Abstract
Modern dünyada hizmet sektörünün ve uzmanlaşmanın gelişmesiyle iş görme sözleşmelerine sıklıkla başvurulmaktadır. Bu sözleşmeler arasında büyük bir paydayı, özellikle uzmanlık gerektiren mesleki ve ekonomik faaliyetleri yürütenlerin vekil konumunda olduğu ücretli vekâlet sözleşmeleri oluşturmaktadır. Vekâlet sözleşmesi; hem edim fiilinin özenle ifa edilmesini konu edinmesi hem de TBK m. 502/2 gereği atipik iş görme sözleşmeleri açısından mutatis mutandis uygulanabilecek kurallar getirmesi bakımından iş görme sözleşmeleri arasında özel bir konuma sahiptir. Özen yükümlülüğü ise sözleşmesel sorumluluğun doğması açısından hem borca aykırılık unsurunu hem de kusur unsurunu ilgilendirmektedir. Ancak vekilin üstlendiği borç olarak özen yükümlülüğünün ihlalini ispat ile vekilin kusurluluk derecesinin ispatı anlamında özen yükümlülüğünün ihlalini ispat farklı şekilde değerlendirilir. Çalışmamızda vekilin özen yükümlülüğünün, vekilin diğer yükümlülükleri arasındaki konumu, sorumluluğun kurucu olgularıyla ilişkisi ve ihlali halinde ispat yükünün dağılımı karşılaştırmalı hukuk yaklaşımıyla İsviçre ve Türk yüksek mahkeme kararları ışığında incelenecektir. Maddi hukuk ve usul hukukunun kesiştiği bir noktada kalan vekilin özen yükümlülüğünü ihlalinde ispat yükünün dağılımı, şüphesiz hukuk uygulaması açısından önem arz eden bir konudur.
Ethical Statement
Bu makale Etik Kurul iznine tabi değildir
References
- Antalya G, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt V/1,3 (Genişletilmiş 2. Baskı, Seçkin 2019).
- Bachmann G, ‘BGB § 241’ in Münchener Kommentar zum BGB Band II (9. Auflage, C.H. Beck 2022).
- Başpınar V, Vekilin (Avukatın, Hekimin, Mimarın, Bankanın) Özen Borcundan Doğan Sorumluluğu (Gözden Geçirilmiş Genişletilmiş 2. Baskı, Yetkin 2004).
- Başpınar V, ‘Avukatın Özen Borcu’ (2008) 12(1-2) Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi) 39-62.
- Chapuis O, Responsabilité et Devoirs Accessoires Découlant d’un Contrat: le Régime de Responsabilité Applicable à la Violation des Devoirs Accessoires (Helbing & Lichtenhahn 2005).
- Derendinger P, Die Nicht- und die Nichtrichtige Erfüllung des einfachen Auftrages (Universitätsverlag Freiburg 1988).
- Eren F, Eren Borçlar Hukuku Şerhi Cilt III m. 83 – 206 (Yetkin Yayınları 2022).
- Fellmann W, ‘Der einfache Auftrag und die aktuelle Entwicklung im Recht der freien Berufe’ (2008) 4 (recht) 119-133.
- Fellmann W, ‘Art. 398’ in Der einfache Auftrag, Art. 394-406 OR, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Die einzelnen Vertragsverhältnisse BK-Berner Kommentar Band/Nr. VI/2/4 (Stämpfli 1992).
- Gauch P, ‘Art. 387’ in Der Werkvertrag (6. überarbeitete und erweiterte Auflage, Schulthess 2019).
- Gehrer Cordey C und Giger G, ‘Art. 398’ in Vertragsverhältnisse Teil 2: Arbeitsvertrag, Werkvertrag, Auftrag, GoA, Bürgschaft, Art. 319-529 OR, CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht (3. Auflage, Schulthess 2016).
- Gümüş MA, Türk-İsviçre Borçlar Hukukunda Vekilin Özen Borcu (Beta, 2001).
- Huguenin C, Obligationenrecht - Allgemeiner Teil und Besonderer Teil (Schulthess 2019).
- İnal HT, 6098 satılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Borca Aykırılık, Dönme ve Fesih (Güncellenmiş 4. Baskı, Seçkin 2014).
- Jungo A, Beweislast, Art. 8 ZGB, ZK - Zürcher Kommentar (3., völlig neu bearbeitete Auflage, Schulthess 2018).
- Kaufmann M, Beweisführung und Beweiswürdigung (Dike 2009).
- Koçhisarlioğlu C, ‚Karine ve Borçlar Kanununun 96. Maddesindeki Kusur Karinesi‘ (1984) 10(3) Yargıtay Dergisi 272-284.
- Morin A, ‘Art. 1’ in Commentaire Romand Code des Obligations I Art. 1-252 CO Parie générale, contrats innommée, vente et donation (3. Édition, Helbing Lichtenhahn 2021).
- Müller-Chen M, Folgen der Vertragsverletzung (Schulthess 1999).
- Oğuzman MK ve Öz TM, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt I (6098 sayılı Yeni Türk Borçlar Kanununa Göre Güncellenip Genişletilmiş 19. Bası, Vedat 2021).
- Oser D und Weber RH, ‘Art. 398’ in Basler Kommentar Obligationenrecht Art. 1 – 529 OR (7. Auflage, Helbing Lichtenhahn 2020).
- Peksöz V, Hukuk Muhakemesi Kapsaminda Karineler ve Faturanin Hukuki Niteliği (İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2014).
- Schwenzer I und Fountoulakis C, Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil (8. Auflage, Stämpfli 2020).
- Taşpınar S, ‘Fiili Karinelerin İspat Yükünün Dağılımdaki Rolü’ (1996) 45(1) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 533–572.
- Tandoğan H, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri Cilt II (4. Tıpkıbasımdan 5. Tıpkıbasım, Vedat 2010).
- Thévenoz L, ‘Art. 97’ in Commentaire Romand Code des Obligations I Art. 1-252 CO Parie générale, contrats innommée, vente et donation (3. Édition, Helbing Lichtenhahn, 2021).
- Thévenoz L, ‘Art. 99’ in Commentaire Romand Code des Obligations I Art. 1-252 CO Parie générale, contrats innommée, vente et donation (3. Édition, Helbing Lichtenhahn, 2021).
- Tiryaki B, ‘Özen Yükümlülükleri ile Sözleşmeden Doğan Koruma Yükümlülüklerinin İspat Yükü Bakımından Karşılaştırılması’ 12(3-4) Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 267-279.
- Topuz G, Medeni Usul Hukukunda Karinelerle İspat (Yetkin 2012).
- Weber RH und Emmenegger S, ‘Art. 97’ in Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen, BK - Berner Kommentar (2. Auflage, Stämpfli 2020).
- Weber RH und Emmenegger S, ‘Art. 99’ in Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen, BK - Berner Kommentar (2. Auflage, Stämpfli 2020).
- Werro F, ‘Art. 398’ in Commentaire Romand Code des Obligations I Art. 253-529 CO, Autres contrats (3. Édition, Helbing Lichtenhahn 2021).
- Werro F, Le Mandat et Ses Effets, une etude sur le contrat d’activité indépendante selon le Code suisse des obligation, Analyse critique et comparative (Editons Universitaires Fribourg 1993).
- Wiegand W, ‘Art. 97’ in Basler Kommentar Obligationenrecht Art. 1 – 529 OR (7. Auflage, Helbing Lichtenhahn 2020).
- Wiegand W, ‘Gratwanderungen’ (2010) Zeitschrift für juristische Weiterbildung und Praxis (recht) 78-82.
- Wiegand W und Hurni C, ‘Die Vermutung kehrt zurück!’ (2005) Zeitschrift für juristische Weiterbildung und Praxis (recht) 205-212.
- Yavaş M, ‘Medeni Yargılamanın Amacı Bağlamında İspat Yükü Kavramı’ (2015) 21(2) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırma Dergisi 741-761.
- Yavuz C, Acar F ve Özen B, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler Cilt II (Güncellenmiş ve Yenilenmiş 11. Baskı, Beta 2022).
Allocation of the Burden of Proof in Breach of the Duty of Care by the Attorney in Swiss and Turkish Judicial Practice
Abstract
With the development of the service sector and specialization in the modern world, services contracts are frequently used. Among these contracts, a large share is constituted by paid agency agreements, in which those who carry out professional and economic activities that require specialization are in the position of a mandatee. The mandate has a special position among the service contracts, in that the diligently acting for the determined objective is the subject matter of the contract instead of performance result, and that the legal norms for the mandate applies mutatis mutandis to atypical services contracts pursuant to Art. 502/2 of the TCO. The duty of care, on the other hand, concerns both the element of breach of obligation and the element of fault of contractual liability. However, proving of the breach of the duty of care as the obligation assumed by the agent and proving the breach of the duty of care in the sense of proving the degree of fault of the agent are evaluated differently. In our study, the position of the mandatee’s duty of diligence among its other obligations, its relationship with the constituent elements of liability and the allocation of the burden of proof in case of its breach will be examined in the light of Swiss and Turkish high court decisions with a comparative law approach. The allocation of the burden of proof in the breach of the mandatee’s duty of diligence, which lies at the intersection of substantive law and procedural law, is undoubtedly an important issue in terms of legal practice.
Keywords
service contract mandate agreement mandatee’s duty of care burden of proof factual presumption
Ethical Statement
This article is not subject to Ethics Committee permission.
References
- Antalya G, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt V/1,3 (Genişletilmiş 2. Baskı, Seçkin 2019).
- Bachmann G, ‘BGB § 241’ in Münchener Kommentar zum BGB Band II (9. Auflage, C.H. Beck 2022).
- Başpınar V, Vekilin (Avukatın, Hekimin, Mimarın, Bankanın) Özen Borcundan Doğan Sorumluluğu (Gözden Geçirilmiş Genişletilmiş 2. Baskı, Yetkin 2004).
- Başpınar V, ‘Avukatın Özen Borcu’ (2008) 12(1-2) Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi) 39-62.
- Chapuis O, Responsabilité et Devoirs Accessoires Découlant d’un Contrat: le Régime de Responsabilité Applicable à la Violation des Devoirs Accessoires (Helbing & Lichtenhahn 2005).
- Derendinger P, Die Nicht- und die Nichtrichtige Erfüllung des einfachen Auftrages (Universitätsverlag Freiburg 1988).
- Eren F, Eren Borçlar Hukuku Şerhi Cilt III m. 83 – 206 (Yetkin Yayınları 2022).
- Fellmann W, ‘Der einfache Auftrag und die aktuelle Entwicklung im Recht der freien Berufe’ (2008) 4 (recht) 119-133.
- Fellmann W, ‘Art. 398’ in Der einfache Auftrag, Art. 394-406 OR, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Die einzelnen Vertragsverhältnisse BK-Berner Kommentar Band/Nr. VI/2/4 (Stämpfli 1992).
- Gauch P, ‘Art. 387’ in Der Werkvertrag (6. überarbeitete und erweiterte Auflage, Schulthess 2019).
- Gehrer Cordey C und Giger G, ‘Art. 398’ in Vertragsverhältnisse Teil 2: Arbeitsvertrag, Werkvertrag, Auftrag, GoA, Bürgschaft, Art. 319-529 OR, CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht (3. Auflage, Schulthess 2016).
- Gümüş MA, Türk-İsviçre Borçlar Hukukunda Vekilin Özen Borcu (Beta, 2001).
- Huguenin C, Obligationenrecht - Allgemeiner Teil und Besonderer Teil (Schulthess 2019).
- İnal HT, 6098 satılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Borca Aykırılık, Dönme ve Fesih (Güncellenmiş 4. Baskı, Seçkin 2014).
- Jungo A, Beweislast, Art. 8 ZGB, ZK - Zürcher Kommentar (3., völlig neu bearbeitete Auflage, Schulthess 2018).
- Kaufmann M, Beweisführung und Beweiswürdigung (Dike 2009).
- Koçhisarlioğlu C, ‚Karine ve Borçlar Kanununun 96. Maddesindeki Kusur Karinesi‘ (1984) 10(3) Yargıtay Dergisi 272-284.
- Morin A, ‘Art. 1’ in Commentaire Romand Code des Obligations I Art. 1-252 CO Parie générale, contrats innommée, vente et donation (3. Édition, Helbing Lichtenhahn 2021).
- Müller-Chen M, Folgen der Vertragsverletzung (Schulthess 1999).
- Oğuzman MK ve Öz TM, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt I (6098 sayılı Yeni Türk Borçlar Kanununa Göre Güncellenip Genişletilmiş 19. Bası, Vedat 2021).
- Oser D und Weber RH, ‘Art. 398’ in Basler Kommentar Obligationenrecht Art. 1 – 529 OR (7. Auflage, Helbing Lichtenhahn 2020).
- Peksöz V, Hukuk Muhakemesi Kapsaminda Karineler ve Faturanin Hukuki Niteliği (İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2014).
- Schwenzer I und Fountoulakis C, Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil (8. Auflage, Stämpfli 2020).
- Taşpınar S, ‘Fiili Karinelerin İspat Yükünün Dağılımdaki Rolü’ (1996) 45(1) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 533–572.
- Tandoğan H, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri Cilt II (4. Tıpkıbasımdan 5. Tıpkıbasım, Vedat 2010).
- Thévenoz L, ‘Art. 97’ in Commentaire Romand Code des Obligations I Art. 1-252 CO Parie générale, contrats innommée, vente et donation (3. Édition, Helbing Lichtenhahn, 2021).
- Thévenoz L, ‘Art. 99’ in Commentaire Romand Code des Obligations I Art. 1-252 CO Parie générale, contrats innommée, vente et donation (3. Édition, Helbing Lichtenhahn, 2021).
- Tiryaki B, ‘Özen Yükümlülükleri ile Sözleşmeden Doğan Koruma Yükümlülüklerinin İspat Yükü Bakımından Karşılaştırılması’ 12(3-4) Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 267-279.
- Topuz G, Medeni Usul Hukukunda Karinelerle İspat (Yetkin 2012).
- Weber RH und Emmenegger S, ‘Art. 97’ in Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen, BK - Berner Kommentar (2. Auflage, Stämpfli 2020).
- Weber RH und Emmenegger S, ‘Art. 99’ in Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen, BK - Berner Kommentar (2. Auflage, Stämpfli 2020).
- Werro F, ‘Art. 398’ in Commentaire Romand Code des Obligations I Art. 253-529 CO, Autres contrats (3. Édition, Helbing Lichtenhahn 2021).
- Werro F, Le Mandat et Ses Effets, une etude sur le contrat d’activité indépendante selon le Code suisse des obligation, Analyse critique et comparative (Editons Universitaires Fribourg 1993).
- Wiegand W, ‘Art. 97’ in Basler Kommentar Obligationenrecht Art. 1 – 529 OR (7. Auflage, Helbing Lichtenhahn 2020).
- Wiegand W, ‘Gratwanderungen’ (2010) Zeitschrift für juristische Weiterbildung und Praxis (recht) 78-82.
- Wiegand W und Hurni C, ‘Die Vermutung kehrt zurück!’ (2005) Zeitschrift für juristische Weiterbildung und Praxis (recht) 205-212.
- Yavaş M, ‘Medeni Yargılamanın Amacı Bağlamında İspat Yükü Kavramı’ (2015) 21(2) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırma Dergisi 741-761.
- Yavuz C, Acar F ve Özen B, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler Cilt II (Güncellenmiş ve Yenilenmiş 11. Baskı, Beta 2022).
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Law in Context (Other) |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Early Pub Date | April 25, 2025 |
| Publication Date | April 30, 2025 |
| Submission Date | November 9, 2024 |
| Acceptance Date | January 8, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: 62 |
Cite
- Article Files