Research Article
BibTex RIS Cite

BİR VANA ÜRETİM SÜRECİNDEKİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSKLERİNİN BULANIK HATA TÜRÜ VE ETKİLERİ ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Year 2025, Volume: 24 Issue: 47, 229 - 248, 30.06.2025

Gökmen Tak , Fatih Öztürk

https://doi.org/10.55071/ticaretfbd.1624713

Abstract

Ülkemizde yerleşik kurum ve kuruluşlarının faaliyetleri iş sağlığı ve güvenliği kapsamlı çıkartılan Kanun ve Yönetmelikler ile yeniden düzenlenmesiyle yeni bir yön bulmuştur. İş sağlığı ve güvenliği kapsamında temel amaç proaktif yaklaşımı benimseyerek meydana gelebilecek iş kazası ve meslek hastalıklarını ortaya çıkmadan önce kaynağında bertaraf etmektir. Bunu sağlamak üzere yapılacak ilk iş risk değerlendirme çalışmasıdır. Hata türü ve etkileri analizi, incelenen sistemdeki hatalı durumların meydana gelmeden önce tespit edilerek önceliklendirilmesini böylece iyileşme hareketinin nereden başlanacağı konusunda yön gösteren bir metottur. Ancak her metot gibi dezavantajları sonuçlar üzerine etki etmektedir. Bunun ortadan kaldırılabilmesi için bulanık mantık ilkeleri uygulanabilir. Bu çalışmada hata türü ve etkileri analizi yöntemi kullanılarak vana üretimi yapan bir işletmedeki üretim süreci değerlendirilmiş, ayrıca bulanık mantık ile çözümlenerek sonuçlar karşılaştırılmıştır.

Keywords

Bulanık mantık FMEA Vana üretimi risk değerlendirme

References

  • Ak, Ş. & Zorluer, İ. (2022). Evaluation of Occupational Accidents in the Construction Industry with Fault Tree Analysis, Teknik Dergi/Technical Journal of Turkish Chamber of Civil Engineers, 33(6), 12817–12846. https://doi.org/10.18400/tekderg.858275.
  • Akpınar, T. & Çakmakkaya, B.Y. (2014). İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından İşverenlerin Risk Değerlendirme Yükümlülüğü, Çalışma ve Toplum, 1(40), pp. 273–304.
  • Ayvaz, B. et al. (2018). Biyozdizel Tedarik Zi̇nci̇ri̇ Ağ Tasarımı İçi̇n Çok Amaçli Karma Tam Sayılı Doğrusal Programlama Modeli Öneri̇si̇, Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering, 23(4), 55–70. https://doi.org/10.17482/uumfd.455307.
  • Beylihan, E. & Elevli, S. (2023). Hata Türü ve Etki̇leri Anali̇zi̇nde Bulanık Swar Yöntemi̇ni̇n Kullanımı: Otomoti̇v Sektörü Örneği̇, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 11(1), 212–224. https://doi.org/10.21923/jesd.1085124.
  • Çelik N., Öztürk, F. (2017). The Upcoming issues of industry 4.0 on occupational health & safety specialized on Turkey example, International Journal of Economics, Business and Management Research, 1(5), 236–256.
  • Görgülü, Ö. & Şahinler, S. (2016). Bulanık Mantık Uygulamalarının MATLAB Aracılığıyla Çözümlenmesi, in IX. Ulusal Biyoistatistik Kongresi.
  • Gul, M. et al. (2021). A Fuzzy FMEA Approach to Prioritize Risks in Production Processes: A Case Study in the Automotive Industry, International Journal of Production Research.
  • Halfarová, P., Ustyugova, T. & Vykydal, D. (2013). The Application Of Fuzzy FMEA, in 22nd International Conference on Metallurgy and Materials (METAL), 1–5.
  • Ivanova, M., Tsenev, V. & Dimitrov, B. (2021). Manufacturing Process Improvement through FMEA Analysis and Fuzzy Logic, 2021 30th International Scientific Conference Electronics, ET 2021-Proceedings, 1–4. https://doi.org/10.1109/ET52713.2021.9579721.
  • Kabakulak, T. (2019). Bir Tekstil İşletmesinde Risk Değerlendirme Uygulaması : 5x5 Matris ve HAZOP, Karaelmas İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 3(2), 97–111. https://doi.org/10.33720/kisgd.581677.
  • Kahraman, A. et al. (2020). A Hybrid MCDM Approach for Risk Assessment in Renewable Energy Projects: A Case Study of Wind Farms, Renewable and Sustainable Energy Reviews.
  • Karsak, E. E. et al. (2019). Risk Assessment in Construction Projects Using Fuzzy AHP and Fuzzy TOPSIS, Journal of Civil Engineering and Management.
  • Li, H. et al. (2022). A Hybrid Approach Integrating FMEA, Fuzzy AHP, and Machine Learning for Risk Assessment in Smart Manufacturing, Expert Systems with Applications.
  • Liu, S. et al. (2020). An Integrated Fuzzy FMEA and Fuzzy AHP Approach for Risk Assessment in Healthcare Systems, Journal of Intelligent & Fuzzy Systems.
  • Mohammed, A., Ghaithan, A. & Al-Yami, F. (2023). An integrated fuzzy-FMEA risk assessment approach for reinforced concrete structures in oil and gas industry, Journal of Intelligent and Fuzzy Systems, 44(1), 1129–1151. https://doi.org/10.3233/JIFS-221328.
  • Özfırat, M.P. (2014). Bulanık Önceli̇klendi̇rme Metodu Ve Hata Türü ve Etki̇leri Anali̇zi̇ni Bi̇rleşti̇ren Yeni̇ Bi̇r Ri̇sk Anali̇zi̇ Yöntemi̇, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 29(4), 755–768. https://doi.org/10.17341/gummfd.04423.
  • Öztürk, F., (2014). Qualität, Effizienzsteigerung und integrierte Managementsystemen im türkischen Eisenbahnsektor, Social and Natural Sciences Journal, 8(2), 14-19.
  • Öztürk, F. et al. (2022). Tenerife Accident Analysis: a comparison of Fault Tree Analysis, Failure Mode and Effects Analysis and Causal Analysis based on System Theory, Gazi University Journal of Science, 36(2), 773–790. https://doi.org/10.35378/gujs.1014604.
  • Smith, K. Smith et al. (2021). Risk Assessment in Healthcare Using a Hybrid FMEA and Machine Learning Approach, Healthcare Management Science.
  • Tak, G. & Öztürk, F. (2024). Supporting Occupational Health and Safety with Lean 5s System. Ankara. https://www.icenss.org/wp-content/uploads/2024/07/icenss-2024-tam-metinler-kitapcigi-8.pdf adresinden 20 Ocak 2025 tarihinde alınmıştır.
  • Tarakci, E., (2020). The ergonomic risk analysis with REBA method in production line, Ergonomi Dergisi, 3(2), 96-107.
  • Taş, Y. & Koç, K.H. (2013). Hata Türü ve Etkileri Analizi (Fmea) Tekniğinin Mobilya Endüstrisine Yönelik Uygulaması, İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 150–178.
  • Testik, O.M. & Unlu, E.T. (2023). Fuzzy FMEA in risk assessment for test and calibration laboratories, Quality and Reliability Engineering International, 39(2), 575–589. https://doi.org/10.1002/qre.3198.
  • Turan, M. & Gönen, O.D. (2019). Transformatör üreten bir firmada risk analizinde bulanık HTEA kullanımı ve uygulama yazılımı geliştirme, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21(1), 474–487. https://doi.org/10.25092/baunfbed.549171.
  • Wang, J. et al. (2021). Predictive Maintenance Using Machine Learning: A Case Study in the Manufacturing Industry, Journal of Manufacturing Systems.
  • Yeh, R.H. & Hsieh, M.H. (2007). Fuzzy assessment of FMEA for a sewage plant, Journal of the Chinese Institute of Industrial Engineers, 24(6), 505–512. https://doi.org/10.1080/10170660709509064.
  • Zhang, R. et al. (2022). Machine Learning-Based Risk Assessment in Supply Chain Management: A Case Study, Computers & Industrial Engineering.

EVALUATION OF OCCUPATIONAL HEALTH AND SAFETY RISKS IN A VALVE PRODUCTION PROCESS WITH FUZZY FAILURE MODE AND EFFECTS ANALYSIS

Year 2025, Volume: 24 Issue: 47, 229 - 248, 30.06.2025

Gökmen Tak , Fatih Öztürk

https://doi.org/10.55071/ticaretfbd.1624713

Abstract

The activities of institutions and organizations established in our country have found a new direction with the reorganization of occupational health and safety by comprehensive Laws and Regulations. The main aim within the scope of occupational health and safety is to eliminate work accidents and occupational diseases that may occur at the source before they occur, by adopting a proactive approach. The first thing to do to achieve this is a risk assessment study. Failure modes and effects analysis is a method that identifies and prioritizes faulty situations in the system under review before they occur, thus guiding where the improvement action should begin. However, like every method, its disadvantages affect the results. To eliminate this, fuzzy logic principles can be applied. In this study, the production process in a company that produces valves was evaluated using the failure modes and effects analysis method, and the results were compared by analyzing it with fuzzy logic.

Keywords

Fuzzy logic FMEA Valve production risk assessment

References

  • Ak, Ş. & Zorluer, İ. (2022). Evaluation of Occupational Accidents in the Construction Industry with Fault Tree Analysis, Teknik Dergi/Technical Journal of Turkish Chamber of Civil Engineers, 33(6), 12817–12846. https://doi.org/10.18400/tekderg.858275.
  • Akpınar, T. & Çakmakkaya, B.Y. (2014). İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından İşverenlerin Risk Değerlendirme Yükümlülüğü, Çalışma ve Toplum, 1(40), pp. 273–304.
  • Ayvaz, B. et al. (2018). Biyozdizel Tedarik Zi̇nci̇ri̇ Ağ Tasarımı İçi̇n Çok Amaçli Karma Tam Sayılı Doğrusal Programlama Modeli Öneri̇si̇, Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering, 23(4), 55–70. https://doi.org/10.17482/uumfd.455307.
  • Beylihan, E. & Elevli, S. (2023). Hata Türü ve Etki̇leri Anali̇zi̇nde Bulanık Swar Yöntemi̇ni̇n Kullanımı: Otomoti̇v Sektörü Örneği̇, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 11(1), 212–224. https://doi.org/10.21923/jesd.1085124.
  • Çelik N., Öztürk, F. (2017). The Upcoming issues of industry 4.0 on occupational health & safety specialized on Turkey example, International Journal of Economics, Business and Management Research, 1(5), 236–256.
  • Görgülü, Ö. & Şahinler, S. (2016). Bulanık Mantık Uygulamalarının MATLAB Aracılığıyla Çözümlenmesi, in IX. Ulusal Biyoistatistik Kongresi.
  • Gul, M. et al. (2021). A Fuzzy FMEA Approach to Prioritize Risks in Production Processes: A Case Study in the Automotive Industry, International Journal of Production Research.
  • Halfarová, P., Ustyugova, T. & Vykydal, D. (2013). The Application Of Fuzzy FMEA, in 22nd International Conference on Metallurgy and Materials (METAL), 1–5.
  • Ivanova, M., Tsenev, V. & Dimitrov, B. (2021). Manufacturing Process Improvement through FMEA Analysis and Fuzzy Logic, 2021 30th International Scientific Conference Electronics, ET 2021-Proceedings, 1–4. https://doi.org/10.1109/ET52713.2021.9579721.
  • Kabakulak, T. (2019). Bir Tekstil İşletmesinde Risk Değerlendirme Uygulaması : 5x5 Matris ve HAZOP, Karaelmas İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 3(2), 97–111. https://doi.org/10.33720/kisgd.581677.
  • Kahraman, A. et al. (2020). A Hybrid MCDM Approach for Risk Assessment in Renewable Energy Projects: A Case Study of Wind Farms, Renewable and Sustainable Energy Reviews.
  • Karsak, E. E. et al. (2019). Risk Assessment in Construction Projects Using Fuzzy AHP and Fuzzy TOPSIS, Journal of Civil Engineering and Management.
  • Li, H. et al. (2022). A Hybrid Approach Integrating FMEA, Fuzzy AHP, and Machine Learning for Risk Assessment in Smart Manufacturing, Expert Systems with Applications.
  • Liu, S. et al. (2020). An Integrated Fuzzy FMEA and Fuzzy AHP Approach for Risk Assessment in Healthcare Systems, Journal of Intelligent & Fuzzy Systems.
  • Mohammed, A., Ghaithan, A. & Al-Yami, F. (2023). An integrated fuzzy-FMEA risk assessment approach for reinforced concrete structures in oil and gas industry, Journal of Intelligent and Fuzzy Systems, 44(1), 1129–1151. https://doi.org/10.3233/JIFS-221328.
  • Özfırat, M.P. (2014). Bulanık Önceli̇klendi̇rme Metodu Ve Hata Türü ve Etki̇leri Anali̇zi̇ni Bi̇rleşti̇ren Yeni̇ Bi̇r Ri̇sk Anali̇zi̇ Yöntemi̇, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 29(4), 755–768. https://doi.org/10.17341/gummfd.04423.
  • Öztürk, F., (2014). Qualität, Effizienzsteigerung und integrierte Managementsystemen im türkischen Eisenbahnsektor, Social and Natural Sciences Journal, 8(2), 14-19.
  • Öztürk, F. et al. (2022). Tenerife Accident Analysis: a comparison of Fault Tree Analysis, Failure Mode and Effects Analysis and Causal Analysis based on System Theory, Gazi University Journal of Science, 36(2), 773–790. https://doi.org/10.35378/gujs.1014604.
  • Smith, K. Smith et al. (2021). Risk Assessment in Healthcare Using a Hybrid FMEA and Machine Learning Approach, Healthcare Management Science.
  • Tak, G. & Öztürk, F. (2024). Supporting Occupational Health and Safety with Lean 5s System. Ankara. https://www.icenss.org/wp-content/uploads/2024/07/icenss-2024-tam-metinler-kitapcigi-8.pdf adresinden 20 Ocak 2025 tarihinde alınmıştır.
  • Tarakci, E., (2020). The ergonomic risk analysis with REBA method in production line, Ergonomi Dergisi, 3(2), 96-107.
  • Taş, Y. & Koç, K.H. (2013). Hata Türü ve Etkileri Analizi (Fmea) Tekniğinin Mobilya Endüstrisine Yönelik Uygulaması, İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 150–178.
  • Testik, O.M. & Unlu, E.T. (2023). Fuzzy FMEA in risk assessment for test and calibration laboratories, Quality and Reliability Engineering International, 39(2), 575–589. https://doi.org/10.1002/qre.3198.
  • Turan, M. & Gönen, O.D. (2019). Transformatör üreten bir firmada risk analizinde bulanık HTEA kullanımı ve uygulama yazılımı geliştirme, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21(1), 474–487. https://doi.org/10.25092/baunfbed.549171.
  • Wang, J. et al. (2021). Predictive Maintenance Using Machine Learning: A Case Study in the Manufacturing Industry, Journal of Manufacturing Systems.
  • Yeh, R.H. & Hsieh, M.H. (2007). Fuzzy assessment of FMEA for a sewage plant, Journal of the Chinese Institute of Industrial Engineers, 24(6), 505–512. https://doi.org/10.1080/10170660709509064.
  • Zhang, R. et al. (2022). Machine Learning-Based Risk Assessment in Supply Chain Management: A Case Study, Computers & Industrial Engineering.
There are 27 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Industrial Engineering
Journal Section Research Article
Authors

Gökmen Tak 0000-0001-7168-7573

Fatih Öztürk 0000-0003-4113-055X

Early Pub Date June 14, 2025
Publication Date June 30, 2025
Submission Date January 21, 2025
Acceptance Date April 7, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 24 Issue: 47

Cite

APA Tak, G., & Öztürk, F. (2025). BİR VANA ÜRETİM SÜRECİNDEKİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSKLERİNİN BULANIK HATA TÜRÜ VE ETKİLERİ ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 24(47), 229-248. https://doi.org/10.55071/ticaretfbd.1624713
AMA Tak G, Öztürk F. BİR VANA ÜRETİM SÜRECİNDEKİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSKLERİNİN BULANIK HATA TÜRÜ VE ETKİLERİ ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. June 2025;24(47):229-248. doi:10.55071/ticaretfbd.1624713
Chicago Tak, Gökmen, and Fatih Öztürk. “BİR VANA ÜRETİM SÜRECİNDEKİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSKLERİNİN BULANIK HATA TÜRÜ VE ETKİLERİ ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ”. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 24, no. 47 (June 2025): 229-48. https://doi.org/10.55071/ticaretfbd.1624713.
EndNote Tak G, Öztürk F (June 1, 2025) BİR VANA ÜRETİM SÜRECİNDEKİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSKLERİNİN BULANIK HATA TÜRÜ VE ETKİLERİ ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 24 47 229–248.
IEEE G. Tak and F. Öztürk, “BİR VANA ÜRETİM SÜRECİNDEKİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSKLERİNİN BULANIK HATA TÜRÜ VE ETKİLERİ ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, vol. 24, no. 47, pp. 229–248, 2025, doi: 10.55071/ticaretfbd.1624713.
ISNAD Tak, Gökmen - Öztürk, Fatih. “BİR VANA ÜRETİM SÜRECİNDEKİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSKLERİNİN BULANIK HATA TÜRÜ VE ETKİLERİ ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ”. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 24/47 (June 2025), 229-248. https://doi.org/10.55071/ticaretfbd.1624713.
JAMA Tak G, Öztürk F. BİR VANA ÜRETİM SÜRECİNDEKİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSKLERİNİN BULANIK HATA TÜRÜ VE ETKİLERİ ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 2025;24:229–248.
MLA Tak, Gökmen and Fatih Öztürk. “BİR VANA ÜRETİM SÜRECİNDEKİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSKLERİNİN BULANIK HATA TÜRÜ VE ETKİLERİ ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ”. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, vol. 24, no. 47, 2025, pp. 229-48, doi:10.55071/ticaretfbd.1624713.
Vancouver Tak G, Öztürk F. BİR VANA ÜRETİM SÜRECİNDEKİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSKLERİNİN BULANIK HATA TÜRÜ VE ETKİLERİ ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 2025;24(47):229-48.
 Download Cover Image

Creative Commons License   This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.