POTANSİYEL BİR ALT TÜR OLARAK MİMARLIK TARİHİ GRAFİK ROMANLARININ ORTAYA ÇIKIŞI: POSTMODERN BIR PERSPEKTİF
Abstract
Bu makale, grafik romanların tarih yazımıyla kurduğu ilişkiyi postmodern kuram çerçevesinde değerlendirerek, mimarlık tarihi alanında gelişen yeni bir alt tür olan mimarlık tarihi grafik romanlarını ele almaktadır. Postmodern tarihyazımı, tarihsel bilginin nesnel ve çizgisel bir anlatıdan ziyade, öznellik, çok katmanlılık ve anlatısallıkla kurulan bir temsil biçimi olduğunu ileri sürer. Bu anlayıştan beslenen grafik romanlar, sözel ve görsel anlatım araçlarını bir araya getirerek tarihsel olayların kurmaca boyutunu görünür kılar; mikro-tarihleri, bastırılmış öznellikleri ve alternatif bakış açılarını merkezine alır. Art Spiegelman’ın Maus eseriyle ivme kazanan tarih grafik romanları, travma, bellek ve temsil gibi kavramlar etrafında şekillenen güçlü bir anlatı formu sunar. Bu çerçevede, Eileen Gray: A House Under the Sun, Mies, Bauhaus: A Graphic Novel gibi grafik romanlar ile Çizgilerle Modern Türkiye Mimarlığı projesi kapsamındaki eserler, mimarlık tarihini yalnızca yapılar ve stiller üzerinden değil; sosyal, duygusal ve ideolojik bağlamlarıyla birlikte ele almaktadır. Makale, bu türün eleştirel ve katılımcı tarih anlatılarına sunduğu katkıları vurgulamakta; mimarlık tarihi grafik romanlarının, postmodern tarihyazımı ilkeleri doğrultusunda şekillenen, geçerli ve özgün bir alt tür olarak değerlendirilmesi gerektiğini ileri sürmektedir. Böylece grafik romanlar, mimarlık bilgisini daha geniş kitlelere ulaştıran, yaratıcı ve çok katmanlı bir tarih anlatım aracı olarak konumlandırılmaktadır.
References
- Arkitera. (2023). Cumhuriyet’in 100. Yılına özel kitap serisi: “çizgilerle modern türkiye mimarlığı.” https://www.arkitera.com/haber/cumhuriyetin-100-yilina-ozel-kitap-serisi-cizgilerle-modern-turkiye-mimarligi/
- Arnold, D. (2006). Preface. In D. Arnold, E. Altan Ergut, & B. Turan Özkaya (Eds.), rethinking architectural historiography (pp. xv–xx). Routledge.
- Aurell, J. (2015). Rethinking Historical Genres In The Twenty-first Century. Rethinking History, 19(2), 145-157.
- Ankersmith, F. R. (1983). Narrative logic: s semantic analysis of the historian's language. Martin Nijhoff Publishers.
- Baetens, J., Frey, H., & Tabachnick, S. E. (Eds.). (2018). The Cambridge history of the graphic novel (1st ed.). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781316759981
- Baetens, J. (2018). 2. Stories and storytelling in the era of graphic narrative. In I. Christie, A. van den Oever & A. van der Oever (Ed.), Stories (pp. 27-44). Amsterdam: Amsterdam University Press. https://doi.org/10.1515/9789048537082-004
- Beaty, B. (2012). Comics versus art. University of Toronto Press.
- Beck, P. J. (2015). For historians, even historians of a postmodernist kind, presentation is the word. Rethinking History, 19(3), 429-449.
- Chute, H. (2008). Comics as literature? reading graphic narrative. PMLA/Publications of the Modern Language Association of America, 123(2), 452–465. https://doi.org/10.1632/pmla.2008.123.2.452
- Coates, C. (1993). What was the new historicism? The Centennial Review, 37(2), 267-280.
- Cohen, S. (1998). Reviewed Work ( s ): History : what and why ? ancient , modern , and postmodern perspectives by Beverly Southgate. History of education quarterly, 38(1), 108-110.
- Colomina, B. (1996). Battle lines: E.1027. Renaissance and modern studies, 39(1), 95–105. https://doi.org/10.1080/14735789609366597
- Dedekargınoğlu, C., Kutluoğlu, O., & Şumnu, U. (2023). Ankara Palas’ın merdivenleri O. Kutluoğlu, Illus.). Karakarga Yayınları.
- Dedekargınoğlu, C., & Şumnu, U. (2024a). Sultanahmet’te var bir yılan (B. Yazıcı & K. Kaya, Illus.). Karakarga Yayınları.
- Dedekargınoğlu, C., & Şumnu, U. (2024b). Yüzen köşk’ün anahtarı (B. Yazıcı & K. Kaya, Illus.). Karakarga Yayınları. Efe, İ. (n.d.). On “Mies” with Agustín Ferrer. Warhola Magazine. https://warholamag.com/on-mies-with-agustin-ferrer
- Ferrer Casas, A. (2019). MIES. Grafito Editorial.
- Frey, H., & Noys, B. (2002). editorial: history in the graphic novel. Rethinking history, 6(3), 255-260.
- Geçikli, K. (2016). Edebiyatta yeni tarihselcilik. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 40(1), 173-188.
- Grande, V. (2021). Bauhaus: L’idea che ha cambiato il mondo (S. Varbella, Illus.). Centauria.
- Kutluoğlu, O. (2019). Mimarlık tarihi yazımında alternatif anlatı yöntemleri: Şevki Balmumcu’nun Sergi Evi Yapısının hikayesinin “Opera’nın hayaleti” grafik romanı ile aktarımı. [Unpublished master’s thesis, Başkent University]
- Kutluoğlu, O., & Şumnu, U. (2023). Opera’nın hayaleti (O. Kutluoğlu, Illus.). Karakarga Yayınları. Leach, A. (2015). Mimarlık tarihi nedir? (H. Doğan, Trans.) İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
- Malterre-Barthes, C. (2019). Eileen Gray: A house under the sun (Z. Dzierzawska, Illus.). Nobrow.
- McCloud, S. (1994). Understanding comics : the invisible art (First HarperPerennial edition). William Morrow.
- Southgate, B. (2012). Tarih: ne ve neden; antik modern ve postmodern yaklaşımlar. Ankara: Phoenix Yayınevi.
- Oppermann, S. (1999). Postmodern tarih kuramı: tarihyazımı yeni tarihselcilik ve roman. Ankara: Evin Yayıncılık.
- Paul, L. (2022, May 12). Bauhaus. The Comics Journal. https://www.tcj.com/reviews/bauhaus/
- Peppas, M., & Ebrahim, S. (2019). Frame Escapes. BRILL.
- Peterle, G. (2021). Comics as a research practice: drawing narrative geographies beyond the frame (1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003058069
- Rault, J. (2005). Occupying E.1027: reconsidering Le Corbusier’s “gift” to Eileen Gray. Space and Culture, 8(2), 160-179. https://doi.org/10.1177/1206331204273885
- Tosh, J. (2021). The Pursuit of history: aims, methods and new directions in the study of history (7th ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003023340
- Spiegelman, A. (1986). Maus I : My father bleeds history. Pantheon.
- Spiegelman, A. (1992). Maus II : And here my trouble began. Pantheon.
- Spiegelman, A. (1996). The complete maus. Pantheon.
- Şumnu, U. (2024, March 13). Mimarlık tarihyazımında alternatif bir anlatı türü: Grafik roman. The Art Newspaper Türkiye. https://theartnewspaperturkiye.com/2024/03/13/mimarlik-tarihyaziminda-alternatif-bir-anlati-turu-grafik-roman
- Ulutürk, Y. (2018). Nü Peride romanına yeni tarihselci bir yaklaşım. Curr Res Soc Sci, 4(1), 39-47. https://doi.org/10.306013
- White, H. V. (1973). Metahistory: the historical imagination in nineteenth-century europe. Johns Hopkins University Press.
- White, H. V. (1985). Tropics of discourse: essays in cultural criticism. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
Abstract
This article examines the relationship between graphic novels and historiography within the framework of postmodern theory, and introduces architectural history graphic novels as an emerging subgenre in the intersection of architectural historiography and graphic narrative. Postmodern historiography contends that historical knowledge is not an objective, linear narrative but rather a representational construct shaped by subjectivity, multilayered representations, and narrativity. Graphic novels that adopt this perspective employ both verbal and visual narrative tools to reveal the fictional dimension of historical events and to foreground micro-histories, suppressed subjectivities, and alternative viewpoints. Gaining prominence with Art Spiegelman’s Maus, historical graphic novels offer a compelling narrative form rooted in themes such as trauma, memory, and representation. Within this framework, works such as Eileen Gray: A House Under the Sun, Mies, Bauhaus: A Graphic Novel, and publications from the project An Illustrated History of Modern Turkish Architecture explore architectural history not solely through buildings and styles, but also through their social, emotional, and ideological contexts. This article highlights the contributions of the genre to critical and participatory historical narratives, and argues that architectural history graphic novels constitute a legitimate and distinctive subgenre shaped by the principles of postmodern historiography. As such, graphic novels are positioned as creative, multilayered tools for historical narration that make architectural knowledge accessible to a broader audience.
Keywords
Graphic Novel Comic Book Architectural Historiography Postmodern Historiography Graphic Narrative
References
- Arkitera. (2023). Cumhuriyet’in 100. Yılına özel kitap serisi: “çizgilerle modern türkiye mimarlığı.” https://www.arkitera.com/haber/cumhuriyetin-100-yilina-ozel-kitap-serisi-cizgilerle-modern-turkiye-mimarligi/
- Arnold, D. (2006). Preface. In D. Arnold, E. Altan Ergut, & B. Turan Özkaya (Eds.), rethinking architectural historiography (pp. xv–xx). Routledge.
- Aurell, J. (2015). Rethinking Historical Genres In The Twenty-first Century. Rethinking History, 19(2), 145-157.
- Ankersmith, F. R. (1983). Narrative logic: s semantic analysis of the historian's language. Martin Nijhoff Publishers.
- Baetens, J., Frey, H., & Tabachnick, S. E. (Eds.). (2018). The Cambridge history of the graphic novel (1st ed.). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781316759981
- Baetens, J. (2018). 2. Stories and storytelling in the era of graphic narrative. In I. Christie, A. van den Oever & A. van der Oever (Ed.), Stories (pp. 27-44). Amsterdam: Amsterdam University Press. https://doi.org/10.1515/9789048537082-004
- Beaty, B. (2012). Comics versus art. University of Toronto Press.
- Beck, P. J. (2015). For historians, even historians of a postmodernist kind, presentation is the word. Rethinking History, 19(3), 429-449.
- Chute, H. (2008). Comics as literature? reading graphic narrative. PMLA/Publications of the Modern Language Association of America, 123(2), 452–465. https://doi.org/10.1632/pmla.2008.123.2.452
- Coates, C. (1993). What was the new historicism? The Centennial Review, 37(2), 267-280.
- Cohen, S. (1998). Reviewed Work ( s ): History : what and why ? ancient , modern , and postmodern perspectives by Beverly Southgate. History of education quarterly, 38(1), 108-110.
- Colomina, B. (1996). Battle lines: E.1027. Renaissance and modern studies, 39(1), 95–105. https://doi.org/10.1080/14735789609366597
- Dedekargınoğlu, C., Kutluoğlu, O., & Şumnu, U. (2023). Ankara Palas’ın merdivenleri O. Kutluoğlu, Illus.). Karakarga Yayınları.
- Dedekargınoğlu, C., & Şumnu, U. (2024a). Sultanahmet’te var bir yılan (B. Yazıcı & K. Kaya, Illus.). Karakarga Yayınları.
- Dedekargınoğlu, C., & Şumnu, U. (2024b). Yüzen köşk’ün anahtarı (B. Yazıcı & K. Kaya, Illus.). Karakarga Yayınları. Efe, İ. (n.d.). On “Mies” with Agustín Ferrer. Warhola Magazine. https://warholamag.com/on-mies-with-agustin-ferrer
- Ferrer Casas, A. (2019). MIES. Grafito Editorial.
- Frey, H., & Noys, B. (2002). editorial: history in the graphic novel. Rethinking history, 6(3), 255-260.
- Geçikli, K. (2016). Edebiyatta yeni tarihselcilik. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 40(1), 173-188.
- Grande, V. (2021). Bauhaus: L’idea che ha cambiato il mondo (S. Varbella, Illus.). Centauria.
- Kutluoğlu, O. (2019). Mimarlık tarihi yazımında alternatif anlatı yöntemleri: Şevki Balmumcu’nun Sergi Evi Yapısının hikayesinin “Opera’nın hayaleti” grafik romanı ile aktarımı. [Unpublished master’s thesis, Başkent University]
- Kutluoğlu, O., & Şumnu, U. (2023). Opera’nın hayaleti (O. Kutluoğlu, Illus.). Karakarga Yayınları. Leach, A. (2015). Mimarlık tarihi nedir? (H. Doğan, Trans.) İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
- Malterre-Barthes, C. (2019). Eileen Gray: A house under the sun (Z. Dzierzawska, Illus.). Nobrow.
- McCloud, S. (1994). Understanding comics : the invisible art (First HarperPerennial edition). William Morrow.
- Southgate, B. (2012). Tarih: ne ve neden; antik modern ve postmodern yaklaşımlar. Ankara: Phoenix Yayınevi.
- Oppermann, S. (1999). Postmodern tarih kuramı: tarihyazımı yeni tarihselcilik ve roman. Ankara: Evin Yayıncılık.
- Paul, L. (2022, May 12). Bauhaus. The Comics Journal. https://www.tcj.com/reviews/bauhaus/
- Peppas, M., & Ebrahim, S. (2019). Frame Escapes. BRILL.
- Peterle, G. (2021). Comics as a research practice: drawing narrative geographies beyond the frame (1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003058069
- Rault, J. (2005). Occupying E.1027: reconsidering Le Corbusier’s “gift” to Eileen Gray. Space and Culture, 8(2), 160-179. https://doi.org/10.1177/1206331204273885
- Tosh, J. (2021). The Pursuit of history: aims, methods and new directions in the study of history (7th ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003023340
- Spiegelman, A. (1986). Maus I : My father bleeds history. Pantheon.
- Spiegelman, A. (1992). Maus II : And here my trouble began. Pantheon.
- Spiegelman, A. (1996). The complete maus. Pantheon.
- Şumnu, U. (2024, March 13). Mimarlık tarihyazımında alternatif bir anlatı türü: Grafik roman. The Art Newspaper Türkiye. https://theartnewspaperturkiye.com/2024/03/13/mimarlik-tarihyaziminda-alternatif-bir-anlati-turu-grafik-roman
- Ulutürk, Y. (2018). Nü Peride romanına yeni tarihselci bir yaklaşım. Curr Res Soc Sci, 4(1), 39-47. https://doi.org/10.306013
- White, H. V. (1973). Metahistory: the historical imagination in nineteenth-century europe. Johns Hopkins University Press.
- White, H. V. (1985). Tropics of discourse: essays in cultural criticism. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
Details
| Primary Language | English |
|---|---|
| Subjects | Architectural History, Theory and Criticism |
| Journal Section | RESEARCH ARTICLES |
| Authors | |
| Early Pub Date | June 30, 2025 |
| Publication Date | July 1, 2025 |
| Submission Date | April 11, 2025 |
| Acceptance Date | June 30, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 15 Issue: 3 |
