Abstract
Abstract
The primary aim of this study is to examine the ways in which elements of reading culture are presented in contemporary Turkish children's literature. This research employs a case study approach, a qualitative research model. The objects of the study are 15 contemporary Turkish children's literature works selected through criterion sampling. They are all centred around the theme of reading culture. These selected books were analysed using document analysis technique. The data related to elements of reading culture identified in the analysed books were classified and interpreted using content analysis techniques.
The research documented as many negative as positive representations of the reading culture. In the majority of instances, positive representations were more common. These books are capable of cultivating in readers positive perceptions toward reading, books, libraries, and the general reading culture. These presentations highlight the importance and role of reading culture in human life. However, despite the positive messages, the portrayal of libraries and bookshelves was not sufficiently addressed in the works. The analysed books contribute to the development of a reading culture. These books can be used as quality stimuli in the processes of cultivating a reading culture. It is recommended that, considering the reflection of both the current and ideal reading culture in Turkish society, more quality works should be produced and made accessible to children to serve as stimuli for the development of reading culture.
References
- Akyol, H. (2020). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
- Arıcı, A. F. (2018). Okuma eğitimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
- Balcı, A. (2016). Okuma ve anlama eğitimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
- Birsel, S. (2018). Nezleli karga. Sel Yayıncılık.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2022). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
- Callil, C. (2018). Hakiki iblisler. Aydın, H. (Ed.) Okuma üzerine yakın okumalar (s. 37-49). (Çev., O. Mağden Ünal), Delidolu Yayınları. (Orijinal çalışma 2011'de yayımlandı).
- Creswell, J. W. (2021). Nitel araştırma yöntemleri-beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (Çev., S. B. Demir ve M. Bütün), Siyasal Kitabevi.
- Çağbayır, Y. (2017). Ötüken Türkçe sözlük. Ötüken Neşriyat.
- Daley, M. (2020). Kitap okuyan çocuk yetiştirmek. (Çev., M. Sır), Orenda Kitap.
- Göktürk, A. (2023). Sözün ötesi. Yapı Kredi Yayınları.
- Gönen, M. (2000). Çocuk edebiyatının hedeflerini kısaca açıklar mısınız?. Şirin, M. R. (Ed.), 99 soruda çocuk edebiyatı (s. 43-44). Çocuk Vakfı Yayınları.
- Güneş, F. (2021). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Pegem Akademi Yayıncılık. Kaplan, M. (2018). Kültür ve dil. Dergâh Yayınları.
- Karagözoğlu Aslıyüksek, M. (2021). Ezgi Berk’in Kitap Tamircisi Toprak öyküsünde kitap ve kütüphane unsurları. Karagözoğlu Aslıyüksek, M. (Ed.), Türk edebiyatında kitap, kütüphane ve okuma kültürü (s. 611-622). Hece Yayınları.
- Karagözoğlu Aslıyüksek, M. (2022a). Okuma kültürü kazandırmada bir araç olarak edebiyat: Annie Silvestro'nun Kütüphane Tavşanı örneği. Arşiv Dünyası, 9(1), 1-9. https://doi.org/10.53474/ad.1029735
- Karagözoğlu Aslıyüksek, M. (2022b). Çocuk edebiyatında okuma kültürü: Resimli kitaplar üzerinden tematik bir değerlendirme. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, (34), 38-54.
- Karatay, H. (2021). Okuma eğitimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
- Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Sever, S. (2005). Türkçe öğretimi-Türkçe ve sınıf öğretmenleri için. Engin Yayınevi.
- Kovač, M. (2022). Okumak nefes almaktır. (Çev., E. İdemen Doğramacı), Portakal Kitap. (Orijinal çalışma 2020'de yayımlandı).
- Manguel, A. (2024). Hayali bir hayat-Sieglinde Geisel ile söyleşi. (Çev., O. Düz), Yapı Kredi Yayınları. (Orijinal çalışma 2021’de yayımlandı).
- MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı.
- MEB. (2022). PISA 2022 Türkiye raporu. https://pisa.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2024_03/21120745_26152640_pisa2022_rapor.pdf
- Oğuzkan, A. F. (2000). İyi bir çocuk kitabı dil, anlatım, konu bakımından nasıl olmalıdır?. Şirin, M. R. (Ed.), 99 soruda çocuk edebiyatı (s. 210-212). Çocuk Vakfı Yayınları.
- Okay, M. O. (2019). Kâğıt medeniyeti. Dergâh Yayınları.
- OKUYAY. (2019). Türkiye okuma kültürü araştırması. https://okuyayplatformu.com/wp-content/uploads/2020/02/okuma-kulturu-arastirmasi.pdf
- Öztürk, B. (2020). Okuma kültürü oluşturmada çocukların edebiyat çevresini genişletmeye yönelik uygulamalar: İngiltere örneği. Kastamonu Education Journal, 28(5), 2112-2124. 10.24106/kefdergi.787822
- Quigley, A. (2022). Okuma boşluğunu kapatmak (Öğrencilerimizin güçlü okuyucular olmasını nasıl sağlarız?). (Çev., Z. Atsız). Orenda Kitap. (Orijinal çalışma 2020'de yayımlandı).
- Rundell, K. (2020). Neden çocuk kitapları okumalıyız-Ne kadar büyük ve bilge olursak olalım. (Çev., Ş. Taş). Domingo Yayınevi.
- Sever, S., Kaya, Z. ve Aslan, C. (2020). Etkinliklerle Türkçe öğretimi. Tudem Yayıncılık.
- Sever, S. (2023). Çocuk ve edebiyat. Tudem Yayıncılık.
- Şirin, M. R. (2000). Çocuk edebiyatı nedir?. Şirin, M. R. (Ed.), 99 soruda çocuk edebiyatı (s. 9-10). Çocuk Vakfı Yayınları.
- Şirin, M. R. (2019). Çocuk, çocukluk ve çocuk edebiyatı. Uçan At Yayınları.
- Turhan, O., Baş, B. ve Karaca Turhan, F. (2021). Türk çocuk edebiyatında tema: Kitap katalogları üzerine bir inceleme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (52), 31-58. https://doi.org/10.9779/pauefd.794327
- Uygur, N. (1996). Tadı damağımda. Yapı Kredi Yayınları.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
Abstract
Bu araştırmanın genel amacı, çağdaş Türk çocuk edebiyatı eserlerinde yer alan okuma kültürü unsurlarının sunuluş biçimlerini incelemektir. Bu araştırma, nitel bir araştırma modeli olan durum çalışmasıdır. Araştırmanın inceleme nesnelerini; ölçüt örnekleme yöntemiyle belirlenmiş olan, okuma kültürü temasında yazılmış 15 çağdaş Türk çocuk edebiyatı eseri oluşturmaktadır. Belirlenen kitaplar doküman analiziyle incelenmiştir. İncelenen kitaplarda tespit edilen okuma kültürü unsurlarına ait veriler sınıflandırılmış ve içerik analizi tekniğiyle yorumlanmıştır.
Araştırma sonucunda incelenen eserlerde okuma kültürüne ait olumlu ve olumsuz sunuluş biçimleri tespit edilmiştir. Olumlu sunuluş biçimlerinin çoğunlukta olduğu belirlenmiştir. İncelenen eserler; okuma eylemine, okura, kitaba, kitaplığa ve kütüphaneye yani bir bütün olarak okuma kültürüne karşı okurda olumlu algılar oluşturacak niteliği taşımaktadır. Bu sunuluş biçimlerinde okuma kültürü unsurlarının önemi ve insan hayatındaki konumu yansıtılmıştır. Kitaplık ve kütüphaneye ilişkin sunuluş biçimleri, olumlu iletileriyle okuma kültürünü desteklemesine karşın eserlerde yeterli düzeyde işlenmemiştir. İncelenen eserler, okuma kültürünün gelişimine katkıda bulunmaktadır. Bu eserlerden okuma kültürü edindirme süreçlerinde nitelikli uyaranlar olarak yararlanılabilir. Okuma kültürü temalı Türk çocuk edebiyatı eserlerinin Türk toplumundaki mevcut ve ideal okuma kültürünü yansıttığı, okuma kültürünün gelişiminde bir uyaran olabileceği hesaba katılarak bu doğrultuda nitelikli eserlerin üretilmesi ve bu eserlerin çocuklarla buluşturulması önerilmektedir.
References
- Akyol, H. (2020). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
- Arıcı, A. F. (2018). Okuma eğitimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
- Balcı, A. (2016). Okuma ve anlama eğitimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
- Birsel, S. (2018). Nezleli karga. Sel Yayıncılık.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2022). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
- Callil, C. (2018). Hakiki iblisler. Aydın, H. (Ed.) Okuma üzerine yakın okumalar (s. 37-49). (Çev., O. Mağden Ünal), Delidolu Yayınları. (Orijinal çalışma 2011'de yayımlandı).
- Creswell, J. W. (2021). Nitel araştırma yöntemleri-beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (Çev., S. B. Demir ve M. Bütün), Siyasal Kitabevi.
- Çağbayır, Y. (2017). Ötüken Türkçe sözlük. Ötüken Neşriyat.
- Daley, M. (2020). Kitap okuyan çocuk yetiştirmek. (Çev., M. Sır), Orenda Kitap.
- Göktürk, A. (2023). Sözün ötesi. Yapı Kredi Yayınları.
- Gönen, M. (2000). Çocuk edebiyatının hedeflerini kısaca açıklar mısınız?. Şirin, M. R. (Ed.), 99 soruda çocuk edebiyatı (s. 43-44). Çocuk Vakfı Yayınları.
- Güneş, F. (2021). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Pegem Akademi Yayıncılık. Kaplan, M. (2018). Kültür ve dil. Dergâh Yayınları.
- Karagözoğlu Aslıyüksek, M. (2021). Ezgi Berk’in Kitap Tamircisi Toprak öyküsünde kitap ve kütüphane unsurları. Karagözoğlu Aslıyüksek, M. (Ed.), Türk edebiyatında kitap, kütüphane ve okuma kültürü (s. 611-622). Hece Yayınları.
- Karagözoğlu Aslıyüksek, M. (2022a). Okuma kültürü kazandırmada bir araç olarak edebiyat: Annie Silvestro'nun Kütüphane Tavşanı örneği. Arşiv Dünyası, 9(1), 1-9. https://doi.org/10.53474/ad.1029735
- Karagözoğlu Aslıyüksek, M. (2022b). Çocuk edebiyatında okuma kültürü: Resimli kitaplar üzerinden tematik bir değerlendirme. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, (34), 38-54.
- Karatay, H. (2021). Okuma eğitimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
- Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Sever, S. (2005). Türkçe öğretimi-Türkçe ve sınıf öğretmenleri için. Engin Yayınevi.
- Kovač, M. (2022). Okumak nefes almaktır. (Çev., E. İdemen Doğramacı), Portakal Kitap. (Orijinal çalışma 2020'de yayımlandı).
- Manguel, A. (2024). Hayali bir hayat-Sieglinde Geisel ile söyleşi. (Çev., O. Düz), Yapı Kredi Yayınları. (Orijinal çalışma 2021’de yayımlandı).
- MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı.
- MEB. (2022). PISA 2022 Türkiye raporu. https://pisa.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2024_03/21120745_26152640_pisa2022_rapor.pdf
- Oğuzkan, A. F. (2000). İyi bir çocuk kitabı dil, anlatım, konu bakımından nasıl olmalıdır?. Şirin, M. R. (Ed.), 99 soruda çocuk edebiyatı (s. 210-212). Çocuk Vakfı Yayınları.
- Okay, M. O. (2019). Kâğıt medeniyeti. Dergâh Yayınları.
- OKUYAY. (2019). Türkiye okuma kültürü araştırması. https://okuyayplatformu.com/wp-content/uploads/2020/02/okuma-kulturu-arastirmasi.pdf
- Öztürk, B. (2020). Okuma kültürü oluşturmada çocukların edebiyat çevresini genişletmeye yönelik uygulamalar: İngiltere örneği. Kastamonu Education Journal, 28(5), 2112-2124. 10.24106/kefdergi.787822
- Quigley, A. (2022). Okuma boşluğunu kapatmak (Öğrencilerimizin güçlü okuyucular olmasını nasıl sağlarız?). (Çev., Z. Atsız). Orenda Kitap. (Orijinal çalışma 2020'de yayımlandı).
- Rundell, K. (2020). Neden çocuk kitapları okumalıyız-Ne kadar büyük ve bilge olursak olalım. (Çev., Ş. Taş). Domingo Yayınevi.
- Sever, S., Kaya, Z. ve Aslan, C. (2020). Etkinliklerle Türkçe öğretimi. Tudem Yayıncılık.
- Sever, S. (2023). Çocuk ve edebiyat. Tudem Yayıncılık.
- Şirin, M. R. (2000). Çocuk edebiyatı nedir?. Şirin, M. R. (Ed.), 99 soruda çocuk edebiyatı (s. 9-10). Çocuk Vakfı Yayınları.
- Şirin, M. R. (2019). Çocuk, çocukluk ve çocuk edebiyatı. Uçan At Yayınları.
- Turhan, O., Baş, B. ve Karaca Turhan, F. (2021). Türk çocuk edebiyatında tema: Kitap katalogları üzerine bir inceleme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (52), 31-58. https://doi.org/10.9779/pauefd.794327
- Uygur, N. (1996). Tadı damağımda. Yapı Kredi Yayınları.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Child Development Education, Specialist Studies in Education (Other) |
| Journal Section | Araştırma Makaleleri |
| Authors | |
| Early Pub Date | February 22, 2025 |
| Publication Date | |
| Submission Date | November 8, 2024 |
| Acceptance Date | February 21, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 7 Issue: 26 |
No APCs or Submission Charges 
Authors Hold Copyright without Restrictions