Research Article
Year 2025,
Volume: 6 Issue: 1, 15 - 34, 30.06.2025
Abstract
This study examines the transmission of gender roles among women who have experienced early marriage. The aim of the study is to determine how the gender attitudes and practices acquired by women who have experienced early marriage resonate with new generations, and whether early marriage is cyclical or transformational. Although the rate of early marriage in Turkey has decreased compared to the past, it is still one of the social problems faced today. Kağızman is a district in Kars, one of the provinces in Turkey, where early marriages take place. In this study, data on women's gender role transmission were obtained through in-depth interviews with women living in Kağızman who had experienced early marriage, and a descriptive analytical approach was used to analyse the data. According to the data from the study, the gender role transmission of women who have experienced early marriage has both traditional and modern characteristics. However, while early marriages have evolved into a process of transformation, they have not lost their cyclical character.
References
- Anık, M., ve Barlın, R. (2017). Türkiye’de çocuk gelinler sorunu: Balıkesir örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(3), 1827-1841.
- Arslan, H. (2021) Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evliliklere İlişkin Mücadele Programı, Erişim Adresi https://ceidizler.ceid.org.tr/dosya/ceze-raporpdf.pdf
- Bingöl, E. ve Paslı, F. (2024). Çocuk yaşta evliliklerin yazılı basında yer alış şeklinin incelenmesi. Sosyal Politika ve Sosyal Hizmet Çalışmaları Dergisi, 5 (1), 66-83. 10.61861/spshcd.1389733
- Boran, P., Gökçay, G., Devecioğlu, E., ve Eren, T. (2013). Çocuk gelinler, Marmara Medical Journal, 26(2), 58-62.
- Burcu, E., Yıldırım, F., Sırma, Ç. S. ve Sanıyaman, S. (2015). Çiçeklerin kaderi: Türkiye’de kadınların erken evliliği üzerine nitel bir araştırma. Bilig, (73), 63-98.
- Bütün, Y. (2018). Sosyokültürel ve ekonomik faktörler çerçevesinde erken evlilikler: Bingöl ili örneği, Yüksek Lisans Tezi, Bingöl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Cenk, K. K. (2019). Yarım kalan çocukluk: Kilis örneğinde çocuk gelinler, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Creswell, J. (2017b). Araştırma Deseni & Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları, Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
- Çakır, H. (2013). Sosyo-kültürel ve ekonomik faktörler çerçevesinde erken evlilikler: Ankara Pursaklar örneği, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Çelebi, M., & Piyal, B. (2022). Çocuk yaşta erken ve zorla yapılan evlilikler. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 16(3), 632-638.
- Çetin, M. (2020). Toplumsal Bir Gerçeklik Olarak Çocuk Gelin Kavramı, Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, (5), 107-122.
- Demir, Y., Özel, C., Sütçü, S. (2022). Erken yaşta evliliklerin bireysel ve toplumsal sonuçları. Disiplinlerarası Çocuk Hakları Araştırmaları Dergisi, 2(3), 49-62.
- Diyaplıoğlu, M., Yıldırım, F., Purutçuoğlu, E. (2017). Kız Çocuklarının Erken Evliliklerini Önlemede Erkeklerin Rolü, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17(38), 95-114.
- Doğan Göksel, P. (2018). Çocuk gelinlerin erken evlilik süreçleri ve erken evliliklerin önlenmesine ilişkin görüş ve düşüncelerin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Ecevit, Y. (2021). Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Temel Kavramları Türkiye’de Katılımcı Demokrasinin Güçlendirilmesi: Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin İzlenmesi Projesi Faz II . Ankara: CEİD Yayınları
- Erdoğan, T. (2008). Nancy Chodorow’un Düşüncesinde Toplumsal Cinsiyet Organizasyonunun Merkezi Unsuru Olarak Annelik. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14(14), 73-82.
- Ergöçmen AB, Keskin F, Kaptanoğlu İ. (2020) Türkiye’de Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evlilikler, 1993-2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmaları Veri Analizi, Nüans Kitapevi.
- Kara, B. (2015). Değişen Aile Dinamikleri Açısından Erken Yaşta Evlilikler Sorunu ve Toplumsal Önemi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 59-72.
- Kaynak-Malatyalı, M. (2014). Türkiye’de ‘çocuk gelin’sorunu. Nesne-Psikoloji Dergisi, 2(03), 27-38.
- Kıran, E. (2017). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Bağlamında Türkiye’de çocuk gelinler. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, (ICOMEP 2017 ÖZEL SAYISI), 1-8.
- Orçan, M., & Kar, M. (2008). Türkiye’de erken yaşta yapılan evlilikler ve risk algısı: Bismil örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14(14), 97-112.
- Özcebe, H., & Biçer, B. K. (2013). Önemli bir kız çocuk ve kadın sorunu: Çocuk evlilikler. Türk Pediatri Arşivi, 48(2), 86-93.
- Özmen, V. A. (2022) Erken Evlilik Yapmış Kadınların Evlilik Deneyimleri ve Erken Evliliklerin Önlenmesine İlişkin Düşünceleri: Şırnak İli Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Scott, Joan W. (2010). Toplumsal Cinsiyet: Faydalı Bir Tarihsel Analiz Kategorisi. çev. Derya Demirler-Fahriye Dinçer. Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar 12, s. 112-138.
- Sezer, S., Durdu, Z., Şahin, İ., Arslan, S., Korkmaz, H., Üçdağ, Ö. (2024). Erken Yaşta Evlilik Deneyimi Olan Kadınlar: Muğla Örneği, Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 8(2), 1-35.
- Subaşı Kırıkçı, E. (2018) Güneydoğu Anadolu Bölgesinde kız çocuklarının erken yaşta evlilikleri ve din algısı: Şanlıurfa örneği, Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Şahutoğlu Üregen, D. (2021). Sosyo-Kültürel Bir Problem Olarak Erken Evlilikler: Hatay/Samandağ Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Şimşek, E. (2019). Sosyo-kültürel açıdan çocuk gelinler ve sesin mahremiyeti:(Doğubayazıt örneği), Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Tuğrul, Y. G. (2018). Erken yaşta evlendirilen kadınların evlilik süreçleri, deneyimleri ve sonraki yaşamları üzerine nitel bir çalışma. Sosyoloji Notları, 2(1), 2-38.
- TUİK (2024) Evlenme ve Boşanma İstatistikleri, 2024, Erişim Adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Evlenme-ve-Bosanma-Istatistikleri
- UNICEF (2018) Child Marriage: Latest trends and future prospects, Erişim Adresi: https://data.unicef.org/wp-content/uploads/2018/06/Child-Marriage-data-brief.pdf
- UN Women ve TÜİK (2024) Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve UN Women Türkiye ortak yayınıdır. Türkiye’de İstatistiklerle Kadın: 2024, Erişim Adresi: https://www.tuik.gov.tr/media/announcements/istatistiklerle_kad%C4%B1n2024.pdf
- Uysal, M. T., Eren, G. T., & Şimşek, E. (2019). Sosyo-kültürel özellikler bağlamında erken evlilikler: Ağrı örneği. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 9(1), 349-375.
- Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları, 9. Baskı.
- Yılmaz, D.V., & Emül, A.Ç., (2024). Evrensel Bir Kadın Sorunu Erken Yaş Evlilikler, The Journal of Social Sciences, (46), 83-95.
- Yıldız, D., & Poyraz, T. (2020). Sosyo-demografik ve sosyo-kültürel bağlamda erken evlilikler: Çocuk gelinler ve çocuk damatlar. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), (32), 159-186.
- Yiğit, T. (2015). Feminist sosyal hizmet yaklaşımı bağlamında ataerkil ideoloji ve erken evlilikler, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Yorgun, E. (2019). Erken Evlilikler ve Çocuk Yetiştirmede Karşılaşılan Problemler: Ardahan İli Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Year 2025,
Volume: 6 Issue: 1, 15 - 34, 30.06.2025
Abstract
Bu çalışma erken evlilik deneyimi yaşayan kadınların toplumsal cinsiyet rollerinin aktarımlarını incelemektedir. Çalışmanın amacı erken evlilik deneyimi olan kadınların toplumsal cinsiyete ilişkin edindikleri düşünce ve pratiklerin yeni kuşaklarda nasıl karşılık bulduğunu ve erken evliliklerin döngüsel mi dönüşümsel mi olduğunu tespit etmektir. Türkiye’de erken evliliklerin oranı geçmiş dönemlere kıyasla düşmüş olsa da günümüzde karşılaşılan sosyal sorunlardan biri olmaya devam etmektedir. Türkiye’de erken evliliklerin görüldüğü iller arasında yer alan Kars’ta erken evliliklerin gerçekleştiği ilçelerden biri de Kağızman’dır. Bu çalışmada Kağızman’da yaşayan ve erken evlilik deneyimi olan kadınlar özelinde derinlemesine görüşmeler aracılığıyla kadınların toplumsal cinsiyet rollerinin aktarımlarına ilişkin veriler elde edilmiş, verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz yaklaşımı kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen verilere göre erken evlilik deneyimi olan kadınların toplumsal cinsiyet rollerinin aktarımları hem geleneksel hem de modern özelliklere sahiptir. Bununla birlikte erken evlilikler dönüşümsel bir sürece evrilmiştir ancak döngüsellik niteliğini de kaybetmemiştir.
References
- Anık, M., ve Barlın, R. (2017). Türkiye’de çocuk gelinler sorunu: Balıkesir örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(3), 1827-1841.
- Arslan, H. (2021) Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evliliklere İlişkin Mücadele Programı, Erişim Adresi https://ceidizler.ceid.org.tr/dosya/ceze-raporpdf.pdf
- Bingöl, E. ve Paslı, F. (2024). Çocuk yaşta evliliklerin yazılı basında yer alış şeklinin incelenmesi. Sosyal Politika ve Sosyal Hizmet Çalışmaları Dergisi, 5 (1), 66-83. 10.61861/spshcd.1389733
- Boran, P., Gökçay, G., Devecioğlu, E., ve Eren, T. (2013). Çocuk gelinler, Marmara Medical Journal, 26(2), 58-62.
- Burcu, E., Yıldırım, F., Sırma, Ç. S. ve Sanıyaman, S. (2015). Çiçeklerin kaderi: Türkiye’de kadınların erken evliliği üzerine nitel bir araştırma. Bilig, (73), 63-98.
- Bütün, Y. (2018). Sosyokültürel ve ekonomik faktörler çerçevesinde erken evlilikler: Bingöl ili örneği, Yüksek Lisans Tezi, Bingöl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Cenk, K. K. (2019). Yarım kalan çocukluk: Kilis örneğinde çocuk gelinler, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Creswell, J. (2017b). Araştırma Deseni & Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları, Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
- Çakır, H. (2013). Sosyo-kültürel ve ekonomik faktörler çerçevesinde erken evlilikler: Ankara Pursaklar örneği, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Çelebi, M., & Piyal, B. (2022). Çocuk yaşta erken ve zorla yapılan evlilikler. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 16(3), 632-638.
- Çetin, M. (2020). Toplumsal Bir Gerçeklik Olarak Çocuk Gelin Kavramı, Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, (5), 107-122.
- Demir, Y., Özel, C., Sütçü, S. (2022). Erken yaşta evliliklerin bireysel ve toplumsal sonuçları. Disiplinlerarası Çocuk Hakları Araştırmaları Dergisi, 2(3), 49-62.
- Diyaplıoğlu, M., Yıldırım, F., Purutçuoğlu, E. (2017). Kız Çocuklarının Erken Evliliklerini Önlemede Erkeklerin Rolü, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17(38), 95-114.
- Doğan Göksel, P. (2018). Çocuk gelinlerin erken evlilik süreçleri ve erken evliliklerin önlenmesine ilişkin görüş ve düşüncelerin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Ecevit, Y. (2021). Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Temel Kavramları Türkiye’de Katılımcı Demokrasinin Güçlendirilmesi: Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin İzlenmesi Projesi Faz II . Ankara: CEİD Yayınları
- Erdoğan, T. (2008). Nancy Chodorow’un Düşüncesinde Toplumsal Cinsiyet Organizasyonunun Merkezi Unsuru Olarak Annelik. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14(14), 73-82.
- Ergöçmen AB, Keskin F, Kaptanoğlu İ. (2020) Türkiye’de Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evlilikler, 1993-2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmaları Veri Analizi, Nüans Kitapevi.
- Kara, B. (2015). Değişen Aile Dinamikleri Açısından Erken Yaşta Evlilikler Sorunu ve Toplumsal Önemi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 59-72.
- Kaynak-Malatyalı, M. (2014). Türkiye’de ‘çocuk gelin’sorunu. Nesne-Psikoloji Dergisi, 2(03), 27-38.
- Kıran, E. (2017). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Bağlamında Türkiye’de çocuk gelinler. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, (ICOMEP 2017 ÖZEL SAYISI), 1-8.
- Orçan, M., & Kar, M. (2008). Türkiye’de erken yaşta yapılan evlilikler ve risk algısı: Bismil örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14(14), 97-112.
- Özcebe, H., & Biçer, B. K. (2013). Önemli bir kız çocuk ve kadın sorunu: Çocuk evlilikler. Türk Pediatri Arşivi, 48(2), 86-93.
- Özmen, V. A. (2022) Erken Evlilik Yapmış Kadınların Evlilik Deneyimleri ve Erken Evliliklerin Önlenmesine İlişkin Düşünceleri: Şırnak İli Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Scott, Joan W. (2010). Toplumsal Cinsiyet: Faydalı Bir Tarihsel Analiz Kategorisi. çev. Derya Demirler-Fahriye Dinçer. Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar 12, s. 112-138.
- Sezer, S., Durdu, Z., Şahin, İ., Arslan, S., Korkmaz, H., Üçdağ, Ö. (2024). Erken Yaşta Evlilik Deneyimi Olan Kadınlar: Muğla Örneği, Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 8(2), 1-35.
- Subaşı Kırıkçı, E. (2018) Güneydoğu Anadolu Bölgesinde kız çocuklarının erken yaşta evlilikleri ve din algısı: Şanlıurfa örneği, Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Şahutoğlu Üregen, D. (2021). Sosyo-Kültürel Bir Problem Olarak Erken Evlilikler: Hatay/Samandağ Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Şimşek, E. (2019). Sosyo-kültürel açıdan çocuk gelinler ve sesin mahremiyeti:(Doğubayazıt örneği), Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Tuğrul, Y. G. (2018). Erken yaşta evlendirilen kadınların evlilik süreçleri, deneyimleri ve sonraki yaşamları üzerine nitel bir çalışma. Sosyoloji Notları, 2(1), 2-38.
- TUİK (2024) Evlenme ve Boşanma İstatistikleri, 2024, Erişim Adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Evlenme-ve-Bosanma-Istatistikleri
- UNICEF (2018) Child Marriage: Latest trends and future prospects, Erişim Adresi: https://data.unicef.org/wp-content/uploads/2018/06/Child-Marriage-data-brief.pdf
- UN Women ve TÜİK (2024) Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve UN Women Türkiye ortak yayınıdır. Türkiye’de İstatistiklerle Kadın: 2024, Erişim Adresi: https://www.tuik.gov.tr/media/announcements/istatistiklerle_kad%C4%B1n2024.pdf
- Uysal, M. T., Eren, G. T., & Şimşek, E. (2019). Sosyo-kültürel özellikler bağlamında erken evlilikler: Ağrı örneği. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 9(1), 349-375.
- Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları, 9. Baskı.
- Yılmaz, D.V., & Emül, A.Ç., (2024). Evrensel Bir Kadın Sorunu Erken Yaş Evlilikler, The Journal of Social Sciences, (46), 83-95.
- Yıldız, D., & Poyraz, T. (2020). Sosyo-demografik ve sosyo-kültürel bağlamda erken evlilikler: Çocuk gelinler ve çocuk damatlar. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), (32), 159-186.
- Yiğit, T. (2015). Feminist sosyal hizmet yaklaşımı bağlamında ataerkil ideoloji ve erken evlilikler, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Yorgun, E. (2019). Erken Evlilikler ve Çocuk Yetiştirmede Karşılaşılan Problemler: Ardahan İli Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
There are 38 citations in total.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Sociology (Other) |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Publication Date | June 30, 2025 |
| Submission Date | May 20, 2025 |
| Acceptance Date | June 29, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 6 Issue: 1 |
