Abstract
Çalışmada sinema filmleriyle ilgili kolluk faaliyetinin niteliği ve hukuki rejimi ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu çerçevede öncelikle alanla ilgili Anayasal düzenlemelere değinilmiş, daha sonra kolluk faaliyeti bakımından bir değerlendirme yapılarak bu faaliyetin hangi usul ve esaslara göre gerçekleştirildiği irdelenmiştir. Sinemanın hem bir ifade özgürlüğü aracı olması hem de bir sanat dalı olması onu birden fazla hak ve özgürlükle yakından ilişkili hale getirmektedir. Bu durum da alana ilişkin yapılacak olan düzenlemelerde ekstra bir dikkat ve özen gösterilmesi gereğini ortaya çıkarmaktadır.
Sinema filmlerinin değerlendirilmesi ve sınıflandırılması Türk hukukunda ön denetim şeklinde yerine getirilmektedir. Bu denetim Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı kurullar aracılığıyla gerçekleştirilmektedir. İdare hukuku anlamında bir özel kolluk faaliyeti olarak nitelendirilebilecek bu denetimin hukuki rejimi işbu çalışmada olan ve olması gereken yönleriyle ele alınmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda 5224 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat temelinde denetimin esas ve usulleri incelenmiş ve alanın kendine özgü dinamikleri de dikkate alınarak bu meselelere ilişkin değerlendirmeler yapılmıştır. Değerlendirme sonucunda ilgili kurulların yapısının ve çalışma usullerinin sinemanın gerektirdiği özgürlük ve bağımsızlık alanıyla yakından ilişkili olduğu tespit edilmiş ve buna ilişkin öneriler sunulmuştur. Çalışmanın amacı sinema alanındaki kolluk faaliyetinin temel esaslarını ve uygulamadaki ve yargı kararlarındaki görünümünü ortaya koyarak alanın kendine özgü nitelikleri bakımından bir değerlendirme yapmaktır.
Keywords
Sinema idari kolluk sanatsal ifade özgürlüğü sansür sinema filmlerinin değerlendirilmesi ve sınıflandırılması
References
- Akdoğan B, ‘Kültürün Kamu Hukuku Boyutu: İdarenin Kültür Alanındaki Faaliyetlerinin Hukuki Rejimi’ (Doktora Tezi, Trabzon Üniversitesi 2024).
- Aladağ AE, Bilim ve Sanat Özgürlüğü (Adalet Yayınevi, 2020).
- Aydın ÖD, ‘Düşünce Özgürlüğünün Anlamı ve İşlevi Işığında Düşünce Özgürlüğünü Sınırlamanın Anayasallığı’ 2011 1(2) Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 26-63.
- Baykal C, ‘5224 Sayılı Sinema Kanunu’nda Yapılan Son Değişiklikler ve Yeni Denetim Sistemi’ (2020) (51) İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi 101-118.
- Bayraktar K, ‘Film ve Suç’ Sinema Filmlerinin Sansürü Kollogyumu (Fakülteler Matbaası 1980) 29-41.
- Duran L, ‘Fransa’da Film Sansürü Üzerine Not’, Sinema Filmlerinin Sansürü Kollogyumu (Fakülteler Matbaası 1980) 41-49.
- Duran L, İdare Hukuku Ders Notları (Fakülteler Matbaası 1982).
- Gemalmaz MS, Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş C. II (Legal Yayınevi, 2012).
- Güngör AC, ‘Geçmişten Günümüze Türkiye’de Devlet-Sinema İlişkisine Bakış’ (2019) 9(3) The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication 344-357.
- Güran S, ‘Fikir ve Düşünce Açıklama Aracı Olarak Sansür’, Sinema Filmlerinin Sansürü Kollogyumu (Fakülteler Matbaası 1980) 3-19.
- Harris D, O’Boyle M ve Colin Warbrick C, Law of the European Convention on Human Rights (Oxford University Press, 2009).
- Karan U, ‘İfade Özgürlüğü Hakkı’ iç Sibel İnceoğlu (ed), İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Kapsamında Bir İnceleme (Şen Matbaa, 2013) 355-378.
- Karan U, Siyahbant Sanatta İfade Özgürlüğü, Sansür ve Hukuk (Mas Matbaacılık 2013).
- Kethüda E, ‘İHAM Kararları Işığında İfade Özgürlüğü ile Dini Hislerin Korunması Hakkının Çatışması Sorunu’ (2019) 8(15) Anayasa Hukuku Dergisi 131-170.
- Okay Tekinsoy Ö, İdare Hukukunda Kamu Düzeni Kavramı (On İki Levha, 2011).
- Onaran AŞ, Sinematoğrafik Sansür (İçişleri Bakanlığı Tetkik Kurulu Yayınları, 1968).
- Özay İH, Günışığında Yönetim (Alfa Yayınevi 2002).
- Pertev Bilgen, ‘Film Sansüründe Türk Uygulaması ve Danıştay İçtihatları’ Sinema Filmlerinin Sansürü Kollogyumu (Fakülteler Matbaası 1980) 19-29.
- Polat Akgün D, Sanat Özgürlüğü (On İki Levha Yayıncılık, 2020).
- Polymenopoulou E, ‘Does One Swallow Make a Spring? Artistic and Literary Freedom at the European Court of Human Rights’ (2016) (16) Human Rights Law Review 511-539.
- Poyraz T, ‘Sanatta Sansürün İfade Özgürlüğündeki Yeri’ http://umut.org.tr/UserFiles/Files/Document/document_784ad2fc63e5449594fb4c010953c1d6.pdf, E. T. 5.6.2024.
- Şahin Y, ‘Danıştay Kararlarında İfade Özgürlüğü ve Sınırlamaları’ https://www.anayasa.gov.tr/media/3620/sahindanistayifadeozgurlugu.pdf, 1-18, 4.6.2024.
- Tikveş Ö, Mukayeseli Hukukta ve Türk Hukukunda Sinema Filmlerinin Sansürü (Fakülteler Matbaası, 1968).
Abstract
In this study, the nature and legal regime of law enforcement activities related to motion pictures have been tried to be revealed. Within this framework, firstly, the Constitutional regulations related to the field are mentioned, then an evaluation is made in terms of law enforcement activity and the procedures and principles according to which this activity is carried out are examined. The fact that cinema is both a means of freedom of expression and a branch of art makes it closely related to more than one right and freedom. This situation reveals the need for extra care and attention in the regulations to be made in this field.
In Turkish law, the evaluation and classification of motion pictures is carried out in the form of preliminary inspection. This inspection is carried out through the boards affiliated to the Ministry of Culture and Tourism. The legal regime of this inspection, which can be characterized as a special law enforcement activity in the sense of administrative law, has been tried to be addressed in this study in terms of what it is and what it should be. In this context, the principles and procedures of the inspection are examined on the basis of Law No. 5224 and the relevant legislation, and evaluations are made on these issues, taking into account the specific dynamics of the field. As a result of the evaluation, it has been determined that the structure and working procedures of the relevant boards are closely related to the freedom and independence required by the field of cinema, and suggestions have been made in this regard. The aim of the study is to present the basic principles of law enforcement activity in the field of cinema and its appearance in practice and judicial decisions, and to make an evaluation in terms of the specific characteristics of the field.
Keywords
Cinema administrative law enforcement freedom of artistic expression censorship evaluation and classification of cinema films
References
- Akdoğan B, ‘Kültürün Kamu Hukuku Boyutu: İdarenin Kültür Alanındaki Faaliyetlerinin Hukuki Rejimi’ (Doktora Tezi, Trabzon Üniversitesi 2024).
- Aladağ AE, Bilim ve Sanat Özgürlüğü (Adalet Yayınevi, 2020).
- Aydın ÖD, ‘Düşünce Özgürlüğünün Anlamı ve İşlevi Işığında Düşünce Özgürlüğünü Sınırlamanın Anayasallığı’ 2011 1(2) Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 26-63.
- Baykal C, ‘5224 Sayılı Sinema Kanunu’nda Yapılan Son Değişiklikler ve Yeni Denetim Sistemi’ (2020) (51) İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi 101-118.
- Bayraktar K, ‘Film ve Suç’ Sinema Filmlerinin Sansürü Kollogyumu (Fakülteler Matbaası 1980) 29-41.
- Duran L, ‘Fransa’da Film Sansürü Üzerine Not’, Sinema Filmlerinin Sansürü Kollogyumu (Fakülteler Matbaası 1980) 41-49.
- Duran L, İdare Hukuku Ders Notları (Fakülteler Matbaası 1982).
- Gemalmaz MS, Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş C. II (Legal Yayınevi, 2012).
- Güngör AC, ‘Geçmişten Günümüze Türkiye’de Devlet-Sinema İlişkisine Bakış’ (2019) 9(3) The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication 344-357.
- Güran S, ‘Fikir ve Düşünce Açıklama Aracı Olarak Sansür’, Sinema Filmlerinin Sansürü Kollogyumu (Fakülteler Matbaası 1980) 3-19.
- Harris D, O’Boyle M ve Colin Warbrick C, Law of the European Convention on Human Rights (Oxford University Press, 2009).
- Karan U, ‘İfade Özgürlüğü Hakkı’ iç Sibel İnceoğlu (ed), İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Kapsamında Bir İnceleme (Şen Matbaa, 2013) 355-378.
- Karan U, Siyahbant Sanatta İfade Özgürlüğü, Sansür ve Hukuk (Mas Matbaacılık 2013).
- Kethüda E, ‘İHAM Kararları Işığında İfade Özgürlüğü ile Dini Hislerin Korunması Hakkının Çatışması Sorunu’ (2019) 8(15) Anayasa Hukuku Dergisi 131-170.
- Okay Tekinsoy Ö, İdare Hukukunda Kamu Düzeni Kavramı (On İki Levha, 2011).
- Onaran AŞ, Sinematoğrafik Sansür (İçişleri Bakanlığı Tetkik Kurulu Yayınları, 1968).
- Özay İH, Günışığında Yönetim (Alfa Yayınevi 2002).
- Pertev Bilgen, ‘Film Sansüründe Türk Uygulaması ve Danıştay İçtihatları’ Sinema Filmlerinin Sansürü Kollogyumu (Fakülteler Matbaası 1980) 19-29.
- Polat Akgün D, Sanat Özgürlüğü (On İki Levha Yayıncılık, 2020).
- Polymenopoulou E, ‘Does One Swallow Make a Spring? Artistic and Literary Freedom at the European Court of Human Rights’ (2016) (16) Human Rights Law Review 511-539.
- Poyraz T, ‘Sanatta Sansürün İfade Özgürlüğündeki Yeri’ http://umut.org.tr/UserFiles/Files/Document/document_784ad2fc63e5449594fb4c010953c1d6.pdf, E. T. 5.6.2024.
- Şahin Y, ‘Danıştay Kararlarında İfade Özgürlüğü ve Sınırlamaları’ https://www.anayasa.gov.tr/media/3620/sahindanistayifadeozgurlugu.pdf, 1-18, 4.6.2024.
- Tikveş Ö, Mukayeseli Hukukta ve Türk Hukukunda Sinema Filmlerinin Sansürü (Fakülteler Matbaası, 1968).
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Law in Context (Other) |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Publication Date | September 30, 2024 |
| Submission Date | June 5, 2024 |
| Acceptance Date | July 30, 2024 |
| Published in Issue | Year 2024 Volume: 2 Issue: 2 |
