The Relationship between Astrology and Astronomy in the Context of the Understanding of Order on Earth: The Example of Ottoman Ahkam-ı Sal
Abstract
Claims regarding the reality status of astrology have continued from the past to the present, and it is accepted that astrology is a form of prophecy far from science. In this sense, from the point of view of epistemology, it is understood that astrology cannot be evaluated within science. However, despite this, astrology has attracted people’s attention throughout history. At the same time, this has been effective not only in the individual but also in the field of the state. In this study, the connection of creating order in the Ottoman State structure with astrology will be evaluated in the context of astrology. In this study, the connection between the issue of creating order in the Ottoman State structure and astrology will be evaluated. In this way, the position of Ottoman astrology among the reasons for the delay of modern science will be evaluated, and a new perspective will be presented. In this context, we will evaluate the relationship between power and astrology and the relationship between power and ascetics based on the records of the Ahkam-ı Sal calendar written in 1787. At the same time, we will discuss the relationship between order and astrology, which emerged as an effect of the delay in the transition of the Ottoman Empire to modern astronomy and as a factor in the inability to understand scientific knowledge.
References
- Afyoncu, Erhan. “Sipahi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37/256-258. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
- Aydın, Hasan. “Kozmolojik Temelleri Işığında İhvân-ı Safâ’da Astroloji ve Astrolojinin Meşruluğu Sorunu”. Kelam Araştırmaları 9/1, (Ay 2011), 179-198.
- Aydüz, Salim. Osmanlı Devleti’nde Müneccimbaşılık ve Müneccimbaşılar. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1993.
- Aydüz, Salim. “Osmanlı Astronomi Müesseseleri”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 2/4, (Ay 2004), 411-453.
- Barton, Tamsyn. Ancient Astrology. London and Newyork: Routledge 1994.
- Cevizci, Ahmet. Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları, 1999.
- Çiçek, Ferhat. “Mezopotamya’da İlk Rönesans III. Ur Devri (M.Ö.2112-2005)”, Uluslararası Beşeri Bilimler Ve Eğitim Dergisi (IJHE) 5/11, 2019. 494 – 508.
- Çığ, Muazzez İlmiye. “Mezopotamya’da Astronomi”. Bilim ve Ütopya, 1/18 (Ay 1995)
- Dean, Geoffry and Kelly, Ivan W. “Is Astrology Relevant to Consciousness and Psi”. Journal of Consciousness Studies 10/6-7 (Ay 2003), 175–198.
- Demircan, Osman. “Astroloji Nedir?”. Tübitak Popüler Bilim Yayınları E-Dergi Arşivi: Bilim ve Teknik 24/285 (Ay 1991), 49-51.
- Fazlıoğlu, İhsan. “Türklerin geleceği ne olacak?”. Akıllı Türk Makul Tarih. İstanbul: Papersense Yayınevi, 2015, 35-38.
- Genç, Mehmet. “İltizam”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/154-158. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
- Hunger, Herman and David Pingree. Astral Sciences in Mesopotamia. Brill. Leiden-Boston-Köln, 1999.
- İnalcık, Halil. "Osmanlı Tarihi Hakkında Mühim Bir Kaynak". Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 1/2 (Ay 1943), 86-96.
- Kınal, Fürüzan. Eski Mezopotamya Tarihi. Ankara: Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınevi, 1983.
- Koch, Ulla-Westenholz. Mesopotamian Astrology: an Introduction to Babylonian and Assyrian Celestial Divination. Copenhagen: Museum Tusculanum Press, 1995.
- Kramer, Samuel Noah. Tarih Sümer’de Başlar. çev. Özcan Buze, İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 1990.
- Küpeli, Özer. “Şeriyye Sicillerinin Şehir Tarihçiliği ve Afyonkarahisar Tarihi İçin Önemi”. Taşpınar Dergisi 3/3 (Ay 2011), 53-58.
- Parpola, Simo. “Mesopotamian Astrology and Astronomy as Domains of the Mesopotamian ‘Wisdom”’, 3. Grazer Morgenländischen Symposion. (23.-27. September 1991), ed. herausgegeben von Hannes D. Galter. Graz: Die Rolle der Astronomie in den Kulturen Mesopotamien: Beitriige zum, 1993.
- Sadık, Cihangirli Mehmed (B. Mehmed). Ahkam-Sal-i 120. (İstanbul: Kandilli Rasathanesi Kütüphanesi Yazma Eserler Kolleksiyonu nr. T 109), 1a-16a.
- Sayılı, Aydın. Mısırlılarda ve Mezopotamyalılarda Matematik, Astronomi ve Tıp. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1982.
- Uğur, Yunus. “Şer’iyye Sicilleri”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm 345-365. Ansiklopedisi. 39/8-11. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
- Uluışık, Yaprak Pelin. “Türk ve Dünya Mitolojilerinde Sirius Kültü”. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 7/1, (Ay 2017),
- Uyar, Tevfik. “Astroloji Sözdebilimi ve Toplum için Yarattığı Tehditler Üzerine Bir Tartışma”. Yüksek Öğretim ve Bilim Dergisi 6/1 (Ay 2016), 530-60.
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Osmanlı Devletinin Saray Teşkilatı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 3. Basım, 1988.
Abstract
Astrolojinin gerçeklik statüsüne ilişkin iddialar geçmişten günümüze değin devam etmekte olup, astrolojinin bilimden uzak bir kehanet biçimi olduğunu kabul görmektedir. Bu anlamda epistemolojik açıdan bakıldığında astrolojinin bilim içerisinde değerlendirilemeyeceği anlaşılmaktadır. Ancak buna karşın astroloji, tarih boyunca insanların ilgilisini çekmiştir. Aynı zamanda bu sadece bireysel değil devlet alanında da etkili olmuştur. Bu çalışmada Osmanlı Devlet yapılanmasında nizam oluşturma konusunun, astroloji ile bağlantısı değerlendirilecektir. Bu sayede modern bilimin gecikmesinin sebepleri arasında Osmanlı astrolojisinin konumu değerlendirilecek ve yeni bir perspektif sunulacaktır. Bu bağlamda, 1787 tarihinde kaleme alınan Ahkam-ı Sal takvimi kayıtlarından yola çıkarak iktidar ile astroloji ilişkisi, iktidar ile müneccim ilişkisini değerlendireceğiz. Aynı zamanda astrolojinin gerek Osmanlının modern astronomiye geçişindeki gecikmesinin bir etkisi olarak ve gerek bilimsel bilginin anlaşılamamasında bir etken olarak karşımıza çıkan nizam ve astroloji ilişkisini tartışacağız.
References
- Afyoncu, Erhan. “Sipahi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37/256-258. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
- Aydın, Hasan. “Kozmolojik Temelleri Işığında İhvân-ı Safâ’da Astroloji ve Astrolojinin Meşruluğu Sorunu”. Kelam Araştırmaları 9/1, (Ay 2011), 179-198.
- Aydüz, Salim. Osmanlı Devleti’nde Müneccimbaşılık ve Müneccimbaşılar. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1993.
- Aydüz, Salim. “Osmanlı Astronomi Müesseseleri”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 2/4, (Ay 2004), 411-453.
- Barton, Tamsyn. Ancient Astrology. London and Newyork: Routledge 1994.
- Cevizci, Ahmet. Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları, 1999.
- Çiçek, Ferhat. “Mezopotamya’da İlk Rönesans III. Ur Devri (M.Ö.2112-2005)”, Uluslararası Beşeri Bilimler Ve Eğitim Dergisi (IJHE) 5/11, 2019. 494 – 508.
- Çığ, Muazzez İlmiye. “Mezopotamya’da Astronomi”. Bilim ve Ütopya, 1/18 (Ay 1995)
- Dean, Geoffry and Kelly, Ivan W. “Is Astrology Relevant to Consciousness and Psi”. Journal of Consciousness Studies 10/6-7 (Ay 2003), 175–198.
- Demircan, Osman. “Astroloji Nedir?”. Tübitak Popüler Bilim Yayınları E-Dergi Arşivi: Bilim ve Teknik 24/285 (Ay 1991), 49-51.
- Fazlıoğlu, İhsan. “Türklerin geleceği ne olacak?”. Akıllı Türk Makul Tarih. İstanbul: Papersense Yayınevi, 2015, 35-38.
- Genç, Mehmet. “İltizam”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/154-158. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
- Hunger, Herman and David Pingree. Astral Sciences in Mesopotamia. Brill. Leiden-Boston-Köln, 1999.
- İnalcık, Halil. "Osmanlı Tarihi Hakkında Mühim Bir Kaynak". Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 1/2 (Ay 1943), 86-96.
- Kınal, Fürüzan. Eski Mezopotamya Tarihi. Ankara: Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınevi, 1983.
- Koch, Ulla-Westenholz. Mesopotamian Astrology: an Introduction to Babylonian and Assyrian Celestial Divination. Copenhagen: Museum Tusculanum Press, 1995.
- Kramer, Samuel Noah. Tarih Sümer’de Başlar. çev. Özcan Buze, İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 1990.
- Küpeli, Özer. “Şeriyye Sicillerinin Şehir Tarihçiliği ve Afyonkarahisar Tarihi İçin Önemi”. Taşpınar Dergisi 3/3 (Ay 2011), 53-58.
- Parpola, Simo. “Mesopotamian Astrology and Astronomy as Domains of the Mesopotamian ‘Wisdom”’, 3. Grazer Morgenländischen Symposion. (23.-27. September 1991), ed. herausgegeben von Hannes D. Galter. Graz: Die Rolle der Astronomie in den Kulturen Mesopotamien: Beitriige zum, 1993.
- Sadık, Cihangirli Mehmed (B. Mehmed). Ahkam-Sal-i 120. (İstanbul: Kandilli Rasathanesi Kütüphanesi Yazma Eserler Kolleksiyonu nr. T 109), 1a-16a.
- Sayılı, Aydın. Mısırlılarda ve Mezopotamyalılarda Matematik, Astronomi ve Tıp. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1982.
- Uğur, Yunus. “Şer’iyye Sicilleri”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm 345-365. Ansiklopedisi. 39/8-11. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
- Uluışık, Yaprak Pelin. “Türk ve Dünya Mitolojilerinde Sirius Kültü”. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 7/1, (Ay 2017),
- Uyar, Tevfik. “Astroloji Sözdebilimi ve Toplum için Yarattığı Tehditler Üzerine Bir Tartışma”. Yüksek Öğretim ve Bilim Dergisi 6/1 (Ay 2016), 530-60.
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Osmanlı Devletinin Saray Teşkilatı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 3. Basım, 1988.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Astronomical Sciences (Other) |
| Journal Section | Conference Paper |
| Authors | |
| Early Pub Date | June 22, 2025 |
| Publication Date | July 1, 2025 |
| Submission Date | November 27, 2024 |
| Acceptance Date | March 1, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 6 Issue: Special Issue: UAK2024 Proceedings of the 23rd National Astronomy Congress |
TJAA is a publication of Turkish Astronomical Society (TAD).