Abstract
İbrahim Hakkı ile ilgili çalışmaların çoğu O’nun mistik ve sufilik yönüne yoğunlaşmıştır. Bilimsel yönü ile ilgili pek az çalışma yapılmıştır. Bu çalışmada, İbrahim Hakkı’nın yaşam sürecinde, aile geçmişi, Erzurum ve Tillo’daki eğitimi ve seyahatleri, İstanbul’da kütüphanelerde yaptığı araştırmalar fen bilimlerine yaklaşımı ve özellikle astronomiye katkıları değerlendirilmiştir. Hac seyahatleri sırasında yaşadıklarına ve ülkesine dönmeden önce nereleri ziyaret ettiğine ve bu ziyaretleri sonrası, kitap yazma gibi etkinliklerine dikkat çekilmiştir. Dini çalışmalarla bilimsel çalışmaları nasıl ayırdığı, bunların birbirinden farklı ve karıştırılmaması gerektiğine yaptığı vurgular belirlenmiştir. Yaşadığı dönemde (1703-1780) Türk astronomisine ve bilime ne gibi katkılar yapmıştır onlar değerlendirilmiş; bilimsel çalışmalarını incelerken Avrupa’da yaşanan Rönesans dönemi bilim insanlarından, özellikle Galileo’dan etkilenip etkilenmediği; aralarında paralellik olup olmadığı üzerine yorumlar yapılmıştır.
Thanks
Bu çalışmadaki araştırma ve kaynak taramasındaki yardımlarından dolayı Özlen Saral’a, makalenin düzenlenmesi ve özellikle "ışık olayı" kısmındaki katkılarından dolayı da Dr. Tuncay Özışık’a teşekkür ederim.
References
- Adıvar A. A., 2000, Osmanlı Türklerinde Ilim, Remzi Kitabevi, p. 186
- Arslan H., 2006, Yüksek Ruhlar ve Aydınlar Yurdu Tillo, Simurg Yayınları
- Basar M. F., 1984, Marifetnâme
- Basaran A., 2006, Erzurumlu Ibrahim Hakkı: Ma’rifetname (1757): “A Case Study in the Ottoman Reception of Modern Science” (Osmanlı’nın Modern Bilim Karsılayısında Örnek Bir Olay), Yüksek Lisans Tezi
- Degirmençay V., 2011, Erzurumlu Ibrahim Hakkı’nın Hayatı ve Eserleri, Atatürk Üniversitesi Yayınları, p. 14
- Diclehan S., 1980, Çesitli Yönleriyle Erzurumlu Ibrahim Hakkı, Ayyıldız Matbaası
- Eker Z., ve dig., 2012, TÜBITAK Bilim ve Teknik Dergisi, 538, 64
- Eren H., 2003, Erzurum'lu İbrahim Hakkı, Ahmet Yasevi Ocağı Yayınları
- Esin K., 1999, Erzurumlu İbrahim Hakkı, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XL, 371
- Unat Y., 2008, Tarih Boyunca Türklerde Gökbilimi, Kaynak Yayınları
- Unat Y., 2010, Osmanlılarda Bilim ve Teknoloji Makaleleri, Nobel Yayınları
- Çağrıcı M., 2000, İbrahim Hakkı Erzurûmî, Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, 21, 306
- İbrahimhakkıoğlu M., 1973, Erzurumlu İbrahim Hakkı, Tatlıdil Matbaası, p. 91
- İbrahimhakkıoğlu U., 1998, Erzurumlu İbrahim Hakkı ve iki Torunu Feyyaz Efendi ile Zâkir Bey, Adalet Matbaacılık, p. 16
- İhsanoğlu E., 1997, Osmanlı Astronomi Literatürü Tarihi, IRCICA
- İhsanoğlu E., 2007a, Osmanlılar ve Bilim, Etkileşim Yayınları
- İhsanoğlu E., 2007b, Batı Biliminin Osmanlı Dünyasına Girişi: Modern Astronomi Vakası, p. 25
Abstract
Most of the studies on İbrahim Hakkı have focused on his mystical and Sufi aspects. Little study has been done on its scientific aspect. In this study, İbrahim Hakkı's family background, his education and travels from and to Erzurum and Tillo, his research in libraries in Istanbul, his approach to science and especially his contributions to astronomy were evaluated. Attention is drawn to what he experienced during his pilgrimage, the places he visited before returning to his country, and his activities after these visits, such as writing books. It has been emphasized on how he treated religious studies and scientific studies and commented on the fact that they are entirely different from each other and should not be mixed with each other. What kind of contributions he made to Turkish astronomy and science during his lifetime (1703-1780) were evaluated. While examining his scientific works, whether he was influenced by the scientists of the Renaissance period in Europe, especially Galileo Galilei. Comments were made on whether there are parallel approach between them or no?
References
- Adıvar A. A., 2000, Osmanlı Türklerinde Ilim, Remzi Kitabevi, p. 186
- Arslan H., 2006, Yüksek Ruhlar ve Aydınlar Yurdu Tillo, Simurg Yayınları
- Basar M. F., 1984, Marifetnâme
- Basaran A., 2006, Erzurumlu Ibrahim Hakkı: Ma’rifetname (1757): “A Case Study in the Ottoman Reception of Modern Science” (Osmanlı’nın Modern Bilim Karsılayısında Örnek Bir Olay), Yüksek Lisans Tezi
- Degirmençay V., 2011, Erzurumlu Ibrahim Hakkı’nın Hayatı ve Eserleri, Atatürk Üniversitesi Yayınları, p. 14
- Diclehan S., 1980, Çesitli Yönleriyle Erzurumlu Ibrahim Hakkı, Ayyıldız Matbaası
- Eker Z., ve dig., 2012, TÜBITAK Bilim ve Teknik Dergisi, 538, 64
- Eren H., 2003, Erzurum'lu İbrahim Hakkı, Ahmet Yasevi Ocağı Yayınları
- Esin K., 1999, Erzurumlu İbrahim Hakkı, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XL, 371
- Unat Y., 2008, Tarih Boyunca Türklerde Gökbilimi, Kaynak Yayınları
- Unat Y., 2010, Osmanlılarda Bilim ve Teknoloji Makaleleri, Nobel Yayınları
- Çağrıcı M., 2000, İbrahim Hakkı Erzurûmî, Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, 21, 306
- İbrahimhakkıoğlu M., 1973, Erzurumlu İbrahim Hakkı, Tatlıdil Matbaası, p. 91
- İbrahimhakkıoğlu U., 1998, Erzurumlu İbrahim Hakkı ve iki Torunu Feyyaz Efendi ile Zâkir Bey, Adalet Matbaacılık, p. 16
- İhsanoğlu E., 1997, Osmanlı Astronomi Literatürü Tarihi, IRCICA
- İhsanoğlu E., 2007a, Osmanlılar ve Bilim, Etkileşim Yayınları
- İhsanoğlu E., 2007b, Batı Biliminin Osmanlı Dünyasına Girişi: Modern Astronomi Vakası, p. 25
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Astronomical Sciences (Other) |
| Journal Section | Conference Paper |
| Authors | |
| Early Pub Date | June 22, 2025 |
| Publication Date | July 1, 2025 |
| Submission Date | December 7, 2024 |
| Acceptance Date | February 20, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 6 Issue: Special Issue: UAK2024 Proceedings of the 23rd National Astronomy Congress |
TJAA is a publication of Turkish Astronomical Society (TAD).