniye za kannibalizm: ponyat i prostit?” Rossiyskoye pravo: obrazovaniye, praktika, nauka, 3 (99), 77-80.
- İbragimov, Marat Hakoviç (2018). “Golod v Uralo-Povoljye 1921-1923 godov”. Rodnoy kray: Krayevedçeskiy jurnal, 2, 35-44.
- Kasyanov, Georgiy Vladimiroviç (2013). “İstoriçeskaya politika v Ukraine i Golodomor”. Proşlıy vek, (1), 277-337.
- Kilroy-Ewbank, Lauren (2019). “Inventing ‘America’, The Engravings of Theodore de Bry”. Smarthistory, https://smarthistory.org/engravings-theodore-de-bry/ [Erişim tarihi: 29.11.2024].
- Kondraşin, Viktor Viktoroviç (2009). “Golod 1932-1933 godov – Obşçaya tragediya narodov SSSR”. İzvestiya Penzenskogo gosudarstvennogo pedagogiçeskogo universiteta im. V. G. Belinskogo, 11 (15), 117-120.
- Makhortykh, Mykola vd. (2022). “Memory, Counter-Memory and Denialism: How Search Engines Circulate Information About the Holodomor-Related Memory Wars”. Memory Studies, 15 (6), 1330-1345.
- Markiş, Şimon (1985). Primer Vasiliya Grossmana. Na yevreyskiye temı. Iyerusalim: Aliya.
- Markiş, Şimon (2004). “Vasiliy Grossman – yevreyskiy pisatel?”. Iyerusalimskiy jurnal, 18, 241-243.
- Mints, Mihail Mihayloviç (2022). “Golod v SSSR 1930-1933 gg”. Sotsialnıye i gumanitarnıye nauki. Oteçestvennaya i zarubejnaya literatura, (1), 53-68.
- Nikulin, Viktor Vasilyeviç (2022). “Prodovolstvennaya politika Sovetskoy Rossii i krestyanstvo: k probleme vozniknoveniya i razvitiya konflikta mejdu vlastyu i krestyanstvom (1918-1920 gg.)”. Sovremennaya nauçnaya mısl, (6), 101-108.
- Polat, İrfan (2019). Türkiye Sahası Masal ve Efsanelerinde Korku Kültü. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
- Polat, İrfan (2020). “Yamyamlığın Tarihi ve Van’da İnsan Yiyen Bir Topluluk: Mirovharlar”. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 13 (29), 1-19.
- Schreffler, Michael (2005). “Vespucci Rediscovers America: The Pictorial Rhetoric of Cannibalism in Early Modern Culture”. Art History, 28 (3), 295-310.
- Şlyaptsev, Leonid Yevgenyeviç (2019). “Golod na Ukraine v 30-ye godı XX veka kak genotsid ukrainskogo naroda: protivoborstvo pozitsiy «za» i «protiv»”. Science Time, 9 (69), 5-9.
- Teğin, Emre (2022). “Kazakistan’da 1930-1932 Büyük Kıtlığının Nedenleri: Kasıt mı, Kaza mı?”. Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, 4 (8), 889-908.
- Tokareva, Natalya Aleksandrovna (2014). “Golod 1932-1933 godov na Ukraine i na Severnom Kavkaze”. Gumanitarnıye i sotsialnıye nauki, (6), 22-31.
The Phenomenon of Cannibalism in Vasily Grossman’s Prose Within the Framework of Holodomor Controversies
Abstract
Golodomor, known in Western languages as Holodomor, is a term that comes from Proto-Slavic mor, which expresses “mass death” or “epidemic”, and golod, which means “hunger”. The term is used to describe the mass deaths during the Ukrainian famine of 1932-1933. There have been three major waves of famine in the history of the Soviet Union, in 1921-1922, 1932-1933, and 1946-1947. However, it has been claimed that the Ukrainian famine was man-made and genocidal. During the famine years, cases of food poisoning, epidemics, mental disorders, and suicides, as well as cases of starvation-induced insanity and cannibalism, were recorded. The literary works reflecting these years have become documents frequently cited by historians due to their testimonial narratives. This study aims to discuss the phenomenon of cannibalism in Ukrainian-born Soviet writer, journalist, and war correspondent Vasily Grossman’s Everything Flows (Vse techet) and Life and Fate (Zhizn i sudba) through a socio-historical perspective. For this purpose, the discursive construction process of the term Holodomor, which was first used by the Ukrainian diaspora, was examined and the cases of cannibalism in Grossman’s prose were evaluated in terms of ethical dimensions. As a result of the study, it is revealed that the main perpetrator of cannibalism as an act beyond ethical boundaries is seen by the author not as the offender himself, but as the political authority that leads him into this crime.
References
- Abdrahmanov, Albert Ildusoviç ve Andrey Valeryeviç Tseluyko (2022). “Organı NKVD v mehanizme prodovolstvennoy razvyorstki v 1918-1921 godı”. Vestnik Moskovskogo universiteta MVD Rossii, (2), 12-17.
- Askenasy, Hans (1994). Cannibalism: From Sacrifice to Survival. Amherst, NY: Prometheus Books.
- Aydıngün, İsmail ve Gökberk Kuzgunkaya (2020). “Millî Belleğin Canlandırılmasında ve Millî Kimliğin İnşasında Holodomor’un Rolü”. Sovyet Sonrası Ukrayna’da Devlet, Toplum ve Siyaset: Değişen Dinamikler, Dönüşen Kimlikler. Ayşegül Aydıngün ve İsmail Aydıngün (Ed.). Ankara: Terazi Yayıncılık.
- Beevor, Anthony ve Lyuba Vinogradova (2013). Savaşta Bir Yazar: Vasili Grossman Kızıl Ordu’yla (1941-1945). Sabri Gürses (Çev.). İstanbul: Can.
- Bogdanov, Konstantin Anatolyeviç (2001). “Kannibalizm i kultura: prevratnosti odnogo tabu”. Povsednevnost i mifologiya: issledovaniya po semiotike folklornoy deystvitelnosti. SPb.: İskusstvo.
- Bulgakova, Alena Valentinovna (2014). “Polojeniye jenşçin ukrainskogo sela v period golodomora 1932-1933 gg.”. Nauka Krasnoyarya, 6 (17), 182-204.
- Columbus, Christopher (1893). “Journal of the First Voyage of Columbus”. Journal of Christopher Columbus (during his first voyage, 1492-93). Clements R. Markham (Ed. ve Çev.). London: Hakluyt Society.
- Conquest, Robert (1986). The Harvest of Sorrow: Soviet Collectivization and the Terror-Famine. NY: Oxford University Press.
- Davies, Robert William ve Stephen George Wheatcroft (2004). The Years of Hunger: Soviet Agriculture, 1931-33. London: Palgrave Macmillan.
- Drokonova, Olga Nikolayevna (2017). “Natsionalnaya istoriya na eksport: ukrainskiy opıt”. Vestnik Nijnevartovskogo gosudarstvennogo universiteta, (2), 91-100.
- Fitzpatrick, Georgina (2016). “Cannibalism and the War Crimes Trials”. Australia’s War Crimes Trials 1945-51. Leiden, Boston: Brill.
- Gorovaya, Yelena Aleksandrovna ve Svetlana Pavlovna Nevmerjitskaya (2016). “Golodomor 1932-1933 godov - akt genotsida ukrainskogo naroda”. Publiçnoye pravitelstvo, 4, 143-153.
- Grossman, Vasili Semyonoviç (1970). Vsyo teçyot... Frankfurt: Posev.
- Grossman, Vasili Semyonoviç (1990). Jizn i sudba. Kuybışev: Kuybışevskoye knijnoye izdatelstvo.
- Gültekin, Ahmet Kerim (2015). “Kanibalizm (Yamyamlık)”. Bilim ve Ütopya, 258, 75-78.
- Gürhan, Şeyma (2017). “1930’lu Yıllarda SSCB’nin Kırım’da Uyguladığı Sovyetleştirme Politikaları ve Yaşanan Suni Açlık”. Ulisa: Uluslararası Çalışmalar Dergisi, 1(1), 42-58.
- Homyakova, Margarita Aleksandrovna (2017). “Ugolovnoye nakazaniye za kannibalizm: ponyat i prostit?” Rossiyskoye pravo: obrazovaniye, praktika, nauka, 3 (99), 77-80.
- İbragimov, Marat Hakoviç (2018). “Golod v Uralo-Povoljye 1921-1923 godov”. Rodnoy kray: Krayevedçeskiy jurnal, 2, 35-44.
- Kasyanov, Georgiy Vladimiroviç (2013). “İstoriçeskaya politika v Ukraine i Golodomor”. Proşlıy vek, (1), 277-337.
- Kilroy-Ewbank, Lauren (2019). “Inventing ‘America’, The Engravings of Theodore de Bry”. Smarthistory, https://smarthistory.org/engravings-theodore-de-bry/ [Erişim tarihi: 29.11.2024].
- Kondraşin, Viktor Viktoroviç (2009). “Golod 1932-1933 godov – Obşçaya tragediya narodov SSSR”. İzvestiya Penzenskogo gosudarstvennogo pedagogiçeskogo universiteta im. V. G. Belinskogo, 11 (15), 117-120.
- Makhortykh, Mykola vd. (2022). “Memory, Counter-Memory and Denialism: How Search Engines Circulate Information About the Holodomor-Related Memory Wars”. Memory Studies, 15 (6), 1330-1345.
- Markiş, Şimon (1985). Primer Vasiliya Grossmana. Na yevreyskiye temı. Iyerusalim: Aliya.
- Markiş, Şimon (2004). “Vasiliy Grossman – yevreyskiy pisatel?”. Iyerusalimskiy jurnal, 18, 241-243.
- Mints, Mihail Mihayloviç (2022). “Golod v SSSR 1930-1933 gg”. Sotsialnıye i gumanitarnıye nauki. Oteçestvennaya i zarubejnaya literatura, (1), 53-68.
- Nikulin, Viktor Vasilyeviç (2022). “Prodovolstvennaya politika Sovetskoy Rossii i krestyanstvo: k probleme vozniknoveniya i razvitiya konflikta mejdu vlastyu i krestyanstvom (1918-1920 gg.)”. Sovremennaya nauçnaya mısl, (6), 101-108.
- Polat, İrfan (2019). Türkiye Sahası Masal ve Efsanelerinde Korku Kültü. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
- Polat, İrfan (2020). “Yamyamlığın Tarihi ve Van’da İnsan Yiyen Bir Topluluk: Mirovharlar”. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 13 (29), 1-19.
- Schreffler, Michael (2005). “Vespucci Rediscovers America: The Pictorial Rhetoric of Cannibalism in Early Modern Culture”. Art History, 28 (3), 295-310.
- Şlyaptsev, Leonid Yevgenyeviç (2019). “Golod na Ukraine v 30-ye godı XX veka kak genotsid ukrainskogo naroda: protivoborstvo pozitsiy «za» i «protiv»”. Science Time, 9 (69), 5-9.
- Teğin, Emre (2022). “Kazakistan’da 1930-1932 Büyük Kıtlığının Nedenleri: Kasıt mı, Kaza mı?”. Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, 4 (8), 889-908.
- Tokareva, Natalya Aleksandrovna (2014). “Golod 1932-1933 godov na Ukraine i na Severnom Kavkaze”. Gumanitarnıye i sotsialnıye nauki, (6), 22-31.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Slavic Language, Literature and Culture |
| Journal Section | EDEBİYAT / ARAŞTIRMA MAKALELERİ |
| Authors | |
| Early Pub Date | April 30, 2025 |
| Publication Date | April 30, 2025 |
| Submission Date | January 1, 2025 |
| Acceptance Date | March 1, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 10 Issue: 1 |
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.