20-69 YAŞ ARALIĞINDAKİ KADINLARIN MEME KANSERİ RİSK DÜZEYLERİNİN VE MEME KANSERİ TARAMA YÖNTEMLERİNE YÖNELİK SAĞLIK İNANÇLARININ BELİRLENMESİ: BÜYÜKÇEKMECE ÖRNEĞİ

Hilal Kartal Günen; Ayşenur Kaymak

Research Article

20-69 YAŞ ARALIĞINDAKİ KADINLARIN MEME KANSERİ RİSK DÜZEYLERİNİN VE MEME KANSERİ TARAMA YÖNTEMLERİNE YÖNELİK SAĞLIK İNANÇLARININ BELİRLENMESİ: BÜYÜKÇEKMECE ÖRNEĞİ

Year 2025, Volume: 6 Issue: 1, 1 - 15, 01.05.2025

Hilal Kartal Günen , Ayşenur Kaymak

Abstract

Amaç: Bu araştırma, 20-69 yaş aralığındaki kadınların meme kanseri risk düzeylerinin ve meme kanseri tarama yöntemlerine yönelik sağlık inançlarının belirlenmesi amacıyla gerçekleştirildi.
Yöntem: Araştırmaya İstanbul ili Büyükçekmece ilçesinde bulunan bir Aile Sağlığı Merkezinde kayıtlı 375 kadın dahil edildi. Tanımlayıcı-kesitsel nitelikteki bu araştırmanın verileri; Hasta Tanılama Formu, Meme Kanseri Risk Değerlendirme Formu ve Champion’un Sağlık İnanç Modeli Ölçeği kullanılarak elde edildi. Verilerin analizinde SPSS 22.0 istatistik programı kullanıldı. Değişkenlerin çözümlenmesinde frekans, yüzde, ortalama ve standart sapma gibi tanımlayıcı istatistiklerden yararlanıldı.
Bulgular: Araştırmada kadınların yaş ortalaması 40,58±10,22 yıldı. Meme kanseri risk düzeyi 51 yaş ve üzeri olan kadınlarda orta (201,45±104,98) düzeyde bulundu. Beden kitle indeksi, eğitim durumu ve mamografi çektirme öyküsü ile meme kanseri risk düzeyi arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki saptandı (p<0,05). Sağlık inanç modeline göre duyarlılık algısı yüksek olan kadınlarda sağlık tarama yöntemleri kullanım durumunun yüksek olduğu belirlendi (p<0,05). Çalışan ya da eğitim düzeyi yüksek olan kadınlarda ise duyarlılık algısı düşük bulundu (p<0,05).
Sonuç: Meme kanseri tarama yöntemlerinin kullanımının artırılabilmesi için özellikle çalışan kadınlara yeterli zaman ve uygun ortamın sağlanması ve kadınların sağlık inançlarının iyileştirilmesi önerilmektedir.

Keywords

meme kanseri, tarama, sağlık inancı

References

1. Arslan ED, Güleroğlu TF, Bahçeli A, Kocaöz S. Sağlık profesyonellerı̇nı̇n meme kanserı̇ rı̇sk düzeyı̇ ve sağlık ı̇nançları. Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022; 31(2): 210-218.
2. Merey K. Türkiye'de sağlık coğrafyası bakımından kadınlarda görülen beş kanser türünün ı̇lçe bazında dağılımı ve coğrafi ortam ile ı̇lişkisinin belirlenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya (Türkiye coğrafyası) Anabilim Dalı, Ankara;2008.
3. Sung H, Ferlay J, Siegel R, et al. Global cancer statistics 2020: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA Cancer J Clin. 2021;71(3): 209-249.
4. Ozmen V. Breast cancer in the World and Turkey. J Breast Health. 2008;4(2):2-5.
5. Hashemian M, Akbarzade R, Khosroabadi AA, et al. A ten-year study on the prevalence and frequency of risk factors for breast cancer in Sabzevar, Iran. J Midwi-fery Womens Health. 2016;4(3): 673-678.
6. Khushalani JS, Qin J, Ekwueme DU, White A. Awareness of breast cancer risk relatedto a posi-tive family history and alcohol consumption among women aged 15–44 years in United States. Prev Med Rep. 2020;17:101029.
7. Enjezab B. Cancer screening practice among ıranian middle aged women. J Midwifery Womens Health. 2016;4(4):770-778.
8. Bray F, Ferlay J, Soerjomataram I, et al. Global Cancer Statistics 2018: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA Cancer J Clin. 2018;68(6):384-424.
9. Alpaslan N. Meme kanseri tanısı için derin öz nitelik tabanlı karar destek sistemi. S.Ü. Müh. Bilim ve Tekn. Derg. 2019;7(1):213-227.
10. Aker S, Öz H, Kaynar TE. Samsun’da yaşayan kadınların meme kanseri erken tanı yöntemleri ile ilgili uygulamaları ve bu uygulamaları etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. J Breast Health. 2015;11(3):115-122.
11. Kısa İ, Özkan G, Er F. Meme tarama yöntemleri hakkında verilen videolu eğitimin ve yapılan takibin farkındalık düzeyine etkisi. Kesit Akademi Dergisi. 2020;6(24):67-77.
12. Alagöz MN, Tuncer Ö. Determitation of breast cancer risk situations and health beliefs regarding screening methods of women betweem 20-69 years of age applying to family medicine outpatient clinic. JTFP. 2021;12 (4):192-200.
13. T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı aile Planlaması Genel Müdürlüğü Hizmet Alan Kişinin Değerlendirilmesi. Ulusal Aile Planlaması Hizmet Rehberi. Cilt 1. Aile Planlaması ve Üreme Sağlığı. 4.Baskı. Ankara: Damla Matbaacılık;2005.
14. Champion VL. Instrument ref;nement for breast cancer screening behaviours. Nurs Res.1993; 42:139-143.
15. Gözüm S, Aydın I. Validation evidence for Turkish adaptat;on of champion’s health belief model skales. Cancer Nurs. 2004; 27:491-498.
16. Açıkgöz A, Yıldız EA. Meme kanseri etiyolojisi ve risk faktörleri. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi.2017;5(1):45-56.
17. Altu E, Çıtıl R, Okan İ. Kadınların meme kanserı̇ endı̇şesı̇ ve rı̇sk faktörlerı̇ ı̇le kanser erken tanı yöntemlerı̇ne yaklaşımları. Menopoz. 2020;27(1):113-118.
18. Mermer G, Güzekin Ö. Kadınlarda meme kanseri risk düzeyi ve tarama yöntemlerini kullanma durumu.Van Sag Bil Derg. 2021;14(1):50-62.
19. Mohanty SS, Mohanty KP. Obesity as potential breast cancer risk factor for postmenopausal women. Genes dis. 2019;8(2):117-123.
20. Tümer A, Baybek H. Çalışan kadınlarda meme kanseri risk düzeyi. J Breast Health. 2010;6(1):17-21.
21. Dong YJ, Qin LQ. Education level and breast cancer incidence: a meta-analysis of cohort studies. Menopause. 2020;27(1):113-118.
22. Esen SE, Taş GB, Öztürk ZG, Toprak G. 18 yaş ve üzeri kadınlarda meme kanseri risk düzeyinin belirlenmesi. Türk Aile Hek Derg. 2020; 24 (1): 32-40.
23. Fenga C. Occupational exposure and risk of breast cancer. Biomed Rep. 2016;4(3):282-292.
24. Bakır N, Cuma D. Hemşirelerin meme kanseri, kendi kendine meme muayenesi ve mamografiye ilişkin inançlarının belirlenmesi. CBU-SBED. 2020; 7(3): 266-271.
25. Ay S, Yanıkkerem E, Piro N. Sağlık İnanç Modeli’ne göre hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inanç ve uygulamaları. Bursa, 15.Ulusal Halk Sağlığı Kongre Kitabı. 2012; 994-997.
26. Maruthur MN, Bolen S, Brancati LF, Clark MJ. Obesity and mammography: A systematic review and meta-analysis. Gen Intern Med.2009; 24(5):665-677.
27. Karayurt Ö, Coşkun A, Cerit K. Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu. Meme Sağlığı Dergisi. 2008;4(1):15-20.
28. Çidem F, Ersin F. Kadınların sosyal destek ve öz etkililik algılarının meme kanseri erken tanı davranışlarına etkisi. Koç Ünı̇versı̇tesı̇ Hemşı̇relı̇kte Eğı̇tı̇m ve Araştırma Dergı̇sı̇. 2019;16 (3):183-190.
29. Hashemian M, Hidarnia A, Aminshokravi F, Lamyian M, Hassanpour K, Akaberi A, et al. Farsi version of the mammography self-efficacy scale for Iranian women. Cancer Nursing. 2015;38(6):484-489.

DETERMINING THE BREAST CANCER RISK LEVELS AND HEALTH BELIEFS REGARDING BREAST CANCER SCREENING METHODS AMONG WOMEN AGED 20-69: THE CASE OF BUYUKÇEKMECE

Year 2025, Volume: 6 Issue: 1, 1 - 15, 01.05.2025

Hilal Kartal Günen , Ayşenur Kaymak

Abstract

Aim: This study aimed to determine the breast cancer risk levels of women aged 20-69 and their health beliefs regarding breast cancer screening methods.
Methods: The study included 375 women registered at a Family Health Center in the Büyükçekmece district of Istanbul. This descriptive and cross-sectional study data were collected using the Patient Identification Form, Breast Cancer Risk Assessment Form, and Champion’s Health Belief Model Scale. Data analysis was conducted using SPSS 22.0 statistical software. Descriptive statistics such as frequency, percentages, arithmetic mean and standard deviation were used to analyze the variables.
Results: The study average age of the women was 40.58±10.22 years. The breast cancer risk level was moderate (201.45±104.98) among women aged 51 and above. A statistically significant relationship was found between breast cancer risk level and factors such as body mass index, educational status, and history of mammography (p<0,05). According to the health belief model, women with a high perception of susceptibility were more likely to utilize screening methods (p<0,05). However, working women and those with higher educational levels were found to have lower susceptibility perceptions (p<0,05).
Conclusion: To increase the utilization of breast cancer screening methods, it is recommended to provide adequate time and appropriate environments, especially for working women, and to improve women's health beliefs.

Keywords

breast cancer, screening, health belief

References

1. Arslan ED, Güleroğlu TF, Bahçeli A, Kocaöz S. Sağlık profesyonellerı̇nı̇n meme kanserı̇ rı̇sk düzeyı̇ ve sağlık ı̇nançları. Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022; 31(2): 210-218.
2. Merey K. Türkiye'de sağlık coğrafyası bakımından kadınlarda görülen beş kanser türünün ı̇lçe bazında dağılımı ve coğrafi ortam ile ı̇lişkisinin belirlenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya (Türkiye coğrafyası) Anabilim Dalı, Ankara;2008.
3. Sung H, Ferlay J, Siegel R, et al. Global cancer statistics 2020: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA Cancer J Clin. 2021;71(3): 209-249.
4. Ozmen V. Breast cancer in the World and Turkey. J Breast Health. 2008;4(2):2-5.
5. Hashemian M, Akbarzade R, Khosroabadi AA, et al. A ten-year study on the prevalence and frequency of risk factors for breast cancer in Sabzevar, Iran. J Midwi-fery Womens Health. 2016;4(3): 673-678.
6. Khushalani JS, Qin J, Ekwueme DU, White A. Awareness of breast cancer risk relatedto a posi-tive family history and alcohol consumption among women aged 15–44 years in United States. Prev Med Rep. 2020;17:101029.
7. Enjezab B. Cancer screening practice among ıranian middle aged women. J Midwifery Womens Health. 2016;4(4):770-778.
8. Bray F, Ferlay J, Soerjomataram I, et al. Global Cancer Statistics 2018: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA Cancer J Clin. 2018;68(6):384-424.
9. Alpaslan N. Meme kanseri tanısı için derin öz nitelik tabanlı karar destek sistemi. S.Ü. Müh. Bilim ve Tekn. Derg. 2019;7(1):213-227.
10. Aker S, Öz H, Kaynar TE. Samsun’da yaşayan kadınların meme kanseri erken tanı yöntemleri ile ilgili uygulamaları ve bu uygulamaları etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. J Breast Health. 2015;11(3):115-122.
11. Kısa İ, Özkan G, Er F. Meme tarama yöntemleri hakkında verilen videolu eğitimin ve yapılan takibin farkındalık düzeyine etkisi. Kesit Akademi Dergisi. 2020;6(24):67-77.
12. Alagöz MN, Tuncer Ö. Determitation of breast cancer risk situations and health beliefs regarding screening methods of women betweem 20-69 years of age applying to family medicine outpatient clinic. JTFP. 2021;12 (4):192-200.
13. T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı aile Planlaması Genel Müdürlüğü Hizmet Alan Kişinin Değerlendirilmesi. Ulusal Aile Planlaması Hizmet Rehberi. Cilt 1. Aile Planlaması ve Üreme Sağlığı. 4.Baskı. Ankara: Damla Matbaacılık;2005.
14. Champion VL. Instrument ref;nement for breast cancer screening behaviours. Nurs Res.1993; 42:139-143.
15. Gözüm S, Aydın I. Validation evidence for Turkish adaptat;on of champion’s health belief model skales. Cancer Nurs. 2004; 27:491-498.
16. Açıkgöz A, Yıldız EA. Meme kanseri etiyolojisi ve risk faktörleri. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi.2017;5(1):45-56.
17. Altu E, Çıtıl R, Okan İ. Kadınların meme kanserı̇ endı̇şesı̇ ve rı̇sk faktörlerı̇ ı̇le kanser erken tanı yöntemlerı̇ne yaklaşımları. Menopoz. 2020;27(1):113-118.
18. Mermer G, Güzekin Ö. Kadınlarda meme kanseri risk düzeyi ve tarama yöntemlerini kullanma durumu.Van Sag Bil Derg. 2021;14(1):50-62.
19. Mohanty SS, Mohanty KP. Obesity as potential breast cancer risk factor for postmenopausal women. Genes dis. 2019;8(2):117-123.
20. Tümer A, Baybek H. Çalışan kadınlarda meme kanseri risk düzeyi. J Breast Health. 2010;6(1):17-21.
21. Dong YJ, Qin LQ. Education level and breast cancer incidence: a meta-analysis of cohort studies. Menopause. 2020;27(1):113-118.
22. Esen SE, Taş GB, Öztürk ZG, Toprak G. 18 yaş ve üzeri kadınlarda meme kanseri risk düzeyinin belirlenmesi. Türk Aile Hek Derg. 2020; 24 (1): 32-40.
23. Fenga C. Occupational exposure and risk of breast cancer. Biomed Rep. 2016;4(3):282-292.
24. Bakır N, Cuma D. Hemşirelerin meme kanseri, kendi kendine meme muayenesi ve mamografiye ilişkin inançlarının belirlenmesi. CBU-SBED. 2020; 7(3): 266-271.
25. Ay S, Yanıkkerem E, Piro N. Sağlık İnanç Modeli’ne göre hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inanç ve uygulamaları. Bursa, 15.Ulusal Halk Sağlığı Kongre Kitabı. 2012; 994-997.
26. Maruthur MN, Bolen S, Brancati LF, Clark MJ. Obesity and mammography: A systematic review and meta-analysis. Gen Intern Med.2009; 24(5):665-677.
27. Karayurt Ö, Coşkun A, Cerit K. Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu. Meme Sağlığı Dergisi. 2008;4(1):15-20.
28. Çidem F, Ersin F. Kadınların sosyal destek ve öz etkililik algılarının meme kanseri erken tanı davranışlarına etkisi. Koç Ünı̇versı̇tesı̇ Hemşı̇relı̇kte Eğı̇tı̇m ve Araştırma Dergı̇sı̇. 2019;16 (3):183-190.
29. Hashemian M, Hidarnia A, Aminshokravi F, Lamyian M, Hassanpour K, Akaberi A, et al. Farsi version of the mammography self-efficacy scale for Iranian women. Cancer Nursing. 2015;38(6):484-489.

There are 29 citations in total.

Details

Primary Language	Turkish
Subjects	Surgical Diseases Nursing, Primary Health Care
Journal Section	Research Articles
Authors	Hilal Kartal Günen 0000-0002-2432-8620 Ayşenur Kaymak 0000-0002-7032-0734
Publication Date	May 1, 2025
Submission Date	December 1, 2024
Acceptance Date	April 6, 2025
Published in Issue	Year 2025 Volume: 6 Issue: 1

Cite

Vancouver	Kartal Günen H, Kaymak A. 20-69 YAŞ ARALIĞINDAKİ KADINLARIN MEME KANSERİ RİSK DÜZEYLERİNİN VE MEME KANSERİ TARAMA YÖNTEMLERİNE YÖNELİK SAĞLIK İNANÇLARININ BELİRLENMESİ: BÜYÜKÇEKMECE ÖRNEĞİ. TJHR. 2025;6(1):1-15.

Download Cover Image

Article Files

Full Text