Review Article
BibTex RIS Cite

GÖKTÜRKÇE EKTÁG, EKTÉL DAĞ ADLARININ KÖKEN ve ANLAMI

Year 2022, Volume: 130 Issue: 256, 13 - 26, 28.02.2022

Abstract

Makalede 570’te Doğu Roma elçisi Zemarkos tarafından kaydedilen Ektág, 576’da Valentinos tarafından kaydedilen Ektél dağ adları incelenmiştir. Konu üzerinde duran bilginler bu dağları Türkçe Akdağ olarak açıklamış, yerlerinin Tanrı dağlarındaki Yulduz yaylası veya Tekes vadisinde olduğunu söylemişlerdir.
Akdağ yeniden oluşturumu ve anlamı bizi ikna etmediği için konuyu ele aldık ve ek öğesinin doğru yazıldığını ve bunun Türkçe “kireç” anlamına geldiğini, Ektág’ın anlamının ise “kireç dağı, kireçli dağ” demek olduğunu ortaya koyduk. Ektág yazımının doğru olduğunu Tunyukuk yazıtında geçen Äk tag dağ adı da ispatlamaktadır (44. satır).
Valentinos’un kayıtladığı Ektél dağ adının aslı *Ektál’dır. İlerleyici benzeşmeyle Ektél olmuştur. -tél öğesinin aslı Türkçe *tal “dağ”dır. Sonradan şigmatizme uğramış, taş olmuştur. Çuvaşçası çuldur. Yani -l-’lidir. Demek ki 576’da Türkler bugünkü taş kelimesini *tal telaffuz ediyorlardı. Bu dağ ile yukarıdaki Ektág, aynı dağın iki ayrı adıdır. İkisinin de anlamı “kireç dağı, kireçli dağ”dır.

References

  • Buralkıulı, Mustapa ; Kazak Tiliniñ Tüsindirme Sözdigi, Almatı, 2007.
  • Chavannes, Edouard ; Çin Kaynaklarına Göre Batı Türkleri, çev. Mustafa Koç, Selenge y., İstanbul 2007.
Year 2022, Volume: 130 Issue: 256, 13 - 26, 28.02.2022

Abstract

References

  • Buralkıulı, Mustapa ; Kazak Tiliniñ Tüsindirme Sözdigi, Almatı, 2007.
  • Chavannes, Edouard ; Çin Kaynaklarına Göre Batı Türkleri, çev. Mustafa Koç, Selenge y., İstanbul 2007.
There are 2 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Linguistics
Journal Section İnceleme
Authors

Yusuf Gedikli 0000-0002-6681-5750

Publication Date February 28, 2022
Submission Date December 23, 2021
Published in Issue Year 2022 Volume: 130 Issue: 256

Cite

Chicago Gedikli, Yusuf. “GÖKTÜRKÇE EKTÁG, EKTÉL DAĞ ADLARININ KÖKEN Ve ANLAMI”. Türk Dünyası Araştırmaları 130, no. 256 (February 2022): 13-26.