ADLİ KOLLUK FAALİYETLERİNDEN DOĞAN ZARARLARDAN DOLAYI DEVLETİN TAZMİNAT SORUMLULUĞUNDA GÖREVLİ YARGI YERİ
Abstract
Kural olarak idari kolluğa idare hukuku kurallarının uygulanması ve bundan kaynaklanan hukuki uyuşmazlıkların idari yargıda çözülmesi; adli kolluğa ise ceza muhakemesi hukuku kurallarının uygulanması ve adli kolluk faaliyetinden kaynaklanan hukuki uyuşmazlıkların ise adli yargıda çözülmesi gerekir. Bununla birlikte, hukuk sistemimizde, adli kolluğun soruşturma veya kovuşturma sırasında koruma tedbirlerini uygulamasından kaynaklanan zararların tazminine ilişkin hukuki uyuşmazlıkların bir kısmının adli yargıda görüleceği yönünde açık düzenlemeler bulunmasına rağmen, bir kısım koruma tedbirlerinden yahut koruma tedbirleri dışında kalan adli kolluk faaliyetlerinden kaynaklanan zararların tazmininin hangi hükümler çerçevesinde hangi yargı yerinde çözüme kavuşturulacağına dair açık yasal düzenlemelerin bulunmadığı görülmektedir. Adli kolluğun Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 141. maddesinin 1. fıkrasında düzenlenen koruma tedbirlerini uygulamasından doğan zararların tazmini için ilgililer ağır ceza mahkemesinde Devlet aleyhine tazminat davası açabileceklerdir. Uyuşmazlık Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay kararlarına göre, bunun dışında kalan adli kolluğun soruşturma ve kovuşturma işlemlerinden doğan zararlara ilişkin tazminat taleplerinin ise adli yargıda ilgililer tarafından açılacak olan tazminat davası sonucunda karara bağlanması gerekecektir.
Ethical Statement
Bu makale Etik Kurul iznine tabi değildir
References
- Akyılmaz B, Sezginer M ve Kaya C, Türk İdare Hukuku (17. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2023).
- Aşkın U, “Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminatta Rücu Sorunu” (2018) 9 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 23-48.
- Aycı E, Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat (Doktora Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İstanbul 2012).
- Canoğlu V C, Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davaları (Haksız Yakalama, Gözaltı, Tutuklama, Arama ve El Koyma) (Seçkin Yayınevi Ankara, 2017).
- Centel N ve Zafer H, Ceza Muhakemesi Hukuku (20. Baskı, Beta Yayınevi İstanbul 2021).
- Fendoğlu H T, “Adli Kolluk Üzerine” (1997) 23 Yargıtay Dergisi 229-242.
- Fendoğlu H T, “İnsan Hakları ve Adli Kolluk” (1998) 6 Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 113-123.
- Gedik D, “Güncel Yargı Kararları Işığında Uygulamada Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davalarında Tazminat İstemi Koşulları, Başvuru Şekli ve Yargılama Usulü” (2022) 96 İstanbul Barosu Dergisi 135-187.
- Göktürk N, Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat (CMK m. 141-144) (Seçkin Yayınevi Ankara 2024).
- Gözler K, İdare Hukuku (C. 2, 3. Baskı, Ekin Yayınevi Bursa 2019).
- Günay E, Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat ve Hakimlerin Hukuki Sorumluluğu (3. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2020).
- Hakeri H, Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat (3. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2024).
- Korkmaz M, Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davaları ve Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru (Seçkin Yayınevi Ankara 2019).
- Metiner E, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat (Adalet Yayınevi Ankara 2024).
- Özalp N, “Uygulamada Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat (CMK m. 141-144)” (2019) Türkiye Barolar Birliği Dergisi 81-158.
- Özbek V Ö, Doğan K ve Bacaksız P, Ceza Muhakemesi Hukuku (17. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2024).
- Öztürk B, Eker Kazancı B ve Sesim Soyer G, Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirleri (5. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2022).
- Öztürk B, Tezcan D, Erdem M R, Alan E, Sırma Gezer Ö, Saygılar F Y, Özaydın Ö, Erden Tütüncü E ve Tok M C, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku (18. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2024).
- Öztürk B, Tezcan D, Erdem M R (Editörler), Tezcan D, Sırma Gezer Ö, Saygılar F Y, Altınok Çalışkan E, Alan E, Özaydın Ö, Erden Tütüncü E, Güzel İ, Seyhan S, Köker N ve Tok M C (Yazarlar), Dijital Ceza Muhakemesi Hukuku (3. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2024).
- Özyüksel Ö, “Türk Ceza Muhakemesi Kanunu’nun ‘Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat’ Kurumunu Düzenleyen Hükümlerine İlişkin Bazı Tartışmalı Noktalar” (2020) 6 Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 301-326.
- Sümer S Y, “Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin 16.02.2015 Tarih, 2014/13444 E. 2015/2705 K. Sayılı Kararının Değerlendirilmesi” (2019) 2 Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan 1267-1291.
- Şahin C ve Göktürk N, Ceza Muhakemesi Hukuku (15. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2024).
- Şahin R, Teori ve Uygulamalı Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davaları (Seçkin Yayınevi Ankara 2020).
- Yalvaç G, “Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat” (2015) 3 Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi 267-306.
- Yargun U, Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat (Adalet Yayınevi Ankara 2023).
- Yaşar O ve Otacı C, Yeni İçtihatlarla Uygulamalı ve Yorumlu Ceza Muhakemesi Kanunu (C. 2, 10. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2022).
- Yenisey F ve Nuhoğlu A, Ceza Muhakemesi Hukuku (11. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2023).
- Yurtcan E, Ceza Muhakemesi Kanunu Şerhi (9. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2019).
The Court of Jurisdiction Charged with the Responsibility of Compensation of the State for Damages Arising from Judicial Law Enforcement Activities
Abstract
As a rule, administrative law rules should be applied to administrative law enforcement and legal disputes arising from that should be resolved in administrative courts; criminal procedure law rules should be applied to judicial law enforcement and legal disputes arising from judicial law enforcement activities should be resolved in judicial courts. However, although there are clear regulations in our legal system that some of the legal disputes arising from the application of protection measures by judicial law enforcement during investigation or prosecution will be heard in judicial courts, it is seen that there are no clear legal regulations regarding the provisions and in which courts the compensation for damages arising from certain protection measures or judicial law enforcement activities outside of protection measures will be resolved. The relevant parties may file a compensation lawsuit against the State in the high criminal court for the compensation of damages arising from the application of protection measures regulated in Article 141, paragraph 1 of the Criminal Procedure Code. According to the decisions of the Court of Jurisdictional Disputes, the Court of Cassation and the Council of State, the compensation claims regarding the damages arising from the investigation and prosecution processes of the judicial law enforcemet other than these will have to be decided as a result of the compensation lawsuit to be filed by the relevant parties in the judicial court.
Keywords
Judicial law enforcement Administrative law enforcement Protection measures Compensation Judicial court.
Ethical Statement
This article is not subject to Ethics Committee permission.
References
- Akyılmaz B, Sezginer M ve Kaya C, Türk İdare Hukuku (17. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2023).
- Aşkın U, “Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminatta Rücu Sorunu” (2018) 9 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 23-48.
- Aycı E, Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat (Doktora Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İstanbul 2012).
- Canoğlu V C, Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davaları (Haksız Yakalama, Gözaltı, Tutuklama, Arama ve El Koyma) (Seçkin Yayınevi Ankara, 2017).
- Centel N ve Zafer H, Ceza Muhakemesi Hukuku (20. Baskı, Beta Yayınevi İstanbul 2021).
- Fendoğlu H T, “Adli Kolluk Üzerine” (1997) 23 Yargıtay Dergisi 229-242.
- Fendoğlu H T, “İnsan Hakları ve Adli Kolluk” (1998) 6 Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 113-123.
- Gedik D, “Güncel Yargı Kararları Işığında Uygulamada Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davalarında Tazminat İstemi Koşulları, Başvuru Şekli ve Yargılama Usulü” (2022) 96 İstanbul Barosu Dergisi 135-187.
- Göktürk N, Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat (CMK m. 141-144) (Seçkin Yayınevi Ankara 2024).
- Gözler K, İdare Hukuku (C. 2, 3. Baskı, Ekin Yayınevi Bursa 2019).
- Günay E, Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat ve Hakimlerin Hukuki Sorumluluğu (3. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2020).
- Hakeri H, Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat (3. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2024).
- Korkmaz M, Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davaları ve Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru (Seçkin Yayınevi Ankara 2019).
- Metiner E, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat (Adalet Yayınevi Ankara 2024).
- Özalp N, “Uygulamada Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat (CMK m. 141-144)” (2019) Türkiye Barolar Birliği Dergisi 81-158.
- Özbek V Ö, Doğan K ve Bacaksız P, Ceza Muhakemesi Hukuku (17. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2024).
- Öztürk B, Eker Kazancı B ve Sesim Soyer G, Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirleri (5. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2022).
- Öztürk B, Tezcan D, Erdem M R, Alan E, Sırma Gezer Ö, Saygılar F Y, Özaydın Ö, Erden Tütüncü E ve Tok M C, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku (18. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2024).
- Öztürk B, Tezcan D, Erdem M R (Editörler), Tezcan D, Sırma Gezer Ö, Saygılar F Y, Altınok Çalışkan E, Alan E, Özaydın Ö, Erden Tütüncü E, Güzel İ, Seyhan S, Köker N ve Tok M C (Yazarlar), Dijital Ceza Muhakemesi Hukuku (3. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2024).
- Özyüksel Ö, “Türk Ceza Muhakemesi Kanunu’nun ‘Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat’ Kurumunu Düzenleyen Hükümlerine İlişkin Bazı Tartışmalı Noktalar” (2020) 6 Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 301-326.
- Sümer S Y, “Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin 16.02.2015 Tarih, 2014/13444 E. 2015/2705 K. Sayılı Kararının Değerlendirilmesi” (2019) 2 Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan 1267-1291.
- Şahin C ve Göktürk N, Ceza Muhakemesi Hukuku (15. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2024).
- Şahin R, Teori ve Uygulamalı Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davaları (Seçkin Yayınevi Ankara 2020).
- Yalvaç G, “Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat” (2015) 3 Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi 267-306.
- Yargun U, Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat (Adalet Yayınevi Ankara 2023).
- Yaşar O ve Otacı C, Yeni İçtihatlarla Uygulamalı ve Yorumlu Ceza Muhakemesi Kanunu (C. 2, 10. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2022).
- Yenisey F ve Nuhoğlu A, Ceza Muhakemesi Hukuku (11. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2023).
- Yurtcan E, Ceza Muhakemesi Kanunu Şerhi (9. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara 2019).
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Law in Context (Other) |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Early Pub Date | April 25, 2025 |
| Publication Date | April 30, 2025 |
| Submission Date | January 20, 2025 |
| Acceptance Date | April 22, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: 62 |
Cite
- Article Files