Abstract
In Turkish modernization, particularly after the proclamation of the Republic, a multidimensional modernization program was implemented by the political authority in an effort to achieve the goal of reaching contemporary civilization. This process was, in part, influenced by the delayed modernization stemming from Turkey’s own historical trajectory. During the initial phase, which lasted until the 1930s, the primary objective was the establishment of institutions that would constitute the foundation of the modern state. Within this framework, fundamental reforms were undertaken in education, bureaucracy, and law, areas that dominated the cultural sphere. In the social domain, reforms such as dress code regulations, the Civil Code, the Commercial Code, and the adoption of the international calendar and measurement systems were introduced with the aim of reshaping social life and granting it a completely new appearance. From an intellectual perspective, modernization efforts were carried out with a positivist approach, largely predicated on the complete rejection of the Ottoman-Islamic tradition. However, the inability to extend these transformations beyond urban centers into rural areas raised concerns among the ruling elite regarding the future of the Turkish Revolution. Consequently, the political authority began implementing top-down cultural transformation policies, which necessitated compulsory social change. The policies initiated to construct a new society, which was a fundamental goal of the Republican Revolution, have been examined in this study through various key parameters. These include the urban and social transformation of Ankara as a spatial representation of this period, the closure of Turkish Hearths and their conversion into People’s Houses, the nationalization of religion through the implementation of Turkish-language religious practices and the call to prayer, and the position of women as a driving force of modernization. The study primarily relies on Cumhuriyet newspaper, one of the period’s most influential press organs, as a source of analysis. The temporal scope of this research is limited to the years 1930–1933, a period in which the modernization and reform agenda was most intensively implemented. This study aims to provide a critical perspective on the cultural transformation that the envisioned modern Republic of Turkey underwent during this historical period, as imagined by the vanguard cadre that led the Turkish Revolution.
References
- BCA, 490-1-0-0/ 3-12-3, 12.01.1932.
- BCA, 29-50-7/ 30-18-1-2, 06.07.1932.
- [Çambel], Cemil Hasan. “Kültür Siyasetimiz.”, Cumhuriyet, 25 Şubat 1932: 1.
- Daver, Abidin. “Demokrasi ve Gençlik.”, Cumhuriyet, 8 Temmuz 1931: 1.
- M.H.. “Ankara Mektubu.”, Cumhuriyet, 4 Mart 1931: 3.
- Nadi, Yunus. “Hayatta Tekâmül: Dinde Milliyet.”, Cumhuriyet, 22 Kânunusani 1932: 1.
- Nadi, Yunus. “Din Kitabımız Kendi Dilinde.”, Cumhuriyet, 28 Kânunusani 1932: 1.
- Nadi, Yunus. “Çok Ruhani Bir Kadir Gecesi.”, Cumhuriyet, 4 Şubat 1932: 1.
- Nadi, Yunus. “Cumhuriyet’te Ramazan Bayramı.”, Cumhuriyet, 19 Şubat 1931: 1.
- Nadi, Yunus. “Tatil Gününün Pazara Nakli Lazımdır.”, Cumhuriyet, 25 Teşrinievvel 1932:1.
- Nadi, Yunus. “Yepyeni Bir Hareket Halkevleri.”, Cumhuriyet, 24 Şubat 1932: 1.
- Safa, Peyami. “Bir Teklif.”, Cumhuriyet, 18 Haziran 1933: 3
- Ayas, Güneş. Musiki İnkılabının Sosyolojisi Klasik Türk Müziği Geleneğinde Süreklilik ve Deği-şim. İthaki Yayınları, 2020.
- Bischoff, Norbert Von. 1930’larda Ankara. Tarihçi Kitapevi, 2015.
- Cantek, L. Funda. Yabanlar ve Yerliler Başkent Olma Sürecinde Ankara., İletişim Yayınları, 2020.
- Çeçen, Anıl. Atatürk’ün Kültür Kurumu Halkevleri. Tarihçi Kitabevi, 2018.
- Göle, Nilüfer. Modern Mahrem. Metis Yayınları, 2016.
- Itzkowıtz, Volkan Vamık D. ve Norman. Atatürk’ün Psikoanalitik Biyografisi. Pusula Yayı-nevi, 2019.
- Mert, Nuray. Laiklik Tartışmasına Kavramsal Bir Bakış. Bağlam Yayıncılık, 1994.
- Özdemirci, İlbey C.N. Fötr Şapkalı Şıh Cumhuriyet Sekülerleşmesi ve Taşra. İletişim Yayın-ları, 2022.
- Parlak, Deniz. Laikleşme Sürecinde Camiler Geç Osmanlıdan Erken Cumhuriyet’e. İletişim Yayınları, 2020.
- Sancar, Serpil. Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti. İletişim Yayınları, 2017.
- Toksoy, Nurcan. Bir Kültürel Kalkınma Modeli Olarak Halkevleri. Orion Yayınevi, 2007.
- Üstel, Füsun. İmparatorluktan Ulus-Devlete Türk Milliyetçiliği: Türk Ocakları (1912-1931). İletişim Yayınları, 2017.
- Üstel, Füsun. Makbul Vatandaş’ın Peşinde II. Meşrutiyet’ten Bugüne Vatandaşlık Eğitimi. İletişim Yayınları, 2019.
- Yıldırım, Ergün. Hayali Modernlik Türk Modernliğinin İcadı. Doğu Kitapevi, 2012.
- Zihnioğlu, Yaprak. Kadınsız İnkılap. Metis Yayınları, 2019.
- Adıvar, Abdülhak Adnan. “Islamic and Western Thounght in Turkey.” Middle East Jour-nal 1, sayı 3 (1947): 270-280.
- Azak, Umut. “Tek Parti Döneminde Dinin Denetlenişinin Sınırları: Türkçe Ezan İnkıla-bı.” Tek Parti Dönemini Yeniden Düşünmek, der. Sevgi Adak ve Alexandros Lamp-rou. Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2022.
- Çınar, Alev. “Kentler.” Dünden Bugüne Türkiye: Tarih, Politika, Toplum ve Kültür, der. Me-tin Heper ve Sabri Sayarı. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2016.
- Georgeon, François. “Kemalist Dönemde Türk Ocakları (1923-1932).” Osmanlı-Türk Mo-dernleşmesi 1900-1930, Çev. Ali Berktay, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2020.
- Güray, Cenk. “Cumhuriyet Politikalarının Halk Müziğine Yaklaşımı: Bir Toplumsal Dönüşüm Modeli.”, der. Fırat Kutluk, Cumhuriyetin Müzik Politikaları. İstanbul, h2o Kitap, 2018
- Gürkaş, Tayfun. “Bir Mimarlık Tarihi Alanı Olarak Türkiye’de Peyzaj Mimarlığı Tarihi ve Peyzaj Mimarlığı-Devlet İdeolojisi İlişkisi.” Türkiye Araştırmaları Literatür Der-gisi 7, sayı 13 (2009):171-190.
- Kadıoğlu, Ayşe “Cinselliğin İnkârı: Büyük Toplumsal Projelerin Nesnesi Olarak Türk Kadınları.”, 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler. Tarih Vakfı Yayınları, 1998.
- Kodal, Tahir. “Mustafa Kemal Atatürk ve Türk Ocakları.” Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitü Dergisi, sayı 52 (2014):295-314.
- Sitembölükbaşı, Şaban. “Kültür Devrimi Yönüyle Atatürk Reformları.” Türkiye Günlü-ğü, sayı 56 (1999-Yaz): 62-73.
- Üstel, Füsun. “1920’li ve 30’lu Yıllarda Milli Musiki ve Musiki İnkılabı.” Cumhuriyet’in Sesleri, Tarih Vakfı Yayınları, 1999.
- Zihnioğlu, Yaprak. “Nezihe Muhiddin ve Türk Kadın Birliği (1927-1935).”, Modern Tür-kiye’de Siyasi Düşünce, Feminizm, Cilt 10. İletişim Yayınları, 2020.
Abstract
Türk modernleşmesinde yer yer kendi tarihselliğinden kaynaklanan gecikmişliğin de etkisiyle özellikle Cumhuriyetin ilanından sonra muasır medeniyet hedeflerine ulaşabilmek için siyasal irade tarafından çok yönlü bir modernleşme programı yürürlüğe konulmuştur. Bu amaçla ilk aşamada otuzlu yıllara kadar modern devlet yapısını oluşturacak kurumların inşası hedeflenmiş ve bu bağlamda kültürel alanı domine eden eğitimde, bürokraside ve hukuk alanında köklü değişiklikler yapılmıştır. Toplumsal alanda kılık-kıyafet, medeni kanun, ticaret kanunu, uluslararası takvim ve ölçülerin kabulü vb. gibi reformlarla sosyal hayatın yepyeni bir görünüm kazanması amaçlanmıştır. Düşünsel açıdan Osmanlı-İslam geleneğinin bütünüyle reddi üzerinden pozitivist bir anlayışla uygulanan modernleşme hamlelerinin, kent merkezleriyle kısıtlı kalması ve bunun taşraya yansıtılamaması durumu iktidarı, Türk inkılabının geleceği konusunda endişeye sevk etmiştir. Bu düşünceden hareketle siyasal irade tarafından “tepeden inmeci” yöntemlerin devreye sokulduğu zorunlu kültürel değişim politikaları hayata geçirilmeye başlanmıştır. Cumhuriyet Devriminin benimsediği temel hedef olan yeni toplumun kültürel yönden inşası için başlattığı politikalar; bu dönemin mekânsal yönünü temsil eden Ankara özelinde kent ve sosyal hayat, ülke genelinde ise Türk Ocaklarının kapatılarak Halkevlerine dönüşümü, dinin millileştirilmesi bağlamında Türkçe ibadet ve ezan, modernleşmenin itici gücü kadının konumu gibi parametreler altında dönemin etkili basın organı olan Cumhuriyet gazetesi üzerinden incelenmiştir. Çalışmanın zaman sınırlılığı, inkılap programının yoğunlukla uygulandığı 1930-1933 yılları arasını kapsamaktadır. Bu çalışma, Türk Devrimini gerçekleştiren öncü kadronun tahayyül ettiği modern cumhuriyet Türkiye’sinin söz konusu tarihsel kesitte geçirmiş olduğu kültürel değişimin anlaşılmasına bir pencere açmayı amaçlamaktadır.
References
- BCA, 490-1-0-0/ 3-12-3, 12.01.1932.
- BCA, 29-50-7/ 30-18-1-2, 06.07.1932.
- [Çambel], Cemil Hasan. “Kültür Siyasetimiz.”, Cumhuriyet, 25 Şubat 1932: 1.
- Daver, Abidin. “Demokrasi ve Gençlik.”, Cumhuriyet, 8 Temmuz 1931: 1.
- M.H.. “Ankara Mektubu.”, Cumhuriyet, 4 Mart 1931: 3.
- Nadi, Yunus. “Hayatta Tekâmül: Dinde Milliyet.”, Cumhuriyet, 22 Kânunusani 1932: 1.
- Nadi, Yunus. “Din Kitabımız Kendi Dilinde.”, Cumhuriyet, 28 Kânunusani 1932: 1.
- Nadi, Yunus. “Çok Ruhani Bir Kadir Gecesi.”, Cumhuriyet, 4 Şubat 1932: 1.
- Nadi, Yunus. “Cumhuriyet’te Ramazan Bayramı.”, Cumhuriyet, 19 Şubat 1931: 1.
- Nadi, Yunus. “Tatil Gününün Pazara Nakli Lazımdır.”, Cumhuriyet, 25 Teşrinievvel 1932:1.
- Nadi, Yunus. “Yepyeni Bir Hareket Halkevleri.”, Cumhuriyet, 24 Şubat 1932: 1.
- Safa, Peyami. “Bir Teklif.”, Cumhuriyet, 18 Haziran 1933: 3
- Ayas, Güneş. Musiki İnkılabının Sosyolojisi Klasik Türk Müziği Geleneğinde Süreklilik ve Deği-şim. İthaki Yayınları, 2020.
- Bischoff, Norbert Von. 1930’larda Ankara. Tarihçi Kitapevi, 2015.
- Cantek, L. Funda. Yabanlar ve Yerliler Başkent Olma Sürecinde Ankara., İletişim Yayınları, 2020.
- Çeçen, Anıl. Atatürk’ün Kültür Kurumu Halkevleri. Tarihçi Kitabevi, 2018.
- Göle, Nilüfer. Modern Mahrem. Metis Yayınları, 2016.
- Itzkowıtz, Volkan Vamık D. ve Norman. Atatürk’ün Psikoanalitik Biyografisi. Pusula Yayı-nevi, 2019.
- Mert, Nuray. Laiklik Tartışmasına Kavramsal Bir Bakış. Bağlam Yayıncılık, 1994.
- Özdemirci, İlbey C.N. Fötr Şapkalı Şıh Cumhuriyet Sekülerleşmesi ve Taşra. İletişim Yayın-ları, 2022.
- Parlak, Deniz. Laikleşme Sürecinde Camiler Geç Osmanlıdan Erken Cumhuriyet’e. İletişim Yayınları, 2020.
- Sancar, Serpil. Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti. İletişim Yayınları, 2017.
- Toksoy, Nurcan. Bir Kültürel Kalkınma Modeli Olarak Halkevleri. Orion Yayınevi, 2007.
- Üstel, Füsun. İmparatorluktan Ulus-Devlete Türk Milliyetçiliği: Türk Ocakları (1912-1931). İletişim Yayınları, 2017.
- Üstel, Füsun. Makbul Vatandaş’ın Peşinde II. Meşrutiyet’ten Bugüne Vatandaşlık Eğitimi. İletişim Yayınları, 2019.
- Yıldırım, Ergün. Hayali Modernlik Türk Modernliğinin İcadı. Doğu Kitapevi, 2012.
- Zihnioğlu, Yaprak. Kadınsız İnkılap. Metis Yayınları, 2019.
- Adıvar, Abdülhak Adnan. “Islamic and Western Thounght in Turkey.” Middle East Jour-nal 1, sayı 3 (1947): 270-280.
- Azak, Umut. “Tek Parti Döneminde Dinin Denetlenişinin Sınırları: Türkçe Ezan İnkıla-bı.” Tek Parti Dönemini Yeniden Düşünmek, der. Sevgi Adak ve Alexandros Lamp-rou. Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2022.
- Çınar, Alev. “Kentler.” Dünden Bugüne Türkiye: Tarih, Politika, Toplum ve Kültür, der. Me-tin Heper ve Sabri Sayarı. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2016.
- Georgeon, François. “Kemalist Dönemde Türk Ocakları (1923-1932).” Osmanlı-Türk Mo-dernleşmesi 1900-1930, Çev. Ali Berktay, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2020.
- Güray, Cenk. “Cumhuriyet Politikalarının Halk Müziğine Yaklaşımı: Bir Toplumsal Dönüşüm Modeli.”, der. Fırat Kutluk, Cumhuriyetin Müzik Politikaları. İstanbul, h2o Kitap, 2018
- Gürkaş, Tayfun. “Bir Mimarlık Tarihi Alanı Olarak Türkiye’de Peyzaj Mimarlığı Tarihi ve Peyzaj Mimarlığı-Devlet İdeolojisi İlişkisi.” Türkiye Araştırmaları Literatür Der-gisi 7, sayı 13 (2009):171-190.
- Kadıoğlu, Ayşe “Cinselliğin İnkârı: Büyük Toplumsal Projelerin Nesnesi Olarak Türk Kadınları.”, 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler. Tarih Vakfı Yayınları, 1998.
- Kodal, Tahir. “Mustafa Kemal Atatürk ve Türk Ocakları.” Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitü Dergisi, sayı 52 (2014):295-314.
- Sitembölükbaşı, Şaban. “Kültür Devrimi Yönüyle Atatürk Reformları.” Türkiye Günlü-ğü, sayı 56 (1999-Yaz): 62-73.
- Üstel, Füsun. “1920’li ve 30’lu Yıllarda Milli Musiki ve Musiki İnkılabı.” Cumhuriyet’in Sesleri, Tarih Vakfı Yayınları, 1999.
- Zihnioğlu, Yaprak. “Nezihe Muhiddin ve Türk Kadın Birliği (1927-1935).”, Modern Tür-kiye’de Siyasi Düşünce, Feminizm, Cilt 10. İletişim Yayınları, 2020.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | History of The Republic of Turkiye |
| Journal Section | Article |
| Authors | |
| Publication Date | April 27, 2025 |
| Submission Date | January 31, 2025 |
| Acceptance Date | April 25, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: 16 |
Cite
Yayının Türü: Uluslararası Akademik Hakemli-Altı Ayda Bir Yayınlanır